Przez całe wieki sztuka i jej specyficzny język form, linii, kolorów towarzyszy-ły i towarzyszą człowiekowi, stanowitowarzyszy-ły i stanowią istotny element jego edukacji i rozwoju. Wychowanie przez sztukę jest wychowaniem zarówno estetycznym, jak i moralnym oraz umysłowym. Kształtuje światopogląd, rozwija umysł, uczu-cia, wolę i całą osobowość człowieka. Wyrabia dobry smak i umiejętność odkry-wania wartości artystycznych. Współczesna pedagogika postuluje wychowanie przez sztukę jako nieodłączny element wielostronnego procesu edukacji. Sztuka bowiem pełni dwie zasadnicze funkcje: społeczną oraz kształcąco-wychowawczą, ponieważ mobilizuje ona do twórczej pracy, uczy dbałości o estetyczny wygląd, budzi wiarę we własne siły. Program stworzony został w celu przybliżenia ucz-niom sztuki, jaką jest rzeźba, oraz rozbudzenia wyobraźni i twórczej aktywno-ści. Zajęcia pozalekcyjne w ramach koła rzeźbiarskiego pozwalają wychowankom wyrazić siebie i swoje emocje w postaci rzeźby z drewna. Program koła realizuje następujące cele:
• rozwijanie zdolności, wrażliwości, wyobraźni i twórczego myślenia ucznia;
• pobudzanie kreatywności uczniów, odkrywanie przyjemności tworzenia i cie-szenia się uzyskanym efektem;
• doskonalenie sprawności manualnej;
• poznawanie nowych technik;
• usprawnianie koordynacji wzrokowo-ruchowej;
• rozwijanie zainteresowań i uzdolnień;
• stwarzanie możliwości wypowiedzenia się poprzez wytwory artystyczne;
• podnoszenie poziomu akceptacji siebie i innych;
• uczenie się spędzania wolnego czasu w sposób twórczy.
Zajęcia odbywają się w ramach zajęć pozalekcyjnych jeden raz w tygodniu w wymiarze 2 godzin. Formy i metody pracy dostosowane są do indywidualnych
47 Koła zainteresowań
potrzeb i możliwości uczestników. Udział w zajęciach opiera się na dobrowolności i spontaniczności. Program przeznaczony jest dla wszystkich chętnych. Jego istotę stanowi rozwijanie zainteresowań i konkretnych umiejętności związanych z ob-róbką drewna. W programie koła przewidziano realizację następujących treści:
• rzeźba płaska;
• rzeźba wypukła;
• techniki snycerskie;
• własna inicjatywa wychowanków;
• prace na potrzeby wychowanków (dekoracje, prezenty);
• wykonywanie prac na potrzeby grup internatowych i szkoły oraz środowiska lokalnego.
Koło ślusarskie „Koło zębate” (W. Kaszuba)
Program stworzony został w celu zwiększenia zainteresowania zawodem ślu-sarskim oraz rozbudzenia wyobraźni i twórczej aktywności. Zajęcia pozalekcyjne w kole ślusarskim pozwalają na swobodę w doborze technik i sposobów prowa-dzenia pracy, co sprzyja zarówno wewnętrznemu ubogaceniu, jak i wyciszeniu.
Wychowankowie biorący udział w zajęciach poznają arkana zawodu ślusarskiego, a nabyte umiejętności mają okazję wykorzystać w późniejszej pracy zawodowej.
Cele programu przedstawiają się następująco:
• rozbudzanie i rozwijanie zainteresowania ślusarstwem;
• pogłębianie i rozszerzanie wiedzy fachowej;
• kształtowanie umiejętności doboru i posługiwania się podstawowymi narzę-dziami oraz rozwiązywania problemów napotkanych w pracy;
• rozwijanie i kształcenie umiejętności myślenia, porównywania i wyciągania wniosków;
• wyrabianie dokładności, wytrwałości, odpowiedzialności oraz właściwego sto-sunku do pracy;
• zaznajomienie z możliwościami zastosowania zdobytej wiedzy w praktyce;
• przygotowanie uczniów do udziału w egzaminach;
• wyzwalanie wyobraźni i twórczej aktywności oraz pomoc w odkrywaniu oso-bistych predyspozycji i wzmacnianiu swoich mocnych stron.
Program składa się z różnych bloków tematycznych:
• metaloplastyka:
− wykonywanie ozdób metalowych na zimno (kwiaty, zegary);
− grawerowanie na szkle i w metalach;
− wykonywanie świeczników kutych i z prętów stalowych;
− wykonywanie stojaczków do piór wiecznych i długopisów;
− obróbka plastyczna stali na zimno i na gorąco.
• różne sposoby łączenia metali oraz metali z niemetalami:
48 Rozdział 1. Formy aktywnego spędzania czasu wolnego…
− spawanie metodą MAG, TIG i MMA;
− lutowanie miękkie (stopy cynowo-ołowiowe);
− łączenie na zakładkę;
− nitowanie.
