Procedura rozpatrywania przez Komitet sprawozdań państw-stron ulegała na przestrzeni lat ewolucji. Wprowadzane zmiany miały przede wszystkim na celu usprawnienie prac Komitetu (ustanowienie przedsesyjnej grupy roboczej) oraz zwiększenie skuteczności samego procesu kontrolnego (wprowadzenie uwag końcowych wraz z zaleceniami, rozwój procedury follow-up). Na podstawie Konwencji, Regulaminu Komitetu i innych dokumentów, w niniejszej części pracy została dokonana rekonstrukcja faz procesu badania sprawozdań przez Komitet. Poszczególne etapy zostaną omówione na tle obowiązującego prawa i stosowanej obecnie praktyki, z uwzględnieniem najbardziej istotnych modyfikacji mających miejsce w latach poprzednich.
Etapy procedury badania przez Komitet sprawozdań państw-stron:
A. Złożenie sprawozdania przez państwo-stronę. Etap ten otwiera w praktyce
procedurę badania sprawozdania przez Komitet. Za początek danego cyklu sprawozdawczego można uznać jednak już moment powstania po stronie danego państwa obowiązku złożenia sprawozdania nałożonego przez art. 18 ust. 1 Konwencji. Od czasu wprowadzenia przez Komitet w 2003 r. instytucji uwag końcowych, termin złożenia kolejnego sprawozdania podawany jest w tym dokumencie. Oznacza to, że cykl sprawozdawczy nie ma charakteru zamkniętego. Kontrola dokonywana przez Komitet ma bowiem w założeniu charakter ciągły – zakończenie danego cyklu sprawozdawczego jest zarazem rozpoczęciem nowego. Sprawozdanie jest składane do Komitetu za pośrednictwem Sekretarza Generalnego. Komitet ustala na podstawie listy sprawozdań oczekujących na zbadanie, które sprawozdania zostaną rozpatrzone podczas kolejnej sesji. Określając kolejność badania sprawozdań Komitet opiera się na dacie złożenia sprawozdań, a także na kryterium równowagi geograficznej,
144 umieszczając w harmonogramie danej sesji sprawozdania z różnych grup regionalnych. Komitet informuje za pośrednictwem Sekretarza Generalnego państwo-stronę o czasie i miejscu sesji, na której zostanie rozpatrzone sprawozdanie. Państwo-strona, którego udział w sesji ma kluczowe znaczenie, powinno potwierdzić pisemnie gotowość do wzięcia udziału w procedurze rozpatrywania sprawozdania (art. 51 ust. 2 Regulaminu Komitetu).
B. Wyznaczenie sprawozdawcy krajowego. Wyznaczanie spośród członków
Komitetu sprawozdawców krajowych (country rapporteurs) jest praktyką stosowaną od wielu lat530. Zadania sprawozdawcy krajowego nie zostały zdefiniowane w Regulaminie, są natomiast określane w aktualizowanym periodycznie przeglądzie metod pracy Komitetu. W świetle tego dokumentu, sprawozdawca krajowy odgrywa istotną rolę podczas następujących faz badania sprawozdań: przygotowuje dla przedsesyjnej grupy roboczej projekt listy pytań kierowanych do państwa-strony531, wskazuje na podstawie sprawozdania państwa-strony najważniejsze kwestie, które powinny być poruszone na sesji w trakcie dialogu z delegacją państwa oraz przygotowuje projekt uwag końcowych. Choć w procesie badania sprawozdań uczestniczą wszyscy członkowie Komitetu, to na sprawozdawcy krajowym ciąży obowiązek koordynowania i wspomagania całego procesu532. W przypadku rozpatrywania sprawozdań w dwóch izbach, sprawozdawcy dodatkowo są zobowiązani zapewnić przekazywanie wszystkich niezbędnych informacji plenum Komitetu533. Preferowaną sytuacją jest, by sprawozdawca krajowy był jednocześnie członkiem przedsesyjnej grupy roboczej534. W latach wcześniejszych kładziono nacisk także na to, by sprawozdawca krajowy pochodził z regionu, do którego należy dane państwo535. Sprawozdawca krajowy jest wyznaczany na sesji poprzedzającej sesję, na której będzie
530
Zob. np. Sprawozdanie z 13 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 17 stycznia – 4 lutego 1994 r., A/49/38, pkt 813.
