Plener Plastyczny Nasz Pałac - cztery pory roku 40

W trakcie opracowywania jest oferta realizacji zadania publicznego ogłoszona w formie konkursu przez Wojewodę Wielkopolskiego pt. ”Działania na rzecz poprawy jakości życia osób długotrwale i przewlekle chorych oraz osób niepełnosprawnych”. Celem niniejszego projektu jest pozyskanie funduszy na zorganizowanie imprezy integracyjnej dla mieszkanek DPS-u i ich rodzin, pracowników placówki oraz społeczności lokalnej. Zaplanowane spotkanie będzie kontynuacją oraz pogłębieniem współpracy z rodzinami mieszkanek, a także okazją do nawiązania nowych kontaktów ze społecznością lokalną i stworzenia nowych możliwości do pełniejszego udziału osób niepełnosprawnych i psychicznie chorych w życiu społecznym. W projekcie zaplanowany został również wyjazd mieszkanek domu na wakacje terapeutyczne, na których odbywać się będą treningi umiejętności społecznych, aktywizacja ruchowa, nauka nawiązywania prawidłowych kontaktów interpersonalnych oraz samodzielnych decyzji. Jednym z punktów programu jest wyjazd podopiecznych do teatru lub operetki. Ujęte w programie formy terapeutyczne mają na celu poprawę funkcjonowania społecznego mieszkanek DPS-u.

Dom Pomocy Społecznej w Fabianowie organizuje również letnie turnusy rehabilitacyjne. Turnus rehabilitacyjny oznacza formę aktywnej rehabilitacji połączoną z elementami wypoczynku, mającą na celu przede wszystkim ogólną poprawę sprawności, wyrobienie zaradności, pobudzenie i rozwijanie zainteresowań (Nowak, 1999, s. 82).

Na turnusy letnie mieszkanki wyjeżdżają w góry lub nad morze, w zależności od oferty oraz życzenia mieszkanek. Najczęściej mieszkanki wyjeżdżały do Ośrodka Rehabilitacyjnego w Brennej, ponieważ był on najlepiej dostosowany do osób z

40 Plan Pracy Zespołu Opikuńczo-Rehabilitacyjnego na 2013 rok, s. 5.

188 niepełnosprawnych. Uczestniczki turnusu mogą korzystać hipoterapii z instruktorem oraz licznych wycieczek organizowanych na terenie Brennej oraz okolic, zabawy sportowe, ogniska, wycieczki autokarowe i potańcówki. Wszystkie zajęcia oraz ich rodzaj są omawiane przed rozpoczęciem turnusu z opiekunami grup i dostosowywane do możliwości psychofizycznych gości. Kadrę turnusu oprócz opiekunów przybyłych z mieszkankami stanowią: rehabilitant, pielęgniarka, pracownik kulturalnooświatowy, terapeuta zajęciowy oraz pedagog.

W ramach rehabilitacji na terenie Domu Pomocy Społecznej w Fabinowie przeprowadzane są treningi umiejętności społecznych. Okazują się one niezwykle przydatne w odniesieniu do osób chorych psychicznie, wykazujących obniżony poziom funkcjonowania społecznego. Treningi prowadzone są przez pracowników pierwszego kontaktu, ponieważ są to osoby najbliższe dla mieszkanki, doskonale znające jej potrzeby i możliwości w rożnych dziedzinach życia. Mieszkanki nabywają umiejętności w zakresie prostych czynności, które sprawiają im problem. W zależności od potrzeb prowadzone są treningi higieniczne, umiejętności praktycznych, budżetowe, prowadzenia rozmowy i rozwiązywania problemów.

Zajęcia te koncentrują się wokół jak największej samodzielności mieszkanki. Każdy trening trwa około godziny i jest przeprowadzany, w zależności od tematu, w różnych miejscach, jak np. w kuchni czy w sklepie.

Treningi higieniczne uczą umiejętności związanych z higieną osobistą. Celem jest uświadamianie podopiecznej, iż estetyczny wygląd nie tylko jest podstawą zdrowia, ale również ułatwia nawiązywania kontaktów z otoczeniem i jest związane z dobrym samopoczuciem. Na początku zawsze omawia się i wykonuje wszystkie czynności, jak np.

mycie i układanie włosów. Po skończonych zajęciach omawiany jest efekt końcowy i mieszkanka otrzymuje karty oceny własnego wyglądu, które zobowiązują do codziennego wypełniania. Na tych zajęciach mieszkanki uczą się również w jaki sposób się ubrać, aby wyglądać ładnie i odpowiednio do panującej pogody.

