Należy dostrzec rolę, jaką w elektronicznym postępowaniu wieczystoksię-gowym pełni radca prawny. Typową czynność zawodową radcy prawnego
27 A. Kościółek, Elektroniczne czynności procesowe…, op. cit., s. 323. Księgi wieczyste i ka-taster nieruchomości należą do rejestrów publicznych o charakterze przedmiotowym, za: T. Czech, Księgi wieczyste i hipoteka. Komentarz, Warszawa 2014, s. 20–21.
28 Uzasadnienie do założeń projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cy-wilnego, ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw (projekt z dnia 4 kwietnia 2013 r.), https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//1/73700/73732/73733/
dokument73618.pdf (dostęp: 29 grudnia 2016 r. w zakresie treści aktu).
29 CBDKW – Centralna Baza Danych Ksiąg Wieczystych.
30 A. Kościółek, Elektroniczne postępowanie…, op. cit., s. 748.
AR T YKUŁY
stanowi sprawowanie zastępstwa prawnego i procesowego przed sąda-mi, co wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 13 marca 2014 r.31 Wykonując swój zawód radca prawny świadczy pomoc prawną, czyli wsparcie w za-kresie prawa, w celu ochrony prawnej interesów klienta32. Może on być pełnomocnikiem w postępowaniu nieprocesowym, do którego – zgodnie z art. 87 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. – należy postępowanie wieczy-stoksięgowe. Za uprawnienie radcy prawnego może być uznana reprezen-tacja określonego podmiotu w postępowaniu wieczystoksięgowym doty-czącym np. ujawnienia w księdze wieczystej spadkobierców na podstawie aktu poświadczenia dziedziczenia bądź postanowienia sądu w przedmio-cie stwierdzenia nabycia spadku33. Zgodnie z art. 6262 § 3 k.p.c. do wniosku o wpis należy dołączyć dokumenty, stanowiące podstawę wpisu w księdze wieczystej, co oznacza, iż muszą być złożone w oryginałach. I choć zgod-nie z art. 129 § 2 k.p.c. zamiast oryginału dokumentu strona może złożyć odpis dokumentu, jeżeli jego zgodność z oryginałem została poświadczo-na34 przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego radcą prawnym, to przepisu tego nie można stosować w postępowaniu wieczy-stoksięgowym, jeśli dokument taki ma stanowić podstawę wpisu.
Ponadto zdaniem Sądu Najwyższego sąd wieczystoksięgowy powi-nien rozpoznać wniosek o wpis na podstawie tylko tych dokumentów, które zostały dołączone do wniosku35, a więc nawet bez możliwości
31 Wyrok SN z 13 marca 2014 r., sygn. akt I PK 181/13, http://www.sn.pl/sites/orzecz-nictwo/Orzeczenia3/I%20PK%20181-13.pdf (dostęp: 29 grudnia 2016 r. w zakresie treści orzeczenia).
32 M. Skowrońska, Wykonywanie zawodu radcy prawnego w urzędzie państwowym,
„Radca prawny. Zeszyty naukowe” 2016, nr 4(9), s. 64.
33 Zob. odnośnie stawek minimalnych za prowadzenie spraw z zakresu prawa o księ-gach wieczystych: Rozporządzenie Min. Spr. z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 1804 z późn. zm.) oraz Rozporządzenie Min. Spr. z 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę praw-nego z urzędu (Dz.U. z 2016 r., poz. 1715).
34 Sposób sporządzania przez radcę prawnego poświadczeń odpisów dokumentów za zgodność z okazanym oryginałem wskazał SN w uchwale z 30 listopada 2011 r., II CZP70/11, http://sn.pl/Sites/orzecznictwo/Orzeczenia1/III%20CZP%2070-11.pdf (dostęp: 29 grudnia 2016 r. w zakresie treści).
