Rodzice a sposoby informowania o ewaluacji zewnętrznej

Jak już zostało wspomniane wiedza na temat ewaluacji zewnętrznej wśród rodziców ze szkół, w któ-rych ją przeprowadzono, jest w większości badanych placówek niewielka. Wiązać to można ze wspo-mnianym ogólnie niewielkim zainteresowaniem rodziców ewaluacją zewnętrzną, a także szerzej ze stosunkowo niewielkim ich włączeniem w życie szkoły, co jest charakterystyczne dla wielu placó-wek. Nie bez znaczenia jest tu także sposób informowania rodziców o wynikach ewaluacji.

Nie we wszystkich szkołach występuje praktyka informowania rodziców zarówno o tym, że szkoła będzie poddana ewaluacji, jak i o uzyskanych przez nią wynikach (od września 2013 r. szkoły formal-nie zobligowano do poinformowania o wynikach Rady Rodziców).

W przypadku informacji na temat ewaluacji zewnętrznej przekazywanych przed ewaluacją zazwy-czaj miały one charakter techniczno-organizacyjny związany z koniecznością wypełnienia ankiet czy ustaleń dotyczących wywiadów. W wielu szkołach pierwszy kontakt rodziców z ewaluacją ze-wnętrzną to zaproszenie do wzięcia udziału w wywiadzie, np. telefoniczne ze strony wychowawcy. W części szkół (szczególnie często w przypadku szkół podstawowych) ewaluacja zewnętrzna była zapowiadana przez nauczycieli w trakcie zebrań z rodzicami lub przez dyrektora na spotkaniu infor-macyjnym na początku roku szkolnego – w takich sytuacjach zwracano przede wszystkim uwagę na kwestie logistyczne i fakt obecności w szkole osób z zewnątrz.

B: (…) O czym poinformowano dokładnie?

O5: Że będzie badana szkoła od woźnej do dyrektora. O2: Tak, że też rodzice będą.

O3: Zakres działania szkoły.

Po ewaluacji zewnętrznej wyniki przedstawiane były rodzicom najczęściej w ramach spotkań Rady Rodzi-ców (w ponad połowie badanych szkół) i/lub w trakcie zebrań klasowych. W pojedynczych szkołach pre-zentacja wyników miała charakter specjalnego spotkania, na które zapraszani byli rodzice, a czasami także inne osoby z zewnątrz szkoły. Wyniki najczęściej przedstawiane są przez poszczególnych wychowawców (na zebraniach) lub dyrektora (na spotkaniach informacyjnych, wspólnej części zebrań dla wszystkich rodziców, Radzie Rodziców). W jednostkowych przypadkach wyniki na zebraniu Rady Rodziców lub ze-braniu z rodzicami przedstawiał jeden z rodziców (np. osoba uczestnicząca w prezentacji wyników Radzie Pedagogicznej). Udział przedstawiciela rodziców w spotkaniu Rady Pedagogicznej, na której wizytatorzy prezentowali wyniki ewaluacji odnotowano w przypadku tylko kilku szkół. Co ciekawe z wypowiedzi nie-których członków grona pedagogicznego wynika, że nie wiedzieli oni o możliwości zaproszenia osób z zewnątrz, chociaż wydaje się jednak, że szkoły i tak zdenerwowane tym wydarzeniem, raczej chciały uniknąć dodatkowego zamieszania w postaci osób spoza szkoły.

Prezentacja wyników przez nauczycieli bądź dyrektora szkoły najczęściej miała charakter skrótowy – przedstawiano główne wnioski lub wybrane zagadnienia z ewaluacji zewnętrznej, w pojedyn-czych szkołach porównywano wyniki z innymi szkołami w regionie. W części szkół omówienie ogra-niczało się do krótkiego komunikatu na temat wyników – szkoła dobrze wypadła, uzyskaliśmy dobre wyniki. W niektórych placówkach dodatkowo informowano, w jaki sposób rodzice mogą dotrzeć do raportu (np. umieszczenie informacji o adresie www.npseo.pl na tablicy informacyjnej, informacje na zebraniach, dodatkowy wydruk wyłożony w bibliotece), publikowano go na stronie internetowej szkoły, w jednej ze szkół wszyscy rodzice dostali kopie raportu na płycie, pojedyncze osoby wspo-minały także o udostępnieniu im wydruku raportu. Pomimo różnych form i sposobów informowa-nia wśród badanych znaleźli się rodzice, którzy nie byli w stanie przypomnieć sobie, aby w jakikol-wiek sposób informowano ich o wynikach przeprowadzonej ewaluacji zewnętrznej. Jak można się spodziewać istnieje związek między otrzymaniem przez szkołę pozytywnych wyników z ewaluacji, a przekazywaniem wyników – w szkołach zadowolonych z wyników, grono pedagogiczne chętniej omawia ewaluację zewnętrzną z rodzicami.

Tak mi się wydaje, że na wywiadówce pani przekazywała, czy to było zebranie takie jakieś może semestralne na korytarzu, nie wiem, nie przypominam sobie, ale wiem, że na pewno było podawane, że wyszło dobrze, że pozytywnie.

Rodzic_sp_miasto_k1 (…) na tym spotkaniu, w którym uczestniczyliśmy tu z kolegą, to w mojej przynajmniej ocenie było to wyczerpujące. To było spotkanie ponad dwugodzinne, gdzie na rzutniku multimedialnym dyrektor przedstawiał wraz z nauczycielami, bo to też poszczególni nauczyciele przedstawili, bo tam były bodajże grupy zadaniowe czy bloki do tych obszarów i też ci nauczyciele omawiali to. Tę punktację, ewaluację. Przede wszystkim wprowadzenie, był wstęp, czemu ono służy, jak ona była dokonywana na poszczególnych tych obszarach, co było brane pod uwagę przy ocenie.

