Kolorowe dzieci1

1 Scenariusz opracowali studencipedagogiki:Magdalena Adamczyk,Kinga Bródka,Irena Foks, Ju­ styna Jabłeka, Barbara Lach,Agnieszka Wiecheć, Katarzyna Witos, Izabela WyskwariKrzysztof Micekw ramach przedmiotu z zakresu edukacji wielo-i międzykulturowej.

Cele - dziecko:

Temat zajęć: Kolorowe dzieci Typ placówki: przedszkole Grupa wiekowa: 5-latki,6-Iatki

Czas trwaniazajęć: 45 minut (możliwość realizowaniaw dwóchcyklach zajęć)

• potrafi ustalić kolor swoichwłosówi oczu,

• potrafi rozpoznać ludzi o odmiennym kolorze skóryiichnazwać,

•potrafi przyporządkować mieszkańców do ich charakterystycznych domków,

•rozwija sprawność manualną(zabawa pałeczkami),

• rozwija aktywność intelektualną i muzyczno-ruchową,

•uczy się współpracy w grupie,

•uczy się uważnego słuchaniai wypowiadania na danytemat(na miarę swo­

ich możliwości).

•słowna: pogadanka, objaśnienia,opowiadanie, czytanie;

• oglądowa: pokaz;

•czynna praktycznego działania: zadaństawianych do wykonania, sa­ modzielnych doświadczeń, ćwiczeń utrwalających.

Pomocedydaktyczne:

• słuchowe: odtwarzacz płytCD, płyta z nagraniem utworu Kolorowe dzieci M.Jeżowskiej;

• symboliczne: rysunkii zdjęcia omawianych postaci;

• kolorowymateriałowy tunel;

• pomocenaturalne:pałeczkichińskie,wata,kleje, kartki, kolorowe pa­

piery,plakietki z imionami dzieci, cukierki jakonagrody;

• tekstwierszaBamboJ.Tuwima i list od Chinki.

|71

■ Przebieg zajęć

1. Witamydziecii ustalamy zasadywspólnej zabawy (dzieci przechodzą przez tunel,który symbolizujeprzejściedokrainy zabawy, w której będą musiały sięstosować do zasad:zachowaniaciszy,wzajemnej życzliwości itp.). Po wyj­

ściu z tunelu przypinamy dzieciomplakietkiz imionami.

Robimy z dziećmi duże koło isiadamy na dywanie. Osobaprowadzącaprzed­

stawia „gości”, których „przyprowadziła”.

2. Murzynek

•Zadajemyzagadkę: „Kto to jest? W Afryce mieszka, czarną ma skórę ten nasz koleżka”.

• Pokazujemy dzieciom i omawiamy z nimi zdjęcieMurzynka idomku, w ja­

kim mieszka(chatka) - przypinamyobrazki na tablicy. Staramysięukazać podobieństwa i różnice między dziećmiz Afryki a dziećmiz przedszkola.

• Czytamy wierszykBambo1.

2 J. Tuwim, Bambo [w:] tegoż,Wiersze dla dzieci, Nasza Księgarnia, Warszawa 1990;por.też J. Tuwim, Wiersze dla dzieci, ZielonaSowa, Kraków2009.

3. Indianin

• Rozpoczynamyzabawę w Indian, podczas której dziecinaśladują nasze ru­

chy i odgłosy (jazda na koniu, strzelanie z łuku, charakterystyczne dźwięki itp.) orazzgadują,kogoudajemy.

•Pokazujemy i omawiamy z dziećmi zdjęcie Indianina i domku, wjakim mieszka (tipi) - przypinamyobrazki na tablicy. *

72

4. Eskimos

•Pokazujemy dzieciom„powitanie noskami”. Wszyscywitamy się w ten spo­

sób. Dzieci zgadują,czyjeto powitanie.

• Pokazujemyi omawiamy zdziećmizdjęcieEskimoskai jegodomku(igloo) -przypinamy zdjęcia na tablicy.

5. Chińczyk

• Dzieci rozwiązujązagadkę: „Ktoto? Skośne maoczkaidziwnie gada,żółtą ma skórkę, pałeczkami jada”.

• Czytamydzieciom list, któryprzyszedł do przedszkola odzaprzyjaźnionej Chinki (załącznik 1), oraz pokazujemychińskie znaki (załącznik 2).

• Pokazujemy dzieciom,jaksię posługiwaćpałeczkami. Dzieci próbująchwy­

tać pałeczkamiwatę.

Każde dziecko za wykonanie zadania otrzymuje cukierki.

