Organizacja sesji Komitetu

Sposób organizacji sesji Komitetu unormowany jest w przepisach Regulaminu Komitetu. Regulamin zawiera także postanowienia dotyczące przygotowań do sesji. Ciężar przygotowań spoczywa w szczególności na Sekretarzu Generalnym. Na mocy art. 6 Regulaminu Komitetu, Sekretarz Generalny jest zobowiązany do zakomunikowania członkom Komitetu daty, czasu trwania i miejsca kolejnej sesji najpóźniej na sześć tygodni przed jej rozpoczęciem oraz do przesłania członkom Komitetu roboczego programu sesji wraz z odpowiednimi dokumentami (m.in. sprawozdaniami przedsesyjnej grupy roboczej oraz sprawozdaniami państw-stron Konwencji – art. 8 Regulaminu Komitetu).

Zgodnie z art. 7 Regulaminu Komitetu, roboczy program sesji ustalany jest przez Sekretarza Generalnego w porozumieniu z przewodniczącym Komitetu. Elementami programu są:

• sprawy włączone do programu podczas poprzedniej sesji Komitetu; • sprawy zgłoszone przez przewodniczącego Komitetu;

• sprawy zgłoszone przez członka Komitetu;

224

Sprawozdanie z 30 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 12 - 30 stycznia 2004 r., A/59/38, pkt 421.

225

Sprawozdanie z 34 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 16 stycznia - 3 lutego 2006 r., A/61/38, pkt 366.

65 • sprawy zgłoszone przez państwo-stronę Konwencji;

• sprawy zgłoszone przez Sekretarza Generalnego w związku z funkcjami sprawowanymi przez niego na mocy Konwencji lub Regulaminu Komitetu.

Zgodnie z art. 9 Regulaminu Komitetu, przyjęcie programu jest pierwszym punktem każdej sesji. W praktyce jest to drugi punkt sesji, zaraz po jej otwarciu²²⁶. Regulamin dopuszcza możliwość dokonywania zmian w programie sesji w trakcie jej trwania. Zauważyć należy przy tym zróżnicowanie w sposobie podejmowania decyzji w tej kwestii. Decyzja o usunięciu lub odroczeniu danego punktu obrad jest podejmowana większością głosów obecnych i głosujących członków Komitetu. Dodatkowy punkt obrad może być natomiast dodany tylko w pilnej sprawie, a decyzja podejmowana jest przez większość wszystkich członków Komitetu (art. 10 Regulaminu Komitetu).

Organizacja pracy Komitetu podczas sesji jest przede wszystkim podporządkowana realizacji kompetencji nałożonych przez art. 18 Konwencji, czyli rozpatrywaniu sprawozdań państw-stron Konwencji. W związku z tym, szczegółowy przebieg i organizacja prac Komitetu w powiązaniu z rozpatrywaniem sprawozdań zostanie przedstawiony w kolejnym rozdziale pracy. Omawiając sposób organizacji prac Komitetu należy zauważyć, że nie wszystkie prace prowadzone są w pełnym składzie. Część zadań jest realizowanych w ramach grup roboczych. Jak już wspomniano wcześniej, na mocy decyzji Zgromadzenia Ogólnego, od 1997 r. w ramach przygotowań do każdej sesji Komitetu organizowane są obrady tzw. przedsesyjnej grupy roboczej (pre-sessional working group), której zadaniem jest sporządzenie listy pytań i problemów dotyczących sprawozdań państw-stron, które będą rozpatrywane na sesji. Przedsesyjna grupa robocza obraduje z reguły przez 5 dni roboczych po zamknięciu sesji Komitetu, przygotowując materiały na kolejną sesję²²⁷. Zgodnie z Regulaminem Komitetu, przedsesyjną grupę roboczą tworzy maksymalnie 5 członków Komitetu wybieranych przy zachowaniu zasady słusznego podziału geograficznego przez przewodniczącego Komitetu po konsultacjach z resztą składu Komitetu (art. 4 Regulaminu Komitetu). Regulamin Komitetu dopuszcza także możliwość powoływania grup roboczych biorących udział w pracach związanych z

226

Zob. np. program roboczy 44 sesji Komitetu, Sprawozdanie z 43 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 19 stycznia – 4 lutego 2009 r., A/64/38, pkt 35.

