polska gospodarka w okresie ostatniego ćwierćwiecza przeszła gruntowną wieloaspektową transformację systemową. w tym okresie zaszły istotne zmiany w polskiej gospodarce, w tym w przedsiębiorstwach oraz podmiotach sektora publicznego, tj. jednostkach samorządu terytorialnego. ponadto sukcesywnie re-alizowane są procesy integracyjne struktur gospodarczych poszczególnych krajów, szczególnie w obszarze Unii europejskiej. podstawą tych procesów była liberaliza-cja transgranicznych przepływów kapitałowych wsparta harmonizacją regulacji prawnych. tymczasem rozwój nowoczesnych technologii generuje doskonalenie, innowacje i udogodnienia elektronicznego transferu danych i udostępniania infor-macji oraz upraszcza kanały dystrybucji produktów i usług, co przyczynia się do zwiększenia wzrostu gospodarczego13. w podmiotach gospodarczych natomiast obserwuje się wzrost standaryzacji stosowanych procedur, wypracowanych tech-nik sprzedaży i prowadzonej działalności gospodarczej. wpływa to pośrednio także na doskonalenie technik gromadzenia, przetwarzania danych i udostępniania informacji przez instytucje sektora publicznego. odgórnie zachodzące procesy ujednolicania i homogenizacji struktur rynkowych oraz oddolnie – upowszechniania standardów technologii informatycznej, są podstawą realizowanego transnaro-dowo zjawiska integracji rynków, globalizacji procesów gospodarczych i technik elektronicznego udostępniania informacji w globalnej sieci internet14.
wzrost innowacji technologicznych elektronicznego udostępniania informacji w sektorze przedsiębiorstw i instytucji sektora publicznego znacząco wpływa na rozwój przedsiębiorczości w gospodarkach rynkowych. niestety pod wzglę-dem szeroko ujętych innowacji w produkcji i gospodarce działające w polsce przedsiębiorstwa i podmioty sektora publicznego należą do najmniej aktywnych w Unii europejskiej15.
szczególnie istotną kwestią, którą należy uwzględnić przy kształtowaniu polityki gospodarczej w polsce na kolejne lata, jest aktywizacja instytucji
sekto-13 M. Dutko, M. Karciarz, Informacja w Internecie, wydawnictwo naukowe pwn, warszawa
2011, s. 31.
14 M. lakomy, Cyberprzestrzeń jako nowy wymiar rywalizacji i współpracy państw, wydawnictwo
Uniwersytet Śląski, Katowice 2015, s. 78.
15 a. żołnierski, Znaczenie kapitału społecznego w procesach zarządzania innowacjami, [w:]
Ra-port o innowacyjności gospodarki polski w 2011 roku, t. baczko (red.), wydawnictwo ine pan, warszawa 2012, s. 36.
ra publicznego do poprawy standardów udostępniania informacji, tak aby po-ziom technologiczny i w zakresie bezpieczeństwa transferu danych w internecie dorównywał standardom rozwiniętych krajów europy zachodniej. znaczącym udogodnieniem w procesie doskonalenia technik elektronicznego udostępniania informacji przez podmioty sektora publicznego oraz poprawy działania instru-mentów bezpieczeństwa jest możliwość realizacji tych procesów w przedsięwzię-ciach inwestycyjnych współfinansowanych z udziałem środków finansowych, dotacji z Unii europejskiej. obecnie powszechnie przyjmuje się, że w kolejnej, rozpoczętej już perspektywie finansowej przewidzianej na lata 2015–2020 klu-czowe aspekty, jakie są wymieniane przy określaniu celów systemowych do osiągnięcia, tj. takich, które powinny być aktywizowane i rozwijane w polskiej gospodarce, to także innowacyjność technologiczna, rozwój gospodarki elek-tronicznej, cyfryzacja instytucji sektora publicznego i poprawa bezpieczeństwa transferu danych w internecie.
pozytywną pochodną tych procesów powinna być w kolejnych latach zna-cząca aktywizacja wzrostu gospodarczego, w tym poprawa sytuacji na rynku pracy w wyniku generowania nowych miejsc zatrudnienia specjalistów od bez-pieczeństwa systemów teleinformatycznych, internetowych i innych obszarów it16. w dalszej perspektywie, także po roku 2020, pochodną tych procesów winna być także poprawa stanu finansów publicznych państwa. podstawą po-wyżej przedstawionych celów strategicznych rozwoju gospodarki elektronicznej i społeczeństwa informacyjnego w polsce są doświadczenia w finansowaniu technologicznych przedsięwzięć inwestycyjnych realizowanych w ramach po-przedniej perspektywy finansowania z udziałem środków finansowych Ue w la-tach 2007–2013. otóż na podstawie tych doświadczeń zauważono, że efektywne wykorzystanie dostępnych funduszy Ue z poprzedniej perspektywy finansowej zdeterminowane było innowacyjnością i przedsiębiorczością działających już efektywnie w warunkach rynkowych podmiotów gospodarczych w polsce.
w zakresie procesu ekonomicznej globalizacji od pewnego czasu zachodzą istotne globalnie działające zmiany we współczesnych gospodarkach, w tym tak-że w instytucjach krajowych i samorządowych sektorów publicznych. instytucje sektora publicznego, w tym jednostki samorządu terytorialnego, doskonalą swe funkcjonowanie także w zakresie gromadzenia, przetwarzania i udostępniania danych innym podmiotom, w tym obywatelom i przedsiębiorstwom. sukcesywnie realizowane są procesy poprawy bezpieczeństwa transferu danych w internecie. procesy te realizowane są celem aktywizacji rozwoju gospodarki elektronicznej i społeczeństwa informacyjnego oraz dostosowywania procedur i technik
180
nienia bezpieczeństwa do standardów rozwiniętych krajów europy zachodniej, w tym także obowiązujących regulacji Unii europejskiej17.