35 Postanowienie SN z 17 marca 2016 r., II CSK 122/15, lex nr 2041112. Analogicznie:
SN w uchwale siedmiu sędziów z 16 grudnia 2009 r., III CZP 80/09, http://sn.pl/
AR T YKUŁY
wskazania ich miejsca położenia w innej księdze wieczystej. Do wymogu dołączenia do wniosku oryginału dokumentu nie znajdzie zastosowania zastrzeżenie, iż wystarczające może być dołączenie jego odpisu36.
Dodatkową kwestią pozostaje stwierdzanie w aktach notarialnych oświadczeń wiedzy przez pełnomocników, które nie mają żadnej donio-słości prawnej poza tą, że zostały złożone i zamieszczone w sporządzonym przez notariusza dokumencie37. Złożone w akcie notarialnym zapewnienia nie obejmują czynów zbliżonych do czynności prawnych i nie wiążą się z przejawem woli związanej z dokonaną czynnością38. Jako że radca praw-ny nie ma możliwości złożenia wniosku o wpis do księgi wieczystej za po-średnictwem systemu teleinformatycznego39, jedyną drogą pozostaje dla niego złożenie formularza w wersji tradycyjnej i uiszczenie opłaty40. Zgod-nie z uchwałą SN z 22 maja 2013 r.41 pełnomocnikiem procesowym w spra-wach o dokonanie wpisu w księdze wieczystej może być wyłącznie oso-ba spełniająca wymagania przewidziane w art. 87 k.p.c., także wtedy, gdy wniosek o wpis został zamieszczony przez notariusza w akcie notarialnym na podstawie art. 92 § 4 ustawy z 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie.
Informatyzacja ksiąg wieczystych wpływa stymulująco na bezpie-czeństwo obrotu nieruchomościami ze względu na automatyczne za-mieszczanie wzmianek w księgach wieczystych. Nałożenie na notariusza powinności składania wniosku do sądu wieczystoksięgowego stanowi efekt starań ustawodawcy o poprawność wpisów w księgach wieczy-stych, pozwalających ustalić aktualny stan prawny nieruchomości42.
Sites/orzecznictwo/Orzeczenia1/III%20CZP%2080-09.pdf (dostęp: 29 grudnia 2016 w zakresie treści dokumentu).
36 Zob. postanowienie SN z 30 stycznia 2014 r. sygn. akt IV CSK 243/13, lex nr 1433603 oraz wyrok SN z 25 listopada 2015 r. sygn. akt IV CSK 52/15, lex nr 1958505.
37 A. Oleszko, Akty…, op. cit., s. 221.
38 Ibidem, s. 222.
39 Informatyzacja postępowań sądowych pozwala przyjąć de lege ferenda możliwość składania wniosków elektronicznych także przez radców prawnych.
40 Zgodnie z ustawą z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2005, poz. 623).
41 Uchwała SN z 22 maja 2013 r., III CZP 17/13, http://www.sn.pl/sprawy/SitePages/za-gadnienia_prawne.aspx?ItemID=219&ListName=Zagadnienia_prawne&Rok=2013 (dostęp: 29 grudnia 2016 r. w zakresie treści dokumentu).
42 Zgodnie z uchwałą SN z 22 maja 2013 r., III CZP 17/13, op. cit.
AR T YKUŁY
Od 1 lipca 2016 r. zgodnie z art. 626 4 k.p.c. obowiązek inicjowania postępowania wieczystoksięgowego drogą elektroniczną został nałożo-ny na trzy podmioty, które mają obowiązek dołączyć do wniosku doku-menty stanowiące podstawę wpisu w księdze wieczystej, o ile powstały w postaci elektronicznej. Chodzi tutaj o takie dokumenty, które w spo-sób pierwotny zostały sporządzone w wersji elektronicznej. Nie ma obo-wiązku dołączania dokumentów stanowiących podstawę wpisu, jeżeli zostały sporządzone w sposób tradycyjny w wersji papierowej, i które do-piero później skonwertowano np. przez zeskanowanie i wtórne wytwo-rzenie wersji elektronicznej43. Elektronicznymi dokumentami stanowią-cymi podstawę oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej są dane katastru nieruchomości (ewidencji gruntów i budynków).