• Pokazujemy i omawiamy zdjęcie Chińczyka ijego domku- przypinamy fotografiena korkowej tablicy.

Słuchamypiosenki Kolorowe dzieci.

|73

Uczymy się odpowiednich gestów i ruchów w rytm muzyki, wykonujemy wspólny taniec.

6. Polak

•Zasiadamy z dziećmi przy stoliczkach, rozdajemy kleje, kartkii powycinane elementy z papieru kolorowego.Dziecimuszą złożyć swój domek iprzy­ kleić na kartce. Powstałe rysunki porównujemy z domkami innych małych mieszkańcówświata,których dziś poznaliśmy. Omawiamyrysunki.

• Utrwalamywiadomości, powtarzamy to, czego się nauczyliśmy, pytamy dzieci,co zapamiętały.Żegnamy się zkrainą zabawy jakEskimoski, prze­ chodzimy przez tunel i„wracamy” do przedszkola. Dziękujemy zazajęcia iżegnamy się z dziećmi.

74

■ Załączniki

Załącznik 1. List od Chinki

Kochanedzieci!

NazywamsięLing,mam 6 lati mieszkam wChinach.Bardzo chciałabym przy­ jechać do Polski, ale właśnie skończyły się wakacjeiczas wracać doprzedszkola. Dla­

tego nie mogę byćz Wami.Muszękończyć, moja mamawołamniena obiad, będę jeśćryż pałeczkami. Nie martwcie się,przesyłam Wam niespodziankę! Miłejzabawy.

Pozdrowienia Ling

Załącznik 2. Pismo chińskie

'U T t 75 A

Z ^& _{4L ft}

Ml Bibliografia

Giacone E., Schiavetta M., Zabawana każdydzień, przeł.E.Szrek (t.1), A. Germeyan (t. 2), Jedność, Kielce 1998.

KupisiewiczC.,Podstawy dydaktyki ogólnej,BGW, Warszawa1994.

SchafferH.R., Psychologia dziecka, PWN, Warszawa2008.

Tuwim J., Bambo [w:] J.Tuwim, Wiersze dladzieci,NK,Warszawa 1990.

Tuwim J., Wierszedladzieci,ZielonaSowa, Kraków 2009.

http://www.ewa.bicom.pl/karaokedz/kd9.htm[datadostępu: 9.10.2008] (słowa pio­

senki Kolorowedzieci).

761

Scenariusz 9. Tolerancja

1

Scenariusz opracowała studentka pedagogiki PatrycjaKnapekwramach przedmiotu z zakresu edu­ kacjiwielo- i międzykulturowej.

Tematzajęć: Tolerancja Typ placówki: przedszkole Grupa wiekowa: 6-latki Czastrwania zajęć: 45-50 minut Cele - dziecko:

• znaróżne kultury;

• wie,żena świecie są różnerasy;

• wie,że należy szanować wszystkich, bezwzględu na wyglądzewnętrz­ ny, kolor skóry (kształtuje szacunekdla odmienności);

•potrafiwybraćipołączyć w parymieszkańców innych krajów;

• poznaje nowe pojęcia, tj.tolerancja, odmienność;

• kształtuje swoją wrażliwość wobec ludzi wywodzących się z innych kultur.

Formy pracy:

• indywidualna,

• zbiorowa.

Metody:

• słowna: pogadanka, objaśnienia, opowiadanie;

• oglądowa: pokaz;

• czynna: zadań stawianych do wykonania, ćwiczeńutrwalających.

Pomocedydaktyczne:

• komputer, prezentacja multimedialna;

• tamburyno;

• farby, klej, nożyczki, papierkolorowy, bibuła;

• maski, farby do twarzy.

■ Przebieg zajęć

1. Powitanie nauczyciela z dziećmi, przedstawienie tematu zajęć.

2. Rozmowana temat tolerancji - wywoływanie skojarzeń dzieci natematod­ mienności; dyskusjana temat tego, dlaczego każdyczłowiek ma prawo do bycia innym?, dlaczego niektóre dzieci/ludzie mają inny od naszego kolor skóry?, co to oznacza mieć własną kulturę?;rozmowa na temat potrzeby bycia otwartymi tolerancyjnym. Wyjaśnianie dzieciom trudnych pojęć związanych z tolerancją. Zwrócenie uwagi dzieci napotrzebę odnoszenia się do Innych z szacunkiem. *

77

3. Przedstawienie zdjęć dzieci żyjących w innej kulturze orazśrodowiska (kra­

ju), wktórym mieszkają; następnie - podokiemnauczyciela - łączenie przez uczniów w pary twarzy dziecii domków, odzwierciedlających ich środowisko życia.

