W PRZEWODACH KOMINOWYCH W OPARCIU O KRAJOWE I EUROPEJSKIE PRZEPISY
II. Krajowe regulacje
Podstawowym aktem prawnym regulującym omawianą materię jest Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w spra-wie warunków technicznych jakim odpowiadać powinny budynki i ich usytuowanie3 – zwanego w dalszej części: Rozporządzeniem w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usy-tuowanie. W pierwszej kolejności wskazać na § 140 w.w. Rozporządze-nia, który stanowi: Przewody (kanały) kominowe w budynku: wentylacyjne, spalinowe i dymowe, prowadzone w ścianach budynku, w obudowach, trwale połączonych z konstrukcją lub stanowiące konstrukcje samodzielne, powin-ny mieć wymiary przekroju, sposób prowadzenia i wysokość, stwarzające po-trzebny ciąg, zapewniający wymaganą przepustowość, oraz spełniające wy-magania określone w Polskich Normach dotyczących wymagań technicznych dla przewodów kominowych oraz projektowania kominów. Wskazane przez
2 Zob. art. 288 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U.2004.90.864/2).
3 Dz.U. z 2002 nr 75 poz. 690 z późn. zm.
AR T YKUŁY
ustawodawcę warunki określić należy jako stricte techniczne. Istotnym w zakresie omawianego zagadnienia jest natomiast odesłanie w § 140 ust. 2 w.w. aktu prawnego do przepisu z § 266 Rozporządzenia w spra-wie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
Dyspozycję z § 266 należy z całą pewnością uznać za podstawę okre-ślającą warunki jakim powinny odpowiadać przewody kominowe. Prze-pis stanowi: Przewody spalinowe i dymowe powinny być wykonane z wyro-bów niepalnych. Wskazać należy zatem, że przepis w sposób jednoznaczny i nie budzący żadnych wątpliwości interpretacyjnych precyzuje z jakich materiałów powinno się wykonywać rzeczone przewody. Nie wskaza-no przy tym konkretnie o jakie przewody w myśl cytowanego przepi-su chodzi, zatem uznać należy, iż przedmiotową regulacją objęte zostały wszystkie ich rodzaje. Zauważyć należy także, że ustawodawca zarówno w § 144 i 266 w.w. Rozporządzenia odnosi się do Polskich Norm, czy to w zakresie wymagań technicznych dla przewodów kominowych oraz projektowania, czy badań ogniowych małych kominów.
Istotnym elementem cytowanego aktu prawnego jest także załącznik nr 3 – stosowane w rozporządzeniu określenia dotyczące palności i roz-przestrzeniania ognia oraz odpowiadające im europejskie klasy odpor-ności dachów na ogień zewnętrzny. Powyższy załącznik kategoryzuje palność wyrobów (materiałów) budowlanych dzieląc w je w następują-cy sposób – zgodnie z Polską Normą PN-EN 13501–1: 2008 „Klasyfika-cja ogniowa wyrobów budowlanych i elementów budynków” – niepalne, palne: niezapalne, trudno zapalne, łatwo zapalne, niekapiące, intensyw-nie dymiące. Wskazać należy, że tylko wyroby zaliczone do klasy A cha-rakteryzują się niepalnością.
W dalszej kolejności wskazać należy na brzmienie przepisu z art. 10 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane4 – zwana w dalszej części: Prawo budowlane, który definiuje pojęcie wyrobu budowlane-go. Wyrobami budowlanymi w rozumieniu wyżej wskazanej ustawy są:
Wyroby wytworzone w celu zastosowania w obiekcie budowlanym w sposób trwały o właściwościach użytkowych umożliwiających prawidłowo zapro-jektowanym i wykonanym obiektom budowlanym spełnienie podstawowych
4 Dz.U. z 1994 nr 89 poz. 414.
AR T YKUŁY
wymagań, można stosować przy wykonywaniu robót budowlanych wyłącz-nie, jeżeli wyroby te zostały wprowadzone do obrotu lub udostępnione na rynku krajowym zgodnie z przepisami odrębnymi, a w przypadku wyrobów budowlanych – również zgodnie z zamierzonym zastosowaniem.
