Przedsiębiorczość to przedsiębiorstwa oraz przedsiębiorcy, którzy stanowią siłę motoryczną gospodarki. Dzięki niej zwiększa się możliwość zatrudnienia, wpływa ona również na poziom innowacyjności technicznej i promocje dynamicznego wzrostu go-spodarczego. Przedsiębiorcy są „sprawcami” zmian, bowiem uczestniczą w zakładaniu nowych firm, eksperymentują z nowymi technikami i nową organizacją produkcji, wpro-wadzają nowe produkty i tworzą nowe rynki [Linan, Fernandez-Serrano 2014, s. 687]. O poziomie przedsiębiorczości świadczy (jak przyjęto w rozważaniach) liczba podmio-tów gospodarki narodowej przypadająca na 100 osób w wieku produkcyjnym.
Kształto-188
wanie stopy przedsiębiorczości obrazuje tabela.
Tabela 8. Stopa przedsiębiorczości w powiatach województwa łódzkiego i w Polsce w latach 2004–2013 Powiat 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Polska 13,8 13,8 13,9 14,1 14,4 14,3 14,9 14,8 15,3 15,9 woj. łódzkie powiat łódzki wschodni 15,2 15,6 15,5 15,7 15,9 14,4 15,3 15,8 16,2 16,7 powiat pabianicki 16,6 17,0 16,7 16,8 17,0 14,2 14,6 14,6 15,3 15,9 powiat zgierski 14,6 14,9 14,7 14,9 15,3 12,7 13,3 13,5 13,9 14,3 powiat brzeziński 12,7 13,0 12,7 13,0 12,9 12,4 12,8 12,7 13,0 13,3 powiat m. Łódź 17,6 18,1 18,1 18,3 18,6 16,8 18,0 18,2 19,1 19,9 powiat bełcha-towski 11,8 12,0 10,4 10,0 10,0 9,8 10,3 10,3 10,8 11,1 powiat opoczyń-ski 10,5 10,6 9,2 9,0 8,9 8,5 8,9 8,7 8,5 8,8 powiat piotrkow-ski 8,5 8,6 8,1 8,0 7,9 7,9 8,4 8,4 8,6 8,8 powiat radom-szczański 12,2 12,4 11,8 10,7 10,8 10,7 11,2 11,0 11,4 11,7 powiat toma-szowski 13,1 13,2 11,0 10,8 10,8 10,6 11,1 11,2 11,5 11,9 powiat m. Piot-rków Trybunalski 15,5 15,6 13,5 13,6 13,4 13,4 14,3 14,3 14,8 15,2 powiat łaski 12,0 12,1 12,0 12,1 12,3 11,8 12,4 12,2 12,4 12,8 powiat pajęczań-ski 10,6 10,8 10,6 10,3 10,0 9,7 10,1 10,2 10,5 10,7 powiat poddę-bicki 11,6 12,0 12,1 12,4 12,6 10,6 11,0 10,9 11,4 11,8 powiat sieradzki 11,2 11,0 10,7 10,7 10,7 9,9 10,3 10,5 10,7 10,9 powiat wieluński 12,6 12,8 12,9 13,0 13,2 12,0 12,5 12,2 12,5 12,8 powiat wieru-szowski 11,3 11,6 11,7 11,9 12,2 11,2 11,7 11,7 12,1 12,4 powiat zduńsko-wolski 13,1 13,2 13,2 13,4 13,6 12,8 13,3 13,2 13,5 13,7 powiat kutnowski 11,2 11,5 11,6 11,9 12,1 10,8 10,9 10,9 11,2 11,4 powiat łęczycki 9,9 10,2 10,0 10,2 10,3 8,6 8,9 8,9 9,4 9,6 powiat łowicki 10,2 10,3 10,1 10,3 10,6 10,0 10,5 10,5 10,8 11,2 powiat rawski 11,4 11,7 11,7 12,0 12,1 11,8 12,1 11,7 12,1 12,5 powiat skiernie-wicki 8,6 8,6 8,3 8,6 9,0 8,8 9,2 9,0 9,3 9,6 powiat m. Skier-niewice 13,8 13,9 14,0 14,3 14,5 14,8 15,6 14,9 15,5 15,8
Źródło: Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych.
ba-189 daniem (tj. 2004–2013) uległ znaczącym zmianom. Wartość tego wskaźnika w regionie łódzkim była na niższym poziomie (oscylując wokół średniego poziomu 12,2) niż dla Pol-ski – 14,5. W całym badanym okresie parametr ten dla regionu łódzkiego sukcesywnie zwiększał dystans w stosunku do średniej krajowej. Tylko w 2005 roku przekroczył 90% średniej krajowej, w 2013 udział ten stanowił już 79%. Problemów związanych z pogar-szającym się stanem przedsiębiorczości w regionie należy upatrywać przede wszystkim w demografii regionu oraz niekorzystnemu, bliskiemu położeniu Warszawy, do której migrują młodzi ludzie w poszukiwaniu lepszych zarobków.
W Reginie łódzkim działalność gospodarcza koncentruje się w Łodzi i powiecie beł-chatowskim. Największe nasycenie przedsiębiorstwami sektora MŚP było w miastach na prawach powiatu oraz w ich aglomeracji, które tworzą centrum regionu. Najwyższą wartość wskaźnik osiągnął w mieście Łodzi (średnio 18,27). Wartość wyższą od średniej w województwie odnotowano również w powiatach: łódzkim wschodnim (15,6), pabia-nickim (15,8), zgierskim (14,2), brzezińskim (12,8), miasta Piotrków Trybunalski (14,3), wie-luńskim (12,6), zduńskowolskim (13,3) i mieście Skierniewice (14,7). Najniższym wskaź-nikiem liczby podmiotów na 100 osób w wieku produkcyjnym charakteryzowały się powiaty: opoczyński, piotrkowski, łęczycki i skierniewicki.
