67Tabela 2. Metody wykorzystywane w planach zagospodarowania przestrzennego

wo-jewództwa dolnośląsk ie lubelsk ie lubusk ie łódzk ie maz owieck ie opolsk ie pomorsk ie śląsk ie święt ok rz ysk ie wielkopolsk ie w ar mińsko -mazursk ie zachodniopomorsk ie Przegląd dokumentów Dyskusje i konsultacje Skanowanie otoczenia Analiza potrzeb Analiza porównawcza Analiza SWOT Analiza PEST Metoda scenariusza Prognoza demograficzna Drzewo celów Rekomendacje Lista wskaźników

– metoda stosowana w planie zagospodarowania przestrzennego województwa.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie przeglądu treści planów zagospodarowania przestrzennego województw.

Informacje o wykorzystanych metodach przy przygotowywaniu poszczególnych planów zagospodarowania przestrzennego województwa zawiera tabela nr 2. Najczęś-ciej stosowaną metodą jest przegląd dokumentów i skanowanie otoczenia na etapie określania uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych regionu. Ze względu na brak informacji o przebiegu prac nad dokumentem w większości planów można zakładać, iż samorządy województw korzystają z dyskusji i konsultacji. Warto zaznaczyć, iż mogą one przybierać również formę warsztatów lub konferencji. Rekomendacje i lista wskaź-ników są najczęściej wykorzystywanymi metodami na etapie sprawdzania planu. W pla-nach zagospodarowania przestrzennego nie doceniane są popularne metody, jak anali-za SWOT i metoda scenariuszowa.

68

Zakończenie

Wdrożenie foresightu regionalnego daje możliwość wzmocnienia poczucia odpowie-dzialności za rozwój przestrzenny regionu i partycypacji w procesach decyzyjnych. Do-datkowo służy budowie wspólnej wizji przyszłości i integruje liderów lokalnych oraz usprawnia komunikację i dostarcza interesariuszom antycypacyjnej informacji. Odkrywa różne scenariusze przyszłości, niezależnie od ich prawdopodobieństwa. Służy uniknię-ciu niezauważenia nowych trendów i słabych sygnałów. Przeprowadzona analiza i oce-na planów zagospodarowania przestrzennego województwa wykazała, że stosowanie metodologii foresight jest pożądaną formą wspierania rozwoju przestrzennego regionu. Dotychczasowy brak zainteresowania decydentów foresightem w odniesieniu do roz-woju przestrzennego regionu kształtuje dość niekorzystną sytuację. Autor wskazał na potencjał zastosowania foresightu nie tylko do określania kierunków polityki innowacyj-nej i społeczno-gospodarczej, lecz również w celu wspierania warunków rozwoju prze-strzennego. Kształtowanie myślenia o przyszłości okazuje się istotnym elementem roz-woju przestrzennego regionu. Najczęściej stosowanymi metodami przy opracowywaniu planów zagospodarowania przestrzennego województwa są przegląd dokumentów i skanowanie otoczenia. Wskazane byłoby wykorzystanie analizy interesariuszy na eta-pie diagnozowania uwarunkowań rozwoju przestrzennego regionu. Zatem stosowanie koncepcji foresight może w konsekwencji sprzyjać dynamizacji procesów rozwoju prze-strzennego. Foresight, pomimo wielu pozytywnych walorów, jest wciąż niedocenianym narzędziem, szczególnie w zarządzaniu przestrzenią.

Bibliografia

Bajerowski T. (red.) (2008), Zarządzanie przestrzenne. Teoretyczne i praktyczne aspekty progno-zowania finansowych skutków opracowań planistycznych, Wyd. Uniwersytetu Warmińsko-Mazur-skiego, Olsztyn.

Borodako K. (2009), Foresight w zarządzaniu strategicznym, C.H. Beck, Warszawa.

Cuhls K., Johnston R. (2008), Corporate Foresight [w:] C. Cagnin, M. Keenan, R. Johnston i in. (red.), Future-Oriented Technology Analysis, Springe-Varlag, Berlin, Heidelberg.

Fogel P. (2012), Wskaźniki oceny polityki i gospodarki przestrzennej w gminach, Biuletyn KPZK PAN, z.. 250.

69 Frame B., Vale R. (2006), Increasing Uptake of Low Impact Urban Design and Development: The Role of Sustainability Assessment System, “Local Environment”, vol. 11(3).

Gaczek W.M. (2003), Zarządzanie w gospodarce przestrzennej, BRANTA, Poznań.

Georghiou L. (2008), The Handbook of Technology Foresight, Edward Elgar Publishing, Chaltenham. Glenn J.C., Gordon T.J. (2009), Futures Research Methodology: Version 3.0, The Millennium Pro-ject, Washington.

