w drodze zabiegu chirurgicznego. P.g. są wol-ne od wielu chorób.
P
prosięta gnotobiotyczneprotekcja, ochrona naturalnych wrogów szkodników polegająca na stwarzaniu im ko-rzystnych warunków bytowania, umożliwianiu im żerowania i rozwoju oraz nieniszczeniu ich wskutek zabiegów agrot. P. sprzyjają takie zabiegi, jak: pozostawianie na brzegach pól zakrzaczeń jako remiz dla entomofagów, za-kładanie skrzynek lęgowych dla ptaków w sadach i ustawianie na polach żerdzi ułatwia-jących drapieżnym ptakom wypatrywanie gry-zoni, wysiewanie roślin miododajnych w sa-dach. P. obok introdukcji i kolonizacji służy do zwalczania szkodników metodą biol. prowokator, buhaj spełniający funkcję fanto-mu przy pobieraniu nasienia do sztucznej po-chwy od buhaja dawcy. P. powinien być do-kładnie umyty, osuszony, a następnie jego zad odkażony roztworem dezynfekcyjnym i po-nownie osuszony. Tak przygotowany p. za-bezpiecza przed niebezpieczeństwem zakaże-nia prącia, a w konsekwencji nasiezakaże-nia dawcy w wypadku dotknięcia prąciem zadu p. próba alizarolowa, określanie pH mleka na podstawie zmiany barwy dodanego odczynni-ka chem., jakim jest alizarol, wraz ze zmianą kwasowości środowiska, do którego jest doda-ny. Zarówno mleko zasadowe, jak i nadkwa-szone jest eliminowane ze skupu. Zob. też próba reduktazowa i próba Whiteside'a. próba kręcona → próba wysiewu
próba reduktazowa, ocena jakości mikrobiol. mleka, polegająca na zmianie zabarwienia barwnika, np. błękitu metylenowego, co zwią-zane jest z jego redukcją. Za pomocą p.r. moż-na wykryć ok. 90% drobnoustrojów zmoż-najdują- znajdują-cych się w mleku – gł. bakterie kwaszące mle-ko i bakterie z grupy coli, informujące o stanie sanitarnym mleka. Zob. też próba alizarolowa i próba Whiteside'a.
próba Whiteside'a, określanie normalności mleka i zdrowotności wymienia na podstawie stopnia skłaczeń i granulacji komórek soma-tycznych w mleku po dodaniu odczynnika chem., jakim jest zasada sodowa. Zob. też mleko normalne i nienormalne, próba alizaro-lowa i próba reduktazowa.
próba wysiewu, dawniej próba kręcona – nastawianie siewnika na żądaną ilość wysie-wu. W tym celu opuszcza się rynienki i
skie-rowuje się do nich wysiewane nasiona. Przy-rządy wysiewające napędza się pokręcając podniesionym kołem jezdnym lub specjalną korbą. Przed rozpoczęciem p.w. należy wyko-nać kilka obrotów korbą, aby napełnić przy-rządy wysiewające nasionami. Wysiane do rynienki nasiona waży się i przelicza na ilość wysiewu w kg/ha.
próbka reprezentatywna, p. reprezentująca pewną część pola, łanu, partii nasion itp., spo-rządzona z próbek jednostkowych.
próbnik, samiec o dużej aktywności płciowej z podwiązanym fartuchem na brzuchu używa-ny do wyszukiwania w stadzie samic w rui. Przeznaczony do tego celu samiec – zwykle miernej wartości hod. – musi mieć predyspo-zycje do wykrywania rui u samic. P. pozwala zaoszczędzić siły intensywnie eksploatowa-nemu reproduktorowi. Zob. też szukarek. próbowanie, stwierdzanie, czy samica jest w okresie rui i jakie jest natężenie popędu płcio-wego. P. przeprowadza się za pomocą próbni-ka. U koni p. przeprowadza się przy drewnia-nej barierze, za którą wprowadza się próbowa-ną klacz.
