Liczba sesji Komitetu

3.1.1. Liczba sesji Komitetu

Liczbę i długość corocznych sesji Komitetu określa art. 20 Konwencji, stanowiąc że „Komitet będzie zbierał się z reguły corocznie na czas nie dłuższy niż dwa

tygodnie w celu rozpatrzenia sprawozdań przedstawianych zgodnie z artykułem 18 niniejszej Konwencji”. Sposób sformułowania postanowień dotyczących liczby i

długości sesji Komitetu znacznie odbiega od uregulowania tej kwestii w stosunku do pozostałych komitetów, w tym także tych powołanych przed powstaniem Komitetu CEDAW. W przypadku Komitetu Praw Człowieka, art. 37 ust. 2 MPPOiP stwierdza, że „po pierwszym posiedzeniu Komitet zbiera się w terminach przewidzianych jego

regulaminem”. Obecnie regulamin Komitetu Praw Człowieka przewiduje, iż organ ten

odbywa trzy regularne sesje rocznie, istnieje także możliwość zwoływania sesji nadzwyczajnych²⁰⁷. W podobny sposób został sformułowany art. 18 ust. 4 KPT, natomiast art. 43 ust. 10 KPD przewiduje, że Komitet Praw Dziecka „będzie odbywał

posiedzenia zasadniczo corocznie. Czas trwania posiedzeń Komitetu będzie określony

205

Rezolucja 56/272 z dn. 23 kwietnia 2002 r.

206

G. Melander, Important Changes…, s. 346.

207

61

oraz poddawany weryfikacji, gdy zajdzie taka potrzeba, na spotkaniu Państw Stron niniejszej Konwencji, za zgodą Zgromadzenia Ogólnego”.

Na tle powyższych unormowań, w szczególności art. 37 ust. 2 MPPOiP, zastanawia geneza mało elastycznego sformułowania tej materii w Konwencji CEDAW. H. B. Schöpp-Schilling wyjaśniając genezę art. 20 ust. 1 Konwencji zauważa, że sposób jego sformułowania był skutkiem pewnego niedopatrzenia. Jedna z pierwotnych propozycji przedstawionych podczas prac nad Konwencją zakładała powierzenie kontroli realizacji Konwencji grupie ad hoc stworzonej w ramach Komisji Statusu Kobiet, która miała obradować podczas sesji trwającej nie dłużej niż dwa tygodnie, która poprzedzałaby sesję Komisji Statusu Kobiet. Finalnie zwyciężyła koncepcja komitetu niezależnych ekspertów, z niejako „automatycznym” przekopiowaniem początkowej wersji art. 20 ust. 1 Konwencji²⁰⁸. Sposób sformułowania art. 20 ust. 1 Konwencji stał się przedmiotem dyskusji już podczas pierwszej sesji Komitetu, która odbyła się w 1982 r. Omawiano sposób interpretacji postanowienia, iż Komitet będzie się „zbierał z reguły corocznie” a także ewentualność częstszego zwoływania sesji²⁰⁹. Potrzeba wydłużenia czasu sesji Komitetu stała się widoczna już na samym początku jego funkcjonowania²¹⁰. Sprawozdanie z 5 sesji, która odbyła się w 1986 r. zawiera informację o zaległościach w rozpatrywaniu sprawozdań okresowych stron (30 sprawozdań zaległych, przy ówczesnej liczbie 85 państw-stron Konwencji i harmonogramie posiedzeń obejmującym rozpatrywanie 8 sprawozdań rocznie²¹¹). Propozycja przedłużenia długości sesji Komitetu o 5 dni roboczych została wtedy odrzucona z uwagi na kryzys finansowy ONZ²¹². Podczas kolejnej sesji w 1987 r. Komitet wystosował za pośrednictwem Rady Gospodarczej i Społecznej rekomendację do Zgromadzenia Ogólnego o przedłużenie czasu sesji Komitetu o dodatkowe 4 dni robocze²¹³.

Pomimo wydłużenia czasu trwania sesji, dość szybko widoczna stała się potrzeba bardziej radykalnej reformy. W 1994 r. Komitet wystosował zalecenie uchwalenia przez państwa-strony poprawki do art. 20 Konwencji w celu zniesienia

208

H. B. Schöpp-Schilling, The Nature and Mandate…, s. 252, przypis nr 7, por. L. A. Rehof, Guide

to…, s. 206-207. 209

Sprawozdanie z 1 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 18 – 22 października 1982 r., A/38/45, pkt 25-30.

210

Pierwsza sesja Komitetu trwała 4 dni, średnia długość kolejnych sesji wynosiła 14 dni.