Mały Polinezyjczyk i jego dom

::: H! Sl :::

iii iii. ■ iii

Mały Afrykanin i jego dom Mała Afroamerykanka

i jej dom

Mała Indianka i jej domek Mały Eskimos i jego dom

Mały Chińczyk i dom chiński

78

4. Dyskusja z dziećmi na temat różnych kultur i ich wartości, zachowań co­ dziennychzwiązanychzmiejscem zamieszkania, obrzędów itp.

5. Zabawa ruchowa „Dzieciświata” - rozdanieuczniommasekprzedstawiają­ cych dzieci z różnych części świata; na znaktamburyna uczestnicyzabawy podchodzą do siebie,bysięze sobą przywitać.

6. Rozdanie dzieciomarkuszypapieru i pomocy; ich zadaniem jest namalowa­

nie lub wykonaniedowolnie wybraną techniką wspólnie w grupach sześcioo­ sobowych kuli ziemskiej oraz podobizn dzieci z innych kultur poznanych na zajęciach.

7. Pomalowanie przez nauczyciela twarzy dzieciom tak, aby każde dziecko przedstawiało jakiś innykraj i inną kulturę; zadaniem uczniów jest wzajem­

nie rozpoznawaniecharakterystycznych cech;następnie wykonaniedzieciom wspólnegozdjęcia,które będzie wprzyszłości zawieszonena tablicy.

8. Podsumowanie zajęći pożegnanie.

|79 Scenariusz

10.

Tolerancja

1

1 Scenariuszopracowałystudentki pedagogiki: Anna Bańka, Karolina Lis, Katarzyna Filapek wra­

mach przedmiotu z zakresuedukacjiwielo- i międzykulturowej.

2 Książeczki przydatne do przedszkola,chomikuj.pl/mammamija42 l/Dokumenty/ksi*C4*85*C5*ksiaze czki+przydatne+do+przedeszkola [data dostępu: 4.02.2011].

Temat zajęć: Tolerancja Typ placówki: przedszkole Grupawiekowa: 5-latki, 6-latki Czas trwaniazajęć: 50 minut Cele-dziecko:

• wie, w jakim kraju mieszka;

• słucha opowiadania i rozmawia o jego treści;

• przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej (uczysię współdziałać w zabawachisytuacjachzabawowych);

• uczysięnazywaniaróżnic ipodobieństw między ludźmi.

Formy pracy:

•indywidualna,

• zbiorowa.

Metody:

• słowna:pogadanka, objaśnienia, opowiadanie;

• oglądowa: pokaz;

• czynna: zadań stawianych do wykonania, samodzielnych doświad­ czeń, ćwiczeń utrwalających.

Pomoce dydaktyczne:

• ilustracje do opowiadania;

• tamburyno;

• dwie piłeczki (zielona i czerwona), kredki;

• wyciętez czerwonego kartonu serce;

• tekst opowiadania Bawiąc się,jesteśmy tacy sami12-,

• obrazkiludzi różnej narodowości;

• tablica, taśmaklejąca.

■ Przebieg zajęć

1. Przywitaniesięz dziećmi, rozmowa o tym,czego będą dotyczyły zajęcia.

2. Zabawa wkole na dywanie: „Jestem podobnydo Ciebie, bo...”; „Różnię sięod ciebie,bo...”.

Osoba prowadząca zabawę trzyma w reku dwie piłeczki (zieloną i czerwo­ ną). Podaje piłeczkę zieloną dzieckusiedzącemu po prawej stronie, mówiąc:

80

„Jestem podobna do ciebie, bo...”(przedszkolak kończy zdanie, wskazując na podobieństwo). Następnie, osoba prowadząca prosi dziecko, aby przekazało piłeczkę dalej -koledze/koleżance- wypowiadającte samesłowa (wten sposób dzieci podają sobiepiłeczkę, uzupełniając zdanie). Gdy piłeczka zielona wróci do osoby prowadzącej, podaje ona dzieckusiedzącemupo jej lewej stronie piłkę w kolorze czerwonym, mówiąc: „Różnięsię od Ciebie, bo...”. Dzieckokończy zdaniei przekazuje piłeczkę dalej,kolejnej osobie,którapowtarza i kończy za­

danie.

3. Osoba prowadzącaczytaopowiadanieBawiąc się, jesteśmy tacy sami (może po­ kazywaćjednocześnie przygotowane przez siebieodpowiednie obrazki).

4. Zadanie przez nauczyciela/osobę prowadzącą pytań związanych z opowiada­

niem:

• Skądpochodzą kuzyni Kasi?

• W jakimkraju mieszkamy?