próchnica, humus – specyficzna dla gleby postać subst. org., powstała w wyniku humifi-kacji, stanowiąca 80–90% wszystkich związ-ków org. w glebie. P. bierze udział w biol. obiegu pierwiastków oraz utrwalaniu i dostar-czaniu roślinom makro- i mikroelementów, przyczynia się do ożywienia żyzności gleby, działa ochronnie w stosunku do subst. biol. czynnych, posiada zdolność wiązania pozosta-łości pestycydów i metali ciężkich, obniżając ich toksyczność, hamuje rozwój patogenów roślinnych i poprawia odporność gleby na degradację. P. korzystnie oddziałuje na
wła-ściwości fiz. i chem. gleby, nadaje glebie
strukturę gruzełkowatą a dzięki pożądanym właściwościom sorpcyjnym i buforującym wpływa na stabilność odczynu gleby. Wymy-wanie p. jest jednym z podstawowych skutków erozji gleby. Wyróżnia się p.: 1) pokarmową – w której przeważają składniki łatwo przyswa-jalne dla roślin; tworzą ją gł. wydaliny i pro-dukty przemiany materii organizmów glebo-wych; p.p. sprzyja aktywności biol. gleby i utrzymywaniu struktury gruzełkowatej; p.p. zawiera wiele cennych subst., jak antybiotyki,
P
hormony, wit. i enzymy, spełniających w gle-bie ważną rolę, np. brak antybiotyków sprzy-jać może rozwojowi wielu patogenicznych mikroorganizmów; p.p. występuje np. w doj-rzałym kompoście; 2) słodką – adsorpcyjnie nasyconą kationami wapnia i magnezu, wystę-pująca w żyznych glebach i dojrzałym
kompo-ście; p.s. jest optymalnym buforem i
rezerwu-arem skł. pok. roślin oraz stabilizatorem rów-nowagi biol. gleby; 3) słoną – adsorpcyjnie nasyconą jonami sodu; 4) trwałą – złożoną z trudnych do rozłożenia cząsteczek subst. org., na którą składają się produkty częściowo prze-kształcone w kwasy huminowe; część z nich stanowi rezerwę pokarmową w glebie, z której skł. pok. są stopniowo udostępniane roślinom; p.t. jest jednym z najsilniejszych układów sorpcyjnych i buforowych gleby; jej znaczenie polega nie tylko na regulowaniu stężeń roz-tworów glebowych, ale i na niedopuszczeniu do większych wahań odczynu glebowego. Zob. też kwasy humusowe.
próg infekcji, minimalna ilość materiału in-fekcyjnego, np. zarodników grzyba, niezbędna do zakażenia rośliny żywiciela.
próg opłacalności, w ochronie roślin, najniż-sze zagęszczenie agrofagu, przy którym opłaca się go zwalczać, tzn. że koszty zabiegu są mniejsze od przewidywanych strat.
próg szkodliwości, w ochronie roślin, zagęsz-czenie populacji agrofagu, przy którym w ra-zie niewykonania zabiegu straty przekroczyły-by wartość tolerowaną. Określenie progu ekon. szkodliwości uwzględnia wartość utra-conego plonu i koszty ochrony – jeżeli koszty są wyższe, zabiegu należy zaniechać. Zabieg chem. ochrony uzasadniony jest wówczas, gdy przewidywana strata wartości plonu jest więk-sza od kosztów chem. ochrony. Podejmowanie decyzji o zabiegu na podstawie p.sz. pozwala znacznie zmniejszyć ilość stosowanych pesty-cydów oraz ograniczyć koszty uprawy. pryszczyca, choroba zakaźna i zaraźliwa
prze-żuwaczy i świń na tle wirusowym, objawiająca
się występowaniem licznych wypełnionych płynem surowiczym pęcherzyków na śluzawi-cy i błonie śluzowej jamy ustnej (ślinotok), oraz niekiedy na wymieniu i w szparze raci-cowej. P. jest chorobą zwalczaną z urzędu. Zwalczanie p. jest bardzo uciążliwe i
kosz-towne. W pierwszych ogniskach p., w celu niedopuszczenia do nagromadzenia się wirusa oraz przyspieszenia likwidacji choroby, w zasadzie wybija się z rozporządzenia władz wszystkie zwierzęta wrażliwe, przy czym ho-dowca otrzymuje pełne odszkodowanie wg wartości użytkowej. Równocześnie służba wet. bada w danej miejscowości i miejscowościach okolicznych całe pogłowie zwierząt wrażli-wych, przeprowadzając równocześnie szcze-pienia ochronne wszystkich przeżuwaczy (bydło, owce, kozy) szczepionką przeciw-pryszczycową. Niezależnie od tego, gospodar-stwo zapowietrzone podlega ścisłej kwaran-tannie. Jednocześnie zamyka się ruch zwierząt i produktów pochodzenia zwierzęcego oraz ogranicza się ruch ludności.
przebudowanie, wada pokroju kłody konia charakteryzująca się większą wys. w krzyżu niż w kłębie.
