przenikają się wzajemnie. Dopiero z czasem zagadnienia zarządzania zasobami wodnymi stały się na tyle istotne i powstało tyle specyficznych regulacji, że można mówić o wyodrębnieniu się polityki wodnej. Dlatego warto przedstawić tło rozwoju polityki ekologicznej jako pierwszy etap rozwoju polityki wodnej. Jest to tym ważniejsze, że nadal wiele uregulowań bezpośrednio dotyczących wód znajduje się w przepisach odnoszących się do ochrony środowiska34.
Polityka ekologiczna to świadoma i celowa działalność państwa, władz samorządowych i podmiotów gospodarczych w zakresie racjonalnego gospodarowania środowiskiem, czyli użytkowania jego zasobów i walorów, kształtowania ekosystemów lub wybranych elementów biosfery. Przedmiotem polityki ekologicznej jest środowisko naturalne jako całość, oceniane z punktu widzenia potrzeb biologicznych, społecznych i gospodarczych ludzi. Natomiast głównymi funkcjami polityki ekologicznej jest wskazanie celów ochrony środowiska oraz określanie podstawowych warunków i środków osiągania tych celów. Do funkcji polityki ekologicznej zalicza się również wskazanie czynników ułatwiających lub utrudniających realizację postawionych celów i zadań oraz zaproponowanie najkorzystniejszych sposobów ich osiągnięcia35.
34 K. Rosiek: Tendencje zmian w polityce ekologicznej Unii Europejskiej. (w:) Kształtowanie nowej polityki przemysłowej oraz ekologicznej na tle zmian zakresu i skuteczności pomocy publicznej w Polsce. red. K. Górka, Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Kraków 2006, (maszynopis).
35
K. Górka, B. Poskrobko, W. Radecki: Ochrona środowiska. Problemy społeczne, ekonomiczne i prawne. PWE, Warszawa 2001, s. 64.
Unia Europejska przez wiele lat nie kształtowała odrębnej polityki ekologicznej (environmental protection policy), a zagadnienia związane z ochroną środowiska były regulowane w ramach ogólnej polityki gospodarczej. Warto podkreślić, że już w 1951 r. w traktacie ustanawiającym Europejską Wspólnotę Węgla i Stali znalazły się zapisy o racjonalnym korzystaniu z zasobów naturalnych, jednak nie można mówić, że była to podstawa wspólnej polityki w zakresie ochrony środowiska. Zgodnie z zapisami tego traktatu organy Wspólnoty powinny „zapewniać zachowanie warunków zachęcających przedsiębiorstwa do rozwijania i doskonalenia ich zdolności produkcyjnej oraz popierać politykę racjonalnego korzystania z zasobów naturalnych i unikania ich nadmiernej eksploatacji36”.
W traktatach założycielskich Wspólnot Europejskich z 1957 r. nie poruszono kwestii środowiska. W Traktatach Rzymskich ustanawiających EWG z 1965 r. ochrona środowiska nadal nie została ujęta jako oddzielny obszar zainteresowań. Dopiero w Jednolitym Akcie Europejskim (Luksemburg, 1986 rok) został dodany rozdział zatytułowany „Środowisko naturalne”, w którym zostały zdefiniowane następujące cele Wspólnoty w tym zakresie37:
• zachowanie, ochrona i poprawa jakości środowiska naturalnego, • przyczynianie się do ochrony zdrowia ludzkiego,
• zapewnianie ostrożnego i racjonalnego wykorzystywania zasobów naturalnych.
