Rehabilitacja w Domu Pomocy Społecznej dla kobiet z zaburzeniami psychicznymi w Fabianowie psychicznymi w Fabianowie

Rehabilitację w Domu Pomocy Społecznej w Fabianowie można rozpatrywać w czterech aspektach, jako rehabilitację:

- psychologiczną, - społeczna, - zawodową, - medyczną.

Rehabilitacja psychologiczna jest realizowana w postaci pomocy psychologicznej, którą świadczy psycholog.

W celu realizacji pomocy psychologicznej Dom Pomocy Społecznej zatrudnia terapeutę psychologa. Do jego głównych zadań należy:

- prowadzenie terapii, mającej na celu zapobieganie konfliktom i uczestnictwo w rozwiązywaniu konfliktów i problemów ich powstania,

- łagodzenie napięć i tworzenie przyjaznej atmosfery między mieszkankami oraz między mieszkankami a personelem,

- wspieranie i motywowanie mieszkanek do aktywnego życia, - prowadzenie indywidualnej i grupowej terapii psychologicznej,

- wydawanie opinii psychologicznej o mieszkankach dla różnych instytucji,

- aktywne uczestniczenie w pracach zespołu terapeutyczno-opiekuńczego oraz w realizacji indywidualnych planów wsparcia,

- wspieranie pracowników pierwszego kontaktu w realizacji ich zadań na rzecz mieszkanek,

181 - uczestnictwo w spotkaniach integracyjnych Domu ze środowiskiem lokalnym ³⁴.

Rehabilitacja społeczna ma na celu umożliwienie osobom niepełnosprawnym uczestnictwa w życiu społecznym . Zgodnie z art. 9 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoby osób niepełnosprawnych (Dz. U. 1997 r. nr 123, poz. 776, późn. zm) tego typu działania powinny być realizowane przede wszystkim poprzez:

- wyrabianie zaradności osobistej i pobudzanie aktywności społecznej, - wyrabianie umiejętności samodzielnego wypełniania ról społecznych, - likwidację barier, w szczególności architektonicznych,

- kształtowanie w społeczeństwie właściwych postaw i zachowań sprzyjających integracji z osobami niepełnosprawnymi.

Do podstawowych form rehabilitacji społecznej zalicza się zwłaszcza uczestnictwo w:

warsztatach terapii zajęciowej, turnusach rehabilitacyjnych, zespołach ćwiczeń usprawniających psychoruchowo, rekreacyjnych i sportowych oraz w zespołach aktywności społecznej, zgodnie z potrzebami niepełnosprawnych (Nowak, 1999, s. 79).

Domu Pomocy Społecznej opiera się na włączaniu w działania osób ze środowiska lokalnego, poprzez imprezy kulturalne i coroczne zjazdy rodzin. Przeprowadzane są również treningi umiejętności społecznych.

Na terenie DPS-u są prowadzone warsztaty terapii zajęciowej. W Domu znajdują się odpowiednio wyposażone pracownie terapeutyczne.

Prowadzenie zajęć terapeutycznych odbywa się ze szczególnym uwzględnieniem predyspozycji mieszkanek, ich sytuacji zdrowotnej i emocjonalnej:

 terapia malarska,

 prace z różnych tworzyw

 robótki ręczne

 orgiami,

 collage

 kusudama / kwiaty metodą orgiami/

34 Regulamin Organizacyjny Domu Pomocy Społecznej w Fabianowie § 19, z dnia01-01-2012r. .

182

 tworzenie ozdób i biżuterii z różnych materiałów,

 prace z gipsu i masy solnej,

 modelowanie w papierze,

 tworzenie obrazów,

 układanie bukietów,

 dekoracje świąteczne ³⁵.

Zajęcia plastyczne przeprowadzane są codziennie w pracowni plastycznej. Panie najchętniej uczestniczą w zajęciach, podczas których mogą wykonać coś użytecznego dla siebie lub kogoś bliskiego np. stroiki na święta, pisanki, kartki okolicznościowe. Przeważnie zajęcia odbywają się przy muzyce. Na szczególną uwagę zasługują zajęcia w trakcie których kilka mieszkanek wykonuje wspólną pracę np. tworzą obraz. Celem takich zajęć jest przede wszystkim integracja grupy. Zajęcia plastyczne wspomagają również sprawność manualną, wpływają na poprawę zdrowia psychicznego i pomagają wyrazić swoje emocje.