531
Sprawozdawca krajowy opiera się na projekcie przygotowanym przez sekretariat, zob. Decyzja 19/III, Sprawozdanie z 19 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 22 czerwca – 10 lipca 1998 r., A/53/38/Rev.1.
532
Ways and means…, pkt 8.
533
Sprawozdanie z 37 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 15 stycznia – 2 lutego 2007 r., A/62/38, pkt 651.
534
Ways and means…, pkt 10.
535
Zob. np. Sprawozdanie z 13 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 17 stycznia – 4 lutego 1994 r., A/49/38, pkt 813; Sprawozdanie z 20 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 19 stycznia – 5 lutego 1999 r., A/54/38 (Part. I), pkt 412.
145 rozpatrywane sprawozdanie państwa536, przy czym ustalenia te mają charakter wewnętrzny, bowiem nazwiska sprawozdawców nie są ujawniane w dostępnej publicznie dokumentacji, co zapewne ma zapobiegać ewentualnemu wywieraniu nacisku na te osoby przez zainteresowane państwa. Jest to praktyka stosowana również przez Komitet Praw Człowieka i Komitet LDR, natomiast pozostałe organy traktatowe upubliczniają nazwiska sprawozdawców krajowych. W trakcie przyszłych spotkań międzykomitetowych oraz przewodniczących komitetów podjęte mają być prace na rzecz ujednolicenia praktyki w tej materii przez wszystkie organy traktatowe537.
C. Obrady przedsesyjnej grupy roboczej. Zadaniem przedsesyjnej grupy
roboczej (pre-sessional working grup) jest przygotowanie listy pytań do państwa-strony, którego sprawozdanie będzie rozpatrywane podczas sesji, a tym samym ułatwienie dialogu Komitetu z przedstawicielami państwa podczas sesji i zwiększenie skuteczności całej procedury538. Przedsesyjna grupa robocza jest powoływana od 1989 r.539. Początkowo zbierała się bezpośrednio przed sesją, na której omawiane były sprawozdania540, a od 1998 r. obraduje bezpośrednio po zakończeniu sesji poprzedzającej tę, na której rozpatrywane będą sprawozdania, stanowiące przedmiot prac grupy541. Zmianie uległ także zakres obowiązków grupy. Pierwotnie miała ona za zadanie opracowywanie pytań jedynie w odniesieniu do sprawozdań okresowych, sprawozdania wstępne były wyłączone spod jej obrad, by - jak wskazuje (odnosząc się krytycznie do tej praktyki) M. R. Bustelo - „nawiązać dobre relacje i zaufanie pomiędzy
Komitetem, a nowym państwem-stroną”542. W 2004 r. podjęto decyzję, by przesesyjna grupa robocza tworzyła listy pytań również w odniesieniu do sprawozdań wstępnych543. Należy podkreślić, że ustanowienie grupy roboczej nie ogranicza kompetencji Komitetu, bowiem sprawozdania rozpatrywane są na posiedzeniu plenarnym
536
Zob. np. Sprawozdanie z 18 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 19 stycznia – 6 lutego 1998 r., A/53/38/Rev.1, pkt 436.
537
Report on the current working methods of the treaty bodies, 24 czerwca 2009 r., HRI/MC/2009/4, pkt 60.
538
Ways and means…, pkt 9.
539
Sprawozdanie z 8 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 20 lutego – 3 marca 1989 r., A/44/38, pkt 22-25.