przecieracz, maszyna do rozdrabniania siecz-ki i okopowych na miazgę, której konsystencja zależy od wilg. surowca.
przecinak rotacyjny, narzędzie zawieszane na nośniku narzędzi służące do przerzedzania wschodów, np. buraków. Zespołem roboczym p.r. jest układ obrotowych noży, wirujących w płaszczyźnie prostopadłej do kierunku ruchu i napędzanych od wału odbioru mocy lub od kół jezdnych narzędzia.
przecinka, 1. częściowe wycinanie siewek, np. buraka, marchwi, w poprzek rzędów z pozostawieniem kępek, które następnie będą przerwane. Można ją wykonać ręcznie motyką lub mech. przecinakiem. 2. wcześniej zebrany pas plantacji buraków cukrowych między za-gonami obejmujący przeważnie 9 rzędów w celu ułatwienia zbioru kombajnowego. przeciwutleniacze, subst. chem. stosowane do ochrony związków ulegających utlenieniu, takich jak tłuszcze nienasycone, wit. A i D, karotenoidy. Dodawane do pasz przemysło-wych zapobiegają jełczeniu tłuszczów. przeddajacz, specjalne naczynie z czarną płytką do zdajania pierwszych kropli mleka. Na płytce można dostrzec ewentualne zmiany w mleku świadczące o początkach schorzenia wymienia.
P
przeddajaczprzeddajanie, ręczne zdajanie pierwszych kropli mleka z każdego strzyka do przeddaja-cza. Pierwsze strugi mleka zawierają najwięcej bakterii, dlatego należy je usunąć. Ponadto na podstawie jego wyglądu łatwo jest dostrzec ewentualne zmiany świadczące o początkach schorzenia wymienia. W razie zauważenia w nim kłaczków ropy, zmiany konsystencji lub barwy trzeba skontaktować się z lekarzem weterynarii i przystąpić do właściwych zabie-gów leczniczych. P. oczyszcza z brudu zakoń-czenia strzyków i pobudza działanie hormonu oksytocyny pobudzającego wydzielanie mleka. przedplon, roślina poprzedzająca roślinę uprawianą po niej na tym samym polu (roślinę następczą). Rośliny przedplonowe zostawiają stanowisko o różnej wartości: dobrej – oko-powe na oborniku, motylkowe drobnonasien-ne, strączkowe i przemysłowe oraz gorszej – zboża i len. Dobra roślina przedplonowa uprawiana w złym stanowisku może być złym p. dla rośliny następczej. Np. okopowe nie nawożone obornikiem i właściwymi daw- kami nawozów mineralnych, uprawiane po dwóch roślinach zbożowych, których cało-kształt uprawy, a szczególnie zespół uprawek pielęgnowania nie był racjonalny, mogą być złym p.
przedpłużek, mały korpus płużny montowany przed korpusem gł., służący do podcinania górnej warstwy roli, wraz ze znajdującymi się na niej resztkami roślinnymi, i przemieszcza-nia jej na dno sąsiedniej bruzdy. P. ułatwia przyorywanie obornika, słomy i nawozów zielonych.
przedprzedplon, roślina uprawiana
bezpo-średnio przed przedplonem, wpływająca
istot-nie na wartość stanowiska dla rośliny następ-czej.
przegony, nieregularne bruzdy, przechodzące przez zaklęśnięcia terenu wzdłuż spadków pola, mające na celu odprowadzenie wód roz-topowych z zagłębień na polach obsianych oziminami lub zaoranych przed zimą. P. mają różna głęb. zależną od mikrorzeźby. Są prze-ważnie głębsze i szersze niż bruzdy. Różnica między p. a bruzdą polega na tym, że bruzdy prowadzone są mniej więcej regularnie, rów-nolegle do boku pola i mają jednakową głęb. Są wykonywane osobno na każdym polu,
na-tomiast p. mogą przechodzić nawet przez kilka sąsiednich pól.
przehodowanie, przerasowanie – skutki sto-sowania zabiegów hod. powodujących nad-mierny, jednostronny rozwój cech użytkowych zwierzęcia.
przejazd, szer. pow. zasianej lub pokrytej
środkiem ochrony roślin w wyniku jednego
przejazdu roboczego ciągnika lub przelotu samolotu.
przeklasowanie zwierząt, przeniesienie zwie-rząt z jednej grupy wieku lub grupy użytkowej do innej. Szczególnym rodzajem p. jest bra-kowanie zwierząt.