Zajęcia hafciarskie, tkackie i dziewiarskie odbywają się w tej samej pracowni. W trakcie zajęć mieszkanki zapoznają się z techniką wykonywania robótek ręcznych, bądź też doskonalą nabyte wcześniej umiejętności w tym zakresie. Cześć osób wykonuje takie prace w czasie wolnym w swoim pokoju. Panie haftują i robią na drutach na własny użytek lub przygotowują prace na różnego rodzaju wystawy. Zajęcia te stanowią ważny element relaksacyjny i odprężający a efekty pracy dają podopiecznym ogromną satysfakcję.

Zajęcia muzyczne odbywają się głównie w sali muzycznej, z wyjątkiem zajęć dla osób mających trudności w samodzielnym poruszaniu się, dla których przeprowadzane są one w ich pokoju. Pracownia wyposażona jest w instrumenty muzyczne: ograny, gitarę, radiomagnetofony, odtwarzacze CD, inne. Podczas zajęć mieszkanki wybierają repertuar, tańczą, śpiewają, słuchają muzyki. Ponadto często wykorzystywane są podczas tych zajęć ćwiczenia oddechowe – wykonywanie ćwiczeń w rytm muzyki, czy ćwiczenia rytmiczne.

W Domu można wyróżnić następujące formy muzykoterapii:

 terapia indywidualna, dopasowana do aktualnych potrzeb mieszkanki,

 muzyka jako relaks,

 dyskusyjny klub muzyczny / poznawanie nowych gatunków muzycznych, oraz ich twórców, przybliżanie ważnych postaci, rozmowy, dzielenie się wrażeniami.

Kolejną formą jest muzykoterapia w formie treningów relaksacyjnych.

35 Plan Pracy Zespołu Opikuńczo-Rehabilitacyjnego na 2013 rok, s.2.

183 Celem programu muzykoterapeutycznego jest:

• stworzenie swobodnych relacji z mieszkanką;

•nawiązanie kontaktu terapeutycznego zgodnie z wolą mieszkanki;

• podbudowanie poczucia własnej wartości;

• ukazanie możliwości i perspektyw;

•uzyskanie nowej orientacji³⁶.

Zajęcia terapeutyczne są prowadzone przez instruktorów terapii zajęciowej, pracowników socjalnych i opiekunów. Zajęcia odbywają się w godzinach przedpołudniowych, jak i również popołudniowych, dzięki czemu mieszkanki mogą brać w nich udział w dowolnym, najbardziej odpowiednim dla siebie czasie. Zajęcia mają formę zajęć indywidualnych i grupowych. O uczestnictwie w zajęciach zawsze decyduje podopieczna.

W ramach terapii zajęciowej w Domu Pomocy Społecznej w Fabianowie znajduje się biblioteka i czytelnia. Zajęcia z biblioterapii prowadzone są przez opiekunów. Zajęcia tego typu są łączone z innymi metodami rehabilitacji takimi jak: muzykoterapia – czytanie tekstów przy akompaniamencie, z zajęciami plastycznymi – wyrażanie emocji towarzyszących zajęciom biblioterapeutycznym przez rysunek. Stosowana jest również technika dramy, polegająca na odgrywaniu ról, uczeniu się tekstów na pamięć, doskonalenie techniki recytacji. Zajęcia mają na celu aktywizację umysłowa i poszerzanie zainteresowań mieszkanek. Swoje osiągnięcia mogą zaprezentować na wieczorkach poetyckich, różnych występach czy konkursach teatralnych. Przez wiele lat mieszkanki biorą udział w Przeglądzie Amatorskich Teatrów Osób Niepełnosprawnych w Krobi. Niektóre z pań piszą wiersze, jedna z mieszkanek oczekuje na publikację tomiku poezji.