540
Zob. np. Sprawozdanie z 9 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 22 stycznia – 2 lutego1990 r., A/45/38, pkt 14; Sprawozdanie z 13 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 17 stycznia – 4 lutego 1994 r., A/49/38, pkt 11.
541
Decyzja 19/I, Sprawozdanie z 19 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 22 czerwca – 10 lipca 1998 r., A/53/38/Rev.1.
542
M. R. Bustelo, The Committee…, s. 90.
543
146 Komitetu544, zadaniem grupy jest jedynie sprecyzowanie najważniejszych kwestii, które powinny być poruszone w trakcie dialogu z państwem-stroną.
Zgodnie z art. 4 ust. 1 Regulaminu Komitetu w skład przedsesyjnej grupy roboczej wchodzi maksymalnie 5 członków Komitetu, którzy wyznaczani są przez przewodniczącego po konsultacjach przeprowadzonych z pozostałymi członkami Komitetu. Przy ustanawianiu składu grupy obowiązuje zasada geograficznej reprezentacji. Skład grupy może być zwiększony do 10 osób w przypadku prowadzenia przez Komitet obrad w dwóch izbach. Przedsesyjna grupa robocza zbiera się na sesji trwającej 5 dni545. Jak już wspomniano, obrady grupy mają miejsce po zakończeniu sesji poprzedzającej tę, której obrady ma przygotować grupa. W przypadku odbywania przez Komitet trzech sesji w roku, grupa spotyka się zwykle dwie sesje wcześniej by umożliwić dostarczenie odpowiedzi przez państwa oraz przetłumaczenie dokumentów546. Grupa obraduje na posiedzeniach zamkniętych (art. 28 ust. 2 Regulaminu Komitetu), mogą w nich jednak brać udział przedstawiciele organizacji wyspecjalizowanych ONZ (art. 45 ust. 2 Regulaminu Komitetu) oraz przedstawiciele organizacji pozarządowych (art. 47 Regulaminu Komitetu). Sprawozdanie grupy jest przekazywane, zgodnie z art. 8 Regulaminu Komitetu, razem ze sprawozdaniami państw-stron oraz innymi dokumentami wszystkim członkom Komitetu najpóźniej na 6 tygodni przed sesją oraz zostaje włączane do oficjalnej dokumentacji Komitetu (art. 43 ust. 1 Regulaminu Komitetu).
D. Przekazanie listy pytań oraz odpowiedź państwa-strony. Lista pytań (list of issues and questions) przygotowywana jest przez przedsesyjną grupę roboczą w oparciu
o projekt przedstawiony przez sprawozdawcę krajowego. Jest ona tworzona na podstawie informacji zawartych w sprawozdaniu państwa-strony oraz innych informacji dostarczonych Komitetowi, w tym przez organizacje wyspecjalizowane ONZ oraz organizacje pozarządowe. Pytania odwołują się często bezpośrednio do konkretnych fragmentów sprawozdania państwa i mają na celu zweryfikowanie lub uzupełnienie zawartych tam informacji547. Liczba pytań nie powinna przekraczać 30, są one pogrupowane wg poszczególnych problemów związanych z realizacją praw zawartych
544
Za wyjątkiem sesji, na których Komitet rozpatruje sprawozdania w dwóch izbach.
545
Ways and means…, pkt 10.
546
Zob. np. Sprawozdanie przedsesyjnej grupy roboczej z dn. 12 sierpnia 2008 r., CEDAW/PSWG/2009/I/CRP.1, pkt 2.
547
Zob. np. listę pytań skierowanych do Polski w związku z rozpatrywaniem połączonego IV i V oraz VI sprawozdania z dn. 8 sierpnia 2006 r., CEDAW/C/POL/Q/6.
