Antropogeniczna zmiana klimatu, jako jedno z największych wyzwań społecznych, ma szczególne znaczenie dla zmian w morzach i ich wykorzystaniu. Rys. 13powiązania między zmianami klimatu, ekosystemem morskim, sposobami użytkowania i planowaniem przes-trzennym obszarów morskich, również jako in-strumentem realizacji celów zrównoważonego rozwoju.
W zmieniających się morzach uwzględnienie i włączenie do MSP skutków klimatycznych ma ogromne znaczenie dla zachowania ost-rożności i przyszłościowego charakteru MSP oraz dla opracowania planów, które będą zrównoważone w perspektywie długotermino-wej.
Rys. 13: Ilustracja powiązań między zmianami klimatu, ekosystemami morskimi i planowaniem przestrzen-nym obszarów morskich, po (Frazão Santos, 2020)
Zmiany klimatyczne zmienią warunki fizyczne, chemiczne i biologiczne w Morzu Północnym i Bałtyckim. Będzie to miało nieuchronny wpływ na ekosystemy morskie, ich strukturę i funkcje, co może również spowodować zmianę usług ekosystemowych. Zmiany te mogą mieć
również bezpośredni wpływ na wykorzystanie, np. do celów żeglugi, energii odnawialnej lub wydobycia zasobów. (Frazão Santos, 2020).
Poniższa tabela przedstawia projekcje niektórych istotnych parametrów.
Tabela 4: Prognozy klimatyczne dla wybranych parametrów 1 (UBA, in Vorbereitung), ² (IPCC, 2019), 3 (Schade N, 2020)
Morze Północne Morze Bałtyckie Wzrost średniej temperatury
powierzchni morza w latach 2031-2060 (w 50 percentylu scenariusza RCP8.5 w stosunku do lat 1971-2000)1.
1 – 1,5 °C 1,5 – 2 °C
Wzrost średniej temperatury powierzchni morza w latach 2071-2100 (w 50 percentylu scenariusza RCP8.5 w porównaniu z latami 1971-2000)1
2,5 – 3 °C 2,5 – 3,5 °C
Wzrost globalnego poziomu morza 2100 (scenariusz RCP8.5 w porównaniu do okresu 1986-2005)2
61 - 110cm 61 - 110cm
Wzrost ekstremalnych prędkości wiatru (scenariusz
RCP8.5 w porównaniu do okresu 1971-2000)3
0 - 0,5 m/s Brak większości znaczących wzrostów na zachód od linii Stralsund-Trelleborg; na wschód od niej 0-0,5 m/s
Jako wkład w ochronę klimatu należy przede wszystkim wymienić przepisy dotyczące morskiej energii wiatrowej. Zakładając, że obecny współczynnik unikania emisji CO2 dla energii elektrycznej z morskiej energii wiatrowej jest ekstrapolowany na rok 2040, potencjał unikania emisji CO2 wynosi średnio (UBA, 2019) do roku 2040, daje to potencjał
uniknięcia emisji CO2 wynoszący średnio 62,9 Mt ekwiwalentu CO2 rocznie w okresie od 2020 do 2040 r. Dla porównania, roczne emisje z elektrowni w przemyśle energetycznym w 2016 r. wyniosły 294,5 Mt ekwiwalentu CO2 rocznie.
(BMU, 2019). W Tabela 5przedstawiono potencjał redukcji emisji dla lat 2020, 2040 oraz średnią roczną dla całego okresu.
Tabela 5: Obliczenie potencjału unikania emisji CO2 wynikającego z przepisów dotyczących morskiej energii wiatrowej.
moc za- instalo-wana
Godziny pełnego obciąże-nia
roczna pro-dukcja energii elektrycznej
Współczynnik unikania emisji CO2
Unikanie emisji CO2
GW h/a GWh/a g CO2eq/kWh Mt CO2eq/a
2020 7,2 3800 27360 701 19,2
2040 40 3800 152000 701 106,6
średnie uniknięcie
emisji CO2 na rok 62,9
Ponadto do ochrony klimatu przyczynia się utrzymanie wolnych obszarów priorytetowych w zakresie ochrony przyrody oraz potencjał ekosystemów jako naturalnych pochłaniaczy dwutlenku węgla. Wyznaczenie obszarów priorytetowych i zastrzeżonych dla ochrony przy-rody może również przyczynić się do wzmocnie-nia odporności ekosystemów, a tym samym wesprzeć zasadę ostrożności.
Z deklaracji misji wynika, że zastosowanie przy-jaznych dla klimatu technologii w oceanie wspiera bezpieczeństwo energetyczne oraz rea-lizację krajowych i międzynarodowych celów kli-matycznych.
Rozwój analiz ryzyka i wrażliwości w odniesieniu do zmian klimatu oraz środków adaptacyjnych w odpowiednich sektorach powinien być przekazywany do planowania przestrzennego.