Podczas treningów budżetowych mieszkanki uczą się w jaki sposób racjonalnie wydatkować pieniądze, gdyż stanowi to problem dla większości podopiecznych. Panie chodzą do pobliskiego sklepu lub do barku, który funkcjonuje na terenie zakładu, gdzie uczą się gospodarować swoimi pieniędzmi. Pomimo tego w Domu Pomocy Społecznej funkcjonuje system wydzielania pieniędzy na artykuły, którymi zarządza opiekunka.

Treningi umiejętności praktycznych mają na celu uwrażliwienie mieszkanek na wygląd zewnętrzny, czyli dbania o czystość i schludność ubioru. Panie uczą się

189 wykonywania różnych czynności życia codziennego takich jak: szycie, pranie ręczne, pranie w pralce automatycznej, prasowanie, cerowanie i inne.

Ważnym dla osób z zaburzeniami psychicznymi, jest trening umiejętności prowadzenia rozmowy i rozwiązywania problemów, ponieważ trudność stanowi nawiązywanie i podtrzymywanie konwersacji. Zajęcia odbywają się według pewnego schematu:

- zapoznanie podopiecznych z celem zajęć,

- przedstawienie przez prowadzącego scenki obrazującej określony problem, - zadawanie przez prowadzącego pytań dotyczących scenki,

- szukanie i wybór najlepszych rozwiązań przez podopieczne,

- uzasadnienie i wybór najlepszego zdaniem mieszkanek rozwiązania.

Wszystkie wymienione wyżej treningi stanowią ważny element terapeutyczny.

Powodują, iż mieszkanki są pewniejsze siebie, czują się bardziej dowartościowane i lepiej sobie radzą w czynnościach dnia codziennego. Mają duży wpływ na poprawę samopoczucia, ponieważ są bardziej samodzielniejsze. Wraz ze zdobywaniem nowych umiejętności wzrasta również umiejętność społecznych zachowań.

Rehabilitacja zawodowa dotyczy głównie rehabilitacji przez pracę. Niestety w okolicy nie działa żaden zakład pracy chronionej, lub inna firma, który pozwalałby na zatrudnienie mieszkanek. Praca oprócz aspektu finansowego daje inne korzyści, w postaci sensownie spędzonego czasu, nawiązywanie kontaktów społecznych, a przede wszystkim pozwala na podniesienie własnej wartości. Niestety takie działanie nie są podejmowane.

W Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej opracowano projekt rozporządzenia w sprawie zajęć rehabilitacji społecznej w domach pomocy społecznej dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Projekt ma stanowić realizacji delegacji ustawowej zawartej w art. 7 ust. 4 ustawy z dnia 19 sierpnia o ochronie zdrowia psychicznego (tj. Dz. U. z 2011 r. Nr 231, poz.

1375, z późn. zm.). Zgodnie ze zmianami wprowadzonymi z ustawą z dnia 3 grudnia 2010 r.

(Dz. U. z dnia 2011r. Nr 6, poz. 19), zmieniającą Ustawę o ochronie zdrowia psychicznego, jako organ wydający rozporządzenie wskazany został minister właściwy do spraw zabezpieczenie społecznego. Mając na uwadze zmianę z zakresu upoważnienia do wydania rozporządzenia, który ograniczony został do rehabilitacji społecznej w domach pomocy społecznej dla osób z zaburzeniami psychicznymi. W projekcie zostały uwzględnione niektóre rodzaje rehabilitacji społecznej, o których mowa w ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz. U. z 2011 r.

Nr 127, poz. 721, z późn. zm.).

190 Rozporządzenie będzie zawierać cele, rodzaje, zakres programowy oraz wymiar czasu, sposób prowadzenia, dokumentowania oraz nagradzania uczestników zajęć rehabilitacji społecznej organizowanej w domach pomocy społecznej dla osób z zaburzeniami psychicznymi.