Hołuj A. (2015), Wybrane aspekty zarządzania rozwojem na obszarach dotkniętych procesem ur-ban sprawl w Polsce, „Zarządzanie Publiczne”, nr 1(29).

Jemala M. (2010), Evolution of Foresight in the Global Historical Context, “Foresight”, vol. 12(4). Loveridge D. (2009), Foresight: The Art. Science of Anticipating the Future, Taylor & Francis. Mickiewicz P. (2015), Zarządzanie przestrzenią w zarządzaniu publicznym, „Marketing i Rynek”, nr 10.

Roberge I. (2013), Futures Construction in Public Management, „International Journal of Public Sector Management”, vol. 26(7).

Śleszyński P., Górczyńska M., Zielińska B. (2013), Szacunek prognozowanych i zrealizowanych wpływów i wydatków w Polsce wynikających z uchwalenia miejscowych planów zagospodarowa-nia przestrzennego, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowazagospodarowa-nia PAN, Warszawa. Uchwała Nr XLVIII/522/02 Sejmiku Województwa Podkarpackiego z dnia 30 sierpnia 2002 r. w spra-wie uchwalenia planu zagospodarowania przestrzennego województwa podkarpackiego, (Dz.Urz. z 17 października 2002 nr 64 poz. 1320).

Uchwała Nr XI/135/03 Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dnia 26 czerwca 2003 r. w sprawie planu zagospodarowania przestrzennego województwa kujawsko-pomorskiego, (Dz. Urz. z 2013 r.).

Uchwała Nr IX/80/03 Sejmiku Województwa Podlaskiego z dnia 27 czerwca 2003 r. w sprawie uchwa-lenia planu zagospodarowania przestrzennego województwa podlaskiego, (Dz.Urz. z 13 paździer-nika 2003 nr 108 poz. 2022).

Uchwała Nr XV/174/03 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 22 grudnia 2003 r. w spra-wie uchwalenia planu zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego, (Dz.Urz. z 2003 nr 174).

70

Uchwała Nr 1004/XXXIX/09 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 26 października 2009 r. w sprawie zmiany planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego (Dz.Urz. z 16 grudnia 2009 nr 172 poz. 3361).

Uchwała Nr 690/XLVI/10 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 26 kwietnia 2010 r. w spra-wie planu zagospodarowania przestrzennego województwa spra-wielkopolskiego, (Dz.Urz. z 5 sierpnia 2010 nr 155 poz. 2953).

Uchwała Nr LX/1648/10 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 21 września 2010 r. w sprawie pla-nu zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego (Dz.Urz. z 17 grudnia 2010 r. nr 367 poz. 3485).

Uchwała Nr III/56/1/2010 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 22 września 2010 r. w sprawie pla-nu zagospodarowania przestrzennego województwa śląskiego, (Dz.Urz. z 2010 nr 237 poz. 3534). Uchwała Nr XLVIII/505/2010 Sejmiku Województwa Opolskiego z dnia 28 września 2010 r. w sprawie uchwalenia zmiany Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Opolskiego, (Dz.Urz. z 18 listopada 2010 nr 132 poz. 1509).

Uchwała Nr 530/XLV/10 Sejmiku Województwa Zachodniopolskiego z dnia 19 października 2010 r. w sprawie planu zagospodarowania przestrzennego województwa zachodniopolskiego, (Dz.Urz. z 31 grudnia 2010 nr 136 poz. 2708).

Uchwała Nr XXII/191/12 Sejmiku Województwa Lubuskiego z dnia 21 marca 2012 r. w sprawie pla-nu zagospodarowania przestrzennego województwa lubuskiego, (Dz.Urz. z 7 sierpnia 2012 poz. 1533).

Uchwała Nr 1622/XLVIII/14 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 27 marca 2014 r. w sprawie planu zagospodarowania przestrzennego województwa dolnośląskiego, (Dz.Urz. z 22 maja 2014 poz. 2448).

Uchwała Nr 180/14 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 7 lipca 2014 r. w sprawie planu zagospodarowania przestrzennego województwa mazowieckiego, (Dz.Urz. z 15 lipca 2014 poz. 6868).

Uchwała Nr 833/XLVII/14 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 22 września 2014 r. w spra-wie planu zagospodarowania przestrzennego województwa świętokrzyskiego, (Dz.Urz. z 31 paź-dziernika 2014 poz. 2870).

Uchwała Nr VII/164/15 Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego z dnia 27 maja 2015 r. w sprawie uchwalenia planu zagospodarowania przestrzennego województwa warmińsko-mazur-skiego, (Dz.Urz. z 11 sierpnia 2015 poz. 2931).

71 Uchwała Nr XI/162/15 Sejmiku Województwa Lubelskiego z dnia 30 października 2015 r. w sprawie planu zagospodarowania przestrzennego województwa lubelskiego, (Dz.Urz. z 29 grudnia 2015 poz. 5441).