Pokryzysowe regulacje wynagrodzeń kadry zarządzającej w Stanach Zjednoczonych opierają się na ustawie Dodd – Frank Act – reformie Wall Street224. Ustawa podpisana została przez prezydenta USA 21 lipca 2010 roku. Dokument ten, wprowadzany był w życie wraz z ustawą o ochronie konsumentów. Akty prawne były odpowiedzią na problemy z przeprowadzaniem upadłości banków w Stanach Zjednoczonych. Głównym celem wprowadzonych zmian było wspieranie stabilności finansowej, poprzez poprawę przejrzystości rynku finansowego oraz odpowiedzialności instytucji finansowych za swoje zachowania. Reforma Wall Street opisana jest w dokumencie w szesnastu sekcjach, które zajmują ponad
223 Wytyczne w sprawie zasad i praktyk dotyczących wynagrodzeń (MiFID), ESMA, 3 czerwiec 2013, s. 11.
224 Dodd-Frank Wall Street Reform and Consumer Protection Act, H. R. 4173, dok. elekt. http://www.sec.gov/about/laws/wallstreetreform-cpa.pdf, dostęp z dnia 8.12.2013.
118 osiemset stron. W tej ustawie jedną z sekcji poświęcono wynagrodzeniom rady dyrektorów. W definicji członków rady dyrektorów zaznaczono, że regulacja dotyczy wszystkich osób zasiadających w radzie dyrektorów.
Ustawa zmienia liczne zasady oraz zwyczaje panujące w instytucjach finansowych. Możliwy jest odbiór przyznanego wynagrodzenia każdego dyrektora, którego wiąże stosunek pracy z daną instytucją oraz tego, który już nie pracuje w danej instytucji. Każda forma wynagrodzenia może zostać odebrana (premie, bonusy, odprawy, wynagrodzenie odroczone, korzyści oraz zyski osiągnięte ze sprzedaży papierów wartościowych).
Co najmniej raz na trzy lata, każda instytucja ma obowiązek poddania pod głosowanie akcjonariuszy poziom oraz strukturę wynagrodzeń kadry zarządzającej.
Ustawa podkreśla szczególną rolę komitetów do spraw wynagrodzeń. W przepisach zapisano, że każda spółka powinna posiadać komitet do spraw wynagrodzeń, zaś brak posiadania takiego komitetu niesie za sobą konieczność poinformowania o przyczynach takiego stanu. Każdy członek komitetu powinien być niezależny. Ustalenie profilu niezależnego członka nie jest jednak oczywiste. Niezależność determinowana powinna być przede wszystkim poprzez wynagrodzenie, które członek powinien uzyskiwać tylko za usługi doradcze. Członek niezależny nie powinien być również powiązany z żadną inną spółką zależną danej grupy kapitałowej. Osoba taka nie powinna mieć również żadnych powiązań biznesowych z instytucją finansową oraz kadrą zarządzającą tą instytucją. Komitet powinien działać w ramach rady dyrektorów, więc możliwe jest uzyskiwanie porad konsultantów zewnętrznych. Konsultant oraz niezależni doradcy prawni powinni otrzymywać wynagrodzenie, które jest w sposób rzetelny oraz odzwierciedlający poziom rynkowy wypłacane w ramach prac działającego komitetu. Komitet do spraw wynagrodzeń odpowiedzialny jest za zatrudnienie top menedżerów, poziom i strukturę wynagrodzeń kadry zarządzającej oraz nadzór nad wynagrodzeniami rady dyrektorów.
