Uwarunkowania społeczno-polityczne

Zarówno w krajach Europy Zachodniej, jak i krajach postsocjalistycznych obserwuje się rosnącą siłę prywatnych organizacji non profit. Ich substytucyjna rola wobec działań instytucji publicznych pozwala na zaspokajanie zapotrzebowania na usługi, których rządy (czy samorządy) nie są w stanie realizować. I wydaje się, że tendencja do zlecania organizacjom pozarządowym zadań sfery publicznej będzie się utrzymywała (Iwankiewicz-Rak 2011), czego dowodem mogą być regulacje prawne nakazujące tworzenie programów współpracy samorządów z organizacjami działającymi na ich terenie (Ustawa z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Metodystycznego w Rzeczypospolitej Polskiej). Samorządy lokalne każdego roku opracowują więc założenia współpracy z trzecim sektorem, oparte na przepisach wspominanej już Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Na przykład Gmina Miasto Szczecin na rok 2012 za priorytetowe obszary współpracy z organizacjami uznała:

− działalność na rzecz osób w wieku emerytalnym;

− pomoc społeczną, w tym pomoc rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywanie szans tych rodzin i osób;

− kulturę, sztukę, ochronę dóbr kultury i dziedzictwa narodowego;

− wspieranie i upowszechnianie kultury fizycznej,

− działalność na rzecz osób niepełnosprawnych;

− przeciwdziałanie uzależnieniom i patologiom społecznym;

− działalność na rzecz organizacji pozarządowych (Porter 2006).

Przyjęcie takich priorytetów spowodowało ogłaszanie konkursów ofert i przydzielanie funduszy na działalność organizacji zajmujących się: osobami starszymi, pomocą rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej, a także wyrównywaniem szans tych rodzin, zapewnianiem

schronienia osobom bezdomnym, wsparciem opieki paliatywnej, dofinansowaniem integracji i aktywizacji środowiska osób niepełnosprawnych, a także dofinansowaniem wypoczynku dzieci i młodzieży, poza tym przygotowaniem i realizacją imprez, wydarzeń, przedsięwzięć i działań w zakresie kultury. Jednak, jak wskazują dane na ryc. 61, nadal najwięcej środków przeznaczanych jest na sport.

Ryc. 61. Obszary priorytetowe we współpracy Miasta Szczecin z organizacjami i wydatki w 2012 r.

Źródło: opracowano na podstawie: Program współpracy Gminy Miasto Szczecin z organizacjami pozarządowymi…

(http://bip.um.szczecin.pl).

Ogłoszenie listy priorytetowych zadań jest informacją dla wielu organizacji, w jakich obszarach mogą uzyskać pewne środki na działalność. A więc podmioty działające w sferze opieki społecznej, sportu czy uzależnień – jak wspominano – nie muszą być tak aktywne w poszukiwaniu donatorów i komunikacji z rynkiem. Zawsze istnieją pewne sfery traktowane priorytetowo, a organizacje niedziałające w sferze działań własnych gmin raczej nie mają możliwości, aby pozyskać większe fundusze.

Jeśli chodzi o zarządzanie marketingowe, programy współpracy ogłaszane przez samorządy będą przyciągały uwagę organizacji i skłaniały do działań pozwalających na zdobycie środków oferowanych w konkursach. Cele marketingowe organizacji będą więc zbieżne z zadaniami własnymi samorządów. Dla przykładu: priorytetem w budżetach miast i gmin jest sport, a na drugim miejscu opieka społeczna. Można więc założyć, że organizacje działające w tych sferach będą chciały być w nich aktywne i często będą na środkach publicznych poprzestawały,

210 000 105 000 130 000 146 302 180 000 320 000 345 000

1 229 860 2 000 000

2 200 000

6 618 360

10 899 952 Cele różne

Ekologia i ochrona zwierząt Działalność wspomagająca rozwój gospodarczy Ratownictwo i ochrona ludności Wypoczynek dzieci i młodzieży Ochrona i promocja zdrowia Działalność na rzecz organizacji pozarządowych Działalność na rzecz niepełnosprawnych Kultura, sztuka Przeciwdziałanie uzależnieniom Pomoc społeczna Kultura fizyczna

Wydatki w budżecie Miasta Szczecina [zł]

bowiem gwarantują one pewien stały poziom działalności. Nie można stwierdzić oczywiście, że przeznaczone fundusze są wystarczające. Chodzi raczej o to, że organizacje nie muszą walczyć między sobą o wsparcie społeczeństwa i sponsorów, bowiem budżety lokalne przeznaczają na wybrane sfery sporo środków. Opublikowanie obszarów priorytetowych jest także wskazówką, które organizacje będą miały problemy z uzyskaniem środków – jak widać, są to organizacje ze sfery rozwoju lokalnego, ratownictwa, ochrony zwierząt czy nauki oraz różnego rodzaju hobby.

Wspomnieć trzeba również, że współpraca organizacji z samorządami nie musi obejmować tylko kwestii pozyskiwania dotacji. Może ona obejmować na przykład:

− doradztwo i udzielanie organizacjom pomocy merytorycznej w przygotowywaniu projektów i pisaniu wniosków;

− udzielanie informacji o istnieniu innych źródeł finansowania, zwłaszcza pochodzących z innych źródeł publicznych, sektora prywatnego, funduszy celowych i prywatnych fundacji;

− opiniowanie wniosków o dotacje do innych instytucji lub organów administracji publicznej – udzielanie rekomendacji;

− wspieranie akcji promującej przekazywanie 1% podatku dochodowego od osób fizycznych organizacjom pożytku publicznego;

− organizacje wspólnych konferencji i seminariów;

− wspólne rozpoznawanie potrzeb i wspólne planowanie działań służących zaspokojeniu tych potrzeb;

− wzajemne wykorzystywanie wiedzy profesjonalistów pracujących w administracji publicznej i organizacjach;

− prowadzenie bazy danych o organizacjach pozarządowych realizujących zadania publiczne;

− udostępnianie wykazu organizacji pozarządowych na stronach internetowych organów administracji publicznej;

− inicjowanie lub organizowanie szkoleń podnoszących jakość pracy organizacji pozarządowych w sferze zadań publicznych, doskonalących umiejętności zarządzania organizacją;

− prowadzenie punktów poradnictwa dla organizacji pozarządowych;

− udzielanie bezpłatnych porad prawnych dla organizacji pozarządowych;

− działalność informacyjną w zakresie oferowanych przez inne podmioty szkoleń i publikacji dla organizacji pozarządowych;

− popularyzację działalności organizacji pozarządowych na stronach internetowych administracji publicznej.

Konkludując, można stwierdzić, że w przyszłości stopniowo zanikać będą granice między sektorami, ponieważ organizacje dysponują znacznymi środkami publicznymi i świadczą usługi społeczne; firmy tworzą programy CSR albo zakładają fundacje aktywne w sferze niekomercyjnej (McLeish 1995). Powstają więc quasi-publiczne podmioty, niemające jednak uprawnień i autorytetu przypisanego instytucjom samorządowym czy rządowym, w związku z czym status takich organizacji jest nieczytelny. Powstają też quasi-społeczne organizacje, które mają zarówno realizować szczytne cele, jak i dbać o dobro firmy założyciela.

Wszystko to zmienia zarządzanie organizacjami, kierując je na nowe obszary.

Zewnętrzne determinanty

wiedza społeczeństwa o organizacjach

konkurencja

tradycja współpracy z biznesem

etyka biznesu

działania samorządowe

system podatkowy

system społeczno-podatkowy