W ramach zajęć z biblioterapii nawiązano bliższą współpracę z Biblioteką Gminną w Dobrzycy w celu odbywania wspólnych spotkań w bibliotece i podejmowania dyskusji o ciekawostkach i nowościach w literaturze. Wprowadzano nowe formy biblioterapii, do których należą:

36 Plan Pracy Zespołu Opikuńczo-Rehabilitacyjnego na 2013 rok, s.3-4.

184 a) systematyczna wymiana księgozbioru, dostarczanie nowości czytelniczych oraz książek zgodnie z życzeniem mieszkanek,

b) zachęcanie mieszkanek do wspólnego konstruowania planów imprez, wyjazdów, spotkań, uwzględnianie w programach ich opinii oraz pomysłów,

c) prowadzenie kronik i albumów dotyczących wspólnych wyjazdów, spotkań czy wycieczek³⁷.

Zajęcia kulinarne również stanowią bardzo istotny element terapii. Odbywają się dwa razy w tygodniu, jednakże jeśli któraś z mieszkanek wyrazi gotowość i chęć do udziału w takich zajęciach odbywają się zgodnie z jej wolą. Podczas zajęć Panie uzyskują wiedzę z zakresu: higieny pracy, obsługi sprzętu gospodarstwa domowego, przygotowania potraw, sposobu nakrywania do stołu i właściwego zachowania się przy stole. Zajęcia te są bardzo popularne, ponieważ zawsze kończą się degustacją, niekiedy są połączone z organizacją imprezy, spotkania czy wieczorku poetyckiego.

Podopieczne samodzielnie wykonują potrawy, pod nadzorem i kontrolą opiekunów.

Największą satysfakcję sprawia im przyrządzanie posiłków, w szczególności wypieków na przyjęcia okolicznościowe typu urodziny lub imieniny. Produkty zazwyczaj są wydawane z magazynu zakładowego, jeśli jednak potrawa wymaga szczególnych skalników mieszkanka sama czyni potrzebne zakupy. Nie są to jednak zajęcia stanowiące codzienny obowiązek mieszkanek.

Ważną formą terapeutyczną są zajęcia z ergoterapii, polegające na wykonywaniu różnych czynności życia codziennego. Wśród tych zajęć można wyróżnić pracę na zewnątrz i wewnątrz Domu Pomocy Społecznej. Celem tych zajęć jest jak największa aktywizacji mieszkanek i nadanie miejscu w którym mieszkają desygnatu dom. Stanowią również doskonałą formę wyrabiania samodzielności i aktywności, jednocześnie powodując u podopiecznych poczucie bycia użytecznym i wartościowym.

Poprzez opiekę i chęć zadbania o miejsce, w którym mieszkamy. Do zadań mieszkanek należy sprzątnie własnego pokoju, układanie rzeczy w szafach, ścielenie łóżek oraz utrzymanie porządku w pomieszczeniach ogólnodostępnych. Panie wykonują również prace na zewnątrz Domu, czyli sprzątnie wokół budynków zamieszkania (grabienie liści,

37 Plan Pracy Zespołu Opikuńczo-Rehabilitacyjnego na 2013 rok, s. 3.

185 zmiatanie) i pracę w przydomowym ogródku. Mieszkanki dbają również o groby swoich zmarłych koleżanek. Pracownicy czynią wszelkie starania, aby zajęcia były wykonywane samodzielnie przez mieszkanki.

Dom stara się również wspomagać relacje z rodziną podopiecznych. Mieszkanki zawsze tęsknią do swojego domu rodzinnego, w którym często pozostawiły swoich mężów, dzieci, rodziców czy rodzeństwo. Niestety nie zawsze rodzina chcę utrzymywać kontakty z mieszkanką, nawet pomimo bliskości zamieszkania. Najczęściej rodzina odwiedza podopiecznych raz w roku podczas zjazdu rodzin i utrzymuje kontakt telefoniczny.

Pracownicy czynią starania dla nawiązania i utrzymania relacji mieszkanek z rodzinami.