Przypomniana została konieczność publikacji oraz jej przejrzystość poziomu oraz struktury wynagrodzeń rady dyrektorów. Konieczne zostało również powiązanie poziomu wynagrodzeń z wynikami finansowymi firmy, zwracając szczególną uwagę na zmianę wartości akcji oraz wypłacaną dywidendę. Konieczność publikacji wynagrodzeń nie ogranicza się do wynagrodzeń rady dyrektorów. Spółki mają obowiązek publikacji:
- mediany rocznego całkowitego wynagrodzenia rocznego wszystkich pracowników instytucji (z wyłączeniem wynagrodzenia dyrektora generalnego lub osoby zajmującej równorzędne stanowisko),
119 - roczną sumę wynagrodzenia dyrektora generalnego lub osoby zajmującej równorzędne stanowisko,
- stosunek rocznego wynagrodzenia dyrektora generalnego do mediany wynagrodzeń rocznych wszystkich pracowników.
Spółka powinna podać do publicznej wiadomości (w celu ujawnienia takiej informacji akcjonariuszom), czy któryś z pracowników (zwłaszcza członków rady dyrektorów), dokonał zakupu instrumentów finansowych, które zostały zaprojektowane w celu zabezpieczenia się przed spadkiem wartości rynkowej spółki.
Federalni regulatorzy określają, czy osoby zarządzające spółką posiada znaczne wynagrodzenie zmienne w postaci różnych instrumentów finansowych, które mogą prowadzić do strat finansowych instytucji. Główny regulator ma prawo do weryfikacji poziomu wynagrodzenia, które może określić jako zbyt wysokie. Definicję głównego regulatora ustawa opisuje poprzez instytucje:
- Board of Governors of the Federal Reserve System, - the Office of the Comptroller of the Currency,
- the Board of Directors of the Federal Deposit Insurance Corporation, - the Director of the Office of Thrift Supervision,
- the National Credit Union Administration Board, - the Securities and Exchange Commission,
- the Federal Housing Finance Agency.
Instytucje posiadające aktywa poniżej 1 mln USD nie podlegają regulacjom tej sekcji.
Reforma Wall Street prowadziła do wydania szeregu dokumentów, które wprowadzały postanowienia podpisanej ustawy. Do jednych z najważniejszych przepisów należą niżej opisane dokumenty Komisji Papierów Wartościowych i Giełd – Securites and Exchange
Commission.
4 kwietnia 2011 roku Komisja Papierów Wartościowych i Giełd (SEC), wydała ostateczne porozumienie w zakresie wprowadzonych zmian dotyczących wynagrodzeń225. Zalecono konieczność wprowadzenia odrębnego głosowania akcjonariuszy dotyczącego poziomu wynagrodzenia kadry kierowniczej spółki. Zaznaczono jednak, że głosowanie dotyczące poziomu wynagrodzeń nie jest wiążące ani dla emitenta ani dla kadry zarządzającej spółką. Ponadto nakazano wprowadzenie do dokumentu proxy statement, podrozdziału
225 Shareholder approval of executive compensation and golden parachute compensation, 04.2011, dok elekt. http://www.sec.gov/rules/final/2011/33-9178.pdf, dostęp z dnia 7.12.2013.
120 dotyczącego posiadanych instrumentów finansowych przez kadrę zarządzającą, które w przypadku fuzji, przejęć bądź konsolidacji mogą mieć wpływ na decyzje inwestycyjne spółki. Ujawnieniu powinno podlegać wynagrodzenie z tytułu możliwej odprawy dla wszystkich członków rady dyrektorów. Wśród tych informacji powinny znaleźć się dane dotyczące wysokości wynagrodzenia, struktury oraz warunków nabywania praw do poszczególnych składników wynagrodzenia. Wyniki niewiążących głosowań również powinny być opublikowane w rocznym sprawozdaniu firmy.
