Technologie informacyjne w operacyjnej dzia áalnoĞci gmin

Gmina stanowi podstawową jednostkĊ samorządu terytorialnego³. Jej klu-czowym zadaniem jest realizowanie zagadnieĔ publicznych o znaczeniu lokal-nym oraz dbaáoĞü o zaspokajanie potrzeb wspólnoty samorządowej tworzonej przez jej mieszkaĔców. ToteĪ szeroko rozumiana informatyzacja gmin powinna byü traktowana nie tylko jako wdraĪanie systemów informatycznych w celu usprawniania dziaáalnoĞci urzĊdów gmin, ale takĪe jako proces zastosowywania i wdraĪania narzĊdzi teleinformatycznych do realizacji zadaĔ wáasnych gminy.

W wiĊkszoĞci opracowaĔ poĞwiĊconych informatyzacji gmin gáówny nacisk poáoĪony jest na ocenĊ wdraĪania rozwiązaĔ informatycznych wspomagających funkcjonowanie urzĊdu gminy jako podmiotu organizacyjnego⁴. Takie podej-Ğcie do wykorzystania systemów informatycznych pozwala na doskonalenie realizowanych procesów biznesowych w urzĊdach gmin związanych przede wszystkim z obsáugą mieszkaĔców jako petentów⁵. Natomiast analizując dzia-áalnoĞü gminy jako jednostki samorządu terytorialnego wspierającego rozwój regionu, konieczne jest uwzglĊdnienie szerszej perspektywy wykorzystania technologii informacyjnych w operacyjnej dziaáalnoĞci gminy. KaĪda gmina

3 Art. 164, ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

4 I. Chomiak-Orsa, W. Gryncewicz, Wirtualizacja jako kierunek reinĪynieringu procesów biznesowych w administracji publicznej, w: Technologie wiedzy w zarządzaniu publicznym, red.

J. Goáuchowski, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice 2011.

5 I. Chomiak-Orsa, M. Flieger, Computerization as the Improvement of Processes in Local Governments, w: Business Informatics, red. J. Korczak, H. Dudycz, M. Dyczkowski, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocáawiu”, Wrocáaw 2011.

w Polsce opracowuje i zatwierdza strategie rozwoju, które zawierają kluczowe kierunki rozwoju w podstawowych obszarach dziaáalnoĞci. Wytyczne te najczĊ-Ğciej związane są z:

– rozwojem gospodarczym regionu, – rozwojem spoáecznym,

– upowszechnianiem edukacji,

– doskonaleniem funkcjonowania urzĊdu jako instytucji Ğwiadczącej usáugi,

– promowaniem regionu oraz rozwoju turystyki⁶.

W dobie rozwoju technologii teleinformacyjnych powyĪsze dziaáania – aby mogáy byü skuteczne – muszą byü realizowane przy wykorzystaniu rozwią-zaĔ teleinformatycznych. WaĪne jest, Īe coraz wiĊcej gmin, dostosowując siĊ do ogólnopolskiej strategii informatyzacji spoáeczeĔstwa przedstawionej w czerwcu 2005 roku przez Ministerstwo Nauki i Informatyzacji⁷, a nastĊpnie kontynuowanej dokumentem Ministerstwa zawierającym strategie rozwoju informatyzacji Polski do roku 2013, opracowuje lokalne strategie informatyza-cji gmin. W strategiach gmin jako priorytetowe przyjmuje siĊ dziaáania upo-wszechniające dostĊp oraz wykorzystanie technologii informacyjnych zarówno przez mieszkaĔców gminy, jak i przez przedsiĊbiorców. DąĪy siĊ równieĪ do peánego zinformatyzowania urzĊdu, który bĊdzie mógá Ğwiadczyü usáugi zdal-nie.

W strategiach informatyzacji gmin na pierwszym miejscu wymienia siĊ zazwyczaj zapewnienie mieszkaĔcom gminy powszechnego dostĊpu do interne-tu. W tym obszarze podstawowymi priorytetami dla informatyzacji są zazwy-czaj dąĪenie do poprawy infrastruktury teleinformatycznej na terenie gmin, budowanie sieci dostĊpowej wykorzystującej nowoczesne rozwiązania informa-tyczne oraz wyrównywanie szans dla poszczególnych grup mieszkaĔców po-przez walkĊ z wykluczeniem cyfrowym oraz patologiami spoáecznymi.

Drugim niezmiernie istotnym celem rozwoju gminy, którego realizacjĊ powinna umoĪliwiü informatyzacja, jest tworzenie przyjaznego spoáeczeĔstwu

6 Strategie rozwoju wybranych gmin województwa dolnoĞląska z powiatów ząbkowickie-go, dzierĪoniowskieząbkowickie-go, káodzkiego oraz waábrzyskiego.

