Strategiczna przesada
4. W yniki badań
■V“ ““--- '■'r~
10-20 lat 21-30 lat 31-40 lat 41-50 lat p o w y ż e j 50 lat
Rys. 2. Struktura wiekowa ankietowanych internautów
Kolejną badaną zmienną była struktura wykształcenia ankietowanych internautów (rys. 3).
70.00
60.00 50.00
f , 40.00 c
■o 30.00
ii
20.00
10.00
0.00
. s n i i 5 7 .3 5 i*;
• i • ' .
'/ T r i
■ S
i
• i
I j j l l ll
B
.. v v: . : V
-1 0 ,2 0
. 1 3 .2 4
-
B
— J B S B E H L "
U
zawodowa fcadnla pollcaalna I MI IM
• y ł m brak danychRys. 3. Struktura wykształcenia ankietowanych internautów
Otrzymane wartości nie różnią się zbytnio od wyników innych badań przeprowadzanych przez wiodące polskie ośrodki badawcze. Można więc przyjąć, że badana w ankiecie grupa internautów jest reprezentatywna dla polskiego społeczeństwa internetowego.
Kolejną badaną cechą była szybkość (przepustowość) łącz internetowych, z których korzystają ankietowani. Jak wiadomo nie od dzisiaj, przepustowość tych łącz pozostawia w Polsce wiele do życzenia (rys. 4).
15%
S3 modem (56 kbps) hSDI/CDI (115 kbps) □ ISDN (128 kbps)
□ >256 kbps ■ >1 Mbps □ brak danych Rys. 4. Szybkość łącz internetowych, z których korzystają ankietowani Internauci
Dalsze etapy badań miały za zadanie analizę zgromadzonego materiału dotyczącego kryteriów i subkryteriów oceny witryn internetowych. Dla każdego badanego kryterium została obliczona średnia liczba punktów, a dla uporządkowania i zobiektywizowania wyników otrzymane wartości poddano normalizacji. Przypisane przez internautów punkty pozwalają na rangowanie kryteriów według ich ważności.
Kolejnym efektem przeprowadzonego badania było określenie ważności kryteriów oceny witryny internetowej. Na podstawie wypełnionych przez internautów ankiet sporządzono uporządkowaną listę najważniejszych kryteriów oceny witryn internetowych. Wyniki przedstawia tablicy 2.
Tablica 2. Ważność kryteriów oceny witryny internetowej
Pozycja K ry teriu m P u n k ta c ja
1 ak tu aln o ść w itry n y 8,67
2 zaw arto ść treści 8,54
3 szybkość ładow ania w itryny 8,19
4 łatw ość naw igacji 7,78
5 pierw sze w rażenia 6,55
6 ekspozycja w izerunku przedsiębiorstw a 6,12
7 dostępność dodatkow ych inform acji 5,47
8 zaw arto ść m ultim edialna 4,87
9 dostępność a ltern aty w n y ch możliwości eksploracji 4,68
Ś red n ia w ażność k ry te riu m 6,76
Najważniejszymi dla internautów kryteriami oceny jakości projektowania i użytkowania witryny jest jej aktualność, zawartość treści, szybkość ładowania witryny oraz łatwość nawigacji. Wszystkie te elementy zostały ocenione przez ankietowanych znacznie powyżej średniej ważności kryteriów (6,76).
Nawet najlepiej zaprojektowana witryna, korzystająca z najnowszych osiągnięć technologii sieciowej nie zdobędzie popularności wśród internautów, jeśli nie będzie przedstawiała aktualnych inform acji dotyczących przedsiębiorstwa, oferowanych przez nie produktów i usług, a prezentowane informacje nie będą bardziej kompleksowe niż w tradycyjnych środkach przekazu.
Typowym przykładem są strony biur podróży, których oferta zmienia się codziennie. Bez zastosowania mechanizmów bieżącej aktualizacji danych i prezentacji kompleksowej informacji o oferowanych wyjazdach witryna, a zarazem firma, szybko straci wiarygodność w oczach klienta.