Zakończenie
Województwo łódzkie kojarzone jest głównie, z prężnie rozwijającym się przemysłem włókienniczym, który swoje lata świetności przeżywał w pierwszej połowie XIX w. Do-minująca rola tej gałęzi przemysłu stanowiła o rozwoju regionu, jego przemysłowej spe-cjalizacji i zdecydowała o jego monokulturze gospodarczej. Walorem regionu są znaczne zasoby węgla brunatnego, dzięki czemu województwo dysponuje nadwyżką taniej ener-gii elektrycznej – bardzo duże zasoby wód termalnych, które mogą być podstawą roz-woju energii odnawialnej oraz rozroz-woju funkcji uzdrowiskowych regionu. Konsekwencją niekorzystnych uwarunkowań rozwoju regionu jest odpływ ludności do innych, dużych miast, głównie znajdującej się niedaleko – Warszawy. Jest to zjawisko negatywne głów-nie dlatego, że region koncentruje wysoko wykwalifikowanych pracowników i specjali-stów kształconych na łódzkich uczelniach wyższych.
Województwo łódzkie jest regionem borykającym się z następstwami restruktury-zacji tradycyjnych przemysłów w głównych miastach regionu oraz z niskim potencjałem rozwoju endogenicznego na obszarach wiejskich, zdominowanych przez nisko produk-tywne rolnictwo. Region o dużym potencjale rozwojowym charakteryzuje się dużą dy-namiką powstawania nowych przedsiębiorstw, jak i silnymi zachętami inwestycyjnymi,
190
które stanowią o jego atrakcyjności lokalizacyjnej. W regionie duży udział stanowi rolni-ctwo i przemysł, ponadto jest obszarem, na którym tworzą się skupiska przedsiębiorstw o charakterze innowacyjnym. Usługi wsparcia innowacyjności gospodarki i transferu technologii w województwie łódzkim świadczą instytucje otoczenia biznesu. Ich struk-tura jest ilościowo dobrze rozwinięta na tle sytuacji ogólnokrajowej.
W ostatnim czasie wzrosła świadomość władz regionu w zakresie wspierania rozwo-ju przedsiębiorczości, która, jak pokazuje obliczona stopa przedsiębiorczości, pogarsza się. JST podjęły się realizacji działań na rzecz uzbrajania terenów pod inwestycje, remon-tów miejsc handlowych, jak np. targowiska, czy obniżania podatków od nieruchomości. Liczne sukcesy samorządy mogą zanotować na polu współpracy krajowej i międzyna-rodowej m.in. dzięki uczestnictwu w projektach, podpisaniu porozumień o współpracy, jak również licznie podpisywanym umowom na realizację inwestycji finansowanych ze środków unijnych.
Bibliografia
Andrzejczak D. (2010), Przedsiębiorczość małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce – ujęcie re-gionalne, „Roczniki Ekonomiczne Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy, nr 3, Byd-goszcz.
Główny Urząd Statystyczny (2014), Podmioty gospodarki narodowej w rejestrze REGON w woje-wództwie łódzkim w 2014 roku, Warszawa.
Gołębiowski G. (2014), Przedsiębiorczość w Polsce w świetle badań Global Entrepreneurship Mo-nitor [w:] „Studia BAS”, nr 1(37), Warszawa.
Gries T. Naudé W. (2009), Entrepreneurship and Regional Economic Growth: Towards a General Theory of Start-Ups, Innovation – The European Journal of Social Science Research, vol. 22, No. 3. Linan F. Fernandez-Serrano J. (2014), National Culture, Entrepreneurship and Economic Deve-lopment: Different Patterns across the European Union, Small Business Economy.
Miszczuk E. Miszczuk-Wereszczyńska M. (2010), Ekonomia społeczna w praktyce. Doświad-czenia dolnośląskie, Wrocławskie Wydawnictwo Naukowe ATLA 2, Wrocław.
Nowakowska A. i in. (2013), Badanie potencjałów i specjalizacji polskich regionów – synteza. Województwo łódzkie. Raport współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Badanie w ramach projektu pt. Wdrożenie systemu monitorowania polityk
191 publicznych w województwie łódzkim (POKL.05.02.01-00-011/13), Łódź.
Przegląd regionalny Polski (2013), Regionalne Obserwatoria Terytorialne, cz. II, Warszawa. Zioło Z., Rachwała T. (red.) (2007), Rola przedsiębiorczości w aktywizacji gospodarczej, Zakład Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej Instytut Geografii, Akademia Pedagogiczna im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Kraków.
Salamon J. (2009), Przestrzenne zróżnicowanie wartości wskaźnika przedsiębiorczości na obsza-rach wiejskich województwa świętokrzyskiego, „Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich”, nr 5/2009, Polska Akademia Nauk oddział w Krakowie, Kraków.
Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego do 2020 r. [online], www.rpo.lodzkie.pl, dostęp: 25 czerwca 2015.
Tom XVII | Zeszyt 9 | Część II | ss. 193–207
Danuta Janczewska
| djanczewska@spoleczna.plSpołeczna Akademia Nauk