Metody niekonwencjonalne

Niekonwencjonalne metody wyceny przedsiębiorstwa obejmują wszelakie metody, których nie można zaliczyć do podstawowych grup. Do niedawna były one tylko interesującą koncepcją teoretyczną, a współcześnie znajdują coraz więcej zastosowań.

Proponowaną metodą autorską jest metoda MDR (majątek, dochód, rynek). Metoda ta idzie o krok dalej niż metody mieszane, które łączą zalety metod majątkowych i dochodowych, i w swojej strukturze zawiera również metody porównawcze z uwzględnieniem wartości niematerialnych i prawnych.

Wynika to z założenia, że na wartość przedsiębiorstwa wpływa nie tylko jego majątek, ale także zdolność do generowania dochodu oraz aktualna sytuacja rynkowa (gospodarcza) otoczenia. Majątek firmy jest wyceniany przy wyko- rzystaniu następującej formuły ogólnej:

M = A – P_o,

gdzie: M – majątek firmy, A – aktywa, Po – pasywa obce,

przy czym wartość środków trwałych może być wyceniana zgodnie z formułą:

W_st = W_n (1 – Z_f),

gdzie: Wst – wartość środka trwałego, Wn – wartość nowego środka trwałego, Zf – współ- czynnik zużycia fizycznego środka trwałego, w przedziale 0 <= Zf <=1, lub z wyko- rzystaniem rynkowej metody porównawczej, czyli aktualnej ceny zużytego środka trwałego na rynku.

Dochody są wyliczane zgodnie z ogólnym schematem:

D = _i=1Σⁿ a_t * d_t

at – współczynnik dyskontujący dla roku t, dt – dochody w roku t, t – rok analizy.

W szczególności przy wykorzystaniu powszechnie znanych i wykorzysty- wanych wskaźników, przykładowo: D = NOPAT / WACC, gdzie NOPAT - prognozowany średnioroczny zysk operacyjny po opodatkowaniu, a WACC - stopa dyskontowa, odzwierciedlająca średni ważony koszt kapitału wycenia- nego przedsiębiorstwa.

Dodatkowo w metodzie MDR uwzględnia się tzw. wartości niema- terialne i prawne, czyli takie, jak: marka, know – how, reputacja, pozycja firmy na rynku, itp. Wartości te nie podlegają obiektywnej wycenie, gdyż tego typu wartości zależą od subiektywnych zachowań podmiotów rynkowych, które decydują ile są w stanie zaoferować za wartości niematerialne i prawne.

Dlatego wartości te uwzględnione (oszacowane) są przy pomocy metody porównawczej, polegającej na porównaniu z transakcjami podobnych firm z tej samej branży. Formuła w zależności od ilości dostępnych transakcji wygląda następująco:

Wr = (c1 + c2 + ... + cn) / n WNiP = (w1 + w2 + … + wn) / n

Wr - wartość rynkowa przedsiębiorstwa, WNiP – rynkowa wartość pojedynczego, konkretnego majątku niematerialnego i prawnego, c1, c2 – znane ceny rynkowe podobnych przedsiębiorstw, w1, w2 – znane ceny rynkowe podobnych wartości niematerialnych i prawnych, n – liczba porównywanych przedsiębiorstw lub liczba transakcji danej wartości.

Metoda MDR w porównaniu z innymi znanymi metodami wyceny wartości przedsiębiorstwa pozwala oszacować niejako całość wartości firmy, czyli uwzględnia wszystkie składniki wpływające na wartość działalności (firmy) przy założeniu, że kapitał ludzki (wiedza, umiejętności) pozostaje bez zmian. Również dlatego metoda MDR staje się doskonałym miernikiem efektywności działań podejmowanych w przedsiębiorstwie, które wpływają na zmianę jego wartości. Można stwierdzić, iż miernik ten przedstawia całościowy obraz zmian w wartości przedsiębiorstwa, także te które wynikają ze zmian w otoczeniu firmy, a mają wpływ na jej wartość, między innymi ogólną sytuację gospodarczą.

Podsumowanie

Wycena wartości jest procesem szacowania ceny za aktywa danego przed- siębiorstwa i korzyści osiąganych z ich efektywnego zagospodarowania.

