Przesłanka „godzenia w zbiorowe interesy konsumentów”

Kolejną przesłanką, której spełnienie jest niezbędne do stwierdzenia stosowania przez przedsiębiorcę praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, jest wykazanie, że dane zachowanie przedsiębiorcy godzi w zbiorowe interesy konsumentów. Ustawodawca na gruncie uokik w żaden sposób nie definiuje „godzenia w zbiorowe interesy konsumentów”.

Jedyną formą doprecyzowania tego pojęcia jest treść art. 24 ust. 3 uokik, zgodnie z którym nie jest zbiorowym interesem konsumentów suma indywidualnych interesów konsumentów.

Niemniej jednak, poza swego rodzaju „ilościową” wskazówką ustawodawcy, wykładnia tego pojęcia pozostawiona została organom stosującym przepisy ustawy.

Analiza przesłanki godzenia w zbiorowe interesy konsumentów może zostać przeprowadzona dwuetapowo. W pierwszej kolejności zastanowić się należy nad znaczeniem użytego w omawianym przepisie słowa wskazującego na „godzenie” zachowania przedsiębiorcy

279 Decyzja Prezesa UOKiK z dnia 28 grudnia 2010 r. DDK 21/2010.

w zbiorowe interesy konsumentów. Następnie szczegółowej analizy wymaga przyjęte w doktrynie oraz w orzecznictwie znaczenie „zbiorowych interesów konsumentów”.

Ustawodawca w treści art. 24 ust. 2 uokik posłużył się określeniem „godzenie”, które traktować można jako swego rodzaju „łącznik” pomiędzy sprzecznym z prawem lub dobrymi obyczajami zachowaniem przedsiębiorcy, a zbiorowym interesem konsumentów²⁸⁰. Oznacza to zatem, że stwierdzenie to służy wskazaniu związku pomiędzy zakwestionowanym działaniem lub zaniechaniem przedsiębiorcy, a ochroną zbiorowych interesów konsumentów. W nauce publicznego prawa konsumenckiego zaobserwować można dwa nurty dotyczące rozumienia słowa „godzenie”. Z jednej strony autorzy dopuszczają możliwość szerokiej interpretacji tego sformułowania, obejmującej tak samo naruszenie, jak i zagrożenie naruszenia zbiorowych interesów konsumentów²⁸¹. Z drugiej strony proponuje się jednak literalną wykładnię słowa

„godzenie”, która ogranicza ten termin wyłącznie do faktycznego naruszenia tych interesów²⁸². Jakkolwiek „dosłowna” wykładnia omawianego przepisu rzeczywiście prowadzić może do wniosku, że owe „godzenie” dotyczy wyłącznie naruszenia zbiorowych interesów konsumentów, to jednak zarówno stanowisko prezentowane przez organ ochrony konkurencji i konsumentów, jak i przez sądy powszechne, dopuszczają możliwość rozszerzającej interpretacji tego sformułowania. Przykładowo, wskazać można chociażby na rozstrzygnięcie Prezesa UOKiK²⁸³, w którym to stwierdzono, że „[n]aruszenie zbiorowego interesu konsumentów oznacza zatem narażenie na uszczerbek interesów znacznej grupy lub wszystkich konsumentów, poprzez stosowaną przez przedsiębiorcę praktykę, obejmującą tak działania, jak i zaniechania”. Za tego rodzaju rozumieniem pojęcia „godzenie” opowiedział się również SOKiK, który podniósł, że do uznania danej praktyki za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów wystarczy potencjalne zagrożenie takiego naruszenia²⁸⁴.

Co istotne, ograniczenie interpretacji tego przepisu wyłącznie do faktycznego naruszenia zbiorowych interesów słabszych uczestników rynku jawi się jako sprzeczne z ogólnym celem ochrony konsumentów podejmowanej w interesie publicznym, którym bezsprzecznie jest eliminowanie z obrotu konsumenckiego praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.

Nieuzasadnione bowiem wydaje się sprowadzenie obowiązku organów władzy publicznej

280 M. Sieradzka [w:] K. Kohutek (red.), M. Sieradzka (red.), Ustawa…, s. 584.

281 Tak: D. Miąsik [w:] T. Skoczny (red.), Ustawa…, s. 758; M. Sieradzka (red.), Ustawa…, s. 584,

282 Tak: C. Banasiński, I. Wesołowska, Ochrona zbiorowych interesów konsumentów [w:] C. Banasiński (red.), Standardy wspólnotowe w polskim prawie ochrony konsumenta, Warszawa 2004, s. 279; M. Olczyk [w:] K. Kohutek (red.), K. Korus (red.), S. Szuster (red.), Komentarz do ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r.

o ochronie konkurencji i konsumentów, Komentarz do art. 23a uokik, LEX/el 2002.