Tym samym utrzymano podejście oparte na realizowaniu zasad związanych z ochroną środowiska w ramach innych rodzajów polityki. Takie podejście można nazwać sektorowym. Podejście horyzontalne zostało przyjęte dopiero w Traktacie Maastricht z1992 r., w którym jako podstawowy cel działania Wspólnoty została wpisana ochrona środowiska: „Zadaniem Wspólnoty jest, przez ustanowienie wspólnego rynku, unii gospodarczej i walutowej oraz urzeczywistnianie wspólnych polityk […], popieranie w całej Wspólnocie harmonijnego i zrównoważonego rozwoju działań gospodarczych, stałego i nieinflacyjnego wzrostu uwzględniającego środowisko naturalne, wysokiego stopnia konwergencji dokonań gospodarczych, wysokiego poziomu zatrudnienia i ochrony socjalnej, podwyższania poziomu i jakości życia, spójności gospodarczej i społecznej oraz solidarności między państwami członkowskimi38.” Widoczne jest więc nie tylko nadanie ochronie środowiska istotnego znaczenia, ale przede wszystkim odwołanie się do szerszej koncepcji rozwoju trwałego i zrównoważonego. W traktacie tym zapisano, że aby osiągnąć cel nadrzędny należy między
36 Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali, Paryż 1951, art. 3. 37
Jednolity Akt Europejski – Luksemburg, 17 lutego 1986 r., s. 14. 38 Traktat o Unii Europejskiej – Maastricht, 7 lutego 1992 r., s. 5.
innymi tworzyć wspólną politykę w dziedzinie środowiska naturalnego. Jako cele polityki wskazano39:
• zachowanie, ochronę i poprawę jakości środowiska naturalnego, • ochronę zdrowia ludzkiego,
• rozsądne i racjonalne wykorzystywanie zasobów naturalnych,
• promowanie środków na płaszczyźnie międzynarodowej, zmierzających do rozwiązywania regionalnych lub światowych problemów środowiska naturalnego. Krótki, lecz intensywny proces kształtowania się fundamentów wspólnej polityki ekologicznej powoduje pewne trudności z identyfikacją podstaw dzisiejszych regulacji. Obecnie za podwaliny traktatowe polityki Unii Europejskiej w sferze ochrony środowiska uznaje się w pierwszej kolejności zapisy w traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską, zaś w mniejszym stopniu w traktacie o Unii Europejskiej, a zupełnie marginalnie w traktacie ustanawiającym Europejską Wspólnotę Energii Atomowej40. Należy podkreślić, że ostatecznie polityka ekologiczna Unii Europejskiej opiera się na kilku powszechnych zasadach41, których wdrożenie w życie nastręcza wiele kłopotów, a są to:
1. Zasada zanieczyszczający płaci (PPP Polluter Pays Principle) – podmiot generujący zanieczyszczenia jest finansowo odpowiedzialny za przestrzeganie wszystkich wymagań dotyczących ochrony środowiska, jak również jest odpowiedzialny za szkody wynikające z jego działalności, bez względu na to, czy działalność ta jest zgodna z prawem czy nie.
2. Zasada zapobiegania (przezorności) – wyrażana jest zaleceniem likwidowania zanieczyszczeń u źródeł jego powstawania. Oznacza również konieczność uwzględniania uwarunkowań i skutków ekologicznych we wszystkich rodzajach działalności gospodarczej. Zasada ta wyraża się przekonaniem, że uwarunkowania ekonomiczne nie mogą być traktowane jako priorytet w stosunku do wymogów ekologicznych oraz, że działalność zapobiegawcza jest zawsze bardziej skuteczna niż likwidowanie zanieczyszczeń.
3. Zasada subsydiarności – głosząca, że wszelkie interwencje powinny być podejmowane na najniższym możliwym szczeblu jurysdykcji i zarządzania, który może zapewnić skuteczne i efektywne rozwiązanie problemów.
39 Ibidem, s. 39.
40 M. Perkowski, T. S. Kiercel: Finansowanie polityki ochrony środowiska Unii Europejskiej, aspekty prawne. Wyd. „Temida 2”, Białystok 2005, s. 19-20.
41
K. Górka, B. Poskrobko, W. Radecki: Ochrona środowiska…, s. 118-127 oraz R. Miłaszewski: Ekonomika ochrony wód powierzchniowych. Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok 2003, s. 115.
4. Zasada transgranicznej ochrony środowiska – oznacza, że działania podejmowane w jednym państwie nie powinny pogarszać stanu środowiska w innym państwie. 5. Zasada przenikania – kładzie nacisk na integrację ochrony środowiska z wszystkimi
dziedzinami polityki gospodarczej i społecznej.