W pierwszej kolejności wskazać należy, że powyższa definicja stanowi nie tylko o wyrobach stricte budowlanych, ale o wyrobach ogólnie wyko-rzystywanych w obiektach budowlanych. Ustawodawca w przywołanej definicji zwraca również uwagę na trwałość zastosowanych materiałów budowlanych. W tym kontekście niniejsza definicja stosowana jest do budowy elementów konstrukcyjnych obiektu budowlanego. Jednocze-śnie nie można powyższej definicji stosować do elementów służących do przeprowadzania robót budowlanych o charakterze wykończeniowym.
Zauważyć wypada, że stosuje się ją do wszystkich materiałów budowla-nych używabudowla-nych w trakcie budowy obiektu budowlanego. Bardzo istot-ny jest nadto czas, w którym wykorzystuje się daistot-ny materiał budowlaistot-ny, bowiem tylko materiały dopuszczone i wprowadzone do obrotu w trak-cie ich zastosowania mogą by wykorzystane w procesie inwestycyjnym – tak m.in. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 17 czerw-ca 2009 r., sygn. II OSK 921/2008. Nie bez znaczenia pozostaje rów-nież powiązanie analizowanego przepisu z odrębnymi ustawami, w tym przede wszystkim postanowieniami ustawy o wyrobach budowlanych.
Warto również zwrócić uwagę na kwestię zgodności zastosowanych w obiekcie budowlanym wyrobów z właściwościami i wymaganiami określonymi w przepisie z art. 5 ust. 1 pkt 1 i art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b Prawa budowlanego. Przywołane przepisy stanowią: spełnienie podstawowych wymagań dotyczących obiektów budowlanych określonych w załączniku I do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiającego zharmonizowane warunki wpro-wadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylającego dyrektywę Rady 89/106/EWG (Dz.Urz. UE L 88 z 04 kwietnia 2011, str. 5, z późn. zm.), dotyczących: b) bezpieczeństwa pożarowego. Tytułem krótkiej analizy przywołanego przepisu wskazać należy, iż ustawodawca zawarł w nim ogólne reguły, które każdy obiekt budowlany powinien spełniać, w tym przede wszystkim zwrócić uwagę należy na postulat w zakresie bezpie-czeństwa pożarowego, Dodać należy także, że wyjaśnienie określonego wyżej warunku zawarto w załączniku I do Rozporządzenia Parlamentu
AR T YKUŁY
Europejskiego i Rady (UE) nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustana-wiającego zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyro-bów budowlanych i uchylającego dyrektywę Rady 89/106/EWG5 – zwa-nego w dalszej części: Rozporządzeniem nr 305/2011.
W dalszej kolejności wskazać trzeba na powołaną wyżej ustawę z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych6 – zwana w dalszej części: ustawą o wyrobach budowlanych. Przede wszystkim zauważyć należy, że ustawa o wyrobach budowlanych poddana została gruntownej nowelizacji. Wyjaśnić wypada, że nowelizacja wynika z faktu, iż w ży-cie weszło nowe Rozporządzenie 305/2011. Powyższy związek pomię-dzy znowelizowaną ustawą, a Rozporządzeniem 305/2011 określa już sam art. 1 ust. 1 ustawy o wyrobach budowlanych, który stanowi: Usta-wa określa zasady wproUsta-wadzania do obrotu lub udostępniania na rynku krajowym wyrobów budowlanych, zasady kontroli wyrobów budowlanych wprowadzonych do obrotu lub udostępnianych na rynku oraz określa wła-ściwość organów w zakresie wykonywania zadań administracyjnych i obo-wiązków wynikających z rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiającego zharmonizowa-ne warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylającego dyrektywę Rady 89/106/EWG (Dz.Urz.UE.L.88 z 04 kwietnia 2011, str.
5), zwanego dalej „rozporządzeniem Nr 305/2011.
