Wyniki badań empirycznych
73Przeprowadzone badania empiryczne nad zmianami wartości kapitału
obrotowe-go netto oraz wskaźników płynności finansowej w trzech ujęciach (płynności bieżącej, szybkiej oraz natychmiastowej) wskazują na występowanie pewnego zróżnicowania w latach 2007–2016 (zob. tab. 2). Warto wskazać, iż w badanym okresie średnie wartości kapitału obrotowego netto były dodatnie. Najwyższe z nich (ok. 27–29 mln zł) odnoto-wano w latach 2007, 2009 i 2016, a najniższą wartość w 2015 r. – zaledwie 5,72 mln zł.
Szczegółowa analiza wszystkich badanych okresów rocznych dla wszystkich 33 spó-łek wykazała, iż w 82,4% przypadków spółki notowały dodatnie wartości kapitału obro-towego netto, zaś w pozostałych 17,6% były to wartości ujemne (w żadnym przypadku wartość zobowiązań bieżących nie zrównała się z wartością aktywów bieżących). O dość konserwatywnej polityce zarządzania kapitałem obrotowym netto świadczą też obli-czone średnie wielkości wskaźników płynności finansowej, które ewidentnie wskazują w wielu przypadkach na występowanie nadpłynności finansowej.
Obliczone zaś podstawowe miary statystyczne, tyczące się wartości kapitału obro-towego netto oraz wskaźników płynności finansowej, potwierdzają jednak występowa-nie pewnych różnic w stosowanych strategiach zarządzania płynnością finansową przez spółki z sektora elektromaszynowego (zob. tab. 3), o czym świadczą m.in. wartości od-chyleń standardowych czy też wielkości współczynników zmienności.
Tabela 3. Podstawowe statystyki wartości KON (w mln zł), wskaźników płynności oraz wskaźników rentowności badanych spółek (za lata 2007–2016)
Miary Średnia Mediana Min. Maks. Dolny kwartyl Górny kwartyl Odchyle-nia stan-dardowe Współ-czynnik zmiany KON 20,89 17,05 -243,03 234,01 4,38 32,90 39,92 191,13 WPB 2,46 1,58 0,00 18,10 1,14 2,66 2,50 101,28 WPSZ 1,65 1,00 0,00 12,60 0,63 1,96 1,73 104,96 WPP 0,47 0,09 0,00 7,00 0,03 0,38 0,96 204,30 ROS 0,08 0,09 -2,00 1,60 0,02 0,15 0,25 301,66 ROA 0,06 0,05 -1,00 0,50 0,01 0,10 0,13 230,77 ROE 0,05 0,06 -10,00 8,80 0,02 0,13 0,86 1901,47 Oznaczenia: ROS – wskaźnik rentowności sprzedaży; ROA – wskaźnik rentowności aktywów; ROE – wskaź-nik rentowności kapitału własnego; pozostałe oznaczenia jak wyżej.
Źródło: jak do tabeli 2.
Podobnie rezultaty badań nad rentownością analizowanych jednostek wskazują, że w latach 2007–2016 obliczone wskaźniki rentowności znacznie różniły się od
74
ści średnich. Najbardziej zróżnicowane były wskaźniki rentowności kapitału własnego. Szczegółowa analiza sprawozdań finansowych badanych spółek we wszystkich rocz-nych okresach badawczych wskazała na 42 przypadki deficytowości, czyli ujemrocz-nych wskaźników rentowności sprzedaży, aktywów całkowitych bądź kapitału własnego.
Obliczone współczynniki korelacji rang Spearmana świadczą o istnieniu wyłącznie pozytywnego charakteru zależności pomiędzy badanymi zmiennymi (zob. tab. 4). We wszystkich bowiem przypadkach odnotowano dodatnie wartości współczynników ko-relacji między miernikami płynności finansowej a wskaźnikami rentowności, obliczo-nych na podstawie sprawozdań finansowych badaobliczo-nych spółek. Ponadto, na podstawie oszacowanych wartości krytycznych t, służących do odrzucenia hipotezy zerowej, twier-dzącej o braku korelacji między badanymi zmiennymi, okazało się, iż dla omawianych przypadków analizowane zależności były istotne statystycznie.