Aby zapewnić i ułatwić wdrażanie celów polityki ekologicznej UE, począwszy od 1973 r., ogłaszane są programy działania na rzecz środowiska. Pierwszy program działań – ogłoszony na lata 1973-1975 – miał za zadanie zdefiniowanie podstawowych celów polityki ochrony środowiska, w tym zasady prewencji i ostrożności oraz odpowiedzialności finansowej sprawcy zanieczyszczeń. Obowiązujący obecnie program to „Szósty wspólnotowy program działań w zakresie środowiska naturalnego na lata 2002-2012”, w którym główne priorytety zostały zdefiniowane w czterech dziedzinach: zmiany klimatyczne, ochrona przyrody i różnorodności biologicznej, środowisko naturalne i zdrowie oraz zrównoważone wykorzystanie zasobów naturalnych i gospodarka odpadami. Priorytety określone w tym programie są zgodne z zaleceniami z posiedzenia Rady Europejskiej w Göteborgu, które dodały „filar ekologiczny” do Strategii Lizbońskiej42. Przełomowym dokumentem dla polityki ekologicznej Unii Europejskiej jest przyjęta w 2002 r. Europejska strategia zrównoważonego rozwoju (odnowiona w 2006 r.).
Przechodząc do zagadnień związanych z wodą, należy podkreślić skomplikowaną strukturę prawną rozwiązań dotyczących gospodarowania wodami, co wynika z kilku zasadniczych kwestii. Po pierwsze, polityka wodna dotyka wielu obszarów życia gospodarczego (podobnie jak wszystkie regulacje związane z ochroną środowiska), a wśród nich:
• bezpośredniego użytkowania wód przez przemysł, rolnictwo i społeczeństwo, • przeciwdziałania powodziom i suszom,
• transportu wodnego,
• energetyki (zarówno wytwarzanie energii, jak i jej użycie do celów chłodniczych), • ekosystemów wodnych (siedliska ptaków, obszary cenne przyrodniczo),
• rekreacji,
• gospodarki morskiej, • rybołówstwa.
Po drugie, istnieje wieloletnia tradycja regulowania tej dziedziny umowami międzynarodowymi (konwencje), zwłaszcza w gospodarce morskiej, które są w większości przyjmowane również do prawodawstwa unijnego (decyzjami Komisji). Ponadto,
42
Spotkanie Rady Europejskiej w Lizbonie, 23-24 marca 2000 r.: Wnioski Prezydencji oraz Spotkanie Rady Europejskiej Göteborgu, 15-16 czerwca 2001, r.: Wnioski Prezydencji.
w większości społeczeństw woda jest traktowana jak dobro narodowe, a częściowo również jako dobro wolne, co prowadzi do utrudnień w zarządzaniu zasobami wodnymi. Społeczeństwo oczekuje bowiem od państwa zapewnienia dostępu do odpowiedniej ilości wody, odpowiedniej jakości – najlepiej po cenach niskich lub bez opłat (rolnictwo).
Obecnie można już mówić o unijnej polityce wodnej, choć należy uwypuklić rodowód związany z ochroną zasobów środowiska, co w znaczący sposób wpływa na priorytety w ramach tej polityki. Najbardziej ogólnie można wyróżnić dwa zasadnicze obszary regulacji dotyczących wody: regulacje związane morzami i oceanami oraz regulacje związane z gospodarką wodami lądowymi (powierzchniowymi i głębinowymi). Podział ten ma o tyle istotne znaczenie, że w przypadku każdej z tych dziedzin regulacje tworzone były w odmienny sposób i w różnym czasie. Konieczne jest tu również podkreślenie konieczności rozpatrywania całego acquis communautaire43, co ma szczególnie duże znaczenie zwłaszcza w przypadku regulacji prawa ochrony środowiska morskiego. Przepisy regulujące kwestie mórz, oceanów i wód przybrzeżnych nie będą tematem głębszej analizy w tej pracy.
