Obszary wykorzystania delokalizacji

Jak wykazano w podrozdziale 5.2., występuje statystycznie istotna zależność pomiędzy branżą, w której działa przedsiębiorstwo a liczbą obszarów, w których wykorzystuje się delokalizacje, a siła tej zależności jest słaba. Dodatkowo występuje statystycznie istotna zależność pomiędzy wielkością przedsiębiorstwa a liczbą obszarów, w których wykorzystuje się delokalizacje, a siła tej zależności jest dodatnio umiarkowana. W Tabeli 12. przedstawiono wyniki dotyczące średniej i mediany liczby obszarów, w których korzysta się z delokalizacji, dla zastosowanych kryteriów podziału analizowanej populacji. Średnia liczba obszarów, w których korzysta się z delokalizacji, jest większa dla przedsiębiorstw z branży motoryzacyjnej. W zgodzie z wynikami przeprowadzonej analizy korelacji, wraz ze wzrostem wielkości przedsiębiorstwa następuje wzrost liczby obszarów, w których korzysta się z delokalizacji.

Tabela 12. Średnia oraz mediana liczby obszarów, w których korzysta się z delokalizacji [n=90]

ŚREDNIA MEDIANA

KRYTERIUM: BRANŻA ^{MOTORYZACYJNA} 3,5 3

ODZIEŻOWA 2,6 2 KRYTERIUM: WIELKOŚĆ MIKRO 2,5 2 MAŁE 2,9 3 ŚREDNIE 3,1 3 DUŻE 5,4 5 OGÓŁEM: 3 3

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych empirycznych.

176 Wyniki przedstawiono w Załączniku 2.

Wykres 25. Obszary wykorzystania delokalizacji

* Możliwa była więcej niż jedna odpowied

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych empirycznych. Wykresy 25. i 26

wykorzystujących delokalizacje w analizowanych obszarach z uwzgl podziału populacji oraz dla ogółu badanych przedsi

najczęściej korzystały z deloka

oraz zaopatrzenia (odpowiednio 69%, 59% i 47% ogółu). Przedsi w branży motoryzacyjnej cz

w zakresie logistyki, marketingu i sprzeda

zarządzania zasobami ludzkimi oraz infrastruktury firmy. W pozostałych obszarach powszechność wykorzystania delokalizacji jest na zbli

Wykres 26. Obszary wykor

* Możliwa była więcej niż jedna odpowied

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych empirycznych. Przyjmując wielko

populacji należy zauwa dla branży wzrasta zróż

duże częściej od innych podmiotów korzystaj operacyjnych, marketingu i sprzeda

zasobami ludzkimi oraz infrastruktury firmy. Przedsi korzystają z delokalizacji w zakresie marketingu i sprzeda

0% 20% 40% 60% 80% Logistyka Działania operacyjne 0% 30% 60% 90% Logistyka Działania operacyjne

. Obszary wykorzystania delokalizacji – branża [n=90]*

ż jedna odpowiedź.

opracowanie własne na podstawie danych empirycznych.

Wykresy 25. i 26. przedstawiają procentowy udział przedsi cych delokalizacje w analizowanych obszarach z uwzgl

podziału populacji oraz dla ogółu badanych przedsiębiorstw. W analizowanej populacji firmy ciej korzystały z delokalizacji w zakresie marketingu i sprzedaż

oraz zaopatrzenia (odpowiednio 69%, 59% i 47% ogółu). Przedsi y motoryzacyjnej częściej od firm z sektora odzieżowego korzystaj

, marketingu i sprzedaży, serwisu (utrzymania ci

dzania zasobami ludzkimi oraz infrastruktury firmy. W pozostałych obszarach wykorzystania delokalizacji jest na zbliżonym poziomie w obu bran

. Obszary wykorzystania delokalizacji – wielkość przedsi

ż jedna odpowiedź.

ródło: opracowanie własne na podstawie danych empirycznych.