Zaw artość treści to kolejny niezwykle ważny dla internautów element poprawnie skonstruowanej witryny internetowej. Warstwa informacyjna serwisów internetowych musi być łatwo przyswajalna i dobrze zorganizowana. Bardzo istotna jest również wiarygodność publikowanych informacji - wiadomości niesprawdzone, nieprawdziwe, opublikowane bez podania autora, mogą zmniejszyć zaufanie internautów do przedsiębiorstwa. Istotnym elementem publikowania informacji w sieci jest również odpowiednie wykorzystanie technologii hiperlinków. Jak powinno wyglądać właściwe ich użycie można zobaczyć na stronie Wielkiej Internetowej Encyklopedii Multimedialnej (http://wiem.onet.pl) - w momencie pojawienia się w opisie trudniejszych słów lub zwrotów użytkownik ma możliwość automatycznego przejścia na strony objaśniające ich znaczenie.
Szybkość ładowania witryny to wciąż bolączka polskich internautów.
Brak ogólnie dostępnych łącz szerokopasmowych uniemożliwia kreowanie bardziej interaktywnego przekazu, gdyż zbyt długi czas ładowania witryny zwykle zniechęca użytkowników do odwiedzania takich stron przedsiębiorstwa. Należy więc pamiętać o odpowiedniej pod tym względem optymalizacji elementów strony, przystosowując ją do publikacji w przestrzeni Internetu.
Łatwość nawigacji to kolejna cecha witryny internetowej, do której wagę przywiązują badani. Łatwość poruszania się po witrynie firmowej przedsiębiorstwa, uproszczenie dotarcia do poszukiwanych informacji, przejrzysta mapa serwisu są więc istotnymi cechami, na które należy zwrócić uwagę podczas projektowania witryny.
Kolejne miejsca w rankingu zajmują elementy związane z zasadami projektowania witryn internetowych - są nimi pierwsze w rażenia oraz ekspozycja w izerunku przedsiębiorstwa. Należy zauważyć, że w prowadzonych badaniach, według oceny internautów, ważność tych kryteriów przekracza granicę 60%, co powoduje ze należy je uznać za bardzo ważne czynniki budowy strony internetowej.
Najmniej doceniane są przez internautów zaawansowane rozwiązania multimedialne oraz dostępność alternatywnych możliwości eksploracji. Na niewielką ważność rozwiązań multim edialnych (wyszukana grafika, animacje,
przekaz wideo) z całą pewnością wpływa jakość łącz internetowych posiadanych przez badanych - zajmujące niejednokrotnie po kilkaset kilobajtów animacje czy filmy ładują się w oknie przeglądarki internauty korzystającego z modemu niezwykle długo, czym skutecznie zniechęcają go do wizyt na stronach www przedsiębiorstwa publikującego tego typu zawartość.
Niedocenianie przez internautów dostępności alternatywnych możliwości eksploracji w itryny wiąże się z coraz większą funkcjonalnością przeglądarek stron internetowych, które, podobnie do edytorów tekstu, mają obecnie możliwość dowolnego wpływu na wygląd strony (np. możliwość wyłączenia grafiki podczas ładowania strony HTML). Nowoczesne przeglądarki oferują również możliwość wydrukowania dowolnego fragmentu wyświetlanej strony oraz precyzyjnego przenoszenia treści strony do dowolnej aplikacji (np. edytora tekstu). Warto również zwrócić uwagę na odchylenia standardowe dla poszczególnych kryteriów.
Wartość odchylenia standardowego dla wszystkich kryteriów wahała się w granicach 1,52-2,71 (tab. 3). Ankietowani internauci byli najbardziej zgodni, co do ważności kryterium „aktualność witryny”, najmniejsza zgodność panowała natomiast w stosunku do kryterium „zawartość multimedialna”. Wartość odchylenia dla trzech najważniejszych, według internautów, kryteriów projektowych wahała się w granicach 1,52-1,76. Ankietowani dość jednomyślnie ocenili więc ważność tych kryteriów. Zwraca uwagę wysoka wartość odchylenia standardowego (2,33) dla kryterium łatwość nawigacji - przy dość dużej ważności tego kryterium (7,78 pkt) zaobserwować można jednak znaczną rozpiętość ocen.