W serwisie prawnym Komisji Europejskiej regulacje w zakresie gospodarki wodnej zostały podzielone na pięć obszarów, a główny podział podejmowanych działań legislacyjnych obejmuje: a także regulacje ramowe, dotyczące sposobów użytkowania zasobów wodnych, zanieczyszczenia mórz i oceanów, dotyczące wód regionalnych oraz dotyczące wprowadzania substancji do wód. Tabela 4 zestawia priorytetowe dziedziny działań w gospodarowaniu wodami, ale zaprezentowany podział na zagadnienia jest umowny. Do każdej ogólnej kategorii przypisano dziedziny bardziej szczegółowe, a w każdej z nich katalog istotnych dokumentów jest bardzo obszerny. Regulacje związane z ogólnymi zasadami zarządzania rozwijały się równolegle z regulacjami dotyczącymi jakości wód i sposobu ich użytkowania lub też są ich skutkiem. Pierwsze regulacje w tej dziedzinie pochodzą z połowy lat 70. XX w., a kulminacja wprowadzania regulacji związanych z normami jakości wody przypadła na koniec lat 80. ubiegłego stulecia. Jednak ocena ich rezultatów nie była zadowalająca. W konsekwencji podjęto prace, których efektem było wprowadzenie kolejnych dyrektyw na początku lat dziewięćdziesiątych, np. dyrektywy dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych, czy też dyrektywy dotyczącej ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego. Kolejna „fala” regulacji miała miejsce w latach 1995-1998, kiedy to przyjęto ważne regulacje w zakresie wody pitnej oraz dyrektywę IPPC dotyczącą zintegrowanych pozwoleń na emisję zanieczyszczeń, która również odnosi się do kwestii wody. Proces został uwieńczony
przyjęciem Ramowej Dyrektywy Wodnej (RDW) w 2000 r., która proponuje holistyczne podejście do zarządzania zasobami wodnymi w ramach zlewni oraz wymaga wyceny zasobów środowiska i stopniowego wprowadzania zasady „zanieczyszczający płaci”.
Tabela 4. Najważniejsze obszary regulacji unijnych w dziedzinie ochrony wód
Wyszczególnienie Dziedziny/regulacje
1. Regulacje ogólne (ramowe)
Ramowa Dyrektywa Wodna w zakresie polityki wodnej Substancje priorytetowe w zakresie polityki wodnej
Ustanawianie opłat za wodę oraz zarządzanie zasobami wodnymi w długim okresie Szacowanie zagrożenia powodziowego i zarządzanie przeciwpowodziowe
Niedobory wody i susze w Unii Europejskiej 2. Regulacje dotyczące sposobów użytkowania zasobów wodnych Woda do picia Wody do kąpieli
Miejskie oczyszczalnie ścieków Wody odpowiednie do hodowli ryb Jakość wód, w których żyją skorupiaki 3. Zanieczyszczenie
mórz i oceanów
Strategia morska
Przypadkowe lub umyślne zanieczyszczenia mórz
Fundusz kompensacyjny na szkody spowodowane zanieczyszczeniem mórz przez ropę
Zanieczyszczenia pochodzące ze statków i wprowadzenie odpowiedzialności karnej Zakaz używania elementów/związków cynoorganicznych na statkach
Konwencje regionalne 4. Regulacje
dotyczące wód regionalnych
Strategia dotycząca środowiska w rejonie Morza Śródziemnego
Konwencja o ochronie i użytkowaniu cieków transgranicznych i jezior międzynarodowych
Synergia czarnomorska – Nowa inicjatywa współpracy regionalnej Konwencja o ochronie Renu
Współpraca w dziedzinie ochrony środowiska Dunaj – Morze Czarne 5 Regulacje dotyczące
wprowadzania substancji do wód
Ochrona wód gruntowych przed zanieczyszczeniem
Zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontroli (IPPC) Jakość wód powierzchniowych
Substancje priorytetowe
Normy jakości środowiska w dziedzinie polityki wodnej Biodegradowalność i oznaczenie detergentów
Trwałe zanieczyszczenia organiczne
Azotany (ochrona wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego)
Rtęć (wartości dopuszczalne dla ścieków i wskaźniki jakości wód w odniesieniu do zrzutów rtęci z przemysłu elektrolizy chlorków metali alkalicznych)
Inne substancje niebezpieczne dla środowiska wodnego
Źródło: Opracowanie własne na podstawie serwisu prawnego Komisji Europejskiej: http://europa.eu/scadplus/leg, (16-06-2008).
