Ptaki wędrowne
2.10.3.2 Znaczenie poszczególnych po- po-dobszarów WSE dla migracji
ptaków
Do oceny znaczenia poszczególnych podobs-zarów w.s.e. dla migracji ptaków stosuje się kry-teria oceny wymienione w rozdziale 2.11.3, z uwzględnieniem głównych grup ptaków wodnych, żurawi i ptaków drapieżnych oraz ptaków lądowych. W przypadku gatunków wymagających szczególnej ochrony zgodnie z załącznikiem I dyrektywy ptasiej oraz gatunków ptaków podlegających szczególnej ochronie zgodnie z art. 4 ust. 2 dyrektywy ptasiej przepro-wadza się dodatkową ocenę indywidualną. Ro-zważane podobszary obejmują obszary zastrzeżone i priorytetowe dla morskiej energii wiatrowej określone w planie zagospodarowania przestrzennego oraz korytarz migracji ptaków Fehmarn Belt Lolland (tzw. "linia lotu ptaków"), który jest określony jako obszar zastrzeżony dla ochrony przyrody.
Obszar priorytetowy energia wiatrowa EO1 Ptactwo wodne
Ogólnie rzecz biorąc, teren EO1 ma średnie znaczenie dla wędrownych ptaków wodnych.
Wynika to z faktu, że obszar ten jest oblegany przez kilka gatunków wymagających szcze-gólnej ochrony (np. gęś białoczelna, łabędź krzykliwy, edredon, kaczka żałobna i markaczka), ale leży poza głównym szlakiem wzdłuż wybrzeża Niemiec. Wyniki monitoringu środowiska na obszarze EO1 "Westlich Adler-grund" wskazują jednak, że migracja chronionych gatunków ptaków wodnych ma niewielkie znaczenie (BIOCONSULT SH 2016,
2017). Przykładowo, bocje zaobserwowano ty-lko 26 osobników w 2014 r. i 105 osobników w 2015 r. Obserwacje edredonów wyniosły łącznie 457 w 2014 r. i 2786 w 2015 r., co stanowiło ok.
0,3% populacji biogeograficznej w obszarze EO1 w 2015 r. Wskaźniki obserwacji markaczki, aksamitki i długoszponki również były niższe niż 0,5% każdej populacji biogeograficznej w obu latach (2014 i 2015) (markaczka 0,33%, aksamitka 0,05%, długoszponka 0,4%). Ob-serwacja 42 migrujących gęsi białoczelnych (B
I-OCONSULT 2016) stanowi ok. 0,01% populacji bi-ogeograficznej. W odniesieniu do łabędzia krzykliwego zauważono również, że obszar ten nie ma dużego znaczenia dla migracji, ponieważ w jednym roku odnotowano jedynie około 0,3%
populacji biogeograficznej.
Dźwigi
Na terenie stanowiska EO1 odnotowano łącznie 546 migrujących żurawi podczas jesiennej mi-gracji w 2014 roku oraz 110 podczas jesiennej migracji w 2015 roku (BIOCONSULT SH 2016, 2017). 546 żurawi odpowiada około 1,4% popu-lacji odpoczywającej na Pomorzu Zachodnim (liczebność odpoczywająca: ponad 40 000 osob-ników jednorazowo) lub 0,6% populacji biogeo-graficznej. W tym przypadku większość tych ptaków mogła zostać przemieszczona na połud-niowy wschód przez północno-zachodnie wiatry z trasy przelotu południowa Szwecja-Rugia.
Jednak żurawie z populacji fińskich (i bałtyckich) mogą mieć większe szanse na pojawienie się w rejonie Orlików. Na przykład na Christiansö i Bornholmie w dniu 12.10.2003 r. odnotowano silne migracje odpowiednio 5 490 i 6 300 żurawi (kierunek lotu W do SW), tak więc można założyć, że w rejonie Adlergrund od czasu do czasu mogą pojawiać się również większe liczby żurawi.