227

Zob. np. Sprawozdanie z 39 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 23 lipca – 10 sierpnia 2007 r., A/62/38, pkt 35.

66 rozpatrywaniem skarg indywidualnych (art. 62 Regulaminu Komitetu). Grupa taka funkcjonuje od 2001 r.²²⁸. Począwszy od pierwszych sesji Komitetu zwykle tworzono także dwie grupy robocze zajmujące się wewnętrzną organizacją spraw Komitetu – grupę roboczą zajmującą się środkami usprawnienia prac Komitetu²²⁹ oraz grupę roboczą ds. art. 21 Konwencji (organizacji prac nad komentarzami ogólnymi)²³⁰. Od 2001 r. kwestie te są omawiane na plenum Komitetu²³¹.

Ważną zmianą w sposobie organizacji prac Komitetu było wprowadzenie w 2006 r. rozpatrywania sprawozdań państw-stron przez dwie równoległe izby Komitetu (parallel chambers)²³². Należy przy tym podkreślić, że izba Komitetu nie jest organem przewidzianym przez Konwencję bądź Regulamin, a prowadzenie obrad w izbach ma charakter wyjątkowy i tymczasowy oraz ogranicza się wyłącznie do badania podczas sesji sprawozdań państw, podczas gdy wszystkie uchwały są podejmowane w pełnym składzie. Zgromadzenie Ogólne udzieliło Komitetowi zezwolenia na prowadzenie pracy w izbach podczas dwóch sesji odbywających się w 2006 i 2007 r. w celu redukcji opóźnienia w rozpatrywaniu sprawozdań państw-stron²³³. Oceniając pozytywnie ten sposób organizacji pracy, Komitet zwrócił się do państw-stron o przedłużenie zezwolenia na 2008 i 2009 r., przy czym praca w izbach była prowadzona podczas jednej z trzech sesji w roku²³⁴. Rozwiązanie to zostało zaczerpnięte z praktyki Komitetu Praw Dziecka, który po raz pierwszy obradował w składzie dwóch izb w 2005 r.²³⁵.

Nie jest łatwo jednoznacznie ocenić wprowadzenia tej metody pracy. Z formalnego punktu widzenia sprawozdania państw powinny być rozpatrywane przez pełen skład Komitetu. W praktyce jednak, z uwagi na fakt, że tryb funkcjonowania

228

Zob. Sprawozdanie z 24 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 15 stycznia – 2 lutego 2001 r., A/56/38, pkt 366.

229

Zob. np. Sprawozdanie z 5 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 10 - 21 marca 1986r., A/41/45, pkt 12.

230

Zob. np. Sprawozdanie z 6 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 30 marca - 10 kwietnia 1987 r., A/42/38, pkt 28.

231

Sprawozdanie z 24 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 15 stycznia - 2 lutego 2001 r., A/56/38, pkt 23.

232

W izbach rozpatrywane są jedynie sprawozdania okresowe. Przy formowaniu składu izby brane są pod uwagę m.in. takie kryteria, jak zróżnicowanie geograficzne pochodzenia członków czy długość ich stażu w Komitecie, zob. Ways and means…, pkt 27.

233

Rezolucja 60/230 z dn. 23 grudnia 2005 r.; zob. też Decyzja 36/I, Sprawozdanie z 36 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 7-25 sierpnia 2006 r., A/61/38.

234

Decyzja 37/I, Sprawozdanie z 37 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 15 stycznia – 2 lutego 2007 r., A/62/38; Decyzja 38/I, Sprawozdanie z 38 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 14 maja – 1 czerwca 2007 r., A/62/38; Decyzja 39/I, Sprawozdanie z 39 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 23 lipca – 10 sierpnia 2007 r., A/62/38.

