czyli krótko zw ane korespondentki, podlegają przepisom o listach z tą atoli różnicą, iż ustaw a o tajem nicy listow ej nie ma do nich zasto
sow ania.
K artk i korespondencyjne służą do przesyłania krótkich wiadomości 1 są bardzo wygodnym środkiem w ym iany myśli. K arty koresponden
cyjne o treści obraźliwej, n aruszającej cześć osób trzecich, m ającej ce
chy zbrodni obrazy relig ji lub obrazy m ajestatu, lub uw łaczającej mo
ralności publicznej, urząd pocztowy w yklucza od dalszej w ysyłki, a ró
w nież nie zw raca ich nadawcy. K a rta korespondencyjna kosztuje w obrę
bie A u strji i Niemiec 5 halerzy, a za granicę 10 halerzy. Kto w swym in teresie prosi kogoś o odpowiedź i pragnie mu ją opłacić, może do tego użyć k a rtk i korespondencyjnej z odpowiedzią. Są to podwójnie złożone k artk i, z których część pierw sza służy do wiadomości „ ta m “, a druga n a odpowiedź. K a rtk a z odpowiedzią w ew nątrz A u strji i Niemiec ko
sztuje 10 hal., a za granicę 2 0 halerzy. K a rtk i korespondencyjne sprze
daje zarząd poczt po cenie 5 w zględnie 10 halerzy ju ż z w ydrukow aną marką, lecz wolno używać k a rte k własnego wyrobu, przyczem m arkę trzeba n a k artce przylepiać, a wielkość jej nie może przenosić w iel
kości k a rtk i urzędowej.
Druki.
P osyłki, które nadajem y jako „ d ru k i“ , k o rzy sta ją ze zniżonej t a ryfy, nie mogą one atoli mieć charakteru korespondencji, to znaczy ani na drukach nie wolno nic dopisywać, an i też dołączać do nich listów, a przekraczający te n zakaz może być surowo nkaranym przez władze skarbowe.
Jako „ d ru k i“ wolno posyłać: książki, broszury, nuty, fotografie, oleodruki, gazety, papiery z nakłutem pismem dla ciemnych, plany, ogło
szenia, zawiadom ienia ślubne, b ilety wizytow e z dopiskiem „z pow in
szowaniem im ienin“ , „wesołych św ią t“ i t. p. (dopisek ta k i nie może przenosić 5 słów), cenniki, w k t ó r y ś można ręk ą dopisać cenę tow aru,
— 170 —
jakoteż wszelkie w mechaniczny sposób, n. p. za pomocą litografji, he- k tografji, m aszyny pisarskiej sporządzone pism a, jeżeli nadaje się ich tej samej treści równocześnie najm niej 20 sztuk; następnie rękopisy do d ru k arn i lub red ak cji i k a rtk i z widokami, o ile niem a n a nich żadnej korespondencji, oprócz m iejsca nadania, daty i podpisu. W ów czas należy drukow any napis „ k a rta korespodencyjna“ przekreślić, a napisać „ d ru k “ . T ak ą k artk ę z widokiem wolno posłać jako dru k za opłatą 3 halerzy.
D rukow ane upom nienia o zapłatę, w których ręk ą dopisano dłużną kwotę i dzień płatności, podlegają opłacie, ja k listy zwykłe, a nadane jako
„ d ru k i“ nrząd pocztowy zw raca napow rót. D ruki muszą być ta k opa
kowane, by urzędnik pocztowy mógł łatw o skontrolow ać zaw artość po
syłki. N ajlepiej pakować je w opaskę, a jeżeli objętość posyłki je st w iększą, to jeszcze owiązać sznurkiem , lecz nie pieczętować, gdyż wów
czas podlegałaby taryfie, ja k listy, a gdyby przekroczyła posyłka w agę listu, byłaby w ykluczoną od dalszej wysyłki.