Biorąc pod uwagę te zachowania migracyjne, konieczne jest zróżnicowane podejście. Znane główne szlaki migracyjne mają niewątpliwie ponadprzeciętne znaczenie. Obszary sąsi-adujące z tymi głównymi szlakami migracji mają
prawdopodobnie średnie lub ponadprzeciętne znaczenie w zależności od siły i kierunku wiatru.
Dotyczy to również obszaru EO1.
Ptaki drapieżne
Zgodnie z aktualnymi wynikami badań, obszar EO1 ma niewielkie znaczenie dla migracji ptaków szponiastych, ponieważ odnotowano ty-lko bardzo niską liczbę osobników. Z gatunków wymienionych w załączniku I (V-RL) zaobser-wowano 2 osobniki trzmielojada, 4 osobniki błot-niaka stawowego i 1 osobnika drzemlika.
Ptaki lądowe
W przypadku ptaków brzegowych należy dokonać rozróżnienia między migrantami dzien-nymi i nocdzien-nymi.
Tagzieher
Migrantami dziennymi są głównie gołębie i ptaki śpiewające. Ważną rolę odgrywają tu wytyczne.
Dlatego podczas przeprawy przez Bałtyk kor-zystają głównie z wysp duńskich. Dalsza kon-centracja ptaków wędrownych następuje poprzez "linię lotu ptaków". Obszary te mają zatem ponadprzeciętne znaczenie. Poza tymi głównymi szlakami migracyjnymi intensywność migracji migrantów dziennych w morskich ob-szarach przybrzeżnych jest stosunkowo niska, a zatem ich znaczenie jest niskie lub średnie.
Nocny ściągacz
Nocne migranty stanowią ponad połowę wszystkich ptaków wędrownych w zachodniej części Morza Bałtyckiego. Większość nocnych migracji ptaków odbywa się w szerokim froncie nad Bałtykiem. Ze względu na bardzo wysoką spodziewaną liczbę osobników i znaczny udział gatunków zagrożonych, stanowisko EO1 ma średnie lub ponadprzeciętne znaczenie dla noc-nych migrantów.
Obszar priorytetowy energia wiatrowa EO2 Ptactwo wodne
Ogólnie rzecz biorąc, teren EO2 ma średnie lub ponadprzeciętne znaczenie dla wędrownych ptaków wodnych. Wynika to z faktu, że obszar ten jest oblegany przez kilka gatunków wyma-gających szczególnej ochrony (np. gęś białoczelna, łabędź krzykliwy, edredon, markaczka i aksamitka), ale leży poza głównym szlakiem wzdłuż wybrzeża Niemiec. Jednakże, mimo że wyniki badania stanu wyjściowego dla planowanej morskiej farmy wiatrowej "Baltic Ea-gle" wskazują, że migracja niektórych chronionych gatunków ptaków wodnych ma je-dynie niewielkie znaczenie (OECOS 2012a). Na przykład w 2011 roku widziano tylko 347 osob-ników. Obserwacje edredonów w 2011 roku wyniosły 140 sztuk, co stanowi około 0,01% pop-ulacji biogeograficznej odnotowanej w obszarze EO2 w 2011 roku. Wskaźniki obserwacji markaczki i lodówki były również bardzo niskie w 2011 roku i wynosiły odpowiednio 0,04% i 0,06%
odpowiednich populacji biogeograficznych. Z kolei markaczki odnotowywano w dużej liczbie osobników. W ten sposób w 2011 roku naliczono 8174 osoby. Oznacza to, że przez obszar EO2 przeszło ok. 1,5 % populacji biogeograficznej.
Tym samym obszar ten ma ponadprzeciętne znaczenie dla migracji kaczki żałobnej.
Stwierdzenie 2619 migrujących gęsi białoczel-nych (OECOS 2012a) odpowiada udziałowi około 0,34 % populacji biogeograficznej, a zatem ob-szar ten ma średnie znaczenie. Jeśli chodzi o łabędzia krzykliwego, należy zauważyć, że ob-szar ten nie ma dużego znaczenia dla migracji, ponieważ w jednym roku odnotowano tylko 30 osobników.