283 Decyzja Prezesa UOKiK z dnia 19 lipca 2012 r., RBG-15/2012.

284 Wyrok SOKiK z dnia 25 marca 2010 r., XVII Ama 43/09, Dz. Urz. UOKiK z 2010 r., Nr 3, poz. 19.

w zakresie publicznoprawnej ochrony konsumentów wyłącznie do zachowań przedsiębiorców, które przejawiają się rzeczywistym naruszeniem ich zbiorowych interesów. Przyjęcie takiej wykładni art. 24 ust. 2 uokik zawęziłoby dodatkowo zakres możliwości podejmowania przez Prezesa UOKiK działań wskazanych w ustawie. Dlatego też stwierdzić należy, że – przy uwzględnieniu nadrzędnego celu publicznoprawnej ochrony konsumentów – uzasadnione jest interpretowanie terminu „godzenia” zarówno jako rzeczywiste, jak i chociażby potencjalne naruszenie zbiorowych interesów konsumentów²⁸⁵.

Kolejnym etapem analizy przesłanki „godzenia w zbiorowe interesy konsumentów” jest rozważenie znaczenia i charakteru owych zbiorowych interesów konsumentów.

W pierwszej kolejności należy szczególnie podkreślić fundamentalny charakter tej okoliczności przy określaniu przez organ ochrony konkurencji i konsumentów zasadności podejmowanych przez niego działań²⁸⁶. Rozstrzygnięcie bowiem przez Prezesa UOKiK, czy zachowanie przedsiębiorcy godzi w zbiorowe interesy konsumentów jest warunkiem sine que non uznania praktyki stosowanej przez takiego przedsiębiorcę za naruszającą zakaz określony w art. 24 ust. 1 uokik. Dalej zwrócić należy uwagę na zasadnicze cechy zbiorowych interesów konsumentów.

Na podstawie popełnionej powyżej analizy, wyróżnić można trzy podstawowe aspekty ochrony zbiorowych interesów konsumentów podejmowanej przez Prezesa UOKiK na gruncie uokik, które pozwolą na sformułowanie elementów składających się na „zbiorowe interesy konsumentów”, o których mowa w art. 24 ust. 2 uokik: (i) abstrakcyjność podmiotu chronionego, (ii) generalność stosowanej przez przedsiębiorcę praktyki, a także (iii) naruszenie ekonomicznych lub pozaekonomicznych interesów konsumentów.

W pierwszej kolejności podnieść należy, że podejmowana przez Prezesa UOKiK ochrona zbiorowych interesów konsumentów ukierunkowana jest na zabezpieczenie interesów abstrakcyjnej grupy podmiotów (konsumentów). Oznacza to, że zbiorowy interes konsumentów rozumiany jest w sposób abstrakcyjny, obejmujący większy zakres aniżeli suma indywidualnych interesów konsumentów²⁸⁷. Trafną definicję abstrakcyjnego rozumienia tego pojęcia przedstawił SN, w którego ocenie naruszenie zbiorowych interesów konsumentów ma miejsce wówczas, gdy potencjalną praktyką może być dotknięty każdy (abstrakcyjny, niedookreślony) konsument

285 Por. M. Sieradzka, Wykładnia pojęcia „zbiorowy interes konsumentow“ na tle orzecznictwa, Glosa 2008, Nr 3, s. 102; M. Sieradzka, Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 2 czerwca 2010 r. VI Aca 1323/09, LEX nr 127996.

286 D. Miąsik, Publicznoprawna ochrona interesów konsumentów w Polsce…, s. 127.

287 M. Sieradzka [w:] K. Kohutek, M. Sieradzka, Ustawa…, s. 662.

w analogicznych okolicznościach²⁸⁸. Trafna wydaje się teza sformułowana w orzecznictwie, zgodnie z którą istotą działania Prezesa UOKiK w postępowaniu w sprawach z zakresu ochrony zbiorowych interesów konsumentów jest badanie działań przedsiębiorców, jako praktyki wobec zbiorowości, a nie wobec indywidualnych konsumentów²⁸⁹.