• W jakichkrajachbyliście?

• Czy wszyscy na całym świecie są tacy sami?

•Czy,bawiącsię z innymi dziećmi, powinno się zwracać uwagę na to,jak kto wygląda, z jakiego pochodzi kraju, jakielubizabawki?

5. Zabawa ruchowa „Ludzie do ludzi”.

Dzieci biegają po sali.Na dźwięk tamburynałącząsięjak najszybciejw pary.

W parach wykonują polecenia, dotykając się określonymi częściami ciała, np. gdy osoba prowadząca (nauczyciel)powie:głowa do głowy -dotykająsię twarzami; rękado ręki - dotykają sięrękami itd. Na hasło: „ludzie do ludzi” -dzieci rozbiegają się. Zadanie to powtarzająkilka razy.

6. Pokazanie dzieciom obrazkówz przedstawicielami innych kultur.

Rozmowa z dziećmi na temat tego, co różni ichpod względem wyglądu (za­

łącznik 1).

7. Kolorowanie obrazkówprzedstawiających dzieci z różnych krajów.

Osoba prowadząca/ nauczyciel rozdaje dzieciom postacie do pokolorowa­ nia - są to ilustracje dzieci zróżnych krajów. Prosi, by dziecije pokolorowały.

Poskończonej pracy nauczycielwraz z dziećmi przykleja gotowe portrety na duże serce (wcześniej wycięte przez niegoz kartonu). Sercetozostajepowie­ szone natablicy.

7. Podsumowanie zajęć.

|81

■ Załączniki

Załącznik1.Przedstawiciele innych kultur

Ańykanin Afroamerykanin Europejka

Eskimosi Indianin Chińczyk

■ Bibliografia

Książeczki przydatne do przedszkola, chomikuj.pl/mammamija421/Dokumenty/ksi*C4

*85*C5*ksiazeczki+przydatne+do+przedeszkola [data dostępu: 4.02.2011].

82

Scenariusz

11.

Tolerancja

1

1 Scenariusz opracowałystudentkipedagogiki: Monika Rawlik, Edyta Pietrzak,Daria Kocur,Justy­ na Krehut,EwaFryc, Aneta Stanik, Małgorzata Błaszczyk, Katarzyna Buchta, Katarzyna Swoboda wramach przedmiotu z zakresu edukacji wielo-imiędzykulturowej.

2 Opowiadanie możnaznaleźć na stroniewww.amnesty.org/uploads/.../RAZEM_PRZECIW_NIETOLE -RANCJL_.doc lub p3.przedszkola.net.pl/program-edukacyjny-scenariusze zajec-i-zabaw.html [data dostępu: 2.02.2011].

3 M.Molicka,Bajki terapeutyczne, ci. 2,Mediai Rodzina, Poznań 2003,s. 18-30.

Temat zajęć: Tolerancja Typ placówki: przedszkole Grupa wiekowa: 5-łatki, 6-latki Czas trwania zajęć: 50-60 minut Cele - dziecko:

• poznaje mieszkańców naszej planety,

• poznaje znaczenie słowa „tolerancja”,

•swobodniewypowiadasięnatematbycia tolerancyjnym,

•przestrzega reguł obowiązującychw społeczności dziecięcej (uczy się współdziałać w zabawachisytuacjach zabawowych),

•uczy sięnazywania różnic i podobieństw międzyludźmi.

Formy pracy:

• indywidualna,

• zbiorowa.

Metody:

•słowna: rozmowakierowana, objaśnienia,opowiadanie,

• oglądowa:pokaz,

•czynna: działania praktyczne,zabawa ruchowa.

Pomoce dydaktyczne:

• piosenka M. Jeżowskiej Wszystkie dzieci naszesą,

• opowiadanie Chłopiec z dwojgiem oczu,

• plansza „kolorowywąż”,

• historyjki słowne i obrazkowe.

Ml Przebieg zajęć

1. Wprowadzenie - nauczyciel/ osoba prowadząca zadaje przedszkolakompy­

tanie otoczymjest - ich zdaniem - tolerancja. Następnie omawia z dziećmi ichwypowiedzi, po czym czyta znaczenie pojęcia „tolerancja”zesłownika.

2. Nauczycielczyta dzieciom opowiadanie (jedno z wybranych przezsiebie opo-wadań: Chłopiecz dwojgiemoczu1 lub Kureki kwaczuK).

183

3. Po wysłuchaniu opowiadania dzieci - kierowane przez nauczyciela/osobę prowadzącą odpowiadają na pytania:

• Po czym możnapoznać,że ktoś jesttolerancyjny?