Dźwigi
Na terenie stanowiska EO2, podczas jesiennej migracji w 2008 roku odnotowano łącznie 1231 migrujących żurawi (OECOS 2012a). 1231 żurawi odpowiada około 3,1 % populacji odpoczy-wającej na Pomorzu Zachodnim (liczebność od-poczywająca: ponad 40 000 osobników w tym samym czasie) lub 1,37 % populacji biogeo-graficznej. W tym przypadku większość tych
ptaków mogła zostać przemieszczona na połud-niowy wschód przez północno-zachodnie wiatry z trasy przelotu południowa Szwecja-Rugia.
Jednak żurawie z populacji fińskich (i bałtyckich) mogą mieć większe szanse na pojawienie się w rejonie Orlików. Na przykład na Christiansö i Bornholmie w dniu 12.10.2003 r. odnotowano silne ruchy migracyjne, w których uczestniczyło odpowiednio 5 490 i 6 300 żurawi (kierunek lotu W do SW), tak więc można założyć, że czasami większa liczba żurawi może pojawiać się równ-ież na terenie EO2.
Biorąc pod uwagę te zachowania migracyjne, konieczne jest zróżnicowane podejście. Znane główne szlaki migracyjne mają niewątpliwie ponadprzeciętne znaczenie. Obszary sąsi-adujące z tymi głównymi szlakami migracji mają prawdopodobnie średnie lub ponadprzeciętne znaczenie w zależności od siły i kierunku wiatru.
Dotyczy to również obszaru EO2.
Ptaki drapieżne
Zgodnie z aktualnymi wynikami badań, obszar EO2 ma niewielkie znaczenie dla migracji ptaków szponiastych, ponieważ odnotowano tu jedynie bardzo niskie liczby osobników. I tak, spośród gatunków z Załącznika I (V-RL) zaob-serwowano myszołowa 1 osobnik, błotniaka sta-wowego 4 osobniki, bielika 2 osobniki i drzemlika 4 osobniki (OECOS 2012a).
Ptaki lądowe
W przypadku ptaków brzegowych należy dokonać rozróżnienia między migrantami dzien-nymi i nocdzien-nymi.
Tagzieher
Migrantami dziennymi są głównie gołębie i ptaki śpiewające. Ważną rolę odgrywają tu wytyczne.
Dlatego podczas przeprawy przez Bałtyk kor-zystają głównie z wysp duńskich. Dalsza kon-centracja ptaków wędrownych następuje poprzez "linię lotu ptaków". Obszary te mają zatem ponadprzeciętne znaczenie. Poza tymi głównymi szlakami migracyjnymi intensywność
migracji migrantów dziennych w morskich ob-szarach przybrzeżnych jest stosunkowo niska, a zatem ich znaczenie jest niskie lub średnie.
Nocny ściągacz
Nocne migranty stanowią ponad połowę wszystkich ptaków wędrownych w zachodniej części Morza Bałtyckiego. Większość nocnych migracji ptaków odbywa się w szerokim froncie nad Bałtykiem. Ze względu na bardzo wysokie spodziewane liczby osobników oraz znaczny udział gatunków zagrożonych, obszar EO2 ma średnie lub ponadprzeciętne znaczenie dla noc-nych migrantów.
Obszar priorytetowy energia wiatrowa EO3 Ptactwo wodne
Ogólnie rzecz biorąc, obszar terenu EO3 ma średnie lub ponadprzeciętne znaczenie dla wędrownych ptaków wodnych. Wynika to z faktu, że obszar ten jest oblegany przez kilka gatunków wymagających szczególnej ochrony (np. gęś białoczelna, łabędź krzykliwy, edredon, markaczka i aksamitka), ale leży poza głównym szlakiem wzdłuż wybrzeża Niemiec. Wyniki monitoringu budowy morskiej farmy wiatrowej
"EnBW Baltic 2" wskazują jednak, że migracja niektórych chronionych gatunków ptaków wodnych ma jedynie niewielkie znaczenie (IFAÖ 2016b). Dla przykładu, spośród bocji zwyczajnych, w 2014 roku zaobserwowano tylko 91 osobników, a w 2015 roku aż 18. Jeśli chodzi o markaczkę, w obszarze EO3 zaobserwowano około 0,5% (2014) i 0,12% (2015) biogeo-graficznej populacji (IFAÖ2016b). Wskaźnik ob-serwacji aksolotla wyniósł 105 osobników, podobnie było w przypadku kaczki długosternej.