Opaski takie można dostać w każdym urzędzie pocztowym lub w sklepach, gdzie sprzedają m arki pocztowe po cenie 4 halerze za sztukę, w czem mieści się ju ż opłata z a posyłkę do w agi 50 gramów.
Je że li posyłka je s t cięższą, trze b a uzupełnić należytość przez dolepienie odpowiedniej w artości m arek pocztowych.
W a g a jednej posyłki „druków “ nie może przenosić 1 0 0 0 gramów, czyli jednego kilogram a, a objętość w żadnym kierunku 4 5 centim etrów , jeżeli posyłka ma k sz ta łt rulonu (n. p. obraz zw inięty w trąbkę) dłu
gość nie może przenosić 76, a szerokość czyli średnica rulonu 10 centi
m etrów.
D la posyłek „ d ru k i“ istn ie je osobna ta ry fa, a m ianow icie:
do w agi 5 0 gram ów opłaca się 3 hal.
od w agi 50 gr. „ „ 1 0 0 „ „ „ 5 „
„ „ 10 0 „ „ „ 2 5 0 „ „ „ 10 „
n n 2 5 0 „ „ „ 5 0 0 „ „ „ 2 0 „
» » 5 0 0 „ „ „ 1 0 0 0 „ „ „ oO „ w obrębie m onarchji austrjacko-w ęgierskiej i do cesarstw a niemieckiego, zaś w obrocie międzynarodowym, czyli za granicę, opłaca się za każde 50 gram ów 5 halerzy, a w aga jednej posyłki może w ynosić 2 kilogr.
„D ru k i“ podlegają przym usow i opłaty, to znaczy m uszą być przy n adaniu opłacone. Nieopłacone „ d ru k i“ urząd pocztowy w yklucza od w ysyłki. „D ru k i“ można nadaw ać za recepisem, czyli polecone i dopłaca się wówczas, ja k za listy, po 25 halerzy.
Próbki.
Celem ułatw ien ia stosunków pomiędzy producentem a konsumentem, między sprzedającym a kupującym , zaprowadzono osobny g atunek po
syłek zw anych „próbkam i“ lub „w zoram i“ towarów, które, o ile nie m ają ch a rak te ru korespondencji, k o rzy stają ze zniżonej tary fy .
171 —
Jak o „próbki“ wolno posyłać produkta rolnicze, ja k zboże, n a siona, suszone owoce, w yroby przemysłowe, ja k sukna, płótna, wyroby metalowe, skórzane, drew niane i t. p., byle te posyłki nie m iały w ię
kszej ceny kupieckiej.
„P ró b k i“ nadaje się w nieopieczętowanem opakowaniu, w w ore
czkach, torebkach, w pudełkach kartonow ych, płyny w dobrze opakowa
nych flaszeczkach (do czego służą specyalne puszki drew niane), a nie wolno do nich dołączać listów pryw atnych. Dozwolonem je s t natom iast w ypisanie n a każdym rodzaju próbki ceny tow aru, lub też dołączenie cennika, w którym ręk ą dopisano cenę tow aru, jego ilość, czas do
staw y i t. p.
Długość posyłki „próbki“ nie może przenosić 30, szerokość 20, a wysokość, czyli grubość, 10 centim etrów , jeżeli zaś posyłka ma k sz ta łt rulonu, długość rulonu nie może przenosić 30, a szerokość, czyli średnica, 15 centim etrów .
„P ró b k i“ są dopuszczalne do w agi 3 5 0 gramów, a o płata za nie wynosi w obrębie m onarchji austriacko-w ęgierskiej i cesarstw a nie
mieckiego:
do w agi 2 5 0 gramów . . 1 0 hal.
od 250 gr. „ „ 3 5 0 „ . . . 20 „
zaś z a granicę do w agi 10 0 gram ów 10 halerzy, a za każde następne 5 0 gramów o 5 halerzy więcej. P osyłki z „próbkam i“ można nadaw ać za recepisem, czyli polecone, a wówczas dopłaca się jeszcze, ja k za listy, należytość rekom endacyjną 25 halerzy.