Dyrektywą o zasadniczym znaczeniu jest Ramowa Dyrektywa Wodna przyjęta w 2000 r., której podstawowym celem jest zapewnienie na terenie Europy do końca 2015 r. dobrego stanu wód. Nadrzędnym celem dyrektywy jest zapewnienie obecnym i przyszłym pokoleniom dostępu do dobrej jakości wody oraz umożliwienie korzystania z wody na potrzeby m. in. przemysłu i rolnictwa, przy jednoczesnym zachowaniu i ochronie środowiska naturalnego. W związku z tym niezbędne jest zapewnienie ram prawnych dla ochrony wód śródlądowych, które44
:
44
Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej Dz.U. L 327 z 22.12.2000.
• zapobiegają dalszemu pogarszaniu oraz chronią i poprawiają stan ekosystemów wodnych oraz ekosystemów lądowych i terenów podmokłych bezpośrednio uzależnionych od ekosystemów wodnych,
• promują zrównoważone korzystanie z wód oparte na długoterminowej ochronie dostępnych zasobów wodnych,
• prowadzą do zwiększonej ochrony i poprawy stanu środowiska wodnego, m. in. poprzez stopniową redukcję zrzutów, emisji i start substancji priorytetowych,
• zapewniają stopniową redukcję zanieczyszczenia wód podziemnych i zapobiegną ich dalszemu zanieczyszczaniu,
• przyczynią się do zmniejszenia skutków powodzi i suszy.
RDW miała na celu uporządkowanie przepisów w dziedzinie gospodarki wodnej i wprowadzenie podejścia holistycznego (stąd zarządzanie zlewniowe, zwrócenie uwagi na siedliskowe aspekty formacji przyrodniczych) oraz horyzontalnego – planowanie, monitoring a przede wszystkim dostęp do informacji. Dyrektywa, z jednej strony wyraźnie podkreśla, że nie można wody traktować jak zwykłego towaru zapisując: "woda nie jest produktem handlowym takim jak każdy inny, ale raczej dziedziczonym dobrem, które musi być chronione, bronione i traktowane jako takie". Z drugiej zaś strony, kładzie nacisk na konieczność wprowadzenia zasady „zanieczyszczający płaci”, rozumiejąc koszty usług wodnych bardzo szeroko (włączając nie tylko koszty materiałowe, ale i ekologiczne).
O odmienności Ramowej Dyrektywy Wodnej od wszystkich wcześniejszych uregulowań świadczy:
• wprowadzenie zarządzania zlewniowego z uwzględnieniem możliwie najszerszych relacji pomiędzy komponentami środowiska wodnego, podejście holistyczne oraz horyzontalne,
• uporządkowanie regulacji prawnych w zakresie gospodarki wodami, ustalenie przejrzystych ram prawnych,
• dążenie do pogodzenia interesów korzystających z zasobów wodnych (przemysłu, rolnictwa, gospodarki komunalnej) oraz potrzeby zachowania środowiska dla przyszłych pokoleń,
• wprowadzenie zasady zwrotów kosztów usług wodnych obejmujących również koszty ekologiczne (wyznaczane przez wielkość strat powstałych na skutek zanieczyszczania zasobów wodnych) i zasobowe (odtworzenia zasobów wodnych),
• połączenie podejścia jakościowego i ilościowego,
• traktowanie wody nie jako zwykłego towaru, ale jako „dobra dziedziczonego” i przekazywanego następnym pokoleniom,
• wymóg planowania w rejonach wodnych,
• nacisk na uwzględnianie obszarów chronionych, w tym siedlisk i rzadkich formacji, jak np. bagien.
Ramowa Dyrektywa Wodna nakłada następujące obowiązki45: 1. Przeglądu wpływu działalności człowieka na stan wód, w tym:
• oszacowanie wielkości zanieczyszczeń punktowych, • oszacowanie wielkości zanieczyszczeń obszarowych, • oszacowanie ilości ujmowanej wody,
• przeprowadzenie analizy ekonomicznej wykorzystania wód dla obszarów dorzeczy. 2. Zdefiniowania obszarów chronionych, w tym:
• przeznaczonych jako ujęcia wody pitnej (rejestr),
• przeznaczonych do ochrony gatunków wodnych o znaczeniu ekonomicznym.