Tabela 4. Współczynniki korelacji rang Spearmana pomiędzy miernikami płynności finansowej a rentownością badanych spółek w latach 2007–2016
Zależności Współczynnik korelacji Zależności Współczynnik korelacji KON vs ROS 0,210 WPSZ vs ROS 0,475
KON vs ROA 0,233 WPSZ vs ROA 0,424 KON vs ROE 0,191 WPSZ vs ROE 0,279 WPB vs ROS 0,400 WPP vs ROS 0,409 WPB vs ROA 0,401 WPP vs ROA 0,382 WPB vs ROE 0,266 WPP vs ROE 0,255 W tabeli wyróżniono pogrubioną czcionką istotne statystycznie współczynniki korelacji. Źródło: jak do tabeli 2.
Warto jednak podkreślić, iż w żadnym przypadku oszacowane współczynniki korela-cji nie wyniosły powyżej 0,7, co dowodzi istnienia jedynie umiarkowanej bądź niskiej za-leżności między badanymi kategoriami. Zależność o dodatnim i umiarkowanym charak-terze odnotowano w przypadku związków między wskaźnikami płynności bieżącej oraz przyspieszonej a rentownością sprzedaży i rentownością aktywów całkowitych, a także wskaźnikami płynności przyspieszonej a rentownością sprzedaży. Korelacja wartości ka-pitału obrotowego netto i rentowności badanych spółek była wyraźna, ale niska, nawet w odniesieniu do rentowności kapitału własnego znikoma, wręcz żadna.
75
Zakończenie
Zjawiska płynności finansowej, związane z zarządzaniem kapitałem obrotowym netto oraz zjawiska rentowności przedsiębiorstw, należące niewątpliwie do ważnych deter-minant standingu finansowego jednostki, mogą być od siebie zależne i zarówno każde z nich, jak i owa zależność między nimi, mogą w znaczący sposób oddziaływać na bieżą-ce i przyszłe wyniki finansowe. Z drugiej strony zjawiska te nie muszą występować rów-nocześnie, a ponadto mogą różnie się kształtować w krótkim i długim okresie.
Na podstawie przeprowadzonych badań spółek giełdowych z sektora elektromaszy-nowego warto wskazać, iż przedsiębiorstwa te charakteryzowały się względnie zacho-wawczą polityką zarządzania kapitałem obrotowym netto, o czym świadczyły nie tylko dodatnie wartości tegoż kapitału, ale względnie wysokie wskaźniki płynności bieżącej, szybkiej i natychmiastowej wypłacalności. Postawiona hipoteza badawcza nie zosta-ła jednakże potwierdzona empirycznie, gdyż uprawnione wydaje się stwierdzenie, że w przypadku przebadanych przedsiębiorstw obserwuje się wzrost rentowności sprze-daży, aktywów całkowitych i kapitału własnego tożsamy ze wzrostem zarówno warto-ści kapitału obrotowego netto, jak i wskaźników płynnowarto-ści w trzech wymiarach. W tym kontekście można wysnuć przypuszczenie, iż dodatnia zależność pomiędzy płynnością i rentownością spółek elektromaszynowych może być wynikiem lepszego wykorzysta-nia nadających się okazji zarządzawykorzysta-nia cyklem konwersji gotówki, przy jednoczesnej dba-łości o generowanie dodatnich wyników finansowych.
Ze względu na niewielką próbę badawczą oraz pewien zasięg „sektorowy”, badania te nie predysponują do sformułowania zgeneralizowanych wniosków. Są one traktowa-ne jako cząstkowe dowody istnienia bądź nieistnienia istotnych zależności między ba-danymi kategoriami.
Bibliografia
Burzykowska M., Duraj J. (2009), Controllingowy wymiar oceny płynność finansowej
przedsię-biorstwa, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Davies D. (1997), Sztuka zarządzania finansami, McGraw-Hill Book Company Europe, Warszawa – Londyn.
Deloof M. (2003), Does Working Capital Management Affect Profitability of Belgian Firms?, “Jour-nal of Business Finance and Accounting”, No. 30.
76
Eljelly A. (2014), Liquidity-Profitability Tradeoff: an Empirical Investigation in an Emerging Market, “International Journal of Commerce and Management”, No. 14.
Fandrejewska A., Krześniak M. (2009), Jak rozruszać kredyt, „Rzeczpospolita”, 01.07.