Przekazy.
Najw ygodniejszym i p rzy m niejszych kw otach najtańszym sposo*
bem p rzesyłania pieniędzy są „przekazy pocztow e“ .
Używanie przekazów je s t jeszcze i z tego względu polecenia godne, iż reklam ow anie pieniędzy posłanych w listach pieniężnych, które zaginęły podczas jakiejś katastrofy, je s t wielce kłopotliwe, a często i bezcelowe, albowiem niektóre p ań stw a odm aw iają odszkodowania za posyłki, zaginione skutkiem k atastro fy żywiołowej, n. p. zatonięcia okrętu podczas burzy m orskiej, podczas gdy za pieniądze posłane przekazem każde państw o przyjm uje odpowiedzialność, a to dlatego, że pieniądze pozostają w urzędzie pocztowym nadawczym, a tylko sam przekaz (papier bezwartościowy) w ysyła się do m iejsca przeznaczenia. Po nadej
ściu przekazu urząd pocztowy według adresu w ypłaca przekazaną kwotę.
Przekazem pocztowym można przesłać w obrębie A ustro-W ęgier kwotę do 1000 (tysiąc) koron, a jeżeli ktoś chce posłać w iększą kwotę, musi n a każdy 10 0 0 wypełnić osobny b lankiet przekazowy.
B lan k ie t przekazowy, lub krótko: przekaz, należy kupić za 3 h a lerze w urzędzie pocztowym lub w sklepie, gdzie je s t sprzedaż znaczków pocztowych, w ypełnić go według ru b ry k należycie, bez błędów i popra
wek i w raz z pieniądzm i wręczyć urzędnikow i pocztowemu. Opłatę
— 17 2 —
uiszcza się przez nalepienie m arki pocztowej n a praw ym brzegu prze
kazu, osobno kreską oznaczonym.
Zwracam y uwagę, iż przekaz i pieniądze należy oddać w godzi
nach urzędowych do rą k urzędnika pocztowego, siedzącego w biurze za barjerk ą, a w ystrzegać się pośrednictw a osób trzecich. P rz estro g a ta dotyczy tych zw łaszcza, którzy n ad a ją pieniądze w dużych, a obcych m iastach. Z darzały się w ypadki, iż dowcipny filut, k orzystając z n ie za
radności biedaka, zab ierał mu pieniądze niby celem pośrednictw a, na recepis k az ał poczekać u okienka, gdzie siedzi urzędnik pocztowy, a sam u la tn ia ł się ze skradzionym groszem. N aturalnie, że płacz i lam ent nie zw róciły ciężko zapracow anego grosza.
P rzek az w ypełnia się w te n sposób, iż obok w ydrukow anych w y
razów „P rzek az pocztowy n a “ w pisuje się cyfram i kwotę, ja k ą posy
łamy, a poniżej w m iejscu, oznaczonem podłużnem i kreskam i, pow tarzam y kw otę w koronach słowami, zaś halerze znowu cyfram i. W miejscu, przeznaczonem n a adres, a oznaczonem słówkiem: „D o“ w pisujem y imię i nazw isko ad resata, następnie w odpowiedniem m iejscu, m iejsce prze
znaczenia i zam ieszkania ad re sata .
N a dole, w m iejscu oddzielonem g rubą poprzeczną kreską, a ozna
czonem słowami „zapisek pocztow y“ nie wolno nic pisać. L ew y brzeg przekazu przeznaczony je s t n a um ieszczenie im ienia i nazw iska nadaw cy, jakoteż n a kró tk ie pisem ne wiadom ości dla adresata.
W z ó r w y p e ł n i a n i a p r z e k a z u .
Kupon
45 K 63 h
J a n Siw ek K osina
o. p.
Bogó&no