20 czerwca 2012 roku SEC, opublikowała znowelizowane zasady ujawniania informacji w dokumencie proxy statement226. W nowych zasadach uznano za konieczne podawanie do publicznej wiadomości roli i uprawnień konsultanta wynagrodzeń wspierającego komitet do spraw wynagrodzeń. Ujawnione powinny być również informacje dotyczące formy ustalenia oraz rekomendowanego poziomu wynagrodzenia dla dyrektorów wykonawczych. Niemniej jednak, nie jest konieczne ujawnianie tych informacji, jeśli konsultant w danej organizacji zajmował się tylko kwestiami dyskryminacji. Ujawnieniu powinny podlegać informacje konsultanta, który zwrócił uwagę na powiązanie wynagrodzenia dyrektorów wykonawczych z emitentem, które mogą prowadzić do powstania konfliktu interesów. Konieczne zostało ujawnianie istotnych informacji dotyczących komitetu do spraw wynagrodzeń:
- informacje dotyczące niezależności członków komitetu, - finansowanie komitetu oraz osób wspierających ich działania,
- analiza niezależności konsultantów wspierających działania komitetu, - sposób wynagradzania oraz nadzoru nad konsultantem.
Pod zalecenia niezależności komitetu do spraw wynagrodzeń podlegają wszystkie spółki poza spółkami komandytowymi, przedsiębiorstwami postawionymi w stan upadłości oraz wszelkimi zagranicznymi podmiotami, w których ujawnione zostaną przyczyny braku posiadania niezależnego komitetu w rocznym sprawozdaniu finansowym.
Na konieczność powiązania członków komitetu do spraw wynagrodzeń ze spółką zwraca uwagę nota227 komisji papierów wartościowych i giełd w zakresie dostosowania roli komitetów do regulacji Dodd – Frank Act. W dokumencie zaznaczono, że każdy członek
226 Listing Standards for Compensation Committees and Disclosure Regarding Compensation Consultant Conflicts of Interest, dok. elekt., http://www.sec.gov/rules/final/2011/33-9330-secg.htm, dostęp z dnia 8.12.2013.
227 Notice of Filing of Amendment Nos.1and 2, and Order Granting Accelerated Approval of Proposed Rule Compensation Committees, 11.01.2013 dok. elekt. http://www.sec.gov/rules/sro/nasdaq/2013/34-68640.pdf dostęp z dnia 8.12.2013.
121 komitetu do spraw wynagrodzeń powinien zasiadać w radzie dyrektorów (jako dyrektor niewykonawczy).
4.4 Podsumowanie
Implementacja Dyrektywy 2010/76/WE została wprowadzona w krajach europejskich w różnym stopniu. Polski regulator – KNF, przy wyborze instytucji oraz pracowników podlegających regulacjom zapisanych w dyrektywie, przyjął inną formę ich doboru aniżeli większość krajów europejskich. KNF zaproponował, aby w skład instytucji finansowych podlegającym przepisom wchodziły wszystkie, których pewne pozycje bilansowe przekraczają 1% udziału w sektorze. W wielu krajach kryterium przydziału instytucji stał się próg wielkości aktywów danego podmiotu. Udział pewnych pozycji bilansowych w sektorze wydaje się bardziej miarodajnym oraz długofalowym rozwiązaniem aniżeli „sztywny” próg wielkościowy. W przypadku doboru pracowników lepszym rozwiązaniem wydaje się być rozwiązanie progowe wysokości wynagrodzenia, oraz procentowy udział wynagrodzenia zmiennego w wynagrodzeniu całkowitym – stosowane m.in. w Wielkiej Brytanii oraz we Włoszech.
W licznych dokumentach zapisano stwierdzenie, że niewłaściwie zaprojektowane systemy wynagrodzeń były jednym z czynników sprzyjających powstaniu kryzysu finansowego. Liczba dokumentów regulujących wynagrodzenia kadry zarządzającej w instytucjach finansowych wskazuje na istotny problem w gospodarkach rozwiniętych.
Polska jako jeden z nielicznych krajów w latach 2010-2011 nie przekazywała do Komisji Europejskiej danych dotyczących wynagrodzeń w instytucjach finansowych.
W rozdziale IV pozytywnie zweryfikowano główną hipotezę badawczą, twierdząc że
regulacje wynagrodzeń kadr zarządzających w instytucjach finansowych były mało skuteczne w okresie pokryzysowym. Pozytywnie również zweryfikowana została jedna z hipotez
122