A MEKLEMBURGIĄ-POMORZEM PRZEDNIM
2. PRZESŁANKI I BARIERY WSPÓŁPRACY WOJEWÓDZTWA ZA- ZA-CHODNIOPOMORSKIEGO Z MEKLEMBURGIĄ-POMORZEM
PRZED-NIM
Współdziałanie województwa zachodniopomorskiego i Meklemburgii--Pomorza Przedniego rozwija się na dwóch płaszczyznach: parlamentarnej (Sej-miku Województwa i Parlamentu Meklemburgii-Pomorza Przedniego) i organów wykonawczych (Zarządu Województwa i Rządu Kraju Związkowego Meklem-burgia-Pomorze Przednie). Kooperacja została sformalizowana dzięki głównym dokumentom:
– „Wspólnym oświadczeniu o współpracy transgranicznej pomiędzy wojewódz-twem zachodniopomorskim a Krajem Związkowym Meklemburgia-Pomorze Przednie”8 podpisanym 18 czerwca 2000 w Schwerinie;
– „Wspólnej Deklaracji Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego i Par-lamentu Meklemburgii-Pomorza Przedniego” podpisanej w Szczecinie 24 stycznia 2001 roku9.
Na mocy tych dokumentów podejmowane są inicjatywy, które koncentrują się m.in. na organizowaniu giełd kontaktów, wspólnych warsztatów z różnych dziedzin gospodarki, ochronie zabytków, wymianie młodzieży oraz współdzia-łaniu instytucji naukowych i kulturalnych. Ponadto kontakty zagraniczne woje-wództwa zachodniopomorskiego z Meklemburgią obejmują także liczne związki partnerskie miast, gmin i powiatów, których władze, poprzez swoje inicjatywy i działania, stwarzają lokalnym społecznościom możliwości współpracy w róż-nych aspektach, także w zakresie gospodarki turystycznej.
Główną przesłanką transgranicznej współpracy województwa zachodnio-pomorskiego z Meklemburgią-Pomorzem Przednim w zakresie turystyki jest przygraniczne położenie tych regionów, a także wiele podobieństw cechują-cych omawiane obszary. Województwo zachodniopomorskie i land Federalnej Republiki Niemiec Meklemburgia-Pomorze Przednie charakteryzują się zbliżoną powierzchnią (23 tys. km2), liczbą mieszkańców (1,7 mln) oraz średnią gęstością
8 Na mocy tego dokumentu powołany został Wspólny Komitet, składający się z przedstawicieli każdej ze stron, którego zadaniem jest koordynacja wszelkich działań podejmowanych pomiędzy regionami. Zgodnie z określonymi we „Wspólnym oświadczeniu...” dziedzinami współpracy utwo-rzonych zostało 14 grup roboczych, w ramach których pracownicy polskich i niemieckich instytucji realizują wspólne inicjatywy.
9 Dokument dostępny w Internecie: www.sejmik-zachodniopomorskie.pl.
73 Współpraca transgraniczna w zakresie turystyki...
zaludnienia na 1 km2 (74 osoby)10. Regiony te mają bardzo zbliżone warunki do uprawiania turystyki. Wynika to z położenia nad morzem, rozwiniętej sieci rzecznej, istnienia licznych jezior, ukształtowania powierzchni terenu z powodu zlodowaceń tej części Europy oraz z występowania walorów turystycznych umożliwiających uprawianie przede wszystkim turystyki aktywnej (zwłaszcza turystyki rowerowej i wodnej).
Kolejną przesłanką przemawiającą za koniecznością współpracy w zakre-sie turystyki pomiędzy województwem zachodniopomorskim a Meklemburgią--Pomorzem Przednim jest liczba turystów zagranicznych odwiedzających woje-wództwo zachodniopomorskie (rysunek 1).
Rys. 1. Struktura turystów zagranicznych z krajów Unii Europejskiej korzystających z noclegów w turystycznych obiektach noclegowych zbiorowego zakwaterowa-nia w województwie zachodniopomorskim w 2007 roku
Źródło: www.stat.gov.pl/ (dostęp:15.01.2009).
Przedstawiony wykres ukazuje istotny udział turystów z Niemiec w przyjaz-dach obcokrajowców do Polski. Aż 74% turystów zagranicznych odwiedzających województwo zachodniopomorskie i korzystających z noclegów w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania to Niemcy, co w związku z istotnością prowadzenia wzajemnej współpracy i tworzenia wspólnych ofert turystycznych wydaje się bardzo ważne. Udział turystów z Niemiec wśród wszystkich turystów zagranicznych odwiedzających województwo zachodniopomorskie jest jeszcze większy, gdy weźmiemy pod uwagę turystów jednodniowych, odwiedzających
10 www.stat.gov.pl oraz www.statistik-mv.de/ (dostęp: 15.01.2008).
Niemcy 74%
Dania 12%
Szwecja 6%
Holandia 2%
Wlk. Brytania 1%
Inne 5%
74 Anna Gardzińska
województwo zachodniopomorskie w celu zrobienia zakupów bądź skorzystania z usług oferowanych przez lokalnych przedsiębiorców.
Innym powodem, dla którego oba regiony przygraniczne powinny współ-działać i tworzyć wspólne produkty turystyczne, jest zniesienie granic z chwilą wejścia Polski do Strefy Schengen oraz likwidacja kontroli i odpraw granicz-nych 21 grudnia 2007 roku. Fakt ten sprzyja rozwojowi turystyki transgranicznej, ponieważ turyści mogą bez jakichkolwiek ograniczeń korzystać z potencjału obu regionów.