235

67 Komitetu ustanowiony 30 lat temu przez Konwencję jest nieadekwatny do obecnej ilości zadań, organ ten poszukuje rozwiązań pozwalających na usprawnienie swoich prac, zwłaszcza w trakcie badania sprawozdań (m.in. wprowadzenie przedsesyjnych grup roboczych czy sprawozdawców krajowych, których rola zostanie omówione bliżej w rozdziale III pracy). Trzeba zatem mieć świadomość, że członkowie Komitetu nie są w stanie zapoznać się z całością materiału, a projekty uwag końcowych są przygotowywane przez oddelegowanych do tego zadania członków. Wprowadzenie zatem jako rozwiązania tymczasowego obrad w dwóch izbach, które prowadzą dialog z państwami, podczas gdy uwagi końcowe są uchwalane przez pełen skład Komitetu, nie wydaje się być sprzeczne z przepisami Konwencji. Okazało się natomiast skutecznym środkiem zlikwidowania zaległości w pracach Komitetu.

Zgodnie z art. 29 Regulaminu Komitetu, kworum stanowi 12 członków Komitetu. Przebiegiem sesji kieruje przewodniczący Komitetu, którego kompetencje szczegółowo reguluje art. 30 Regulaminu Komitetu. Zasadą jest, iż obrady Komitetu mają charakter publiczny, chyba że Komitet zadecyduje o wyłączeniu jawności (art. 28 ust. 1 Regulaminu Komitetu). W trybie niejawnym prowadzone są obrady Komitetu, podczas których formułowane są uwagi końcowe do sprawozdań państw-stron, a także obrady przedsesyjnej grupy roboczej oraz innych grup roboczych (art. 28 ust. 2 Regulaminu Komitetu). Jednak również ta kwestia została pozostawiona uznaniu Komitetu, który może zadecydować o upublicznieniu takich obrad. Komitet nie posiada natomiast kompetencji do upublicznienia obrad, podczas których rozpatrywane są skargi indywidualne (art. 74 Regulaminu Komitetu) oraz badane są okoliczności związane z podjęciem decyzji o wszczęciu dochodzenia wyjaśniającego (art. 81 Regulaminu Komitetu). Artykuł 18 ust. 3 Regulaminu Komitetu reguluje kwestię nagrywania obrad Komitetu, stanowiąc iż filmowanie lub innego rodzaju rejestrowanie obrad Komitetu może odbywać się wyłącznie po udzieleniu zezwolenia przez Komitet. Jeśli zajdzie taka potrzeba, Komitet powinien także uzyskać zgodę państwa-strony na rejestrowanie obrad, które dotyczą danego państwa.

Językami oficjalnymi Komitetu są język angielski, francuski, hiszpański, rosyjski, chiński i arabski (art. 24 Regulaminu Komitetu), w których to językach sporządzane są wszystkie oficjalne dokumenty Komitetu (art. 26 Regulaminu Komitetu). Regulamin Komitetu przyjęty na pierwszej sesji dokonywał rozróżnienia na języki oficjalne i robocze Komitetu, podobnie jak czyni to do dzisiaj np. Regulamin Komitetu Praw Człowieka. Wynikało to z faktu, że nie wszystkie języki oficjalne były

68 jednocześnie roboczymi²³⁶. Obecnie nie ma powodu dla wprowadzenia takiego rozróżnienia, bowiem wszystkich 6 języków oficjalnych jest jednocześnie językami roboczymi. Oświadczenia dokonywane w jednym z oficjalnych języków Komitetu są tłumaczone na wszystkie pozostałe (art. 25 ust. 1 Regulaminu Komitetu). Niestety, Regulamin Komitetu nie wyjaśnia, o jaki rodzaj oświadczeń chodzi. Z uwagi na to, że wspomniany art. 26 odnosi się do dokumentów, można przyjąć, iż art. 25 dotyczy oświadczeń ustnych składanych przez członków Komitetu i inne osoby zabierające głos w czasie sesji. Artykuł 25 ust. 2 Regulaminu dotyczy oświadczeń innych osób przemawiających na forum Komitetu (np. przedstawicieli państw-stron) zobowiązując je do zapewnienia tłumaczenia na jeden z języków oficjalnych Komitetu w przypadku zabierania głosu w języku innym, niż którykolwiek z nich. W takim przypadku tłumaczenie na pozostałe języki oficjalne jest dokonywane przez sekretariat na podstawie tego tłumaczenia.