3. Przygotowanie planów gospodarowania wodami w dorzeczach, zapewnienie łącznego podejścia do źródeł punktowych i rozproszonych.
4. Wprowadzenia monitoringu wód powierzchniowych, podziemnych oraz obszarów chronionych.
5. Uwzględniania zasady zwrotu kosztów za usługi wodne, włączając w nie koszty materiałowe i ekologiczne.
6. Włączenia społeczeństwa do wdrażania dyrektywy poprzez zapewnienie dostępu do informacji oraz konsultacje społeczne.
Omówione skrótowo regulacje unijne mają zasadniczy wpływ na kształtowanie się polskich rozwiązań w dziedzinie gospodarki wodnej. Na wstępie należałoby podkreślić, że Polska ma długą tradycję w tworzeniu rozwiązań legislacyjnych dotyczących środowiska i zasobów wodnych, co nie zawsze jest ułatwieniem przy wdrażaniu rozwiązań unijnych. Jednak już projektując nowe akty prawne związane z ochroną środowiska i gospodarką wodną przed przystąpieniem do UE, starano się w możliwie największym zakresie uwzględniać przyszłe wymogi, jakie narzucać będzie harmonizacja z prawem unijnym. Negocjacje w obszarze „Środowisko” Polska zamknęła z wielkim trudem w 2001 r., w tym też roku zostały przyjęte nowe ustawy Prawo ochrony środowiska i Prawo wodne. Aby dostosować te akty prawne do wymogów unijnymi, wprowadzono przykładowo zapisy o dostępie do informacji, ocenach oddziaływania na środowisko, odpowiedzialności i inne. Wiele instrumentów było już wcześniej w Polsce stosowanych, a niektóre z nich musiały
45 M. J. Gromiec: Polityka wodna Unii Europejskiej w dyrektywie ramowej 2000/60/UE i jej implikacje dla Polski. Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych, Warszawa 2002, s. 10-12 oraz Dyrektywa 2000/60/WE…, op. cit.
zostać zmodyfikowane. Gospodarka wodna jest tym z obszarów negocjacyjnych, w którym Polska wynegocjowała liczne okresy przejściowe (jednak najdłuższy okres przejściowy wynegocjowano w dziedzinie ochrony powietrza na dyrektywę IPPC). Okresy przejściowe na najwonniejsze dyrektywy maksymalnie trwają 10 lat46.
Z punktu widzenia krajów wprowadzających rozwiązania unijne do swoich systemów prawnych, w tym Polski, zaprezentowany wcześniej podział aktów prawnych związanych z gospodarką wodną (tabela 4) wydaje się być jednak zbyt ogólny. Ponadto nie obejmuje on transpozycji aktów prawnych tylko pośrednio związanych z gospodarką wodną, a jednak istotnych. Dlatego autorka pozwala sobie zaproponować inny podział aktów prawnych, który jest oczywiście oparty na podziałach zawartych w literaturze, ale opuszczono w nim kwestie związane z morzami i oceanami, a poszerzony został o dodatkowe kategorie. W pierwszej kolejności wyeksponowano więc główne osie dostosowań: czyli rozwiązania ramowe, jakość wody, emisję substancji do wody, emisje rozproszone, powodzie i susze, informację, ale również wskazano na dodatkowe akty prawne, których wdrożenie jest istotne dla całościowego ujęcia gospodarki wodnej.
Tabela 5 obejmuje wybrane akty prawne szczególnie ważne dla Polski, głównie dyrektywy, uporządkowane właśnie według powyższego schematu. Dopiero takie ujęcie pokazuje ogrom pracy jaka jest niezbędna dla transpozycji unijnych rozwiązań prawnych z zakresu gospodarowania wodami. Taki podział dyrektyw wydaje się o tyle istotny, że jest spójny z proponowanym w RDW podejściem, zgodnie z którym ustala się zarówno normy jakości zrzucania ścieków (wartości graniczne) jak i normy stanu jakości wód odbiorników zanieczyszczeń (przy takim podejściu obowiązuje zawsze bardziej rygorystyczna norma).
