Kierunki wzmocnienia więzi biznesu z nauką w Polsce

Wysoka aktywność innowacyjna przedsiębiorstw oraz efektywne wykorzystanie przez przemysł wiedzy i badań naukowych są obecnie kluczowymi czynnikami konkurencyjności gospodarki zarówno na poziomie krajowym, jak i regionalnym. Skala tworzenia i absorbowania innowacji jest w Polsce wysoce niewystarczająca. Niskie zaangażowanie przedsiębiorstw w rozwój działalności B+R świadczy o sła-bej współpracy pomiędzy przemysłem i sferą nauki oraz wskazuje na strukturalną słabość sektora badawczo-rozwojowego w Polsce, a także niskie zainteresowanie przedsiębiorstw wprowadzaniem innowacyjnych rozwiązań na rynek.

Należy zatem podjąć kroki ku poprawie przepływu informacji pomiędzy obo-ma środowiskami, zwiększyć zainteresowanie współpracą ze strony przedsię-biorstw, stworzyć odpowiedni system zachęt ze strony państwa i wskazywać ko-rzyści przedmiotowej współpracy.

Pewnym kierunkiem jest utworzenie funkcji asystenta dla MŚP w celu zapew-nienia wsparcia dla przedsiębiorców w zatrudnieniu pracowników lub stażystów jednostek naukowych w przedsiębiorstwie, co daje możliwość wymiany wiedzy i doświadczeń oraz zapewnia prawidłowość procesu badawczego w firmie.

Instrument powinien mieć charakter regionalny, dlatego projekty muszą być re-alizowane na terenie województwa, w którym został ogłoszony konkurs na projek-ty. Dotacje przyznawane są w trybie konkursowym poprzez instytucje wyznaczone przez zarządy województw (urzędy marszałkowskie, wojewódzkie urzędy pracy).

Celem większego zaangażowania przedsiębiorstw w przedmiotowe projekty firma będzie mogła uzyskać możliwość dofinansowania jedynie części (do 75%) wynagrodzenia pracownika naukowego (nie zaś 100%). Istnieje wtedy większe

prawdopodobieństwo, że zatrudni osoby, których praca rzeczywiście przyczyni się do rozwoju firmy. Jednocześnie należy wprowadzić ograniczenie kwotowe mie-sięcznego wynagrodzenia (za koszty kwalifikowalne trzeba uznać koszty wynagro-dzenia oraz koszty obowiązkowych składek na ubezpieczenie społeczne, dojazdy i przeloty, a także koszty pobytu, takie jak zakwaterowanie w miejscu odbywa-nia stażu – w przypadku osób spoza województwa). Ponadto, należy wprowadzić możliwość zatrudniania pracowników naukowych spoza Polski.

Dodatkowo, powinno się stworzyć instrument działający na odwrotnej zasa-dzie: dotowanie staży pracowników przedsiębiorstw w jednostkach naukowych. Dzięki temu przedsiębiorcy odbywający staż w instytucjach naukowych mogliby poznać od strony praktycznej, jak prowadzi się badania naukowe, co w efekcie po-zwoliłoby im wprowadzić podobne mechanizmy w działach B+R w firmie.

Broker innowacji – celem projektu jest transfer wyników badań z jednostek

naukowo-badawczych do przedsiębiorstw oraz transfer nowych innowacyjnych produktów do przedsiębiorstw. W ramach projektu zostaje przeszkolona nie-wielka grupa osób (przedstawiciele instytucji osiągających najlepsze rezultaty w zakresie transferu technologii), które staną się tzw. brokerami innowacji po-magającymi wdrażać innowacyjne produkty na regionalny rynek. Osoby te zdo-będą wiedzę ogólną z zakresu technik sprzedaży, marketingu, analizy potrzeb klienta, negocjacji biznesowych, analizy rynku produktów innowacyjnych oraz wiedzę szczegółową dotyczącą produktów i technologii innowacyjnych. Każdy broker innowacji będzie również objęty pomocą w postaci osobistego doradcy prawnego i biznesowego.

Działanie ma na celu podniesienie efektywności i skuteczności procesu transfe-ru technologii pomiędzy sferą nauki i gospodarki poprzez dofinansowanie usług doradczych świadczonych przez brokerów innowacji na rzecz jednostek nauko-wych lub mikro, małych i średnich przedsiębiorców, realizujących przedsięwzięcia w zakresie komercjalizacji wyników badań i transferu technologii. Broker inno-wacji to osoba lub podmiot, których rolą jest świadczenie usług w zakresie poszu-kiwania, pośrednictwa i dostarczania innowacyjnych rozwiązań dla klienta. Bro-kerem może być przedsiębiorca lub instytucja okołobiznesowa, np. inkubator lub park technologiczny. Natomiast klientem może być każdy podmiot zainteresowa-ny usługami świadczozainteresowa-nymi przez brokera, np. przedsiębiorca, instytucja naukowa, a także instytucja otoczenia biznesu.