przelotowość stada, w zootechnice, liczba zwierząt jaka przejdzie przez daną klasę w ciągu roku. P. zwierząt najłatwiej jest ustalić z obrotu stada.
przemiał, rozdrabnianie ziarna na mąkę (po-zostałością są otręby) po jego oczyszczeniu i niekiedy kondycjonowaniu.
przemiana materii → metabolizm
przemienność owocowania, owocowanie drzew owocowych, np. jabłoni, grusz, nie co roku, lecz co dwa lata. Powodem tego jest fakt, że drzewa te w roku obfitego kwitnienia zawiązują za wiele owoców i wyczerpane nie są w stanie zawiązać pączków kwiatowych na rok przyszły.
przenawożenie, zastosowanie nadmiernych dawek nawozów w stosunku do potrzeb roślin. Część skł. pok., nie pobranych przez rośliny, może wpływać ujemnie na ich jakość (N, K), ulec retrogradacji (P) lub wypłukaniu z gleby zatruwając wody rzek (N).
przenosiciel → wektor
przepusty, zbyt duże odstępy między roślina-mi w rzędzie, np. dla buraka cukrowego wy-noszą one ponad 0,5 m.
przepuszczalność, zdolność gleby do pochła-niania wody i przesączania jej w głąb. przerasowanie → przehodowanie
przerywka, ręczne przerzedzanie zbyt gęsto rosnących siewek, wymagających większej przestrzeni życiowej, np. buraków, marchwi.
P
przesiewanie, zespół zabiegów agrot. wyko-nywanych w celu powtórnego wysiewu nasion na wcześniej założonej plantacji, która ze względu na słabe wschody nie zapewnia za-dowalającej obsady i wys. plonu.
przestrzelenie kłosów → szczerbatość kłosów
przestwory glebowe → pory glebowe
przeszczepianie, 1. powtórne szczepienie rośliny otrzymanej w wyniku szczepienia. 2. ulepszanie starych, słabo owocujących drzew owocowych przez szczepienie na nich, po odcięciu części konarów, wartościowych od-mian.
przetrząsacz widłowy, maszyna do przetrzą-sania siana w trakcie jego wysychania na po-kosach. Zasadniczą częścią p.w. jest wał wy-korbiony, napędzany od kół maszyny, na któ-rego czopach umocowane są obrotowo styliska wideł przetrząsających.
przetrząsaczo-zgrabiarka, maszyna do prze-trząsania lub zgrabiania siana w wały. W za-leżności od konstrukcji wyróżnia się p.-z.: 1) beznapędowe – maszyny do przetrząsania i zgrabiania pokosów oraz przegrabiania wałów, których zespół roboczy składa się z gwiaździ-stych kół sprężynowych napędzanych od ziemi i ustawianych pod różnym kątem do kierunku jazdy; 2) bębnowe – maszyny do roztrząsania pokosów i wałów, przetrząsania siana i zgra-biania wałów, w zależności od ustawienia bębna z palcami do kierunku jazdy i jego ru-chu (współbieżnego lub przeciwbieżnego); 3) karuzelowe – maszyny do przetrząsania i zgrabiania pokosów, których zespół roboczy składa się ze sprężystych palców zamocowa-nych na tarczy obracającej się wokół osi pio-nowej.
przewapnowanie, zastosowanie nadmiernych dawek wapna, powodujące gwałtowny wzrost pH, do wartości powyżej 7,2. W wyniku p. wiele skł. pok. (żelazo, mangan, miedź, cynk) staje się niedostępna dla roślin, następuje spa-dek pobierania boru i spaspa-dek przyswajalności fosforu. W glebach przewapnowanych zakłó-cone jest pobieranie magnezu, gł. z powodu jego uwstecznienia.
przewodnia, odporna na mróz lub choroby, szczepiona na podkładce odm., z której wy-prowadza się pień drzewa owocowego
(jabło-ni, czasem gruszy). Jako p. stosuje się odmia-ny jabłoni odporne na mróz, np. Antonówkę, Hibernal, Oliwkę Inflancką lub Beforest. Od-mianę taką okulizuje się na podkładce w pierwszym roku szkółki. Niekiedy jeszcze w szkółce, wiosną trzeciego roku, okulanty od-miany przeznaczonej na p. przeszczepiane są na właściwą odmianę szlachetną. Otrzymuje się wtedy drzewo szczepione pod koroną. Właściwsze jednak jest wysadzanie jedno-rocznych lub dwuletnich drzewek p. do sadu i tam dopiero, zwykle na drugi rok po posadze-niu, przeszczepianie poszczególnych konarów bocznych i przewodnika, w odległości 40– 50 cm od pnia. Otrzymuje się wtedy drzewa szczepione na p. w koronie; zaletą ich jest to,
że mają odporny na mróz nie tylko pień, ale i
gł. rozwidlenie konarów. Drzewa szczepione na p. zarówno w koronie, jak i pod koroną, składają się już nie z dwóch, ale z trzech kom-ponentów. Podkładka, np. siewka Antonówki, tworzy system korzeniowy, p., np. szlachetna odm. Antonówka, pień i gł. rozwidlenia kona-rów, a wrażliwa na mróz odm., np. Landsber-ska, tworzy resztę korony.