Rodzic_sp_miasto_k1 B: Ale interesowało Państwa, szczegółowo, co tam było w tym raporcie?

O3: Nie.

O1: Czasowo nawet też. Każdy ma swoje obowiązki. I co możemy pomagamy. Bierzemy czynny udział w pomocy w szkole, ale nie na wszystko czasu starcza.

O3: To jest raz. A po drugie: to jest tak jak – ja miałabym takie odczucie – jak gdybyśmy się wtrącali również w jakieś takie sprawy nauczycieli, powiedzmy. Nie w wewnętrzne sprawy, tylko np. nie mając doświadczenia pedagogicznego, to nie możemy na ten temat nic powiedzieć. Możemy po prostu udzielić, w jakiś tam sposób, rad i jeśli nawet nauczyciele nas się zapytają: „co o tym, rodzice, jako wy, sądzicie?”, ok. Ale my nie możemy udzielić rad w stosunku, np. do nauczania, no bo, szczerze mówiąc, nie mam w tym doświadczenia.

Jeśli chodzi o wyniki ewaluacji to widać, że rodzice polegają na komunikacie ze strony dyrekcji i na-uczycieli – wśród większości rodziców znajomość wyników jest niewielka i na dużym poziomie ogólności – „ogólnie wyszło dobrze”, „dyrektor była zadowolona.” Pojedynczy rodzice wskazywali na przykłady uzyskanych przez placówkę ocen-liter, w nielicznych szkołach przytaczali konkretne wnio-ski z ewaluacji, jak np. kwestie uznane za problemowe, bądź pozytywnie wyróżniające szkołę. To ostatnie miało zazwyczaj miejsce, w sytuacjach, gdy szkoła również przedstawiła wyniki ewaluacji, wychodząc poza ogólne podsumowanie. Rodzice najczęściej deklarowali, że kluczowe z ich per-spektywy są wyniki dotyczące efektów nauczania i bezpieczeństwa.

Część rodziców wiedziała, że istnieje możliwość zapoznania się z raportem z ewaluacji, udostępnionym na stronie internetowej, bądź w szkole, ale tylko nieliczni z niej skorzystali. Kontakt z raportem był też zazwyczaj wybiórczy – polegający na zapoznaniu się z tabelą z poziomami spełniania wymagań, przej-rzeniu wybranych fragmentów szczególnie interesujących dla rodzica (np. dotyczących kwestii bezpie-czeństwa, wyników egzaminacyjnych). W niektórych szkołach rodzice deklarowali, że nie wiedzieli o tym, że wyniki z ewaluacji są publicznie dostępne, notowali adres strony internetowej i zapowiadali, że zaj-rzą do raportów. Większość rodziców (chociaż były również wyjątki), nawet jeśli zostali poinformowani o możliwości przeczytania raportu, nie zaglądała jednak do niego – wystarczała im informacja uzyskana od dyrektora szkoły bądź nauczyciela, na której to przede wszystkim polegają. Związane jest to ze wspo-mnianym traktowaniem ewaluacji w kategoriach kwestii wewnętrznej szkoły.

O1: Źle nie, bardzo dobrze też nie, ale dobrze chyba, jakoś to tak było. Pani dyrektor była nawet zadowolona. O3: Na najgorszym miejscu nie byliśmy. Rodzice_gim_wieś_k1

B: A z takich konkretów, czy Panie coś zapamiętały, co tam wyszło, co tam powiedziano, jakie wnioski zostały? O2: Jezu, ja to czytałam, ale już nie pamiętam.

O3: Ja też nie pamiętam.

O1: Ale ogólnie dobrze wyszło [śmiech].

Rodzice_gim_wieś_k1 Ja stwierdzenie pamiętam, że… nie pamiętam, czy były A, B, C, D, czy ile, w każdym bądź razie była informacja na wywiadówce i nauczyciel, wychowawca mówił, że właśnie wypadło całkiem dobrze.

Rodzic_sp_miasto_k1

Niekiedy wspominano, jednak, że barierą jest forma raportu – jego obszerność i fakt, że został napi-sany trudnym – z perspektywy rodziców – językiem.

Nie, jeśli następny [raport] też ma mieć 50 z kawałkiem stron i mam analizować każde słowo, które co oznaczało, to chyba jednak powiem: pas. Ale otworzyłem, chciałem zobaczyć rzeczywiście, bo słyszałem i na Radzie Pedagogicznej właśnie informację, że na tym spotkaniu z paniami niektórzy rodzice mieli czy żale, czy jak to określić, że coś jest nie tak, nie jest wszystko na tip-top, chciałem zobaczyć, jak to zostało opisane i dlaczego.

Rodzic_lo_miasto_k1

Chociaż generalnie zdecydowana większość spośród badanych rodziców uznała, że dostępne moż-liwości zapoznania się z wynikami ewaluacji zewnętrznej są dla nich wystarczające, to pojawiały się też drobne sugestie zmian (oczywiście w jednostkowych szkołach, w których rodzice nie uzyskali żadnych informacji na temat wyników szkoły, oczekiwaliby ich). Wśród sugestii rodziców pojawiła się kwestia przygotowania skróconej wersji raportu, wysłania listu/maila ze szkoły z wynikami. Naj-częściej jednak podkreślano, że wystarczy syntetyczna informacja przekazana przez dyrektora szkoły.

6. Ewaluacja wewnętrzna