Tabela 5. Wybrane dyrektywy unijne związane z gospodarką wodną istotne dla Polski
Wyszczególnienie Pełna nazwa dyrektywy
1. Akty ramowe Dyrektywa 2000/60/WE ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej 2. Jakość wód
powierzchniowych i gruntowych
Dyrektywa 75/440/EWG w spr. wymaganej jakości wód powierzchniowych przeznaczonych do poboru wody pitnej zmieniona przez Ramową Dyrektywę Wodną Dyrektywa 76/160/WE dot. jakości wody w kąpieliskach zastąpiona przez: Dyrektywa 2006/7/WE dot. zarządzania jakością wody w kąpieliskach
Dyrektywa 78/659/EWG w spr. jakości słodkich wód wymagających ochrony lub poprawy w celu zachowania życia ryb uchylona przez Dyrektywę 2006/44/WE w spr. jakości wód słodkich wymagających ochrony lub poprawy w celu zachowania życia ryb
Dyrektywa 91/271/WE dot. oczyszczania ścieków komunalnych
Dyrektywa 80/68/EWG w spr. ochrony wód gruntowych przed zanieczyszczeniem spowodowanym przez niektóre substancje niebezpieczne Dyrektywa 2006/118/WE w spr. ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniem i pogorszeniem ich stanu
Dyrektywa 98/83/WE w spr. jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi
Decyzja NR 2455/2001/WE ustanawiająca wykaz priorytetowych substancji w dziedzinie polityki wodnej oraz zmieniająca dyrektywę 2000/60/WE Dyrektywa 2009/90/WE ustanawiająca, na mocy dyrekt. 2000/60/WE specyfikacje techniczne w zakresie analizy i monitorowania stanu chemicznego wód 3. Emisja substancji
do wód
Dyrektywa 2006/11/WE w spr. zanieczyszczenia spowodowanego przez niektóre substancje niebezpieczne odprowadzane do środowiska wodnego Wspólnoty
Dyrektywa 2006/11/WE w spr. zanieczyszczenia spowodowanego przez niektóre substancje niebezpieczne odprowadzane do środowiska wodnego Wspólnoty oraz dyrektywy córki: 82/176/EWG; 83/513/EWG, 84/156/EWG; 84/491/EWG; 86/280/EWG; 88/347/EWG; 90/415/EWG;
Dyrektywa 2008/105/WE w sprawie środowiskowych norm jakości w dziedzinie polityki wodnej, zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy Rady 82/176/EWG, 83/513/EWG, 84/156/EWG, 84/491/EWG i 86/280/EWG oraz zmieniająca dyrektywę 2000/60/WE
4. Emisje rozproszone
Dyrektywa 91/676/EWG dot. ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego oraz Rozp. nr 2003/2003 w spr. nawozów Dyrektywa 91/414/EWG. dotycząca wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin
5. Powodzie i susze Dyrektywa 2007/60/WE w spr. oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w spr. klęsk żywiołowych (pożarów, susz oraz powodzi) - aspekty związane z ochroną środowiska naturalnego - aspekty związane z rozwojem regionalnym - aspekty związane z rolnictwem
Komunikat Rozwiązanie problemu dotyczącego niedoboru wody i susz w Unii Europejskiej COM/2007/0414
6. Informacja Dyrektywa 79/869/EWG dot. metod pomiaru i częstotliwości pobierania próbek oraz analizy wód powierzchniowych przeznaczonych do poboru wody pitnej w Państwach Członkowskich oraz Dec. 77/795/WE ustanawiająca wspólną procedurę wymiany informacji w spr. jakości słodkich wód powierzchniowych
Dyrektywa 90/313/EWG z dnia 7 czerwca 1990 r. w spr. swobody dostępu do informacji o środowisku 7. Ochrona
przyrody
Dyrektywa 79/409/EWG w spr. ochrony dzikiego ptactwa
Dyrektywa 92/43/EWG w spr. ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory 8. Pośrednio