7 Ministerstwo Nauki i Informatyzacji, Strategia kierunkowa rozwoju informatyzacji Pol-ski do roku 2013 oraz perspektywiczna prognoza transformacji spoáeczeĔstwa informacyjnego do roku 2020, http://www.ezdrowie.lodzkie.pl/pliki/PL-MNiI-2005-Strategia_kierunkowa_rozwo-ju_informatyzacji_Polski_do_roku_2013.pdf (12.12.2011).

e-urzĊdu oraz systemu nowoczesnego Ğwiadczenia usáug dla mieszkaĔców.

Wykorzystanie technologii informacyjnych powinno przyczyniü siĊ do realiza-cji takich priorytetów, jak:

– usprawnienie przepáywu informacji do obywatela,

– zapewnienie moĪliwoĞci zaáatwiania spraw pomiĊdzy obywatelem czy podmiotem gospodarczym a urzĊdem drogą elektroniczną,

– moĪliwoĞü skáadania za poĞrednictwem internetu wniosków o wydanie dokumentów,

– uáatwienie dostĊpu do danych medycznych i ubezpieczeniowych, – wymiana informacji pomiĊdzy urzĊdami online⁸.

Wykorzystanie technologii informacyjnych do zdalnej obsáugi mieszkaĔ-ców powinno generowaü takie korzyĞci, jak:

– minimalizacja osobistej obecnoĞci interesariuszy w urzĊdach, – standaryzacja procedur zaáatwiania spraw,

– skrócenie czasu zaáatwiania spraw,

– podniesienie jakoĞci i efektywnoĞci Ğwiadczonych usáug⁹.

Kolejnym kierunkiem wykorzystania technologii informacyjnych w roz-woju spoáeczno-gospodarczym gmin jest dąĪenie do poprawy wspóápracy z lo-kalnym biznesem oraz promowanie gminy wĞród potencjalnych inwestorów.

W tym obszarze gminy najczĊĞciej tworzą portale internetowe zawierające wszystkie waĪne dla przedsiĊbiorców informacje.

Kolejnym znaczącym obszarem zastosowania technologii informatycznych w rozwoju spoáecznym gminy jest upowszechnianie i uáatwianie dostĊpu do edukacji przede wszystkim poprzez promowanie form e-learningowych.

Ostatnią z wymienianych sfer dziaáalnoĞci gminy, w której szczególną rolĊ odgrywa wykorzystanie technologii informacyjnych, jest tworzenie systemu i bazy informacji o charakterze promocyjnym dla gminy. Jako podstawowe priorytety wymienia siĊ zazwyczaj w strategiach informatyzacji upowszechnia-nie informacji turystycznej, promowaupowszechnia-nie lokalnych specjalnoĞci, reklamowaupowszechnia-nie bazy hotelowej i agroturystycznej.

8 C.T Szyjko, Internet jako Ğrodek komunikacji obywatelskiej w UE, www.stosunki-miedzynarodowe.pl(8.06.2011).

9 B. Radzikowska, Aspekty prawne oraz zasady finansowania projektu „e-PUAP”, w: Ra-port ARC Rynek i Opinia. E-PUAP, Ministerstwo Nauki i Informatyzacji, Warszawa, luty 2005;

W. Chmielarz, Stadium rozwoju systemów e-administracji w Polsce, w: Technologie wiedzy w zarządzaniu publicznym 2007, red. J. Goáuchowski, A. Frąckiewicz-Wronka, „Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej w Katowicach”, Katowice 2008.

Wymienione powyĪej obszary dziaáalnoĞci gmin, które są uwzglĊdniane w strategiach informatyzacji idealnie wpisują siĊ w tworzone strategie rozwoju spoáeczno-gospodarczego. Gminy, dąĪąc do rozwoju spoáeczno-gospodarczego w powyĪszych obszarach, stosują róĪnorodne instrumenty mające na celu dotar-cie do mieszkaĔców oraz zaktywizowanie ich w procesie rozwoju.

Autorzy artykuáu prowadzili badania mające na celu dokonanie oceny sku-tecznoĞci zastosowanych rozwiązaĔ informatycznych przez odbiorców, do któ-rych dziaáania powyĪsze byáy adresowane. Szczegóáowe wyniki badaĔ zostaáy zaprezentowane przez autorów w publikacji Rola informatyzacji w rozwoju spoáeczno-gospodarczym gmin¹⁰.

2. Wybrane instrumenty informatyczne wspomagające