Inaczej mówiąc jest to opinia dotycząca wartości, przygotowana przez wyspe- cjalizowanych ekspertów, analityków i rzeczoznawców na podstawie zebra- nych i odpowiednio wykorzystanych informacji o badanym przedsiębiorstwie oraz otoczeniu w jakim funkcjonuje. Innymi słowy, wycena przedsiębiorstwa oznacza, iż poznawaniu wartości podlega wyodrębniona pod względem ekono- micznym i prawnym konkretna jednostka organizacyjna, dysponująca określo- nym potencjałem ekonomicznym w postaci aktywów trwałych i obrotowych oraz różnych wartości i cech o charakterze niematerialnym. Pomimo iż codzien- nie szerokie grono praktyków dokonuje wyceny przedsiębiorstw, to dzięki przedstawionej w artykule analizie metod proces ten w dalszym ciągu wymaga doskonalenia. Podsumowując metody wyceny przedsiębiorstw, można stwier- dzić, że odpowiedni model szacowania wartości podmiotu gospodarczego powinien nie tylko informować o wartości całkowitej, lecz także wskazywać na strukturę źródeł jej tworzenia. Dlatego metoda wyceny przedsiębiorstw powinna uwzględniać możliwie najwięcej składników firmy, które wpływają na jej wartość, co zostało zaproponowane w autorskiej metodzie MDR.

Dodatkowo odpowiednia wycena powinna być dopasowana do charakteru przedsiębiorstwa i specyfiki obszarów jego aktywności gospodarczej. Poza tym dobrze przeprowadzona wycena charakteryzuje się następującymi cechami⁶:

− przejrzystością i względną prostotą,

− ma wyraźnie określony cel jej przygotowania,

6 R. Borowiecki, J. Czaja, A. Jaki, Nowe metody szacowania wartości przedsiębiorstw, Przegląd Organizacji, LIBER, Warszawa 2005.

− opiera się na danych finansowych przedsiębiorstwa,

− uwzględnia prognozy rozwojowe firmy,

− uwzględnia czynniki dochodowe i niematerialne,

− obiektywnością i rzetelnością.

Wycenę należy postrzegać jako działalność praktyczną i definiować ją jako sposób wartościowego (pieniężnego) pomiaru przedsiębiorstwa i jego zasobów majątkowych, rynkowych oraz efektów ekonomicznych podjętych decyzji o takim stopniu jakości, który zapewni odbiorcom tych informacji możliwość oceny efektów działań podjętych w przeszłości i wyboru najkorzyst- niejszego wariantu decyzji w przyszłości.

Bibliografia:

Borowiecki R., Czaja J., Jaki A., Nowe metody szacowania wartości przedsiębiorstw, Przegląd Organizacji, LIBER, Warszawa 2005.

Jaki A., Wycena i kształtowanie wartości przedsiębiorstwa, Oficyna, Kraków 2008.

Kufel M., Metody wyceny przedsiębiorstw, Wyd. „Park”, Bielsko – Biała 1992.

Machała R., Zarządzanie finansami i wycena firmy, Wyd. Oficyna, Wrocław 2009.

Mączyńska E., Wycena przedsiębiorstw, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Warszawa 2005.

Miles R.C., Basis Business Appraisal, John Wiley & Sons, New York 1984.

Nahotko S., Współczesne metody wyceny wartości przedsiębiorstwa, Oficyna Wydawnicza, Bydgoszcz 1998.

Nita B., Metody wyceny i kształtowania wartości przedsiębiorstwa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2007.

Panfil M., Wycena biznesu w praktyce – metody, przykłady, MT Biznes, Warszawa 2009.

Zarzecki D., Metody wyceny przedsiębiorstw, Fundacja Rozwoju Rachunkowości, Warszawa 1999.

Streszczenie

We współczesnym świecie termin wartość przedsiębiorstwa i jego wycena posiadają ogromne znaczenie. Wiedza na temat tego, ile warte jest przedsiębiorstwo ma funda- mentalne znaczenie zarówno dla właściciela tejże firmy, jak i inwestorów w przy- padku negocjacji ceny przedsiębiorstwa w momencie przeprowadzania transakcji handlowej.

W artykule ukazano cele wyceny przedsiębiorstwa i charakterystyczne etapy życia firmy, przy których taka wycena jest niezbędna. Przedstawiono i poddano analizie stosowane metody wyceny przedsiębiorstw. Dodatkowo przy uwzględnieniu cech dobrej wyceny zaproponowano autorską metodę MDR, która w szerokim spektrum mierzy efektywność działań przedsiębiorstwa przez pryzmat wartości firmy.

Summary

METHODS FOR BUSINESS VALUATION FOR MEASUREMENT OF EFFECTIVE ACTIVITY

In the present world term the goodwill and its valuation are of great importance.

Knowledge about how much the company is worth have basic meaning both for owner of the company and for the investors in case of negotiation the company price in the moment of transaction.

In the article illustrated the valuation of the company objectives and specific stages of the life of the company, at which such evaluation is necessary. Presented and analyzed business valuation methods. In addition, taking into account the characteristics of a good author proposes a method of valuation of MDR, which measures the effectiveness of a wide range of business activities through the prism of goodwill.

Krzysztof Miciuła∗

METODY OCENY KONDYCJI FINANSOWEJ