c wielkość przedsiębiorstwa jako kryterium podziału analizowanej y zauważyć, że w porównaniu z wynikami analizy przeprowadzonej y wzrasta zróżnicowanie w zakresie poszczególnych kategorii. Przedsi

innych podmiotów korzystają z delokalizacji w zakresie logistyki, działa operacyjnych, marketingu i sprzedaży, serwisu (ciągłości utrzymania ruchu), zarz

zasobami ludzkimi oraz infrastruktury firmy. Przedsiębiorstwa mikro najpowszechniej z delokalizacji w zakresie marketingu i sprzedaży, rozwoju technologii oraz

Działania operacyjne Marketing i sprzedaż Serwis (utrzymanie ciągłości działań) Zaopatrzenie Rozwój technologii Zarządzanie zasobami ludzkimi Działania

operacyjne ^{Marketing i} sprzedaż (utrzymanie ^Serwis ciągłości

działań)

Zaopatrzenie Rozwój

technologii ^Zarządzanie zasobami ludzkimi

191 [n=90]*

procentowy udział przedsiębiorstw cych delokalizacje w analizowanych obszarach z uwzględnieniem kryteriów biorstw. W analizowanej populacji firmy lizacji w zakresie marketingu i sprzedaży, rozwoju technologii oraz zaopatrzenia (odpowiednio 69%, 59% i 47% ogółu). Przedsiębiorstwa operujące

owego korzystają z delokalizacji y, serwisu (utrzymania ciągłości działań), dzania zasobami ludzkimi oraz infrastruktury firmy. W pozostałych obszarach

onym poziomie w obu branżach. przedsiębiorstwa [n=90]*

biorstwa jako kryterium podziału analizowanej e w porównaniu z wynikami analizy przeprowadzonej nicowanie w zakresie poszczególnych kategorii. Przedsiębiorstwa

z delokalizacji w zakresie logistyki, działań ci utrzymania ruchu), zarządzania biorstwa mikro najpowszechniej y, rozwoju technologii oraz

Zarządzanie zasobami ludzkimi Infrastruktura firmy Branża motoryzacyjna Branża odzieżowa Ogółem ądzanie zasobami ludzkimi Infrastruktura firmy Mikro Małe Średnie Duże Ogółem

192 zaopatrzenia (odpowiednio 67%, 64% i 42%). Podmioty małe częściej od innych przedsiębiorstw wykorzystują delokalizacje w ramach funkcji zaopatrzenia (68%), a dodatkowo rozwiązanie to jest przez nie relatywnie powszechnie stosowane w obrębie marketingu i sprzedaży (68%) oraz rozwoju technologii (61%). Z kolei firmy średniej wielkości najczęściej wykorzystują relokację w obszarze marketingu i sprzedaży (62,5%), działań operacyjnych oraz rozwoju technologii (po 43% dla obu obszarów).

W odniesieniu do koncepcji łańcucha wartości Portera [1985] należy podkreślić, że w analizowanej populacji delokalizacja była relatywnie powszechnie wykorzystywana zarówno w ramach funkcji podstawowych (np. marketing i sprzedaż, działania operacyjne), jak i w zakresie funkcji pomocniczych (np. rozwój technologii, zaopatrzenie, infrastruktura firmy). Niemniej jednak częstotliwość wykorzystania delokalizacji zarówno dla całej analizowanej populacji, jak i dla poszczególnych branż jest wyższa dla funkcji pomocniczych. Przyjmując wielkość firmy jako kryterium podziału populacji należy wskazać, że mikro i małe podmioty częściej wykorzystują relokacje w zakresie funkcji pomocniczych, a przedsiębiorstwa średniej wielkości i duże z większą częstotliwością stosują to rozwiązanie dla funkcji podstawowych.

Badania analizujące obszary wykorzystania delokalizacji, które uwzględniałyby perspektywę łańcucha wartości wśród polskich przedsiębiorstw nie są dostępne. Nieco więcej uwagi badacze poświęcają obszarom wykorzystania outsourcingu wśród polskich podmiotów. Z uwagi na szerokie wykorzystanie wśród analizowanej populacji form delokalizacji związanych z outsourcingiem (outsourcing oraz offshore outsourcing), wyniki przeprowadzonych badań empirycznych zostaną porównane do rezultatów wybranych badań dostępnych w źródłach wtórnych.