211

Sprawozdanie z 5 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 10-21 marca 1986 r., A/41/45, pkt 15.

212

Ibidem, pkt 19-20.

213

Sprawozdanie z 6 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 30 marca – 10 kwietnia 1987 r., A/42/38, pkt 580.

62 ograniczeń w długości trwania sesji. Jednocześnie Komitet zwrócił się do Zgromadzenia Ogólnego o tymczasowe zezwolenie na odbycie dwóch trzytygodniowych sesji rocznie w okresie 1995-1997 r.²¹⁴. Zalecenie rewizji przez państwa-strony art. 20 Konwencji zostało poparte przez Zgromadzenie Ogólne, które w tym samym roku wezwało państwa-strony do uchwalenia odpowiedniej poprawki²¹⁵. Podczas 14 sesji w 1995 r. Komitet uchwalił Zalecenia Ogólne nr 22 wzywające państwa-strony do uchwalenia poprawki do art. 20 Konwencji umożliwiającej odbywanie odpowiednio długich sesji w celu zapewnienia skutecznego wykonywania przez Komitet jego funkcji²¹⁶. W 1995 r. na spotkaniu państw-stron została uchwalona poprawka do art. 20 Konwencji, w świetle której Komitet ma zbierać się z reguły na jednej sesji rocznie, przy czym jej długość ma być regulowana na mocy decyzji podjętej przez państwa-strony Konwencji²¹⁷. Jest to pewien krok naprzód w stosunku do ściśle określonego, maksymalnie 2-tygodniowego terminu sesji narzuconego przez art. 20 ust. 1 Konwencji, jednak lepszym rozwiązaniem wydaje się pozostawienie decyzji o liczbie i długości sesji samemu Komitetowi, tak jak czyni to wspomniany art. 37 ust. 2 MPPOiP w stosunku do Komitetu Praw Człowieka. Zgromadzenie Ogólne przyjęło poprawkę na mocy rezolucji 50/202 i wezwało państwa-strony do pilnego przyjęcia poprawki, która wejdzie w życie z chwilą ratyfikacji przez dwie trzecie państw-stron Konwencji²¹⁸. Bardzo wolny proces ratyfikowania poprawki przez państwa-strony stawia jednakże pod znakiem zapytania urzeczywistnienie nowelizacji art. 20 ust. 1 Konwencji – w ciągu blisko 15 lat od momentu uchwalenia poprawka została przyjęta przez jedynie 56 państw, co nie stanowi nawet połowy wymaganej liczby²¹⁹. Wydaje się, że taki stan rzeczy wynika raczej z obojętnej postawy i niewiedzy państw w tej materii, niż zdecydowanej opozycji wobec tego rozwiązania. Zważywszy jednak, że

214

Sprawozdanie z 13 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 17 stycznia – 4 lutego 1994 r., A/49/38, pkt 14.

215

Rezolucja 49/164 z dn. 23 grudnia 1994 r.

216

Zalecenia Ogólne nr 22 z 1995 r., HRI/GEN/1/Rev.9 (Vol.II).

217

Report of the State Parties, 2 czerwca 1995 r., CEDAW/SP/1995/2. Tekst nowelizacji art. 20 ust. 1 Konwencji brzmi „Komitet będzie zbierał się z reguły corocznie w celu rozpatrzenia sprawozdań

przedstawianych zgodnie z artykułem 18 niniejszej Konwencji. Czas trwania posiedzeń Komitetu będzie określany, za zgodą Zgromadzenia Ogólnego, na posiedzeniu Państw Stron Konwencji”.

218

Rezolucja 50/202 z dn. 22 grudnia 1995 r. Zezwolenie na przeprowadzenie dodatkowych sesji jest konsekwentnie przedłużane do dnia dzisiejszego na mocy kolejnych rezolucji Zgromadzenia Ogólnego, por. np. Rezolucja 60/230 z dn. 23 grudnia 2005 r.

219

Stan z dn. 29 marca 2010 r., za: http://treaties.un.org/Pages/ViewDetails.aspx?src=TREATY &mtdsg_no=IV-8-a&chapter=4&lang=en. Polska, podobnie jak inne państwa została wezwana do ratyfikacji poprawki przy okazji rozpatrywania sprawozdania okresowego (zob. Uwagi końcowe do połączonego IV i V oraz do VI sprawozdania Polski z dn. 2 lutego 2007 r., CEDAW/C/POL/CO/6, pkt 34). Dopiero niedawno podjęto jednak w polskim parlamencie działania na rzecz ratyfikacji poprawki, zob. Biuletyn z posiedzenia Komisji Spraw Zagranicznych nr 3630/VI kad. z dn. 7 kwietnia 2010 r.