Można więc wywnioskować, że istnieje podział pomiędzy użytkownikami Internetu co do ważności tego kryterium.
Stosunkowo wysokie wartości odchylenia standardowego (2,35-2,71) posiadają również mniej ważne kryteria oceny witryny internetowej: dostępność dodatkowych informacji, zawartość multimedialna oraz dostępność dodatkowych możliwości eksploracji, co można zinterpretować jako potwierdzenie istnienia wśród internautów znacznych rozbieżności w ocenie ważności (istotności) tych kryteriów projektowania witryn.
Tablica 3. Odchylenia standardowe dla poszczególnych kryteriów oceny witryny internetowej
Pozycja K ry teriu m Odchylenie
stan d ard o w e
1 ak tu aln o ść w itryny 1,52
2 zaw artość treści 1,76
3 szybkość ładow ania w itryny 1,68
4 łatw ość naw igacji 2,33
5 pierw sze w rażen ia 1,98
6 ekspozycja w izerunku przedsiębiorstw a 1,95
7 dostępność dodatkow ych inform acji 2,35
8 zaw artość m ultim edialna 2,71
9 dostępność altern aty w n y ch możliwości eksploracji 2,62
Bardziej obiektywne, jak się wydaje, jest rangowanie witryn uwzględniające wagi przypisywane poszczególnym kryteriom przez internautów.
Skomentujmy zatem szerzej te wyniki badań. Żadna z poddanych ocenie witryn internetowych nie zdobyła maksymalnej liczby punktów (28,10). Zestawienie podstawowych zmiennych statystycznych dla badanych witryn z podziałem na branże przedstawia tablica 4.
Tablica 4. Podstawowe zmienne statystyczne dla badanych witryn internetowych
Zmienna Branża IT Inne branże
M aksymalna liczba punktów 25,58 22,75
Minimalna liczba punktów 3,50 2,22
Średnia liczba punktów 14,69 13,78
Odchylenie standardowe 5,56 5,53
Zwracają uwagę zbliżone wartości poszczególnych zmiennych dla branży IT i innych branż. Oznacza to, że jakość projektowania i walory użytkowe witryn przedsiębiorstw tych branż niewiele się między sobą różnią. Należy uznać ten wniosek z badań za nieco zaskakujący. Z drugiej strony, znajduje tu potwierdzenie fakt, że projektowanie witryn powierza się zwykle profesjonalnym zespołom.
Kolejnym etapem analizy wyników badań był podział badanych witryn przedsiębiorstw na 4 grupy jakościowe:
1) witryny bardzo dobre (od 76 do 100 % maksymalnej liczby punktów);
2) witryny dobre (od średniej liczby punktów do 75% maksymalnej liczby punktów);
3) witryny przeciętne ( od 26% liczby punktów do średniej liczby punktów);
4) witryny słabe (0-25% wartości maksymalnej liczby punktów).
Jako granicę podziału pomiędzy grupą witryn dobrych a przeciętnych przyjęto średnią wartość oceny witryny internetowej (14,24) zamiast 50% wartości maksymalnej (14,05).
Analizy dokonano, rozdzielając przedsiębiorstwa na dwie grupy branżowe:
branża IT oraz inne branże. Najwięcej przedsiębiorstw zaliczono do grupy witryn dobrych (24) oraz przeciętnych (21). W grupie witryn bardzo dobrych znalazło się 8 witryn (w tym 5 z branży IT), a w grupie witryn słabych - 7 witryn (2 z branży IT). Dokładny podział na grupy jakościowe przedstawia tablica 5.