Główne cele tych zajęć będą następujące:

1. Poprawa funkcjonowania społecznego osób przebywających w domach pomocy społecznej, w tym w szczególności:

- wyrabianie zaradności osobistej, - pobudzanie aktywności społecznej,

- wyrabianie umiejętności samodzielnego wypełniania ról społecznych.

2. Promowanie zdrowia psychicznego przez aktywizację fizyczną mieszkańców (Lisowski, 2013b, s. 3).

W projekcie rozporządzenia w sprawie zajęć rehabilitacji społecznej w domach pomocy społecznej dla osób z zaburzeniami psychicznymi przewiduje się następujące zajęcia:

a) Zajęcia terapeutyczne, zwłaszcza w formie terapii zajęciowej, zwłaszcza terapii zajęciowej, w tym w ramach warsztatów terapii zajęciowej;

b) Terapię psychologiczną,

c) Terapię ruchową, w tym zajęcia sportowe, turystykę i rekreację;

d) Inne formy postępowania, w tym przygotowujące do uczestnictwa w warsztatach terapii zajęciowej lub podjęcia zatrudnienia, także w warunkach pracy chronionej lub na przystosowanym stanowisku pracy⁴¹.

Najbardziej innowacyjny jest w zasadzie ostatni punkt, mówiący o innych formach uczestnictwa i mający na celu przygotowanie osób do pracy w warsztatach, ale również do pracy chronionej lub przystosowanym stanowisku pracy.

Zajęcia mają być prowadzone indywidualnie lub grupowo, w wymiarze nie mniejszym niż 6 godzin tygodniowo. Rodzaj, zakres i wymiar zajęć ma być dostosowany do wieku, stanu zdrowia oraz możliwości mieszkańca.

41 Podstawa prawna: Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (t.j. Dz. U. z 2011 r.

Nr 231, poz. 1375, z późn. zm.) Projekt rozporządzenia Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w sprawie zjęć o rehabilitacji społecznej w domach pomocy społecznej dla osób z zaburzeniami psychicznymi – z dnia 17 grudnia 2012 r.).

191 Zakres programowy zajęć będzie ustalany w indywidualnym planie wsparcia mieszkańca przez kierownika zespołu terapeutyczno-opiekuńczego lub przez pracownika wskazanego przez dyrektora domu, we współdziałaniu z innymi pracownikami zespołu terapeutyczno-opiekuńczego oraz wymagającego wsparcia mieszkańca. Osoba ta będzie również współpracować z lekarzem psychiatrą, psychologiem, neurologiem lub innym specjalistą sprawującym opiekę lekarską nad mieszkańcem.

Zajęcia indywidualne lub grupowe będą dokumentowane w dziennikach zajęć prowadzonych przez pracowników zespołu terapeutyczno-opiekuńczego.

Mieszkańcy domu pomocy społecznej aktywnie uczestniczący w zajęciach będą mogli nie wcześniej niż po roku uczestnictwa w zajęciach i nie częściej niż raz w roku otrzymywać nagrody niepieniężne. Wartość nagrody wynosić będzie od 20% do 50%

maksymalnej wysokości zasiłku stałego. Wniosek o przyznanie nagrody sporządzać będzie kierownik zespołu terapeutyczno-opiekuńczego lub pracownik wskazany przez dyrektora domu pomocy społecznej, a następnie określi jej wartość. Wybór i zakup nagrody dokonany będzie w konsultacji z osobą nagradzaną (Lisowski, 2013b, s. 3). Wynika z tego, że ustawodawca przewidział motywację finansową, ale nie jest ona zbyt wysoka, ponadto można ją otrzymać maksymalnie raz w roku.

W projekcie rozporządzenia założono, że rozporządzenie to wejdzie w życie w ciągu 14 dni od daty ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Rehabilitacja medyczna w Domu Pomocy Społecznej w Fabianowie realizowana jest głównie poprzez opiekę lekarską, pielęgniarską oraz prowadzona na terenie zakładu fizjoterapię.

Opieka lekarska jest sprawowana przez lekarza rodzinnego i lekarza psychiatrę.