procesy te dotyczą także działających międzynarodowo instytucji i podmio-tów gospodarczych, których dynamiczny rozwój zdeterminowany jest między innymi kwestią efektywnej implementacji innowacji technologicznych w po-szczególnych korporacjach, podmiotach sektora Msp i instytucjach sektora pu-blicznego. podstawą tych procesów jest liberalizacja przepływów kapitałowych wsparta harmonizacją przepisów prawa. oprócz tego rozwój nowoczesnych technologii skorelowany jest z kwestią aktywizacji postępu technologicznego także w zakresie elektronicznego przetwarzania i składowania danych oraz udostępniania informacji w sieci internet. Rozwój ten upraszcza kanały dystry-bucji produktów i usług przedsiębiorstw oraz usług informacyjnych podmiotów sektora publicznego i przyczynia się do wzrostu innowacyjności, standaryzacji stosowanych procedur, wypracowanych technik dystrybucji produktów i re-alizowanych usług informacyjnych. odgórnie zachodzące procesy scalania i ujednolicania struktur rynkowych oraz oddolnie – aktywizacji innowacyjności technologicznej, upowszechniania standardów technologii informatycznej są podstawą zjawiska globalizacji systemów finansowych, w tym także w sektorze publicznym18.
wykazana w ostatnich latach przewaga pozytywnych aspektów tych proce-sów sugeruje ich kontynuację w najbliższej przyszłości19. w zakresie głównych determinantów sprzyjających doskonaleniu technik elektronicznego transferu danych i udostępniania informacji zainteresowanym beneficjentom poprzez sieć internet wymienia się20:
• doskonalenie technik i powstające innowacje w zakresie dystrybucji produk-tów, usług finansowych sektora finansowego oraz usług informacyjnych instytucji sektora publicznego,
• redukcję barier proceduralnych, udogodnienia technologiczne dla klientów podmiotów gospodarczych i beneficjentów instytucji sektora publicznego, m.in. w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej, zawierania trans-akcji finansowych z udziałem elektronicznej bankowości, elektronicznego rozliczania prowadzonej działalności gospodarczej z urzędami,
17 M. wiśniewska, Finanse w dobie kryzysu…, s. 78.
18 s. bukowski (red.), Globalizacja i integracja regionalna a wzrost gospodarczy, wydawnictwo
ceDewu, warszawa 2010, s. 54.
19 t.t. Kaczmarek, Globalna gospodarka i globalny kryzys, wydawnictwo Difin, warszawa 2009, s. 38.
20 G. szpor, w. wiewiórowski, Internet. Prawno-informatyczne problemy sieci portali i e-usług,
• celowe działania wpisane w politykę społeczno-gospodarczą kraju, np. po-przez rządowe programy wspierania rozwoju krajowej i lokalnej gospodarki elektronicznej celem zwiększenia poziomu cyfryzacji działalności instytucji sektora publicznego,
• aktywizowany prorozwojową polityką społeczno-gospodarczą, postępem technicznym w zakresie informatyki i technik elektronicznego transferu danych generuje poprawę standardów współpracy i wymiany informacji między przedsiębiorstwami a instytucjami sektora publicznego, w tym jednostkami samorządowymi.
pochodną tych procesów powinna być także aktywizacja przedsiębiorczo-ści i innowacyjnoprzedsiębiorczo-ści technologicznej, co w konsekwencji powinno pozytywnie wpływać na rozwój działalności gospodarczej. w dalszej perspektywie powinno się to przełożyć na przyspieszenie tempa rozwoju gospodarczego, zwiększenie pKb i poprawę sytuacji na rynku pracy.
wobec powyższego w niniejszym podrozdziale wskazano na znaczące roz-wijające się korelacje i sprzężenia zwrotne w zakresie innowacyjności technolo-gicznej w sektorze podmiotów gospodarczych oraz współpracy tych podmiotów z instytucjami sektora publicznego. od początku lat 90. ubiegłego wieku wzrost gospodarczy w polsce jest zdeterminowany głównie rozwojem przedsiębiorczo-ści, komercjalizacją procesów gospodarczych, implementacją nowoczesnych rozwiązań technologicznych, dostosowywaniem standardów proceduralnych do uregulowań normatywnych Unii europejskiej. znaczący jest w tym zakresie udział kreatywności i innowacyjności działających w polsce podmiotów gospo-darczych oraz funkcjonujących w ujęciu lokalnym i krajowym podmiotów sektora publicznego, w tym samorządowych. tych pozytywnych tendencji w poważnym stopniu nie zakłócił nawet niedawny globalny kryzys finansowy. ponadto poziom innowacyjności technologicznej w polsce jest jeszcze znacząco niższy w kontek-ście standardów krajów wysokorozwiniętych21. w związku z tym istnieje w poli-tyce społeczno-gospodarczej potrzeba dalszego systemowego inspirowania do tworzenia innowacji technologicznych powstających w przedsiębiorstwach i ich implementacji w instytucjach sektora publicznego. przełoży się to na poprawę gospodarki finansowej tych podmiotów, a tym samym także proces ten może być istotnym czynnikiem poprawy finansów instytucji publicznych, także jednostek samorządowych, niektórych już wysoko zadłużonych. poza tym na tle tego pro-cesu powinny także rozwijać się korelacje i sprzężenia zwrotne poprawiających współpracę podmiotów gospodarczych z instytucjami sektora publicznego.
21 a. borcuch, Bankowość elektroniczna w Polsce, wydanie ii zmienione, wydawnictwo ceDewu,
182