W badaniu przeprowadzonym przez Ernst & Young oraz Harvard Business Review Polska na 133 polskich podmiotach ¹⁷⁷ wyniki dotyczące obszarów wykorzystania outsourcingu zostały porównane do wyników badań przeprowadzonych wśród firm zagranicznych. W badaniu nie rozróżniano podmiotów z uwagi na branżę, w której funkcjonują lub ich wielkość rozumianą jako liczbę pracowników. W zakresie obszarów wykorzystania outsourcingu zauważono, że przedsiębiorstwa z Europy Zachodniej częściej stosują omawiane rozwiązanie niż podmioty polskie. Wyniki omawianych badań można porównać z przeprowadzonymi własnymi badaniami empirycznymi tylko w zakresie 4. obszarów¹⁷⁸. Zestawienie to zostało przedstawione w Tabeli 13.

177 Badania były przeprowadzone w październiku 2009 roku.

178 W wypadku pozostałych obszarów w badaniach nie można ustalić jednoznacznie rozumianych wspólnych kategorii.

193 Tabela 13. Zestawienie wybranych wyników własnych i innych badań empirycznych

Logistyka Działania operacyjne Marketing i sprzedaż Zarządzanie zasobami ludzkimi

Ogółem* 13% 37% 69% 20%

Polska** 34% 10% 8% 28%

Europa Zachodnia** 73% 46% 29% 59%

* Wyniki własnych badań empirycznych. Wielkość próby n=90. Możliwa była więcej niż jedna odpowiedź. ** Wyniki na podstawie Jurczak [2011].

Nie można wskazać jednoznacznego podobieństwa wyników własnych badań w ramach wszystkich uwzględnionych w porównaniu obszarów do wyników uzyskanych w Polsce lub Europie Zachodniej. W zakresie działań operacyjnych wyniki własnych badań empirycznych są bardziej zbliżone do wyników badań z Europy Zachodniej, natomiast w zakresie zarządzania zasobami ludzkimi do wyników badań z Polski. Z kolei częstotliwość wykorzystania delokalizacji w ramach funkcji logistyki jest znacząco niższa nawet w porównaniu do wyników badań z Polski¹⁷⁹, natomiast w ramach marketingu i sprzedaży jest dużo wyższa od wyników badań z Europy Zachodniej. Wyniki te mogą sugerować, że w niektórych branżach sposób działania polskich przedsiębiorstw w określonych obszarach jest silniej zbliżony do praktyk podmiotów zagranicznych. Ponadto różnice w otrzymanych wynikach silnie uwidaczniają konieczność uwzględniania w badaniach dotyczących delokalizacji modułów łańcucha wartości i jej form, kryterium branży i/lub wielkości uwzględnianych podmiotów.

Wyniki przeprowadzonych badań empirycznych można również porównać do wyników otrzymanych w badaniach obejmujących 450 mikro i małych przedsiębiorstw z Polski, które przeprowadzono w listopadzie 2011 roku [Tomczykowska 2012]. Zgodnie z wynikami wspomnianych badań, 85% mikro i małych podmiotów nie korzysta z usług zewnętrznych przedsiębiorstw w zakresie marketingu i sprzedaży, finansów, obsługi klienta i innych kluczowych obszarach działań [http://www.marketing-news.pl/message.php?art=328 03]. Wyniki przeprowadzonych badań empirycznych dla mikro i małych przedsiębiorstw pochodzących z branży motoryzacyjnej i odzieżowej stoją w sprzeczności z przytaczanymi wynikami. Omawiane podmioty szczególnie często korzystają z outsourcingu i/lub offshore

outsourcingu w zakresie marketingu i sprzedaży oraz rozwoju technologii (odpowiednio

ponad 65% oraz ponad 60% analizowanych podmiotów wykorzystywało delokalizacje w uwzględnionych obszarach).