147 w Konwencji (tzw. clusters). Mogą to być np. takie kwestie, jak przemoc wobec kobiet, sytuacja kobiet na terenach wiejskich czy dostęp kobiet do opieki zdrowotnej. W przypadku sprawozdania okresowego, szczególna uwaga powinna być poświęcona kwestii realizacji zaleceń zawartych we wcześniejszych uwagach końcowych548. Lista pytań jest przekazywana państwu-stronie w ciągu tygodnia od zamknięcia obrad przedsesyjnej grupy roboczej. Ma ono 6 tygodni na udzielenie pisemnych odpowiedzi549, przy czym długość całego dokument nie powinna przekraczać 30 stron. Zarówno lista pytań, jak i odpowiedzi państwa-strony są przekazywane przed sesją wszystkim członkom Komitetu550. Lista pytań odgrywa bardzo ważną rolę w procesie rozpatrywania sprawozdania, bowiem wskazuje najważniejsze problemy, które są głównym przedmiotem zainteresowania Komitetu w odniesieniu do danego państwa. Lista pytań kształtuje tym samym proces dialogu z państwem-stroną551. W związku z tym warto się zastanowić czy nie byłoby właściwszym takie ukształtowanie praktyki, które umożliwiałoby całemu Komitetowi udział w pracach nad listą pytań. W sytuacji, gdy obrady grupy roboczej odbywają się po sesji plenarnej, wszyscy członkowie Komitetu nie mają możliwości zapoznania się z listą pytań i przedstawienia swoich uwag, tak jak ma to miejsce w przypadku Komitetu Praw Człowieka, który stosuje metodę prowadzenia obrad grupy odpowiedzialnej za przygotowanie pytań (country
report taks forces) podczas sesji Komitetu, a nie po sesji. W przypadku Komitetu PPM,
Komitetu przeciwko Torturom oraz Komitetu Praw Dziecka listy pytań są omawiane podczas sesji plenarnej, natomiast Komitet PGSK przygotowuje listę pytań z wyprzedzeniem dwóch sesji lub 12 miesięcy552.
E. Dialog Komitetu z państwem-stroną podczas sesji. Podczas trwającej trzy
tygodnie sesji Komitet rozpatruje zwykle sprawozdania ośmiu państw553. Podczas sesji, na których Komitet obraduje w dwóch izbach, rozpatrywanych jest zwykle 14
548
Sprawozdanie z 31 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 6 - 23 lipca 2004 r., A/59/38, pkt 424.
549
Tak wskazano w Ways and means…, pkt 11, natomiast w Compilation of guidelines, Chapter V, pkt K.2 wskazano, że Komitet powinien otrzymać odpowiedzi najpóźniej trzy miesiące przed sesją.
550
Ways and means…, pkt 11, 12.
551
M. O’Flaherty, The Concluding Observations of United Nations Human Rights Treaty Bodies, Human Rights Law Review 2006, nr 1, s. 39.
552
Report on the current working methods of the treaty bodies, 24 czerwca 2009 r., HRI/MC/2009/4, pkt 37-42.
553
Zob. np. Harmonogram 43 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 19 stycznia – 4 lutego 2009 r., CEDAW/C/2009/I/1/Corr.1; Harmonogram 38 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 14 maja – 1 czerwca 2007 r., CEDAW/C/2007/II/1; Haromonogram 32 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 10-28 stycznia 2005 r., CEDAW/C/2005/I/1.