Holistyczna perspektywa planowania przestrzennego może pomóc w koordynacji zgodności środków z innymi sposobami użytkowania i ochroną przyrody morskiej oraz w unikaniu konfliktów.
W tym celu można by zainicjować dialog w celu zapewnienia, że na forum planowania przestrzennego odbędzie się wspólna dyskusja z zainteresowanymi stronami z tych sektorów.
W celu kompleksowego uwzględnienia zmian klimatu w PPOM, konieczne jest wzmocnienie współpracy instytucjonalnej, w tym międzynarodowej, na Morzu Północnym i Bałtyckim. Projekty oferują w szczególności możliwość opracowania spójnych podejść z krajami sąsiadującymi lub, na przykład, korzystania ze wspólnych zbiorów danych.
Należy skupić się na dalszym rozwoju koncepcji usług ekosystemów morskich, a w szczególności potencjału naturalnych pochłaniaczy dwutlenku węgla.
2 Opis i ocena stanu środo-wiska
Zgodnie z sekcją 8 ROG w powiązaniu z.
Załączniki 1 i 2 do sekcji 8 ROG, raport środo-wiskowy zawiera opis cech środowiska oraz ak-tualny stan środowiska na obszarze objętym badaniem SEA. Opis aktualnego stanu środo-wiska jest niezbędny, aby móc prognozować jego zmianę po wdrożeniu planu. Przedmiotem inwentaryzacji są towary chronione wymienione w 8 ust. 1 ROG oraz interakcje między nimi. Pre-zentacja jest zorientowana na problem. Nacisk kładzie się zatem na ewentualne istniejące presje, elementy środowiska wymagające szczególnej ochrony oraz te chronione interesy, na które realizacja planu będzie miała silniejszy wpływ. Przestrzenny opis środowiska opiera się na odpowiednich skutkach środowiskowych planu. Ich zakres jest zróżnicowany w zależności od rodzaju oddziaływania i danej nie-ruchomości chronionej, i może wykraczać poza granice planu.
Obszar
Niemiecka WSE na Morzu Północnym i Morzu Bałtyckim ma duże znaczenie dla wielu zastosowań i dla środowiska morskiego. Jed-nocześnie jego powierzchnia jest ograniczona, więc oszczędne gospodarowanie gruntami jest koniecznością. Oszczędne gospodarowanie gruntami znajduje więc swoje odzwierciedlenie również w wytycznych i zasadach planu zagospodarowania przestrzennego, w wyniku czego chroniony zasób gruntów ma w RPO szczególne znaczenie, zarówno co do zasady, jak i we wszystkich rodzajach użytkowania.
Jedną z wiodących zasad planowania przestrzennego jest zrównoważony rozwój przestrzeni (por. sekcja 1(2) ROG). Podstawą tego zrównoważonego rozwoju ograniczonych zasobów gruntów w WSE Morza Północnego i Bałtyckiego jest możliwie najbardziej efektywne i oszczędne wykorzystanie gruntów, zwłaszcza
w przypadku konkurujących ze sobą sposobów użytkowania. Może to prowadzić do sytuacji, w której RPO nie zawsze określa pożądany obszar do wykorzystania, ale raczej obszar wystarczający. Z tego powodu proces plano-wania przestrzennego, oparty na założeniu oszczędnego korzystania z terenu i wyważeniu różnych interesów ochrony i użytkowania, jest sam w sobie traktowaniem terenu jako przedmi-otu ochrony.
Przy łącznym rozpatrywaniu wszystkich postanowień planu można odnieść wrażenie, że prawie żaden obszar niemieckiej WSE nie pozostaje niewykorzystany, jeśli w ogóle. Z jed-nej strony, przeznaczenie obszaru do określo-nego wykorzystania nie musi oznaczać, że 100
% tego obszaru zostanie wykorzystane do tego celu. Po drugie, nie wszystkie zastosowania mają miejsce w tym samym czasie. Planowanie przestrzenne na morzu ma do dyspozycji przes-trzeń trójwymiarową, co może prowadzić do nakładania się sposobów użytkowania na jed-nym obszarze, jak to ma miejsce np. w przypadku użytkowania rurociągów i żeglugi.
Nawet zastosowania, które faktycznie zajmują teren, niekoniecznie zajmują 100% tego terenu.
Przykładem tego jest wykorzystanie energii wi-atru na morzu. Rzeczywiste zużycie gruntów przez turbiny wiatrowe i platformy (w tym ochrona przed wymywaniem) oraz okablowanie w obrębie parku wynosi mniej niż 0,5 % obs-zarów określonych dla morskiej energetyki wiat-rowej.
Innym aspektem zrównoważonego i ekonomicz-nego wykorzystania zasobów lądowych jest obo-wiązek demontażu konstrukcji, kabli po-dmorskich itp. po zakończeniu okresu ich eks-ploatacji, tak aby obszary te były dostępne do późniejszego wykorzystania.