• własna inicjatywa wychowanków:
− wykonywanie prac na potrzeby wychowanków (upominki, dekoracje, pre-zenty);
− wykonywanie prac na potrzeby grup internatowych i szkoły (pomoce dy-daktyczne, modele itp.);
• naprawa sprzętu służącego wychowankom, pracownikom zakładu oraz miesz-kańcom Szubina;
• pomoc w nauce i zrozumieniu trudnych tematów podczas przygotowań do eg-zaminów kwalifikacyjnych w zawodzie;
• projekcja filmów dydaktycznych z zakresu ślusarstwa.
W program wpisane są także cele wychowawcze, do których należą: kształ-towanie samokontroli i umiejętności samooceny własnej aktywności, nabywanie szacunku do mienia zakładowego, zwrócenie uwagi na znaczenie pomocy kole-żeńskiej oraz wdrażanie do współdziałania w grupie.
Koło kabaretowe (A. Siuchniński)
We współczesnej pedagogice za istotny element kształtowania młodego czło-wieka uważa się wychowanie przez sztukę. Takie podejście znajduje zastosowanie również w resocjalizacji, gdyż niemal każdy młody człowiek ma potrzebę wyra-żenia siebie, i to w różnej formie. Program koła kabaretowego adresowany jest do wszystkich wychowanków, a udział w zajęciach odbywa się na zasadzie dobrowol-ności. Zajęcia w ramach koła kabaretowego związane są z przygotowaniem ob-chodów różnych uroczystości w placówce, stąd ich intensywność ściśle związana jest z kalendarzem takich imprez. Koło kabaretowe stanowi formę zajęć uzupeł-niających, prowadzonych w ramach działalności internatu. Uczestnictwo w kole pozwala na realizację następujących celów zorientowanych na wychowanków:
• kształtowanie umiejętności posługiwania się językiem ojczystym;
• kontrolowanie własnej wymowy, doskonalenie dykcji;
• rozwijanie wyobraźni, wrażliwości oraz inwencji twórczej wychowanków;
• kształtowanie poczucia odpowiedzialności i dyscypliny;
• dostarczanie radosnych przeżyć emocjonalnych i estetycznych;
• doskonalenie pamięci mechanicznej i logicznej;
• integracja wychowanków;
• rozwijanie uzdolnień aktorskich, muzycznych i innych predyspozycji indywi-dualnych;
• rozwijanie umiejętności współdziałania w zespole;
49 Koła zainteresowań
• kształtowanie pozytywnych cech charakteru, takich jak: tolerancja, życzliwość, otwartość, szacunek, koncentracja, pracowitość, rzetelność, pomysłowość, umiejętność radzenia sobie z napotykanymi trudnościami, asertywność, sa-mokształcenie.
Podstawą realizacji programu są następujące tematy:
• analiza tekstów literackich i kabaretowych;
• umiejętności aktorskie i recytatorskie;
• ćwiczenia dykcji, modulacji głosu, mimiki i gestu;
• tworzenie scenografii – dekoracja teatralna i kostiumy;
• ekspresja artystyczna: ruch sceniczny, rytmika, spontaniczna postawa;
• budzenie wrażliwości estetycznej, rozwijanie uzdolnień indywidualnych;
• przygotowanie wybranych inscenizacji;
• rozwijanie poczucia odpowiedzialności poprzez samodzielne, dokładne i rze-telne wywiązywanie się z podejmowanych zadań;
• percepcja wydarzeń kulturalnych;
• informacja – zawiadomienia, ogłoszenia, plakaty, zaproszenia na przedstawienie.
Tematyka zajęć obejmuje dwa podstawowe cykle:
• pracę nad realizacją przedstawień, czyli poszukiwanie materiałów na scenariu-sze, adaptacja gotowych tekstów, ustalanie scenografii, muzyki, choreografii;
• pracę nad pamięciowym opanowaniem scenariusza i próby sytuacyjne (w tym pracę nad warsztatem aktorskim uczestników zajęć, czyli dykcją, mnemotech-niką, emisją głosu itp.).
Wśród form pracy dają się wyróżnić:
• zabawy tematyczne polegające na odgrywaniu przez uczniów różnych ról;
• gry sceniczne (zadaniem uczestników jest wyuczenie się swoich ról i gra aktor-ska, a także przygotowanie dekoracji, strojów i oprawy muzycznej).
Dzięki zajęciom wychowankowie:
• potrafią współdziałać w zespole;
• rozwijają swoje zainteresowania;
• próbują wdrażać własne pomysły;
• potrafią za pomocą mimiki, gestów i ruchu wyrażać emocje;
• potrafią zapanować nad tremą;
• angażują się w życie kulturalne placówki.