Podczas codziennych obserwacji w okresie od jesieni 2013 r. do jesieni 2015 r. w obszarze EO3 wskaźniki obserwacji kaczek edredonowych były bardzo zróżnicowane. Przykładowo, najwyższa liczba obserwacji edredona miała miejsce jesienią 2013 roku - 10 832 osobniki, a najniższa wiosną 2015 roku - 1 823 osobniki (IFAÖ2016b).
Zatem maksymalnie 1,1 % populacji biogeo-graficznej zaobserwowano na niewielkim ob-szarze WSE w okresie migracji, a zatem obszar EO3 ma ponadprzeciętne znaczenie dla migracji edredonów. Obszar EO3 ma porównywalne znaczenie dla migracji gęsi białoczelnej.
Przykładowo, w ramach monitoringu projektu OWP "EnBW Baltic 2" wykryto 8 190 migru-jących gęsi białoczelnych w 2014 r. i 2 622 w 2015 r. (IfAÖ 2016a i b). Stanowią one od-powiednio około 1,06% i 0,34% populacji bioge-ograficznej. W odniesieniu do łabędzia krzykli-wego należy zauważyć, że obszar ten nie ma dużego znaczenia dla migracji, ponieważ w jednym roku odnotowano jedynie około 0,03%
populacji biogeograficznej.
Dźwigi
Na terenie Obszaru EO3 bardzo wysoką liczbę 5 028 i 3 517 żurawi odnotowano odpowiednio jesienią 2014 i jesienią 2015 roku (IfAÖ 2016a i b). Zatem przez teren Obszaru EO3 przeszło od-powiednio około 5,6% i 3,9% populacji biogeo-graficznej. Przyczyną tego są przypuszczalnie silniejsze wiatry wschodnie, przez co żurawie zniosły się na teren obszaru projektu OWP
"EnBW Baltic 2". Potwierdza to fakt, że jesienią 2015 roku żurawie na "EnBW Baltic 2" były ob-serwowane tylko przy sile wiatru o sile 2 - 5 Beauforta z północnego wschodu lub wschodu.
Biorąc pod uwagę zachowania migracyjne, konieczne jest zróżnicowane podejście. Znane główne szlaki migracyjne mają niewątpliwie ponadprzeciętne znaczenie. Obszary sąsi-adujące z tymi głównymi szlakami migracji mają przypuszczalnie średnie lub ponadprzeciętne znaczenie w zależności od siły i kierunku wiatru.
Dotyczy to również obszaru EO3.
Ptaki drapieżne
Zgodnie z aktualnymi wynikami badań, obszar EO3 ma niewielkie znaczenie dla migracji ptaków szponiastych, ponieważ odnotowano ty-lko bardzo niskie liczby osobników.
Ptaki lądowe
W przypadku ptaków brzegowych należy dokonać rozróżnienia między migrantami dzien-nymi i nocdzien-nymi.
Tagzieher
Migrantami dziennymi są głównie gołębie i ptaki śpiewające. Ważną rolę odgrywają tu wytyczne.
Dlatego podczas przeprawy przez Bałtyk kor-zystają głównie z wysp duńskich. Dalsza kon-centracja ptaków wędrownych następuje poprzez "linię lotu ptaków". Obszary te mają zatem ponadprzeciętne znaczenie. Poza tymi głównymi szlakami migracyjnymi intensywność migracji migrantów dziennych w morskich ob-szarach przybrzeżnych jest stosunkowo niska, a zatem ich znaczenie jest niskie lub średnie.