przewodnik, część pędu gł. powyżej pierw-szego konara drzewa owocowego.
przewódka → roślina zimująca
przezimowanie, stan roślin ozimych i wielo-letnich w okresie wiosennym. P. można ocenić szacunkowo. Ocena taka polega na procento-wym określeniu udziału obumarłych roślin: p. bardzo dobre – 0%, dobre – 10%, zadowalają-ce – 25%, złe – 50%, bardzo złe – 80%, klę-skowe – 100%. Zob. też zimotrwałość. przeżyźnienie → eutrofizacja
przodek pługa → koleśnica
przyczepa zbierająca, przyczepa samozała-dowcza do przewozu materiałów objętościo-wych (siana, słomy) z wbudowanym zespołem podbierającym i przenoszącym.
przymrozek, nagły spadek temp. poniżej 0 °C w przygruntowej warstwie powietrza przy średniej dobowej dodatniej temp. P. wy-stępują wieczorem, nocą lub wczesnym ran-kiem w okresie wiosny lub jesieni. Wyróżnia się p.: 1) adwekcyjne, związane z napły- wem zimnych mas powietrza – obejmujące
P
przymrozekduże obszary; 2) radiacyjne, występujące lo-kalnie tam, gdzie istnieją warunki gromadze-nia się oziębionego powietrza (kotliny, zagłę-bienia, tereny podmokłe). P. działają szkodli-wie szczególnie na młode, najwrażliwsze
czę-ści roślin (stożki wzrostu, kwiaty, zawiązki
owoców). P. poniżej minus 1,5 °C u roślin cie-płolubnych i poniżej minus 5–6 °C u odpor-niej-szych na ujemne temp. na ogół obniżają plony. Szkodliwy wpływ p. można ograniczać metodami: 1) fiz. – przykrywanie roślin, desz-czowanie roślin dostarczające im ciepła, zwalającego się przy zamarzaniu wody, wy-twarzanie dymów i mgieł zmniejszające nocne straty ciepła roślin oraz gleby, ogrzewanie przygruntowej warstwy powietrza poprzez spa-lanie różnych materiałów, mieszanie przygrun-towej warstwy powietrza za pomocą śmigieł; 2) fitotechnicznymi – lokalizacja plantacji ciepłolubnych uwzględniająca rzeźbę terenu, pasy zadrzewień, sąsiedztwo zbiorników wod-nych; 3) agrot. – dobór odpowiednich ga-tunków i odmian, właściwe nawożenie, zwięk-szanie mrozoodporności roślin poprzez oddzia-ływanie specjalnymi środkami na ich komórki. przyoranie, przykrycie obornika, nawozu zielonego, słomy, gnojowicy itp. skibami za-oranej roli. Głęb. p. zależy od rodzaju gleby; na glebach lekkich i średnio zwięzłych nie powinna przekraczać 15–20 cm, a na ciężkich 10–15 cm.
przyrząd tnący, zespół roboczy kosiarek,
żniwiarek, wiązałek, kombajnów zbożowych i
sieczkarni polowych, służący do ścinania roś-lin.
przyrząd wysiewający, najważniejszy zespół roboczy siewnika, służący do wygarniania materiału siewnego do przewodów nasiennych (siewniki ze skrzynią nasienną) lub wrzucania wprost do bruzdki redlicznej (siewniki punk-towe).
przystępka, owca w wieku 12–18 mies. po raz pierwszy przystępująca do rozrodu.
przystrzyki, strzyki dodatkowe występujące z tyłu wymienia przy strzykach właściwych. P., utrudniające dój mech., należą do wad dys-kwalifikujących, wykluczających wpisywanie zwierząt do ksiąg. Zob. też międzystrzyki. przyswajanie → asymilacja
przyżeganie, przypalanie gorącym żegadłem określonych miejsc na ciele zwierzęcia w celu wywołania odczynu organizmu, np. prze-krwienia, wzmożenia resorpcji.
psammofity, rośliny siedlisk piaszczystych. pszenicznisko, pole po zbiorze pszenicy. PTA, Polskie Towarzystwo Agrofizyczne. PTE, 1. Polskie Towarzystwo Ekologiczne. 2. Polskie Towarzystwo Ekonomiczne.