W ramach działania proponuje się dofinansowanie następujących usług brokera: 1) usługi związane z transferem technologii, w szczególności:

ƒ identyfikacja potencjalnych odbiorców/dostawców technologii odpo-wiednio do zapotrzebowania usługobiorcy,

ƒ kojarzenie partnerów transferu technologii z wykorzystaniem różnych form kontaktu w celu wymiany informacji, analizy wzajemnych potrzeb i oczekiwań, uściślenia warunków i przygotowania projektu umowy transferu technologii,

Kierunki wzmocnienia więzi biznesu z nauką w Polsce 111

ƒ wsparcie usługobiorców w pozyskaniu dodatkowych ekspertyz technicz-nych, prawtechnicz-nych, ekonomicztechnicz-nych,

ƒ pomoc doradcza podczas negocjacji i zawierania przez usługobiorcę umo-wy transferu technologii z umo-wybranym odbiorcą/dostawcą technologii; 2) doradztwo w zakresie praw własności intelektualnej i obrotu tymi prawami; 3) doradztwo w zakresie umów licencyjnych;

4) przeprowadzanie audytu w firmie, czyli pomoc MŚP w zidentyfikowaniu potrzeb.

Broker innowacji świadczący wyżej wymienione usługi doradcze musiałby spełniać następujące wymagania:

ƒ prowadzić działalność od co najmniej 2 lat;

ƒ posiadać udokumentowane kompetencje i doświadczenie w świadczeniu usług doradczych objętych dofinansowaniem;

ƒ nie być powiązanym organizacyjnie ani finansowo z potencjalnym usługo-biorcą.

Decydujące znaczenie będzie miała liczba aktywnych, a nie tylko przeszkolo-nych zawodowo brokerów.

Bon na innowacje – instrument wsparcia inicjacji kontaktów pomiędzy mikro

lub małymi przedsiębiorcami, którzy nie korzystali w ostatnich trzech latach z usług żadnej jednostki naukowo-badawczej w zakresie wdrożenia lub rozwoju produktu czy technologii a instytucjami prowadzącymi działalność badawczo-rozwojową.

Wsparcie realizowane będzie na następujących warunkach:

ƒ pozostawienie wymogu wniesienia wkładu przedsiębiorcy w realizowaną usługę, przynajmniej w postaci sfinansowania wydatku niekwalifikowanego w postaci VAT;

ƒ minimum wymogów formalnych dla przedsiębiorców (tylko te wymagane prawem), jasność w przyznawaniu i proste zasady rozliczeń z instytucjami realizującymi Bony.

Edycja instrumentu wdrażanego przez PARP pokazała, że zainteresowanie inno-wacjami przedsiębiorstw jest bardzo duże, a sama pomoc im udzielana nie musi być kosztowna. Z dotychczasowych doświadczeń programu wynika, że kwota 15 tys. zł na nawiązanie współpracy z jednostką naukową jest wystarczająca – wskazują na to również typy proponowanych projektów, które nie wymagają zwiększania kwoty dofinansowania. Dlatego wskazana jest kontynuacja programu Bon na innowacje.

Duży bon (wsparcie na poziomie centralnym) – wsparcie przeznaczone na

dofi-nansowanie usługi polegającej na opracowaniu nowego wyrobu, projektu wzorni-czego, technologii produkcji albo znaczącym ulepszeniu wyrobu lub technologii produkcji przez jednostki naukowe1 dla mikro i małych przedsiębiorców produk-cyjnych posiadających siedzibę na terytorium Polski.

1 Wykonawcami usług będą jednostki naukowe w rozumieniu art. 2 pkt 9a–e ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. 2010, nr 96, poz. 615), a także

Wsparcie jest realizowane na następujących warunkach:

ƒ w założeniach maksymalna wartość wsparcia dla przedsiębiorcy to 200 tys. zł przy intensywności pomocy udzielanej w ramach programu nie przekra-czającej 80%;

ƒ konieczność wniesienia wkładu własnego, co da większą gwarancję, że usługa, będzie bardziej odpowiadać potrzebom i oczekiwaniom przedsię-biorcy;

ƒ ze względu na zakres merytoryczny projektów oraz większy stopień zaawan-sowania technologicznego i innowacyjnego ich realizacja powinna trwać do 18 miesięcy.