Realizowana zatem przez Prezesa UOKiK ochrona zbiorowych interesów konsumentów nie dotyczy zabezpieczenia interesów poszczególnych uczestników rynku, lecz ma zasięg znacznie szerszy, obejmujący potencjalnie nieograniczony krąg konsumentów²⁹⁰. Takie rozumienie zakresu podmiotowego ochrony zbiorowych interesów konsumentów prezentowane jest również w orzecznictwie. Wskazać chociażby można na wyrok SOKiK w którym stwierdzono, że naruszenie zbiorowych interesów konsumentów odnosi się do nieokreślonego, szerokiego kręgu osób²⁹¹. Warto w tym miejscu przytoczyć dwa rozstrzygnięcia Prezesa UOKiK, w których to podjęto się próby zdefiniowania – na gruncie konkretnego stanu faktycznego danej sprawy – zbiorowych interesów konsumentów.

I tak, w decyzji Prezesa UOKiK z dnia 26 kwietnia 2013 r., DDK-2/2013 stwierdzono, że naruszenie zbiorowych interesów konsumentów wystąpiło w przypadku, w którym to działanie przedsiębiorcy nie dotyczyło interesów poszczególnych, jednostkowych osób, lecz odnosiło się do naruszonych uprawnień szerokiego kręgu usługobiorców, których sytuacja była wspólna i identyczna. Natomiast w decyzji Prezesa UOKiK z dnia 10 kwietnia 2008 r., DDK-18/2008, organ ochrony konkurencji i konsumentów stwierdził, że zbiorowy interes konsumentów realizuje się poprzez fakt, iż potencjalnie wszyscy odbiorcy reklam (nieograniczona grupa konsumentów, a nie tylko obecnych abonentów Spółki) zostali dotknięci tym naruszeniem. Oznacza to zatem, że zbiorowe interesy konsumentów, o których mowa w art.

24 ust. 1 uokik dotyczą potencjalnych, niezindywidualizowanych konsumentów dotkniętych sprzecznym z prawem lub dobrymi obyczajami zachowaniem przedsiębiorcy.

Następnym elementem definicji zbiorowych interesów konsumentów jest generalny charakter praktyki stosowanej przez przedsiębiorcę. Sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami zachowanie przedsiębiorcy musi mieć bowiem generalny charakter, a zatem nie może być skierowane do wyłącznie z góry określonego, zindywidualizowanego podmiotu, a także nie powinno przybierać jednorazowego charakteru. Generalność praktyk naruszających zbiorowe

288 Wyrok SN z dnia 29 maja 2001 r., I CKN 1217/98, OSNC 2002, Nr 1, poz. 13.

289 Wyrok SA w Warszawie z dnia 28 marca 2008 r., VI ACa 1098/07, Dz. Urz. UOKiK z 2008 r., Nr 3, poz. 32.

290 A. Wędrychowska-Karpińska, A. Wiercińska-Krużewska [w:] A. Stawicki (red.), E. Stawicki (red.), Ustawa…, s. 643.

291 Wyrok SOKiK z dnia 20 listopada 2006 r., XVII Ama 39/06 – treść wyroku dostępna na stronie www.uokik.gov.pl (dostęp na dzień 4 lipca 2018 r.); M. Szydło, Publicznoprawna ochrona…, s. 794.

interesy konsumentów trafnie została opisana w wyroku SN, w którym stwierdzono, że praktyką naruszającą zbiorowe interesy konsumentów jest bowiem takie zachowanie przedsiębiorcy, które podejmowane jest w warunkach wskazujących na powtarzalność zachowania w stosunku do indywidualnych konsumentów wchodzących w skład grupy, do której adresowane są zachowania przedsiębiorcy, w taki sposób, ze potencjalnie ofiarą takiego zachowania może być każdy konsument będący klientem lub potencjalnym klientem przedsiębiorcy²⁹². Działanie bądź zaniechanie przedsiębiorcy, stanowiące praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, nie może być skierowane do wyłącznie jednostkowego konsumenta. Warto w tym miejscu wskazać, że dla stwierdzenia przez Prezesa UOKiK stosowania przez przedsiębiorcę praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów bez znaczenia pozostawać powinna liczba ujawnionych konsumentów dotknięta daną aktywnością przedsiębiorcy. Jak zresztą wskazał sam organ ochrony konkurencji i konsumentów w jednym ze swoich rozstrzygnięć, pojedynczy przypadek ujawnienia naruszenia uprawnień konsumentów może być przejawem często lub nawet powszechnie stosowanej praktyki naruszającej zbiorowe interesy słabszych uczestników rynku²⁹³. Wymóg generalności (powszechności) stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów był podonoszony także w orzecznictwie. SA w Warszawie w jednym ze swoich rozstrzygnięć stwierdził, że „[z]e zbiorowymi interesami konsumentów będziemy mieć do czynienia wówczas, gdy działania przedsiębiorcy są powszechne i mogą dotknąć każdego potencjalnego konsumenta będącego kontrahentem przedsiębiorcy”²⁹⁴. Oznacza to, że generalność (powszechność) danego zachowania przedsiębiorcy przejawia się tym, że skierowane jest ono (lub wywiera skutki) w odniesieniu do bliżej nieokreślonego kręgu konsumentów.

