Nie oceniaj książki po okładce1

Cele - uczeń:

Temat zajęć: Nie oceniaj książki pookładce Typplacówki: szkoła podstawowa

Klasa: VI

Czas trwania zajęć: 45 minut

• rozwijapozytywnepostawy wobec Innego,

• uświadamia sobie powszechność występowaniauprzedzeńi stereotypów,

• zapoznaje się z definicjąstereotypu,

• rozwijazdolność przekraczania granic iłamania stereotypów,

• uwrażliwiasię na bogactwo wielokulturowości.

Formy pracy:

• indywidualna,

• zespołowa.

Metody:

• problemowa (pogadanka heurystyczna),

• waloryzacyjna,

• praktyczna.

Pomocedydaktyczne:

• karteczki z literkami do utworzenia tematu;

• E. Sobol(red.), Słownik wyrazów obcych,PWN,Warszawa1996;

•balony,lusterka, kotyliony, karty pracy, listy;

•plakatyzpostaciami różnych osób;

• kredki,mazaki, blok rysunkowy.

■ Przebieg zajęć

1. Czynności organizacyjne.

2. Ułożenie tematu.

Każdy uczeń otrzymuje karteczkę z literką, składającą się na temat. Zgodnie z numeracjąkarteczek uczniowiepodchodzą kolejno do tablicy i naklejają kartkę.Wten sposób powstaje temat: „Nie oceniaj książki po okładce”.

Scenariusz opracowany przez studentki pedagogiki:Karolinę Pieczkę, Darię Baran, Joannę Bosy, Aleksandrę Kulę wramachprzedmiotu z zakresuedukacji wielo- i międzykulturowej.

1147

3. Rysunekmojego „ja”.

Uczniowie przedstawiają na rysunku, jak widzą siebie własnymi oczami.

Ćwiczenie poprzedzonejest obserwacją własnegoodbicia w lustrze. Dziecina swoich portretach zapisują własne marzenia,obawy, pragnienia, zalety, wady.

Następnie prowadzący pyta:

• Czy te cechy, które wypisały dzieci, sąwidzialne dlaoka?

• Czy możnaje ujrzeć tylko patrząc w lustro?

Zakończenie zadania krótką pogadanką, komentarzem na temat tego, że oceniamy często innych ludzi po wyglądzie,nie wiedząc, kimsą, jakiemają zalety,hobby itp.

4. Podział uczniówna grupy.

Każdy z uczniówotrzymujebalonik. Na podstawie kolorów balonówdzielą się na pięć grup.

5. Ocena ludzi na podstawie zdjęć.

Każda z grup otrzymuje wycięte z kolorowych czasopism zdjęciasześciu róż­

nych osób oraz kartę pracy z cechamicharakteru (ładny, leniwy,inteligentny, agresywny, miły, arogancki, zarozumiały, wesoły itp.). Dwiegrupy dostają zdjęcia, na których są napisane imię, nazwiskooraz kraj pochodzenia przed­

stawionej na fotografii osoby. Zadaniem uczniów jest przyporządkowanie danych cech charakteru do osoby (lub dopisanieswoich cech, które im się z nią kojarzą). Zadanie ma na celu ukazanie wpływu, pochodzenia lubwglądu na ocenę danej osoby.

6. Rozpoznawanie stereotypów. Następnie każdy przebijaswój balon, w którym umieszczony jestkotylion z narodowością iimieniemoraz zadanie do wyko­

nania dla całej grupy. Dzieciprzypinająsobie kotyliony i odczytują zadanie.

Każda grupa otrzymała zdanie zawierające jakiś stereotyp oraz listod dziecka w wiekuuczniów.Zadaniem uczniów jest zapoznanie się ze zdaniemi listem, a następnie skomentowanie treści w nich zawartych.

Igrupa

1. Cyganie tozłodzieje.

2.„Mam na imięKuba.Jestemotyły. Na lekcjiwychowania fizycznego jestem zawsze ostatni iwszyscysię ze mnieśmieją. Nie mam przyjaciół i dlatego caływolnyczas spędzam przed komputerem”.

II grupa

1. Murzyni są leniwi.

2. „Mam na imię Natalia. Zawsze miałam dużo przyjaciół i powodzenie u chłopaków. Wszystko sięzmieniło, gdy miesiąctemu założono mi aparat na zęby. Niktniechcezemnąsiedzieć, a chłopcysięzemnieśmieją”.

148

IIIgrupa

1.Włosi są kłótliwi.

2. „Mam na imię Magda. Jestem świadkiem Jehowy. Koledzy i koleżanki z klasyniechcąsię ze mną przyjaźnić, bo nie chodzę na lekcjereligii. Gdy idę korytarzem, tosłyszę: »To taz kociej wiary«. Jest mi bardzo przykro”. IVgrupa

1.Szkoci są skąpi.

2. „Wczoraj byłem na wycieczce szkolnej. Nagle Tomek, który zawszejest modnie ubrany, zawołał! »Wszyscy, którzy mają firmowe czapki, siadają obokmnie!«. Ja niestety niemam takiej czapki, więc usiadłem z tyłu. Nikt zemnąnie rozmawiał”.

Vgrupa

1.Francuzi to żabojady.

2. „Ja i moi koledzy chcieliśmy,żebyPolska była dla Polaków. Napoczątku rozprawiliśmy się zczarnymi, późniejz żółtymi. Kolejnymi byli Rosjanie, Ukraińcyi Żydzi. Kiedy wPolscepozostali już tylko Polacy,koledzy przy­ szli po mnie. Kiedy zapytałem dlaczego, odpowiedzielimi, że mam zbyt odstające uszy”.

7. Wprowadzenie przez nauczyciela pojęcia stereotypuna podstawie zaprezento­

wanychscen.

WedługSłownikawyrazów obcych stereotyp(od gr. typos - odcisk,ślad) jestto uproszczony, banalny, utarty, powtarzającysię schemat, szablon. Wujęciu psychologicznymi socjologicznym stereotyp to

[...] funkcjonujący w świadomości społecznej skrótowy, uproszczony i zabarwiony wartościująco obraz rzeczywistości odnoszący się do rze­

czy osób, instytucji, itp., często oparty na niepełnej lub fałszywej wiedzy o świecie, utrwalony jednak przez tradycję i nie ulegający zmianom2.

2 E. Sobol (red.), Słownik wyrazów obcych,PWN,Warszawa 1996, s.96.

8. Zabawa z włóczką.

Prowadzący trzyma w ręku włóczkę iwypowiada zdanie: „Niepowinno się innych...” (np. obrażać, śmiać się z innych, poniżać, oceniać po wyglądzie, kolorze skóryitp.). W momencie wypowiadania zdania prowadzącyrzuca włóczkę do wybranegoucznia. Ten do następnego,mówiąc zdanie związane z lekcją,stereotypami itd.

9. Łamanie stereotypów.

1149

Dzieci dobierają się w paryna podstawie kotylionów. Jeden uczeń jest Pola­

kiem, drugi osobą innejnarodowości. Każdaz par ma gałązkę (patyczek), na której końcach symbolicznie znajdują sięstereotypy dotyczące danejnarodo­ wości.Wszyscyłamią gałązki - analogia łamania stereotypów.

Przykładowestereotypy: Niemcy- brak gościnności, Polska - złodziejstwo, Rosja - pijaństwo.

10. Podsumowanie zajęć.

Uczniowieprzedstawiają propozycje, wjakisposóbzwalczaćstereotypy.

■ Bibliografia

SobolE. (red.), Słownikwyrazów obcych, PWN, Warszawa1996.

150

Scenariusz 20. Poznaj

Innego

kontekście