Bardzo istotnym z punktu widzenia głównego zagadnienia pozostaje zawarta w ustawie o wyrobach budowlanych definicja wyrobu budowla-nego. Niniejsza definicja stanowi odesłanie do art. 2 pkt 1 Rozporządzenia 305/2011. Zgodnie z przytoczonym przepisem: Wyrób budowlany ozna-cza każdy wyrób lub zestaw wyprodukowany i wprowadzony do obrotu w celu trwałego wbudowania w obiektach budowlanych lub ich częściach, którego właściwości wpływają na właściwości użytkowe obiektów budowlanych w sto-sunku do podstawowych wymagań dotyczących obiektów budowlanych.
Na marginesie wskazać należy także, że rzeczona ustawa w rozdzia-le IV reguluje kwestię kontroli wprowadzonych lub udostępnionych na rynku wyrobów budowlanych. Przepisy zawarte w rozdziale IV konkre-tyzują m.in. podmioty uprawnione do wszczęcia kontroli, przedmiot
5 Dz.U.UE.L.2011.88.5 z późn. zm.
6 Dz.U. z 2004 nr 92 poz. 881. z późn. zm.
AR T YKUŁY
kontroli, a także sposób jej prowadzenia. W art. 30–33 w.w. ustawy wskazano rodzaje rozstrzygnięć, które w wyniku przeprowadzonej kon-troli może wydać organ. Natomiast w art. 36a – 36k w.w. ustawy sprecy-zowano katalog kar pieniężnych, które również organ prowadzący po-stępowanie kontrolne może nałożyć na kontrolowanego. Uzupełniając powyższe, dodać należy, że ustawa o wyrobach budowlanych w art. 35 wprowadza przepis sankcjonujący zachowanie polegające na utrudnia-niu lub udaremniautrudnia-niu wykonywania czynności kontrolnych lub pobie-raniu próbek wyrobów budowlanych. Niniejsze zachowanie karane jest grzywną. Zgodnie z art. 36 ustawy o wyrobach budowlanych, postępo-wanie w sprawie naruszenie art. 35 toczy się w oparciu o przepisy Kodek-su postępowania w sprawach o wykroczenia7.
Kończąc przedstawianie polskich regulacji wypada również wskazać na Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11 sierpnia 2004 r.
w sprawie sposobów deklarowania zgodności wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym8 – zwanego w dal-szej części: Rozporządzeniem w sprawie sposobów deklarowania zgod-ności wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym. Przedmiotowy akt prawny określa sposób deklarowania zgodności wyrobów budowlanych na podstawie oceny zgodności z Pol-ską Normą wyrobu, niemającą statusu normy wycofanej, lub aprobatą techniczną, wymagane systemy oceny zgodności dla poszczególnych grup wyrobów budowlanych, sposób znakowania wyrobów budowla-nych znakiem budowlanym, zawartość i wzór krajowej deklaracji zgod-ności oraz zakres informacji dołączanej do wyrobu budowlanego znako-wanego znakiem budowlanym.
Zwrócić uwagę należy także na treść § 3 w.w. Rozporządzenia, któ-ry stanowi: Wyrób budowlany jest zgodny ze specyfikacją techniczną, jeże-li spełnia, odpowiednie do jego przeznaczenia, wymagania określone w tej specyfikacji, mające wpływ na spełnienie przez obiekt budowlany wymagań podstawowych. Rozporządzenie w sprawie sposobów deklarowania zgod-ności wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem
7 Zob. A. Bojańczyk, Ustawodawca zastawia niebezpieczne pułapki, „Rzeczpospolita”
z 14 września 2006 r.
8 Dz.U. z 2004 nr 198 poz. 2041 z późn. zm.
AR T YKUŁY
budowlanym wyróżnia także w § 4 następujące systemy zgodności: sys-tem 1+, syssys-tem 1, syssys-tem 2+, syssys-tem 2, syssys-tem 3, syssys-tem 4. Zgodnie zaś Za-łącznikiem nr I – jako wymagane systemy oceny zgodności dla poszcze-gólnych grup wyrobów budowlanych dla grupy, w której skład wchodzą:
Kominy prefabrykowane (elementy o wysokości kondygnacji) przewody kominowe (elementy lub bloki), kominy wielopowłokowe (elementy lub bloki), bloki kominowe jednopowłokowe, zestawy elementów kominów wolno stojących i kominów dostawialnych wskazano system zgodności 2+.