PTF, Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne. PTG, Polskie Towarzystwo Gleboznawcze. PTIDiK, Polskie Towarzystwo Immunologii Doświadczalnej i Klinicznej.
PTIE, Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekolo-gicznej.
PTIR, Polskie Towarzystwo Inżynierii Rolni-czej.
PTL, Polskie Towarzystwo Leśne.
PTŁ, 1.PolskieTowarzystwoŁubinowe.2. Pol-skie Towarzystwo ŁąkarPol-skie.
PTM,Polskie Towarzystwo Magnezologiczne. PTN, Polskie Towarzystwo Nawozowe. PTNA, Polskie Towarzystwo Nauk Agrotech-nicznych.
PTNO, Polskie Towarzystwo Nauk Ogrodni-czych.
PTNW, Polskie Towarzystwo Nauk Wetery-naryjnych.
PTNŻ, Polskie Towarzystwo Nauk Żywie-niowych.
PTRE → Polskie Towarzystwo Rolnictwa
Ekologicznego
PTRZG, Polskie Towarzystwo Rozwoju Ziem Górskich.
PTSH, Polskie Towarzystwo Substancji Hu-musowych.
PTT, Polskie Towarzystwo Transgeniczne. PTTŻ, Polskie Towarzystwo Technologów
Żywności.
PTZ, Polskie Towarzystwo Zootechniczne. pularda, kura tuczona przed osiągnięciem dojrzałości płciowej w wieku 4–6 mies.
P
puloroza piskląt, choroba zakaźna piskląt w wieku 2–3 tyg. na tle bakteryjnym, objawiają-ca się białą biegunką.
pulpa ziemniaczana → wycierka
ziemniacza-na
pulsator, urządzenie sterujące dopływ
podci-śnienia wytworzonego przez pompę próżniową
i ciśnienia atmosf. do komory międzyściennej kubka udojowego. Zadaniem p. jest przerywa-nie w regularnych odstępach czasu podciśprzerywa-nie- podciśnie-nia działającego na cylinder gumowy w kubku udojowym, dzięki czemu uzyskuje się okreso-we ściskanie strzyka. W ten sposób następuje ciągła zmiana taktów ssania i masażu. W bu-dowanych ob. dojarkach stosuje się najczęściej p. pneumatyczne membranowe. Liczba pul-sów, tzn. kolejnych taktów ssania i masażu, waha się, zależnie od konstrukcji dojarki, naj-częściej w zakresie 40–60/min. Dł. obu taktów może być jednakowa (stosunek taktów 1:1), a wówczas kubki udojowe pracują parami w zmiennym takcie (w 2 kubkach – takt ssania, w dwóch pozostałych – takt masażu). Są sto-sowane również p., w których dł. taktu ssania jest przedłużona, tak że stosunek taktów do-chodzi do 3:1, a wówczas wszystkie kubki udojowe pracują w tym samym takcie.
punkt trwałego więdnięcia, wilg. gleby, przy której większość gatunków roślin więdnie nieodwracalnie (pF=4,2). Wilg. t.w. jest tym większa, im więcej drobnych cząstek i próch-nicy zawiera gleba. Wilg. ta, wyrażona w % suchej masy gleby, kształtuje się następu-jąco: piasek – 0,5–1,5%, piasek gliniasty – 1,5–4,0%, glina piaszczysta średnia – 5,0– 7,0%, glina – 12,0–20,0%, torf niski – 40,0– 50%. Wilg. odpowiadająca p.t.w. roślin przy-równana do zera staje się podstawową stałą agrohydrologiczną charakteryzującą wa-runki zaopatrzenia w wodę roślin uprawnych. pustodój, czas działania aparatu udojowego na strzyki nie wypełnione mlekiem. Występuje wówczas oddziaływanie wys. podciśnienia w kubku udojowym na pusty kanał strzykowy. Jałowe dojenie może spowodować uszkodze-nie tkanki wymienia, czego następstwem są jego schorzenia.
pył, frakcja granulometryczna o średnicy czą-stek od 0,1 do 0,01 mm lub 0,02 mm. W