Przesłanka generalności (powszechności) praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów wskazywana jest jako niezbędny element ochrony konsumentów podejmowanych w interesie publicznym²⁹⁵. Co więcej, generalny charakter zakwestionowanego przez organ ochrony konkurencji i konsumentów zachowania przedsiębiorcy utożsamiany jest nawet z naruszeniem – niezbędnego dla podjęcia przez Prezesa UOKiK działań – interesu publicznego. Nie wydaje się jednak, aby tego rodzaju teza była prawidłowa²⁹⁶. Należy bowiem pamiętać, że ocena, czy w danej sprawie występuje interes publiczny przeprowadzana jest w oparciu o inne kryteria,

292 Wyrok SN z dnia 10 kwietnia 2008 r., III SK 27/07 – treść wyroku dostępna jest na stronie www.sn.pl (dostęp na dzień 5 lipca 2018 r.).

293 Por. np. decyzja Prezesa UOKiK z dnia 6 czerwca 2007 r., RKR-51/2007.

294 Wyrok SA w Warszawie z dnia 28 lipca 2011 r., VI ACa 1302/10 – treść wyroku dostępna na stronie www.uokik.gov.pl (dostęp na dzień 5 lipca 2018 r.).

295 A. Jurkowska, O „prywatyzacji” prawa wspólnotowego i jej skutkach, EPS 2006, nr 9, s. 12-13.

296 Tak również: D. Miąsik [w:] T. Skoczny (red.), Ustawa…, s. 760.

aniżeli analiza powszechności (generalności) zachowania przedsiębiorcy. Dokonywane przez organ ochrony konkurencji i konsumentów badanie wystąpienia interesu publicznego w podjęciu wskazanych w uokik działań powinno się odbywać jeszcze przed rozpoczęciem jakiejkolwiek aktywności ze strony tego organu. Tymczasem ocena generalności (powszechności) praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów przeprowadzana może być wyłącznie po zakończeniu postępowania dowodowego i zebraniu odpowiedniego materiału dowodowego (np. w postaci skarg konsumentów lub innych dokumentów wskazujących na powtarzalność i brak indywidualizacji zachowania przedsiębiorcy) w konkretnej sprawie.

Istotnym aspektem analizy zachowania przedsiębiorcy pod kątem stosowania przez niego zakazanej na gruncie art. 24 ust. 1 uokik praktyki jest rozważenie naruszenia przez dane działanie bądź zaniechanie interesów konsumentów. Na konieczność wyodrębnienia w trakcie analizy zachowania przedsiębiorcy przez organ ochrony konkurencji i konsumentów naruszenia interesów konsumentów wskazywał także SN w jednym ze swoich rozstrzygnięć²⁹⁷. W doktrynie wskazuje się, że interesem konsumentów jest określona relacja pomiędzy możliwością zaspokojenia potrzeb konsumpcyjnych obywateli a oceną tych możliwości od strony indywidualnych korzyści, jakie przynoszą one konsumentom²⁹⁸. Interesy konsumentów skategoryzować można z uwzględnieniem następujących kryteriów: podstawy tych interesów oraz ich ekonomicznego znaczenia. Wydaje się, że na tej podstawie wyróżnić można następujące rodzaje interesów konsumentów: (i) interes faktyczny, (ii) interes prawny, (iii) interes ekonomiczny, oraz (iv) interes pozaekonomiczny.

