Metody analizy danych

Proces gromadzenia danych był kontrolowany. Dodatkowo materiały zgromadzone w drodze wywiadów standaryzowanych zostały poddane kontroli i redukcji, a następnie redakcji. W dalszej kolejności przeprowadzono kodowanie danych, wprowadzono je do komputera i przeprowadzono tabulację komputerową. Wszystkie dane zostały zgromadzone w bazie danych i przetworzone. Wybór wykorzystanych metod statystycznych został podporządkowany typowi analizowanego zagadnienia oraz rodzajowi dostępnych danych [Giudici 2003, s. 8]. Przeprowadzone analizy obejmowały statystykę opisową,

158 Cztery z nich służą do obliczenia jednego zagregowanego wskaźnika, który jest wykorzystywany w analizach.

159 Cztery z nich służą do obliczenia jednego zagregowanego wskaźnika, który jest wykorzystywany w analizach.

170 analizę korelacji oraz analizę skupień. W Tabeli 3, w odniesieniu do poszczególnych hipotez badawczych, przedstawiono zastosowane metody analizy danych z uwzględnieniem wykorzystanych zmiennych.

Tabela 3. Hipotezy badawcze a wykorzystane metody analizy danych

HIPOTEZY ZMIENNE METODY

H1: Delokalizacja modułów

łańcucha wartości w określonych warunkach umożliwia

wykorzystującemu ją

przedsiębiorstwu podnoszenie poziomu konkurencyjności i internacjonalizacji.

Branża Statystyka opisowa

Analiza korelacji Analiza skupień Analiza wariancji Wielkość przedsiębiorstwa Konkurencyjność przedsiębiorstwa Potencjał konkurencyjny Strategia konkurencji Pozycja konkurencji Poziom wykorzystania delokalizacji Znaczenie relokacji dla uzyskanej konkurencyjności

H2: Poziom delokalizacji modułów

łańcucha wartości przedsiębiorstwa zależy między innymi od branży, w której ono działa i stopnia ekspozycji tej branży na konfrontację z

konkurentami.

Branża

Statystyka opisowa Analiza korelacji Natężenie konkurencji w branży

Poziom wykorzystania relokacji H3: Przedsiębiorstwa działające w

branżach pracochłonnych jako formę delokalizacji produkcji preferują outsourcing lub offshore outsourcing. W wypadku

przedsiębiorstw działających w branżach kapitałochłonnych, preferowaną formą delokalizacji jest offshoring lub in-house sourcing.

Branża

Statystyka opisowa Analiza korelacji Poziom wykorzystania delokalizacji

Forma wykorzystywanych delokalizacji Źródło: opracowanie własne.

Statystyka opisowa została wykorzystana do przedstawienia charakterystyki badanej populacji w zakresie analizowanych obszarów. Ponadto dla wszystkich analizowanych firm obliczono średnią arytmetyczną oceny każdego z uwzględnionych wymiarów konkurencyjności (na podstawie ocen poszczególnych czynników wchodzących w ich skład) oraz średnią arytmetyczną oceny znaczenia wykorzystania delokalizacji modułów łańcucha wartości dla uzyskania tych wyników. Zagadnienia omawiane przy wykorzystaniu statystyki opisowej zostały przedstawione z perspektywy całej analizowanej populacji, z uwzględnieniem podziału populacji z uwagi na branżę, w której działają oraz w pewnych obszarach z uwagi na podział, którego kryterium była wielkość przedsiębiorstwa (rozumiana jako poziom zatrudnienia w firmie). Dane dotyczące oceny konkurencyjności przedsiębiorstwa w ramach każdego z wymiarów zostały zestawione z poziomem wykorzystania delokalizacji oraz znaczeniem wykorzystania delokalizacji dla osiągnięcia tych wyników. W obu wypadkach dokonano analizy współczynnika korelacji rang Spearmana. Dodatkowo, z uwagi na heterogeniczność analizowanej populacji, jedną

171 z zastosowanych metod była analiza skupień, mająca na celu identyfikację grup skupiających podmioty relatywnie podobne do siebie pod względem branych pod uwagę cech. Zamierzeniem przyświecającym zastosowaniu tej metody analizy było wskazanie grup przedsiębiorstw wiodących, przeciętnych i posiadających lukę konkurencją w zakresie ich poziomu konkurencyjności, na tle wykorzystania delokalizacji modułów łańcucha wartości przedsiębiorstwa. Przedstawienie charakterystyki zidentyfikowanych w ten sposób grup pozwoliło na poszerzenie informacji uzyskanych z analizy statystyki opisowej. Wnioski wynikające z przeprowadzenia analizy korelacji oraz z analizy skupień stanowią odniesienie do pierwszej z hipotez badawczych (H1: Delokalizacja modułów łańcucha wartości

w określonych warunkach umożliwia wykorzystującemu ją przedsiębiorstwu podnoszenie

poziomu konkurencyjności).