Nocny ściągacz
Nocne migranty stanowią ponad połowę wszystkich ptaków wędrownych w zachodniej części Morza Bałtyckiego. Większość nocnych migracji ptaków odbywa się w szerokim froncie nad Bałtykiem. Ze względu na bardzo wysoką spodziewaną liczbę osobników i znaczny udział gatunków zagrożonych, stanowisko EO3 ma średnie lub ponadprzeciętne znaczenie dla noc-nych migrantów.
Fehmarnbelt ("Vogelfluglinie")
BfN opisuje korytarz migracji ptaków na ob-szarze pasa Fehmarn w swoim wkładzie do planu ochrony przyrody w następujący sposób (BfN 2020):
Pas Fehmarnbelt jest jednym z najważniejszych punktów koncentracji migracji ptaków w Europie (Koop 2004). Obszar pomiędzy wyspami Feh-marn i Lolland, znany również jako część "linii lotu ptaków", jest dwa razy w roku wykorzysty-wany w znacznych skupiskach zarówno przez migrujące ptaki lądowe, jak i wodne. Szacuje się, że tylko jesienią przez Fehmarnbelt przelatuje rocznie 100 milionów ptaków, głównie ptaków śpiewających (Koop 2004). Zajmuje więc ważne miejsce w systemie migracji ptaków w Eurazji.
Dla ptaków lądowych pas Fehmarnbelt, jako naj-krótsze połączenie między Niemcami, wschodnią Danią i Szwecją, stanowi ważny etap na trasie migracji ze Skandynawii do Europy Środkowej. W szczególności migranci termiczni, tacy jak duże ptaki szponiaste, ale także dzienne ptaki śpiewające, unikają długich lotów nad wodą i koncentrują się na migracji w geo-graficznych wąskich gardłach, takich jak Feh-marnbelt, w celu przelotu najkrótszą trasą nad wodą (Hüppop et al. 2018). Przy wielkości ok.
10.000 do 25.000 ptaków szponiastych w okresie migracji dochodzi do ważnych międzynarodowo koncentracji ptaków wędrownych, które spełniają kryterium IBA kate-gorii "A 4 iv" (globalnie ważne zgromadzenia,
"miejsce wąskiego gardła").
Pas Fehmarnbelt jest również niezwykle ważny dla migracji ptaków wodnych. Na tym obszarze zbiegają się różne szlaki migracyjne, które wcześniej biegły równolegle do wybrzeża lub przez otwarte Morze Bałtyckie, gdy nadchodziły ze wschodu. Co najmniej 300.000 kaczek edre-donowych, 50.000 - 80.000 bernikli białolicych, 50.000 - 80.000 bernikli białolicych, jak również ponad 500.000 limniczek larwalnych i > 1.000 czajek przekracza ten obszar w drodze ze swoich skandynawskich lub zachodniosyber-yjskich terenów lęgowych na Morze Wattowe.
Nie ma alternatywnych tras do Fehmarnbelt, które mogłyby być wykorzystywane przez większą liczbę osób.
W przypadku ptaków śpiewających w nocy można zaobserwować bardziej rozległe wzorce migracji ze względu na ograniczone możliwości orientacji optycznej. Jednakże pomiary wzorców migracji za pomocą radaru na Morzu Bałtyckim i w różnych miejscach przybrzeżnych sugerują, że wyższe wskaźniki migracji występują również w nocy wzdłuż "linii lotu ptaków" nad wyspami duńskimi i Fehmarn, z malejącymi wskaźnikami w kierunku wschodnim (Bellebaum et al. 2008).
Fehmarnbelt jest zatem centrum migracji ptaków. Podczas gdy dominującym kierunkiem
migracji ptaków lądowych w okresie migracji jest kierunek z północnego wschodu na południowy zachód, ptaki wodne przemierzają w tym okresie obszar ze wschodu na zachód. Migracja do domów przebiega w przeciwnym kierunku. Ob-szar ten ma szczególne znaczenie ochronne dla migracji ptaków przez Morze Bałtyckie, dlatego też powinien być chroniony jako obszar prioryte-towy dla migracji ptaków.