Gabrusewicz W. (2014), Analiza finansowa przedsiębiorstwa – Teoria i zastosowanie, PWE, War-szawa.
Gill A., Mathur N. (2010), The Relationship Between Working Capital Management and
Profitabili-ty: Evidence From The United States nr BEJ-10, “Business and Economics Journal”, styczeń.
Goraj L., Mańko S. (2009), Rachunkowość i analiza ekonomiczna w indywidualnym
gospodar-stwie rolnym, Wydawnictwo Difin, Warszawa.
Grabowska M. (2012), Zarządzanie płynnością finansową przedsiębiorstw, CeDeWu, Warszawa. Kim C. (1998), The Determinants of Corporate Liquidity. Theory and Evidence, “Journal of Finance and Quantative Analysis”, Vol. 33, No. 3.
Kowalczyk L. (1999), Ocena wiarygodności przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Difin, Warszawa. Krajewski M. (2006), Znaczenie kapitału pracującego w procesie kreowania wartości
przedsiębior-stwa [w:] E. Urbańczyk (red.), Strategie wzrostu wartości przedsiębiorstw, Wydawnictwo Naukowe
Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
Krzemińska D. (2002), Finanse przedsiębiorstw, Wyższa Szkoła Bankowa w Poznaniu, Poznań. Leahigh D. (1999), Zarządzanie finansami, PWE, Warszawa.
Michalski G. (2004a), Definicja i znaczenie krótkoterminowej płynności finansowej, „Prace Nauko-we Akademii Ekonomicznej Nauko-we Wrocławiu”, nr 1042.
Michalski G. (2004b), Wartość płynności w bieżącym zarządzaniu finansami, CeDeWu, Warszawa. Mills R., Weinstein B. (2001), Zarządzanie wartością firmy – jak pogodzić interesy udziałowców
i pozostałych interesariuszy?, „Controlling i Rachunkowość Zarządcza”, nr 4–5.
Nahotko S. (2004), Zarządzanie przedsiębiorstwem w warunkach zagrożenia upadłością.
Podej-ście finansowe, Oficyna Wydawnicza AJG, Bydgoszcz.
Noga A. (2009), Teorie przedsiębiorstw, PWE, Warszawa.
Olchowicz I. (2016), Podstawy rachunkowości, Wydawnictwo Difin, Warszawa. Magdalena Lesiak, Artur Sajnóg
77 Padachi K. (2006), Trends in Working Capital Management and its Impact on Firms’ Performance:
An Analysis of Mauritian Small Manufacturing Firms, “International Review of Business Research
Papers”, Vol. 2, No. 2.
Pluta W. (2004), Finanse małych i średnich przedsiębiorstw, PWE, Warszawa.
Raheman A., Nasr M. (2007), Working Capital Management and Profitability – Case of Pakistani
Firms, “International Review of Business Research Papers”, No. 3.
Rappaport A. (1999), Wartość dla akcjonariuszy – poradnik, WIG Press, Warszawa.
Sierpińska M., Jachna T. (2017), Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, Wy-dawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Waściński T., Kruk M. (2010), Analiza powiązań pomiędzy rentownością i płynnością spółek
bran-ży cukierniczej notowanych na GPW w Warszawie, „Zeszyty Naukowe Akademii Podlaskiej”, nr 84.
Wędzki D. (2006), Strategie płynności finansowej przedsiębiorstw – przepływy pieniężne a wartość
dla właścicieli, Oficyna Ekonomiczna, Kraków.
Wiśniewski T., Skoczylas W. (2011), Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, Wyższa Szkoła Ban-kowa w Poznaniu, Poznań.
Wiśniewski T., Skoczylas W. (2002), Teoria i praktyka analizy finansowej w przedsiębiorstwie, Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, Warszawa.
Wypych M. (2007), Finanse przedsiębiorstwa z elementami zarządzania i analizy, Absolwent, Łódź.
Wypych M. (2014), Równowaga finansowa przedsiębiorstw przemysłowych w okresie
spowolnie-nia gospodarczego, „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie”, nr 73.
PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ I ZARZĄDZANIE 2017
Wydawnictwo SAN | ISSN 2543–8190
Tom XVIII | Zeszyt 11 | Część III | ss. 79–93