Jednakże obok przesłanek współpracy transgranicznej województwa za-chodniopomorskiego z Meklemburgią-Pomorzem Przednim występują również utrudnienia w podejmowaniu i uczestniczeniu we wspólnych inicjatywach turys-tycznych. Zalicza się do nich przede wszystkim brak odpowiedniej infrastruktury turystycznej. Jakkolwiek uwarunkowania naturalne (przyrodnicze) predysponują oba regiony do nawiązania współpracy w zakresie turystyki, to stan zagospo-darowania turystycznego przedstawia się mniej korzystnie dla województwa zachodniopomorskiego, nie tylko pod względem liczby obiektów turystycznych, lecz także standardów jakości. Pomimo iż województwo zachodniopomorskie skupia najwięcej obiektów zbiorowego zakwaterowania wśród wszystkich woje-wództw w Polsce (848 obiektów z 109 002 miejscami noclegowymi), a sieć hoteli w województwie jest dobrze rozwinięta (w roku 2007 funkcjonowało 77 hoteli z 9383 miejscami noclegowymi, z czego 9180 to miejsca całoroczne)11, to jednak w porównaniu do bazy noclegowej w Meklemburgii-Pomorzu Przednim nie jest to liczba satysfakcjonująca. Turyści w Meklemburgii mają do dyspozycji 2704 obiekty noclegowe z ponad 175 000 miejscami noclegowymi (w tym 578 hoteli z 56 311 miejscami noclegowymi)12. Rocznie Meklemburgię-Pomorze Przednie odwiedza ok. 10 mln gości (z obiektów zbiorowego zakwaterowania wojewódz-twa zachodniopomorskiego skorzystało w 2007 roku 1 672 280 turystów13).
Taka dysproporcja nie przeszkadza jednak bezpośrednio w podejmowaniu wspólnych inicjatyw turystycznych i tworzeniu wspólnych produktów turystycz-nych. Działania w tym zakresie pozwalają bowiem poprawiać stan zagospodaro-wania turystycznego w województwie zachodniopomorskim dzięki dostępowi do środków europejskich.
11 Informacje dostępne w Internecie: www.stat.gov.pl/ (dostęp: 15.01.2009).
12 Informacje dostępne w Internecie: www.statistik-mv.de/ (dostęp: 15.01.2009).
13 Informacje dostępne w Internecie: www.stat.gov.pl/ (dostęp: 15.01.2009).
75 Współpraca transgraniczna w zakresie turystyki...
Kolejną barierę dla wzajemnej współpracy stanowi trudność w połączeniu istniejących już szlaków turystycznych, dróg, ścieżek rowerowych po stronie polskiej z tymi po stronie niemieckiej. Na terenie województwa zachodnio-pomorskiego łączna długość szlaków rowerowych wynosi ponad 1300 km (z czego 800 km szlaków oznakowanych jest przez PTTK)14. Szlaki te mają naj-częściej charakter pętli i tylko w części tworzą sieć. Większość nie jest ze sobą połączona, co utrudnia turyście zachowanie ciągłości trasy oraz swobodne prze-mieszczanie się po obszarze województwa. Natomiast Meklemburgia-Pomorze Przednie to jeden z landów niemieckich o najlepiej rozwiniętej infrastrukturze rowerowej. Na tym terenie turyści mają do dyspozycji 21 ścieżek rowerowych o łącznej długości 5500 km, ukazujących walory turystyczne regionu, oraz 7 ponadregionalnych ścieżek rowerowych o długości 2300 km15. Należałoby połączyć szlaki funkcjonujące po obu stronach granicy i stworzyć szlaki transgra-niczne. Pewne próby zostały już poczynione, jednak w dalszym ciągu nie jest to wystarczająca i satysfakcjonująca liczba transgranicznych ścieżek rowerowych.
Ponadto brakuje transportu publicznego pomiędzy województwem zachodnio-pomorskim a Meklemburgią-Pomorzem Przednim. W ramach wzajemnej współ-pracy mógłby kursować autobus przewożący turystów zarówno z Polski, jak i z Niemiec przez dawną granicę, co ułatwiłoby turystom dostęp do atrakcji tury-stycznych i korzystania z infrastruktury turystycznej tych regionów.
Współpracę transgraniczną utrudnia także brak wyczerpujących informa-cji o atrakcjach turystycznych znajdujących się po drugiej stronie granicy. Czę-sto taki stan rzeczy spowodowany jest postrzeganiem sąsiednich terenów jako konkurencji, a nie jako potencjalnego partnera. We wszystkich polskich i nie-mieckich miastach przygranicznych powinny funkcjonować punkty informacji turystycznej, w których turyści uzyskaliby informacje o walorach turystycznych sąsiedniego regionu. Informacje takie mogłyby zostać przedstawione np. na dwu-języcznych tablicach informacyjnych.
Inna barierą jest brak wystarczającej liczby kontaktów pomiędzy organiza-cjami i instytuorganiza-cjami działającymi w sferze turystyki, jak również brak umiejęt-ności potrzebnych do stworzenia wysokiej klasy oferty turystycznej. Dotyczy to przede wszystkim niewystarczającej znajomości rynku, właściwego określenia grupy docelowej, a także rozpoznania potrzeb i oczekiwań turystów polskich i niemieckich.
14 Audyt turystyczny województwa zachodniopomorskiego, Zachodniopomorska Regionalna Organizacja Turystyczna, Szczecin 2005, s. 85.
15 Informacje dostępne w Internecie: www.reisenews-online.de/ (dostęp: 15.01.2009).
76 Anna Gardzińska
3. PRZYKŁADY WSPÓŁPRACY W SFERZE TURYSTYKI POMIĘDZY