Unieruchomienie złamań i podejrzeń złamań oraz zwichnięć

Złamanie

Złamanie to przerwanie ciągłości kości pod wpływem urazu. Zda-rzają się złamania niewymagające zadziałania siły zewnętrznej (urazu) – dotyczą one osób chorujących na określone nowotwory czy osteopo-rozę, u  których kości uszkodzone są przez przewlekły, patologiczny proces. Udzielenie pomocy poszkodowanemu z obrażeniem kości czy stawu polega przede wszystkim na zapewnieniu mu komfortu

psychicz-nego i termiczpsychicz-nego oraz pomocy medycznej. Jedyną czynnością, za po-mocą której można ulżyć poszkodowanemu, jest zastosowanie chłodne-go okładu na złamaną / zwichniętą kończynę (do 20 minut).

Objawy złamania:

• ból,

• obrzęk,

• nienaturalne ustawienie kończyny,

• ograniczenie ruchomości lub patologiczna ruchomość.

Rodzaje złamań:

• zamknięte,

• otwarte.

Przy złamaniu zamkniętym nie występują zranienia spowodowane przez złamaną kość. Złamanie otwarte powoduje przerwanie ciągło-ści skóry przez kość, która uległa złamaniu. Z punktu widzenia osoby udzielającej pomocy bardziej przydatny wydaje się jeszcze inny podział złamań na:

• niewymagające unieruchomienia (ze względu na położenie kości),

• mogące zostać unieruchomione za pomocą chusty trójkątnej,

• mogące zostać unieruchomione za pomocą innych, przygotowa-nych w tym celu materiałów.

Złamania niewymagające unieruchomienia

W przypadku tych złamań nie wymaga się unieruchomienia. Pierw-sza pomoc polega na odpowiednim ułożeniu poszkodowanego.

Należą tu:

• złamania podstawy czaszki,

• złamania kości części mózgowej czaszki – ułożenie na zdrowej stronie,

• złamania żuchwy – pozycja siedząca, z podparciem czoła,

• złamania żeber – ułożenie na boku, który uległ urazowi.

Złamania mogące zostać unieruchomione za pomocą chusty trójkątnej Celowo użyto tu zwrotu „mogące”, gdyż obecne trendy w  pier-wszej pomocy zdążają do tego, aby w ogóle nie poruszać złamaną czy podejrzaną o  złamanie kończyną (a  właśnie do poruszania dochodzi w trakcie unieruchamiania). Każda manipulacja może doprowadzić do przemieszczenia odłamów kostnych i  pogłębić uszkodzenia, ponadto sprawia niepotrzebny ból poszkodowanemu. Zdarzają się jednak sytu-acje, w których umiejętność założenia chusty okazuje się przydatna (np.

w przypadku podejrzenia złamania w obrębie dłoni, kiedy to najczęściej poszkodowany sam dociera do szpitala, bez wzywania służb medyc-znych na miejsce zdarzenia).

Do złamań tego typu należą:

• złamanie obojczyka,

• złamanie stawu ramiennego,

• złamanie kości ramiennej,

• złamanie przedramienia,

• złamanie kości ręki.

Złamanie mogące zostać unieruchomione za pomocą przygotowanych w tym celu materiałów

W przypadku złamań tego typu unieruchomienie polega na obłoże-niu kończyny w pozycji zastanej. Złamaną kończyną nie wolną poru-szać! Unieruchomienie za pomocą odpowiedniego sprzętu, takiego jak np. szyny, może zostać wykonane wyłącznie przez zespół ratunkowy lub osoby po przeszkoleniu z kwalifikowanej pomocy (nie: pierwszej pomo-cy!). Obłożenia można dokonać, wykorzystując przedmioty znajdujące się na miejscu zdarzenia, takie jak zrolowana odzież, koc, poduszka. Nie należy jednak dokonywać obłożenia złamanej kończyny, gdy poszkodo-wany protestuje. Jeśli jest przytomny, sam ułoży się w pozycji, która jest dla niego wygodna i która sprawia mu najmniej bólu.

Do złamań tego typu należą:

• złamania uda,

• złamania goleni,

• złamania kostek (Szczepaniak, 2012, s. 198-205).

Zwichnięcie

Zwichnięcie to przemieszczenie powierzchni stawowych względem siebie bez powrotu do ustawienia fizjologicznego. Zwichnięciu towarzy-szą obrażenia tkanek miękkich, takie jak rozerwanie torebki stawowej czy zerwanie więzadeł. Poza przymusowym ustawieniem w stawie cha-rakterystycznym objawem zwichnięcia jest silny ból.

Pierwsza pomoc polega na pozostawieniu zastanego ustawienia sta-wu i jak najszybszym zapewnieniu pomocy lekarza. Nie należy próbo-wać „nastawiać” zwichniętego stawu (Szczepaniak, 2012, s. 198-205).

Pytania kontrolne:

1. Wymień przykłady wyposażenia stanowiącego sprzęt ochrony osobistej 2. Wymień podstawowe elementy wyposażenia apteczki

3. Przedstaw etapy ewakuacji człowieka z zastosowaniem chwytu Rautek’a 4. Wymień przyczyny i objawy utraty przytomności

5. Przedstaw zasady postępowania z poszkodowanym na wypadek omdlenia 6. Przestaw technikę ułożenia poszkodowanego w tzw. pozycji bezpiecznej 7. Wyjaśnij pojęcie resuscytacja

8. Wyjaśnij pojęcie reanimacja

9. Przedstaw schemat postępowania na wypadek nagłego zatrzymania krąże-nia u dziecka oraz u osoby dorosłej

10. Przedstaw zasady postępowania na wypadek zadławienia u  dziecka oraz u osoby dorosłej

11. Wyjaśnij pojęcie wstrząsu i wymień rodzaje wstrząsu 12. Wymień objawy wstrząsu

13. Wyjaśnij pojęcie hipotermii oraz wymień jej objawy

14. Przedstaw zasady postępowania z poszkodowanym na wypadek przegrzania 15. Wyjaśnij pojęcie udaru cieplnego oraz wymień jego objawy

16. Wyjaśnij zasady postępowania z poszkodowanym na wypadek udaru cieplnego 17. Wymień objawy padaczki

18. Przedstaw zasady postępowania z chorym w przypadku wystąpienia ataku padaczki

19. Wyjaśnij pojęcie hipoglikemii

20. Wymień objawy wystąpienia niedocukrzenia

21. Wymień objawy zawału serca oraz zasady postępowania z poszkodowanym na wypadek zawału serca

22. Wyjaśnij pojęcie udaru mózgu oraz wymień jego objawy

23. Wymień zasady postępowania z poszkodowanym na wypadek wystąpienia udaru mózgu

24. Wyjaśnij pojęcie astmy oskrzelowej oraz wymień jej objawy

25. Wymień zasady postępowania z chorym na wypadek ataku astmy oskrzelowej 26. Przedstaw zasady postępowania z poszkodowanym na wypadek poparzenia 27. Wymień zasady postępowania z poszkodowanym na wypadek podtopienia 28. Przedstaw zasady postępowania z poszkodowanym na wypadek ukąszenia

lub użądlenia

29. Wymień zasady postępowania z poszkodowanym na wypadek zatrucia 30. Wyjaśnij pojęcie krwotoku oraz omów zasady postępowania na wypadek

wystąpienia krwotoku u poszkodowanego

31. Wyjaśnij pojęcie złamania oraz wymień objawy złamania

Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Gospodarki