148 sprawozdań554. Większość czasu trwania sesji poświęcona jest na posiedzenia, na których Komitet spotyka się z delegacjami państw-stron. Jest to bardzo ważny etap procedury rozpatrywania sprawozdań, bowiem daje Komitetowi szansę przeprowadzenia dialogu z przedstawicielami państwa, który umożliwi lepsze zdiagnozowanie przyczyn problemów, na jakie napotyka proces realizacji praw zawartych w Konwencji. Określenie tej fazy procedury jako „konstruktywnego dialogu” wskazuje, że proces rozpatrywania sprawozdania nie polega jedynie na zbadaniu przez Komitet czy i w jaki sposób państwo wypełnia zobowiązania nałożone przez Konwencję, ale zakłada także współdziałanie Komitetu z państwem na rzecz poprawy wypełniania obowiązków konwencyjnych w przyszłości. Z tego powodu obecność przedstawicieli państwa-strony na sesji jest nie tylko pożądana, ale jak wskazuje Komitet – konieczna555. Artykuł 51 ust. 5 Regulaminu Komitetu stanowi, że w przypadku, gdy państwo nie odpowie na zaproszenie Komitetu, ma on obowiązek przełożyć rozpatrywanie sprawozdania na kolejną sesję. Rozpatrywanie sprawozdania bez przeprowadzenia dialogu z delegacją państwa jest traktowane przez Komitet jako
ultima ratio, natomiast praktyka wskazuje, że nie ma potrzeby uciekania się do takich
kroków. Dodać należy, iż praktyka zapraszania przedstawicieli państwa-strony na posiedzenie, podczas którego rozpatrywane jest sprawozdanie państwa jest stosowana od początku działalności Komitetu556 i powstała na bazie doświadczeń Komitetu LDR, który wprowadził ją do swoich prac w pierwszych latach funkcjonowania557.
Długość czasu poświęconego na rozpatrzenie sprawozdania przy udziale państwa-strony ulegała zmianie, przy czym zazwyczaj były to dwa lub trzy 3-godzinne posiedzenia558. Istniała również praktyka poświęcania więcej czasu na rozpatrzenie
554
Ways and means…, pkt 27, por. np. Harmonogram 36 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 7-25 sierpnia 2006 r., CEDAW/C/2006/III/1; Harmonogram 39 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 23 lipca – 10 sierpnia 2007 r, CEDAW/C/2007/III/1.
555
Ways and means…, pkt 13.
556
Zob. art. 49 pierwszego Regulaminu Komitetu, Sprawozdanie z 1 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 18 – 22 października 1982 r., A/38/45, Aneks III oraz pierwsze sprawozdania rozpatrzone przez Komitet.
557
Początkowo Komitet LDR rozpatrywał sprawozdania bez udziału państw, w 1972 r. wprowadził do swojego regulaminu poprawkę, że przedstawiciele państwa powinni być informowani o dacie i miejscu rozpatrywania sprawozdania w celu wzięcia udziału w sesji. Praktyka ta została następnie przejęta przez Komitet Praw Człowieka oraz pozostałe komitety, Ch. Tomuschat, Human Rights…, s. 142.
558
Należy dodać, że są to posiedzenia następujące po sobie tak, iż zazwyczaj sprawozdanie danego państwa rozpatrywane jest podczas jednego dnia. Początkowo Komitet stosował praktykę rozpatrywania jednego sprawozdania podczas posiedzeń odbywających się w różnych dniach sesji, zob. np. Sprawozdanie z 2 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 1-12 sierpnia 1983 r., A/39/45, pkt 123, pkt 152, pkt 246.
149 sprawozdań wstępnych niż sprawozdań okresowych559. Obecnie zarówno sprawozdania wstępne, jak i okresowe rozpatrywane są podczas dwóch 3-godzinnych posiedzeń560.
Porządek posiedzeń, na których rozpatrywane są sprawozdania wstępne, jak i okresowe również jest podobny, z niewielkimi jedynie różnicami. Posiedzenie otwiera ustne wprowadzenie dokonywane przez przedstawicieli państwa-strony, którego długość nie powinna przekroczyć 30 minut561. Samo wystąpienie nie powinno być jedynie streszczeniem sprawozdania. Złożenie ustnego oświadczenia daje państwu szansę na uaktualnienie danych zawartych w sprawozdaniu, a także na odniesienie się do niektórych kwestii zawartych w liście pytań562. R. Jacobson podkreśla wagę takiego oświadczenia, wskazując, iż często ujawnia ono rzeczywisty stosunek państwa do Konwencji i zawartych w niej praw, a także wskazuje, w jakim stopniu państwo gotowe jest podjąć współpracę z Komitetem563. Po złożeniu oświadczenia przez przedstawicieli państwa, przewodniczący Komitetu udziela głosu poszczególnym członkom Komitetu, którzy zadają delegacji pytania odnoszące się do kwestii zawartych w sprawozdaniu.