O interesie faktycznym można mówić wówczas, gdy konsument jest wprawdzie bezpośrednio zainteresowany rozstrzygnięciem danej sprawy, lecz nie może poprzeć tego zainteresowania przepisami powszechnie obowiązującego prawa, będącego zarazem podstawą żądania stosownej czynności organu administracji publicznej²⁹⁹. Tak należy również zakwalifikować wszelkiego rodzaju subiektywne potrzeby konsumentów³⁰⁰, niepodparte żadną podstawą prawną. Interes prawny natomiast występuje w sytuacji, w której określone potrzeby prawne zostały uznane

297 Por. Wyrok SN z dnia 3 października 2013 r., III SK 50/12, OSNP 2014, Nr 12, poz. 172; wyrok SN z dnia 16 kwietnia 2015 r., III SK 24/14, LEX nr 1747354

298 C. Banasiński (red.), E. Piontek (red.), Ustawa…, s. 396-399. Tak również: M. Szydło, Publicznoprawna ochrona…, s. 793. W doktrynie występuje również pogląd, zgodnie z którym negowane jest uznawanie interesów konsumentów jako pewien wyznacznik ich potrzeb. Nie wydaje się jednak, aby takie podmiot znajdował uzasadnienie w orzecznictwie antymonopolowym, czy w stanowiskach doktryny, tak:

I. Wesołowska, Przesłanki uznania praktyki za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów [w:] iKAR 2014, nr 4(3). M. Sieradzka proponuje nawet uznanie nie tylko potrzeby, lecz również i korzyści konsumentów jako przejaw ich interesu, tak: M. Sieradzka [w:] M. Sieradzka (red.), K. Kohutek (red.), Ustawa…, s. 595.

299 Tak: NSA w wyroku z dnia 19 stycznia 1996 r., SA/Łd 1843/96, CBOSA.

300 C. Banasiński (red.), E. Piontek (red.), Ustawa…, s. 396-399.

za „godne ochrony”³⁰¹, a zatem znajdują odzwierciedlenie w obowiązujących przepisach prawa³⁰². To właśnie naruszenie interesów prawnych, uznanych przez ustawodawcę za wrażliwe i wymagające odpowiedniej – publicznoprawnej – ochrony i zabezpieczenia, stanowić może podstawę do podjęcia przez Prezesa UOKiK działań przewidzianych w ustawie³⁰³. Organ ochrony konkurencji i konsumentów wielokrotnie w swoich rozstrzygnięciach wskazywał, że podejmowane przez niego – na podstawie art. 24 ust. 1 uokik – aktywności zmierzają do „ochrony prawnie uzasadnionych interesów konsumentów”³⁰⁴. Warte odnotowania jest, że również w doktrynie prezentowany jest pogląd, zgodnie z którym przesłanka naruszenia prawnych interesów konsumentów stawiana jest na równi z przesłanką sprzeczności z prawem zachowania przedsiębiorcy³⁰⁵. Wydaje się jednak, że takie stanowisko jest zbyt daleko idące. Na etapie oceny zachowania uczestnika obrotu gospodarczego pod kątem sprzeczności z prawem, organ ochrony konkurencji i konsumentów dokonuje subsumpcji ustalonego w sprawie stanu faktycznego pod odpowiednią normę zawartą w przepisach powszechnie obowiązującego prawa. Tymczasem, na gruncie oceny naruszenia prawnych interesów konsumentów, Prezes UOKiK ocenia skutki danego działania bądź zaniechania przedsiębiorcy, pod kątem jego godzenia w (zbiorowe) prawnie chronione interesy konsumentów. W dorobku orzecznictwa antymonopolowego wielokrotnie podkreślano, że sprzeczność z prawem działania przedsiębiorcy nie zawsze oznaczać musi naruszenie prawnych interesów konsumentów³⁰⁶, co w konsekwencji nie pozwoli na uznanie takiego zachowania uczestnika obrotu gospodarczego za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów.

Prezes UOKiK w swoich rozstrzygnięciach często wskazuje na związek stosowania przez przedsiębiorcę praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów z naruszeniem ich ekonomicznych lub pozaekonomicznych interesów. Wprawdzie naruszenie interesów tego rodzaju nie może stanowić jedynej przesłanki uznania danego zachowania przedsiębiorcy za sprzeczne z art. 24 ust. 1 uokik, to jednak formułowanie – na gruncie konkretnych spraw – ekonomicznych i pozaekonomicznych interesów konsumentów ocenić należy pozytywnie, bowiem w konsekwencji wskazywane są materialne bądź niematerialne (osobiste) skutki stosowania przez przedsiębiorców zakazanych praktyk.