63 sama poprawka sformułowana jest w dość niefortunny sposób, a reguła dotycząca jednej sesji rocznie już od dawna nie sprawdza się w praktyce, powstaje pytanie, czy zabieganie o wejście w życie poprawki ma jakikolwiek sens. Jak potwierdzają wskazane poniżej rozwiązania stosowane w celu zwiększenia i wydłużenia sesji Komitetu, sprawne wprowadzanie zmian w tej kwestii jest możliwe bez zmiany materii konwencyjnej.

Środkiem zaradczym mającym na celu redukcję przeciążenia Komitetu jest udzielanie przez Zgromadzenie Ogólne ONZ tymczasowych zezwoleń na odbycie dodatkowych sesji. Na mocy rezolucji Zgromadzenia Ogólnego z 1996 r. Komitet otrzymał zezwolenie na przeprowadzanie począwszy od 1997 r. dwóch trzytygodniowych sesji rocznie poprzedzonych obradami grupy roboczej²²⁰. W 2005 r. w związku z opóźnieniami w rozpatrywaniu sprawozdań Komitet zwrócił się do Zgromadzenia Ogólnego o zezwolenie na przeprowadzenie trzech trzytygodniowych sesji w roku²²¹, która to prośba została uwzględniona i w konsekwencji w latach 2006-2008 Komitet odbył po trzy sesje rocznie. Również na rok 2010 zaplanowano trzy sesje²²². Ponadto na mocy art. 3 Regulaminu Komitetu istnieje możliwość zwoływania sesji nadzwyczajnych. Sesja nadzwyczajna może zostać zwołana przez przewodniczącego Komitetu na wniosek złożony przez co najmniej połowę członków Komitetu lub państwo-stronę Konwencji. Data sesji nadzwyczajnej jest ustalana przez przewodniczącego Komitetu po odbyciu konsultacji z pozostałymi członkami Komitetu oraz Sekretarzem Generalnym. Do tej pory zwołano jedną nadzwyczajną sesję Komitetu, która odbyła się w 2002 r. Sesja została zwołana na wniosek Komitetu w celu redukcji zaległości w rozpatrywaniu sprawozdań państw-stron²²³.

Zgodnie z art. 20 ust. 2 Konwencji „posiedzenia Komitetu będą odbywały się z

reguły w siedzibie Organizacji Narodów Zjednoczonych albo w innym, dogodnym miejscu, ustalonym przez Komitet”. Artykuł 5 Regulaminu Komitetu precyzuje, iż

wybór innego miejsca sesji przez Komitet odbywa się w drodze konsultacji z Sekretarzem Generalnym. Lokalizacja posiedzeń jest ściśle związane z obsługą Komitetu zapewnianą przez wyspecjalizowane jednostki ONZ, która to kwestia zostanie szerzej omówiona w dalszej części niniejszego rozdziału pracy. W tym miejscu należy

220

Rezolucja 51/68 z dn. 12 grudnia 1996 r.

221

Decyzja 33/I, Sprawozdanie z 33 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 5 – 22 lipca 2005 r., A/60/38.

222

Zob. harmonogram sesji Komitetu dostępny na stronie internetowej http://www2.ohchr.org/english/ bodies/cedaw/sessions.htm (data ostatniej weryfikacji: 10 maja 2010 r.).

223

Decyzja Komitetu 25/I, Sprawozdanie z 25 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 2-20 lipca 2001 r., A/56/38.

64 uściślić, że w latach 1982 - 1994 sesje Komitetu odbywały się przemiennie w siedzibach ONZ w Wiedniu oraz w Nowym Jorku, w latach 1995-2007 w Nowym Jorku, natomiast od 2008 r. Komitet obraduje przemiennie w siedzibie ONZ w Genewie oraz w Nowym Jorku. Istnieje także zwyczaj organizowania nieformalnych spotkań Komitetu odbywających się na zaproszenie i koszt państw-stron Konwencji. W praktyce są to zazwyczaj kilkudniowe spotkania organizowane z inicjatywy członka Komitetu pochodzącego z danego państwa i służące omówieniu szczegółowych kwestii związanych z funkcjonowaniem Komitetu. Przykładowo w 2004 r. takie spotkanie odbyło w Utrechcie z inicjatywy C. Flintermana, członka Komitetu pochodzącego z Holandii²²⁴, natomiast w 2006 r. w Berlinie z inicjatywy H. B. Schöpp-Schilling, członkini Komitetu pochodzącej z Niemiec²²⁵.