•Jeśli ktoś jesttolerancyjny,to...

•Jakie,waszym zdaniem, sąprzejawy nietolerancji? Jak zachowują sięludzie nietolerancyjni?

• Czy zdarzyło wamsię być nietolerancyjnymi?(wjakiej sytuacji?)

• Czy tolerujeciedziecio innym kolorzeskóry?

• Jaksądzicie - kto jest bardziej nietolerancyjny - dzieciczy dorośli?

• Czy jestcoś,czegonie lubicie (nietolerujecie)usiebie samych?

Rozmowa z dziećmi natemat tego,conależy,aczegoniewolno nam tolerować.

4. Dzieci ucząsięrefrenupiosenkiM.Jeżowskiej Wszystkie dzieci nasze są. Dziecipoznająsłowa piosenki ipodczas wspólnego śpiewania z nauczycielem przekazują sobie czerwone serce,przygotowane przez nauczyciela.

5. Zabawaruchowa.

Zapraszam na wycieczkę. Dokąd? Prostoprzed siebie, gdzie nas tylko nogi poniosą - zwiedzimy cały świat. Przespacerujemy się po Wielkim Murze Chińskim, w Japonii zjemy ryż pałeczkami, noc spędzimyw igloo Eskimo­

sów, w Wiedniu zatańczymywalca. Zobaczymy Szkotów w swoich kracia­

stych kiltach (spódnicach) i grających na dudach.

Ale to zachwilę...

Teraz trzeba się przygotować. Wyobraźcie sobie, że przed ogromną szafą stawiamy krzesło, ostrożnie na nie wchodzimy, otwieramy drzwi szafy i zaglądamy do środka. Po chwili poszukiwań wydobywamy duży, turystyczny plecak Odstawiamy go na ziemię, szafę zamykamy i wkłada­

my do plecaka rzeczy, które będą nam potrzebne w czasie podroży: gruby sweter, szalik, czapkę, wełniane rękawiczki, buty do wspinaczki, śpiwór, latarkę, sandały na plażę, cienkie bluzki, spodnie, spodenki, sukienki, kapelusz i chusty do ochrony przed słońcem, maść przeciw owadom, a także piżamę, szczoteczkę i pastę do zębów oraz grzebień - nie możemy przecież w innych krajach pokazać się nieuczesani. Do bocznej kieszeni plecaka wkładamy mapę świata - tak, żeby zawsze ją mieć pod ręką (dzieci wykonują po kolei te wszystkie czynności).

Teraz trzeba się umyć, zjeść kolację i szybko iść spać, ponieważ rano wcześnie wstajemy. Budzik głośno dzwoni i wyrywa nas ze snu. Szybko się ubieramy, myjemy zęby, twarz i ręce. Jemy śniadanie, szykujemy kanapki na drogę: chleb smarujemy masłem, kładziemy na nie ser, pomidor i ogó­

rek zielony, zawijamy kanapkę w folię, pakujemy do woreczka i wkładamy do plecaka. Na końcu, do boku plecaka przymocowujemy namiot. Ści­

skamy mamę, tatę i młodszego brata oraz głaszczemy psa. Machamy im gorąco na pożegnanie. Wychodzimy z domu - otwieramy i zamykamy drzwi - i ruszamy w drogę...4

4 Opracowaniewłasne autorek scenariusza.

84

Dzieci aktywnie wykonują wszystkie czynności, o których mówinauczyciel/

osoba prowadząca zajęcia. Jest to zabawa aktywizującą, integrująca zarówno doświadczenia dziecka, jak iintegrująca je zgrupą. Stanowi element dobrej

zabawy, pobudzawyobraźnię przedszkolaka i kształtuje postawę odpowie­

dzialności wobec siebie i Innych.

6. Dzieci otrzymują obrazkido pokolorowania - przedstawiają one dzieci/ ludzi innej narodowości, koloru skory, żyjące w innych niż my miejscach na świę­

cie. Pokolorowany przezsiebie obrazek każde dziecko naklejana szablonie, przedstawiającym węża; tworzą one kolorowego węża tolerancji, któryna­

stępnie nauczyciel zawiesza na tablicy w sali.

7. Podziękowanie i pożegnanie z dziećmi.

H Załączniki Załącznik 1

Wielki Mur Chiński Szkot

Część II

Dziecko w szkole podstawowej

W dokumencie Dzieci w procesie kształtowania postaw kulturowych : przewodnik po ścieżkach edukacji regionalnej wielo- i międzykulturowej (materiały dla nauczycieli przedszkoli i szkół podstawowych) : praca zbiorowa (Stron 72-87)