Sposób i porządek zadawania pytań był przez wiele lat przedmiotem prac Komitetu starającego się wypracować jak najbardziej optymalne rozwiązanie. Przedmiotem krytyki był mało uporządkowany przebieg obrad, powielanie zadawanych pytań i komentarzy, zadawanie przez członków Komitetu mało precyzyjnych pytań lub też pytań zbyt drobiazgowych, niewiele wnoszących w rezultat całej procedury564. Obecnie Komitet stosuje metodę zadawania pytań w kolejnych „rundach”, przy czym są one podzielone wg czterech głównych części Konwencji grupujących jej artykuły565. Jest to niewątpliwie słuszna metoda, która pomaga uporządkować przebieg obrad, również pod względem tematycznym566. Jedynie w przypadku sprawozdań początkowych Komitet nie stosuje metody grupowania pytań, tylko zadawania kolejno pytań dotyczących realizacji praw zawartych w poszczególnych artykułach Konwencji567. Wątpliwości mogą wywoływać podejmowane próby wprowadzenia
559
Overview of the current working methods of the Committee on the Elimination of Discrimination against Women, 7 listopada 2003 r., CEDAW/C/2004/I/4/Add.1, pkt 12-13.
560
Ways and means…, pkt 12-15.
561
Ibidem, pkt 14-15.
562
M. O’Flaherty, Human Rights…, s. 110.
563
R. Jacobson, The Committee…, s. 458.
564
M. R. Bustelo, The Committee…, s. 89.
565
Ways and means…, pkt 15.
566
Warto dodać, że próby uporządkowania obrad i dyskusje nad wprowadzeniem tematycznych grup pytań były podejmowane, bez większego sukcesu już w pierwszych latach funkcjonowania Komitetu; szerzej: R. Jacobson, The Committee…, s. 461-462.
567
150 „specjalizacji” wśród członków Komitetu, tak by poszczególni członkowie byli odpowiedzialni za zadawanie pytań z określonej tematyki568. Wydaje się, że prowadziłoby to do zbytniego ograniczenia kompetencji członków Komitetu i nie byłby to słuszny kierunek modelowania jego praktyki. Jest dość oczywistym, że eksperci zasiadający w Komitecie posiadają określoną specjalizację i doświadczenie, które będą ich predestynować do zabierania głosu na tematy w dziedzinie, w której czują się szczególnie kompetentni. Odgórne przydzielanie „specjalizacji” członkom Komitetu nie wniosłoby znaczących usprawnień w prace Komitetu, mogąc jedynie je zubożyć poprzez ewentualne odebranie głosu osobom, które chciałyby wypowiedzieć się w kwestii niebędącej przedmiotem ich specjalizacji. Można mieć także wątpliwości co do słuszności stosowanej obecnie zasady, zgodnie z którą liczba pytań zadanych przez członka Komitetu pod adresem przedstawicieli danego państwa nie powinna przekraczać dwóch569. Środek ten ma zapewne dążyć do wyrównania stopnia aktywności poszczególnych członków, wprowadzenie odgórnej liczby pytań per capita jest jednak dość mechanicznym zabiegiem, zważywszy że członkowie Komitetu dysponują przecież różną wiedzą odnośnie poszczególnych państw i dotykających je problemów. Słusznym jest natomiast wprowadzenie 3-minutowego limitu długości poszczególnych wystąpień członków Komitetu570. Po każdej rundzie pytań delegacja państwa otrzymuje czas na odpowiedź, członkowie Komitetu mogą także ustosunkować się do udzielonych odpowiedzi zadając tzw. follow-up questions571. Przed zamknięciem rozpatrywania sprawozdania danego państwa, jego przedstawiciele mogą wygłosić oświadczenie końcowe.