301 Por. uchwała SN z dnia 13 lipca 2006 r., III SZP 3/06, OSNP 2007, Nr 1-2, poz. 35.

302 Por. T. Rowiński, Interes prawny w procesie cywilnym i postępowaniu nieprocesowym, Warszawa 1971, s. 20.

303 Tak również M. Szydło, Publicznoprawna ochrona zbiorowych interesów konsumentów…, s. 792.

304 Por. np. decyzja Prezesa UOKiK z dnia 28 maja 2013 r., RWA-10/2013, decyzja Prezesa UOKiK z dnia 19 lipca 2012 r., RBG-15/2012.

305 Tak np. M. Sieradzka [w:] K. Kohutek (red.), M. Sieradzka (red.), Ustawa…, s. 596.

306 Wyrok SN z dnia 3 października 2013 r., III SK 50/12, OSNP 2014, Nr 12, poz. 172.

Zachowania przedsiębiorców naruszające ekonomiczne interesy konsumentów – sprzeczne jednocześnie z zakazem wyrażonym w art. 24 ust. 1 uokik – wymierzone są najczęściej w ich interesy finansowe, co w konsekwencji prowadzi do pewnego rodzaju uszczuplenia majątku konsumentów. Jako przykład decyzji Prezesa UOKiK³⁰⁷, w której stwierdzono naruszenie interesów ekonomicznych konsumentów wskazać można rozstrzygnięcie, w którym to na skutek stosowania przez przedsiębiorcę zakwestionowanej praktyki konsument – po wypowiedzeniu umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych zawartej z przedsiębiorcą, któremu zarzucono stosowanie praktyki – niekoniecznie korzystał z usług telekomunikacyjnych oferowanych przez innego przedsiębiorcę na równie korzystnych warunkach. Tymczasem o interesie pozaekonomicznym można mówić wówczas, gdy dotyczy on osobistych – nieprzejawiających charakteru majątkowego – potrzeb konsumentów. Wskazać w tym miejscu należy, za E. Łętowską, że naruszenie interesu pozaekonomicznego konsumentów przejawiać się może niewygodą organizacyjną, stratą czasu, mitręgą, czy też naruszeniem prywatności³⁰⁸. Organ ochrony konkurencji i konsumentów jako przejaw naruszenia osobistych potrzeb konsumentów wskazywał chociażby prawo konsumentów do uzyskania informacji, które nie wprowadzają w błąd na etapie przedkontraktowym³⁰⁹, czy też prawo do uczestniczenia w przejrzystych i niezakłóconych przez przedsiębiorcę warunkach rynkowych³¹⁰. Słusznie podnosi się w doktrynie, że urzeczywistnieniem pozaekonomicznej ochrony interesów konsumentów jest zagwarantowanie słabszym uczestnikom rynku prawa do uzyskania pełnej, rzetelnej i prawdziwej informacji³¹¹. Przypomnieć w tym miejscu należy, że obowiązek udzielenia konsumentom informacji w taki sposób uznane zostało przez ustawodawcę za przejaw (pozaekonomicznego) interesu konsumentów podlegającego szczególnej ochronie, którego naruszenie wskazane zostało jako przykład praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów³¹².

307 Decyzja Prezesa UOKiK z dnia 30 grudnia 2015 r., DDK-28/2015.

308 E. Łętowska, Prawo umów konsumenckich, Warszawa 2002, s.341.

309 Decyzja Prezesa UOKiK z dnia 30 czerwca 2017 r., RKR-4/2017, s. 28.

310 Decyzja Prezesa UOKiK z dnia 27 grudnia 2016 r., DDK 20/2016, s. 28.

311 M. Sieradzka [w:] K. Kohutek (red.), M. Sieradzka (red.), Ustawa…, s. 597.

312 Co istotne, jak wielokrotnie już wskazywano, samo wskazanie przez ustawodawcę naruszenia obowiązku udzielania konsumentom pełnej, rzetelnej i prawdziwej informacji nie oznacza jeszcze sprzeczności takiego zachowania przedsiębiorcy z prawem lub przepisami prawa. Kwestia ta budzi poważne wątpliwości zarówno w orzecznictwie sądów antymonopolowych, jak i wśród przedstawicieli doktryny. Zagadnienie to omówione zostało szczegółowo przy okazji omawiania przesłanki „sprzeczności z prawem lub dobrymi obyczajami”, a zostanie dodatkowo skonkretyzowane przy analizowaniu przykładowego, wskazanego przez ustawodawcę, otwartego katalogu praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.