Dodatkowo badane przedsiębiorstwa pogrupowano z uwagi na branżę oraz wskazaną przez respondentów ocenę intensywności zachodzącej w niej walki konkurencyjnej. Dane te zestawiono ze wskaźnikami wyrażającymi poziom wykorzystania delokalizacji. Dla wszystkich par przeprowadzono analizę korelacji, przy wykorzystaniu odpowiedniego dla zestawu zmiennych współczynnika. Zastosowanie tych metod analizy miało na celu odniesienie się do drugiej hipotezy badawczej (H2: Poziom delokalizacji modułów łańcucha

wartości przedsiębiorstwa zależy między innymi od branży, w której ono działa i stopnia

ekspozycji tej branży na konfrontację z konkurentami). W odniesieniu do trzeciej hipotezy

badawczej (H3: Przedsiębiorstwa działające w branżach pracochłonnych jako formę

delokalizacji produkcji preferują outsourcing lub offshore outsourcing. W wypadku przedsiębiorstw działających w branżach kapitałochłonnych, preferowaną formą

delokalizacji jest offshoring lub in-housesourcing) dane dotyczące branży zestawiono

z wykorzystaniem delokalizacji w ramach własnych struktur kapitałowych, a następnie przeprowadzono test niezależności chi-kwadrat, mający na celu sprawdzenie występowania statystycznie istotnego związku pomiędzy analizowanymi parą zmiennych. Dla par, w których występowała taka zależność, przeprowadzono jej pomiar, wykorzystując współczynnik korelacji V Cramera.

W ramach badań jakościowych próbowano zilustrować wyniki uzyskane w trakcie badań ilościowych (komplementarność – complementarity), a także rozszerzyć zakres zgromadzonych w nich informacji (rozszerzenie – expansion)¹⁶⁰. Przeprowadzono analizę studium przypadku przedsiębiorstwa, które może stanowić benchmark w zakresie wykorzystania delokalizacji modułów łańcucha wartości. To pozwoliło pogłębić wiedzę o kontekście i historii analizowanego zjawiska. W omawianej części badania wykorzystano dobór celowy próby. Wybór ten został podyktowany silną niechęcią przedsiębiorstw

160 Poza wymienionymi powyżej celami zastosowania metody badań mieszanych, Greene et al. [1989] wymieniają również triangulację (triangulation), rozwój (development) oraz wprowadzenie (initiation).

172 do udostępniania danych o dużym znaczeniu strategicznym, przy jednoczesnym ich ujawnianiu. Dane do przeprowadzonego studium przypadku zostały zgromadzone podczas badań materiałów wtórnych, obejmujących istotne publikacje zewnętrzne i wewnętrzne oraz sprawozdania finansowe.

4.3. Podsumowanie

W powyższym rozdziale, bazując na rozważaniach prowadzonych w ramach wcześniejszych rozdziałów pracy, przedstawiono schemat analityczny obrazujący wpływ delokalizacji modułów łańcucha wartości na konkurencyjność przedsiębiorstwa. Jest on rozpatrywany z perspektywy 5. grup czynników oddziałujących bezpośrednio na przyjęte w pracy wymiary konkurencyjności firmy. Z perspektywy prowadzonej analizy wyciągnięto wniosek, iż delokalizacja modułów łańcucha wartości wpływa na konkurencyjność wykorzystującego ją przedsiębiorstwa. Delokalizacja modułów łańcucha wartości, poprzez oddziaływanie związanych z nią czynników, wywiera bezpośredni wpływ na konkurencyjność relokującej firmy, jednakże wiąże się ona zarówno z szansami, jak i zagrożeniami dla wspomnianego podmiotu gospodarczego, i w związku z tym niekoniecznie musi prowadzić do poprawy jego konkurencyjności. Celem przyświecającym delokalizacji jest właśnie chęć uczestniczenia w korzyściach, przy jednoczesnym unikaniu zagrożeń, jakie to rozwiązanie może przynieść podmiotowi gospodarczemu. Szczegółowe omówienie wpływu przedstawianego zagadnienia jest szczególnie istotne dla polskich przedsiębiorców, którzy korzystają z delokalizacji, ponieważ optymalnej konfiguracji struktur własnościowych i geograficznych modułów łańcucha wartości w Polsce poświęca się niewiele uwagi. Dla polskiej gospodarki i tworzących ją firm, szansę wynikającą z relokacji upatruje się raczej w uczestnictwie w globalnych łańcuchach wartości. W rezultacie w literaturze przedmiotu podobna, kompleksowa analiza nie jest dostępna, podczas gdy jej uwzględnienie w procesie delokalizacji jest konieczne do podejmowania świadomej i ekonomicznej decyzji o relokacji modułu łańcucha wartości.

W dalszej części rozdziału przedstawiono metodykę badań empirycznych odnoszących się do omawianego zagadnienia. W szczególności omówiono hipotezy badawcze, zakres przestrzenny oraz przedmiotowy badania, wielkość prób badawczych, konstrukcję kwestionariusza, zastosowane metody analizy danych. Omawiany podrozdział stanowi wstęp do prezentacji wyników badań empirycznych, ujętej w rozdziale 5. pracy.

173

5. Wpływ delokalizacji modułów łańcucha wartości na konkurencyjność