Lekarz rodzinny jest dostępny dla mieszkanek dwa razy w tygodniu, a ponadto w każdym przypadku wymagającym konsultacji. Lekarz psychiatra jest do dyspozycji podopiecznych raz w tygodniu, oraz częściej w przypadku zaistniałej potrzeby konsultacji. O potrzebie takich konsultacji decyduje mieszkanka lub pielęgniarki, jeśli uznają, że stan zdrowia podopiecznej tego wymaga⁴².

Zarówno lekarz rodzinny jak i lekarz psychiatra głównie stosują w leczeniu farmakoterapię. Większość mieszkanek to osoby, u których postawiono diagnozę

42 Regulamin Organizacyjny Domu Pomocy Społecznej w Fabianowie § 19, z dnia 01-01-2012r.

192 schizofrenii. W leczeniu psychoz znaczną rolę odgrywają leki psychotropowe. Oprócz tego lekarz psychiatra zaleca stosowanie innych metod rehabilitacji i usprawniania psychicznego.

Na terenie Domu Pomocy Społecznej w Fabianowie prowadzona jest fizjoterapia jako jedna z form postępowania leczniczego. W związku z tym, iż w rehabilitacji medycznej duży nacisk kładzie się na postępowanie usprawniające oraz kompensacyjne.

Wszystkie zabiegi, z wyjątkiem kinezyterapii, wymagają zalecenia od lekarza rodzinnego lub lekarza specjalisty. Placówka dysponuje w pełni wyposażonymi gabinetami do prowadzenia zajęć z zakresu fizjoterapii.

Gabinet do kinezyterapii wyposażany jest w następujące przyrządy:

- UGUL – uniwersalny gabinet usprawniania leczniczego;

- rowery treningowe;

- drabinki;

- tablice do terapii manualnej dłoni;

- materace.

W zajęciach tych chętnie uczestniczy większość mieszkanek. Podopieczne same przychodzą do gabinetu i pod nadzorem fizjoterapeutki korzystają z wyżej wymienionych przyrządów. Gabinet do hydroterapii jest wyposażony w następujące przyrządy:

- wanna do kąpieli perełkowej;

- wirówka kończyn dolnych;

- wirówka kończyn górnych;

- Aqvoribron – urządzenie do masażu mechanicznego i wibracyjnego;

- urządzenia do inhalacji.

Gabinet do fizykoterapii zaopatrzony jest w następujące urządzenia, dzięki którym można wykonać następujące zabiegi:

- magnetotronic - magnetoterpia;

- laserotronic - laseroterapi;

- pulsatronic – galwanizacja i jonoforeza;

- kriosan – krioterapia;

- sonicator – leczenie ultradźwiękami.

W gabinecie do hydroterapii odbywają się masaże suche, ponieważ tam znajduje się dodatkowe łóżko do masażu.

Poza uczestnictwem w powyższych formach fizykoterapii wykorzystywane są następujące formy usprawniania:

Ćwiczenia grupowe, a w nich gimnastyka oddechowa.

193 Ćwiczenia indywidualne i ćwiczenia przyłóżkowe:

- bierne,

- w odciążeniu, - czynno – bierne, - czynne,

- pioniozacja,

- nauka chodzenia z przyrządami ortopedycznymi, - gimnasyka korekcyjna,

- spacery , aktywizacja,

- gry i zabawy na świeżym powietrzu przy użyciu pomocy tj: chusty Klanzy, kosza, kręgli, bramki.

- spacery i wycieczki (niniejsza forma została wzbogacona o trening Nordic Walking, który działa na ustrój ogólnorozwojowo, poprawiając wydolność układu sercowo – naczyniowego, płucnego i funkcjonowanie narządu ruchu),

- ćwiczenia relaksacyjne, w tym trening Jacobsona oraz Schultza⁴³.

Mieszkanki Domu Pomocy Społecznej w Fabianowie stale są otoczone opieką i rehabilitacją. Dom zapewnia wszelkie ustawowo przewidziane formy terapii. Jednakże mieszkanki stanowią bardzo zróżnicowaną grupę zarówno pod kątem wieku jak i diagnozy klinicznej. Ponadto jest to grupa ponad stu osób, która zamieszkuje jeden Dom Pomocy Społecznej i dzieli nie tylko przestrzeń życiową, ale niekiedy całe swoje życie.

43 Plan Pracy Fizjoterapeutycznej na 2013 rok.

194