Tablica 5. Podział badanych witryn internetowych przedsiębiorstw na grupy jakościow e Viscoplast SA, Berlitz Polska, Carlsberg-Okocim SA, OFE
W poszczególnych grupach jakościowych witryny zostały uporządkowane wg pozycji rankingowej
6. Wnioski
Na podstawie powyższych danych można stwierdzić, że:
• nieznacznie lepiej ocenione zostały firmy z branży it - średnia wartość punktowa dla witryn z tej branży wynosi 14,69, w grupie witryn bardzo dobrych znajdują się witryny 5 przedsiębiorstw z grupy it (na ogólną liczbę 8 witryn);
• największą grupę stanowią witryny przeciętne i dobre (75%), witryny bardzo dobre stanowią niecałe 14% ogółu, dla większości przedsiębiorstw stworzono zatem dobre szanse na właściwe zaistnienie w sieci internetowej,
reasumując wyniki ankiety można stwierdzić, że:
• biorąca udział w ankiecie próbka społeczności internetowej jest reprezentatywna, a uzyskane dane dotyczące podstawowych cech społeczności internetowej są porównywalne z wynikami innych badań;
• polscy internauci dysponują łączami internetowymi o słabej przepustowości, najnowsze światowe trendy dotyczące taniego, szerokopasmowego dostępu do Internetu dla gospodarstw domowych sąjeszcze w Polsce zjawiskiem rzadkim;
• podczas projektowania witryn internetowych przedsiębiorstw szczególną uwagę należy zwrócić na poprawne zaimplementowanie w nich funkcji merytorycznych (zawartość i przejrzystość treści, jej aktualność) i funkcjonalnych (szybkość ładowania stron, łatwość nawigacji), aby odnieść sukces w sieci poprzez właściwe wykorzystanie witryn internetowych, organizacje muszą zadbać o stałe ich aktualizowanie i, co ważne, zbieranie na ich temat uwag płynących z sieci;
• stosowanie form multimedialnych należy ograniczyć do minimum - internauci wyżej cenią sobie inne funkcje strony, dlatego też nieuzasadnione jest wykorzystywanie elementów multimedialnych jako nadrzędnych, powinny one pełnić rolę jedynie obiektów o funkcjach pomocniczych w stosunku do innych składowych części witryny;
• optymalizacja elementów składowych witryn internetowych jest czynnością niezbędną, dysponujący słabymi łączami internetowymi internauci nie są zainteresowani oglądaniem najlepszych nawet stron, jeżeli czas ich ładowania przekracza kilkadziesiąt sekund;
• witryna internetowa to bardzo ważny element w kreowaniu tożsamości i wizerunku przedsiębiorstwa, nie należy więc zapominać o podstawowych, istotnych zasadach projektowania oraz o właściwej ekspozycji elementów tożsamości i wizerunku przedsiębiorstwa na stronach www;
• błędy projektowania, a także źle zastosowane (lub nieodpowiednie) platformy technologiczne mogą znacznie osłabić tożsamość i wizerunek przedsiębiorstwa nie tylko w przestrzeni Internetu, lecz, co jest równie ważne, poprzez efekt skojarzeń - w realnym świecie.
Przeprowadzone badania umożliwiły zidentyfikowanie najważniejszych czynników wpływających na jakość, poprawność projektowania i oddziaływanie witryn internetowych na tożsamość i wizerunek przedsiębiorstwa.
L iteratu ra
1. „E-Commerce & Technology Use”; Raport ePoland, 2001, http://www.
e-biznes.pl/epoland/index.shtmI; 2001.
2. „Badanie polskich użytkowników sieci Internet”; Katedra Marketingu Akademii Ekonomicznej w Krakowie, http://badanie.ae.krakow.pl; 2000.
3. „Wykorzystanie sieci Internet przez polskie firmy”; Katedra Marketingu Akademii Ekonomicznej w Krakowie, http://badanie.ae.krakow.pl; 2001.
4. W oodall G.; “M arket Research on the Internet”. R ockbridge A ssociates Inc.; 2002.
R O Z D Z IA Ł X III.
DEDYKOWANE ROZWIĄZANIA INFORMATYCZNE