Należy zauważyć, że w przeciwieństwie do praktyki Komitetu Praw Człowieka, proces dialogu z delegacją nie jest formalnie skoncentrowany wokół listy pytań przedstawionej państwu i udzielonych na nie odpowiedzi. W przypadku Komitetu Praw Człowieka pytania zadawane przez członków Komitetu ograniczają się do kwestii poruszonych w liście pytań i mają na celu uszczegółowienie odpowiedzi przedstawionych przez państwo572. Metody pracy Komitetu CEDAW nie zakładają natomiast ograniczenia pytań zadawanych przez członków do listy pytań. Z uwagi na
568
Zob. Sprawozdanie z 16 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 13 – 31 stycznia 1997 r., A/52/38/Rev. 1, pkt 371.
569
Ways and means…, pkt 15.
570
W przypadku rozpatrywania sprawozdań w izbach limit ten wynosi 5 minut, Ways and means…, pkt 18.
571
Ways and means…, pkt 15.
572
Report on the current working methods of the treaty bodies, 24 czerwca 2009 r., HRI/MC/2009/4, pkt 50.
151 fakt, że lista pytań skupia się z reguły na najistotniejszych problemach, duża część pytań członków Komitetu, nawet jeśli nie odwołuje się bezpośrednio do odpowiedzi państwa na listę pytań, dotyczy tych zagadnień. Są jednak również zadawane pytania dotyczące innych kwestii poruszonych w sprawozdaniu rządowym lub sprawozdaniach alternatywnych573. Praktykę taką można ocenić dwojako. Z jednej strony, skoncentrowanie się wyłącznie na problemach poruszonych w liście pytań umożliwiłoby na pewno ich głębsze zbadanie i lepsze wyspecjalizowanie całego procesu. Jednakże w sytuacji, w której lista pytań jest opracowywana wyłącznie przez grupę roboczą bez możliwości konsultacji z plenum Komitetu, trafniejszym wariantem wydaje się ten obecnie stosowany przez Komitet, który nie ogranicza materii, która może być przedmiotem pytań podczas sesji. Ponadto taka praktyka umożliwia odwołanie się do informacji uzyskanych z innych źródeł, czyli przede wszystkim od NGOs, które zostały przedstawione Komitetowi dopiero przed samą sesją lub w jej trakcie.
Jak zasygnalizowano, przebieg posiedzenia i jego rezultaty zależą od przyjętych przez Komitet metod pracy, skutecznej koordynacji obrad przez przewodniczącego, a także poziomu przygotowania i zdyscyplinowania poszczególnych członków Komitetu. Skuteczność dialogu jest także w decydującej mierze uzależniona od poziomu przygotowania delegacji. W wytycznych adresowanych do państw-stron, Komitet wskazuje, że delegacja państwa powinna składać się z osób, które dzięki swojej wiedzy i kompetencjom, a także randze i zakresowi obowiązków będą w stanie wyjaśnić wszystkie kwestie związane z przestrzeganiem praw kobiet w państwie i odpowiedzieć na pytania i komentarze członków Komitetu574. Komitet nie wypowiedział się jednoznacznie co do ew. obecności przedstawicieli NHRI w delegacji, tak jak zrobił to Komitet Praw Dziecka, który stwierdził, że „nie jest właściwym wyznaczanie NHRI do
przygotowania sprawozdania, ani włączania ich do delegacji rządowej”575. W wydanej w 2008 r. decyzji określającej ramy współpracy z NHRI, Komitet CEDAW wyznaczył natomiast specjalne posiedzenia podczas sesji przeznaczone na spotkania z