Wiele z nich prowadzi aktywną korespondencję ze swoimi rodzinami, zawsze wysyłają kartki na święta i zapraszają na zjazdy rodzin. Pewne rodziny aktywnie uczestniczą w życiu Domu i odwiedzają swoją krewną systematycznie w weekendy lub w ciągu tygodnia.

Kolejnym aspektem rehabilitacji społecznej są kontakty podopiecznych ze środowiskiem lokalnym. Rozpatrywać je należy w pierwszej kolejności jako kontakty z najbliższym otoczeniem, a więc mieszkańcami miejscowości i okolicy, w której znajduje się instytucja. Jak już wspomniano kilkoro mieszkanek utrzymuje przyjazne i serdeczne stosunki z mieszkańcami Fabianowa.

Personel oraz dyrekcja Domu Pomocy Społecznej w Fabianowie dokłada starań aby poszerzać kontakty społeczne i zacieśniać już istniejące. W tym celu organizowane są imprezy integracyjne, na które zapraszani są mieszkańcy innych domów pomocy społecznej, podopieczni różnych stowarzyszeń, środowiskowych domów samopomocy, warsztatów terapii zajęciowej, młodzież szkolną, przedstawicieli władz samorządowych i innych gości.

Należy jednak nadmienić, iż osoby ze środowiska lokalnego niezrzeszone i niezwiązane z Domem nie pojawiają się na takich spotkaniach. Jest to stosunkowo hermetyczne środowisko i pomimo starań uprzedzenia oraz status osoby chorej psychicznie znacznie ograniczają różnorodność gości. Do spotkań tego rodzaju należą:

1. Wycieczki krajoznawcze.

2. Dzień Kobiet.

3. Zjazd Rodzin.

4. Andrzejki.

186 5. Cykliczne spotkania z młodzieżą licealną , Chórem Harmonia oraz innymi

zespołami muzycznymi.

6. Udział w ważniejszych wydarzeniach organizowanych przez społeczność lokalną.

7. Jesienne bukiety.

8. Spotkanie karnawałowe z uczestnikami Środowiskowego Domu Samopomocy w Fabianowie i Czerminie.

9. Spotkania przy ognisku³⁸.

Ponadto mieszkanki biorą udział w imprezach poza Domem, które są organizowane przez inne placówki oraz Instytucje Pomocy Społecznej. Są to imprezy rekreacyjne, sportowe, integracyjne oraz kulturalne. Do spotkań organizowanych cyklicznie należą:

– Biegi Przełajowe w Kobylej Górze, – Festyn Integracyjny w Dobrzycy, – Turniej Rowerowy w Pleszewie, – Wianki w Baszkowie,

– Integracja w Zakrzewie,

– Pożegnanie Lata w Zimnowodzie, – Dzień Dziecka w Broniszewicach, – Konkurs Poezji i Prozy w Ostrowinie, – Przegląd Chórów i Kabaretów w Pleszewie, – Turniej Kręglarski w Pleszewie³⁹.

Na rok 2013 oprócz imprez i spotkań organizowanych corocznie zaplanowano również zwiedzanie najbliższych okolic, zainteresowanie mieszkanek architekturą i przyrodą, dokumentowanie spostrzeżeń w albumie LATO 2012.

1. Wycieczki do Gołuchowa połączone z plażowaniem nad zalewem i wypoczynkiem w parku.

2. Poznawanie najbliższych okolic, zwiedzanie parków i zabytków:

38 Plan Pracy Zespołu Opikuńczo-Rehabilitacyjnego na 2013 rok, s. 5.

39 Spis cyklicznych spotkań i konkursów w Domu Pomocy Społecznej w Fabianowie.

187 Pałac renesansowy w Tarcach, Zespół Pałacowo Parkowy w Dobrzycy, Pałac Neoklasycystyczny w Antoninie , Ratusz w Jarocinie, Kościół św. Bartłomieja w Kucharach, konkatedra w Ostrowie Wlkp.

3. Organizowanie spotkań integracyjnych z mieszkańcami Środowiskowego Domu Samopomocy w Fabianowie, połączonych ze wspólną zabawą i grillowaniem.

4. Silwoterapia - wypoczywanie nad stawem, stworzenie w parku ścieżki zdrowia,