zapewnianie ciągłości działania w kontekście bezpieczeństwa powszechnego

praktycy zarządzania ciągłością działania niejednokrotnie wskazują na za-grożenia bezpieczeństwa powszechnego jako znacząco rzutujące na zdolność organizacji do kontynuowania swojej działalności (dostarczania produktów i/lub świadczenia usług) na poziomie jakości określonym uprzednio jako minimalny akceptowalny14.

Do zagrożeń bezpieczeństwa powszechnego, czyli czynników negatywnie wpływających na bezpieczeństwo (wolność od zagrożeń, a także niezakłócone byt i rozwój) ludności cywilnej w wymiarach egzystencjalnym oraz bytowo-kul-turowym zalicza się15:

• pożary;

• powodzie i podtopienia; • upały i susze;

• skażenia chemiczne;

• zakłócenia w dostawach energii elektrycznej; • zakłócenia w dostawach paliw płynnych; • zakłócenia w dostawach gazu;

• silne mrozy;

• intensywne opady śniegu; • huragany; • epidemie; • epizootie; • epifitozy; • katastrofy budowlane; • skażenia radiacyjne.

14 p. Gromek, Współpraca z Państwową Strażą Pożarną w ramach zarządzania kryzysowego

w świetle Business Continuity Management, seminarium zamknięte, związek banków polskich,

warszawa 2015.

biorąc pod uwagę perspektywy i ujęcia wspólnego traktowania problematyki ciągłości działania oraz funkcjonowania administracji publicznej, truizmem jest stwierdzenie, że zagrożenia bezpieczeństwa powszechnego wpływają również na kluczowe obszary działalności organów administracji publicznej. Dokładne zbadanie tego oddziaływania jest możliwe dopiero po zidentyfikowaniu wła-ściwych procesów kluczowych. Uwzględniając wrażliwość przedmiotowych informacji, warto przyjąć stosunkowo wysoki poziom ogólności, sprowadzający rozważania na grunt identyfikacji wspomnianych procesów na podstawie zadań własnych administracji publicznej. w tabeli 1 przedstawiono przykładowe procesy kluczowe przypisane do wybranych zadań własnych administracji publicznej.

tabela 1. przykładowe procesy kluczowe w funkcjonowaniu administracji publicznej w polsce (wysoki poziom ogólności)

lp. nazwa grupy zadań

własnych

szczebel administracji publicznej

przykładowe procesy krytyczne (wysoki poziom ogólności)

1 sprawowanie władzy

ustawodawczej ^{centralny dostęp do infrastruktury; minimalny} skład osobowy 2 zarządzanie kryzysowe centralny dostęp do wiedzy eksperckiej;

dostęp do sprawdzonych informacji na temat sytuacji kryzysowej 3 alarmowanie

przeciwpowodziowe ^{wojewódzki warunki techniczne na potrzeby} alarmowania ludności 4 zarządzanie kryzysowe wojewódzki kierowanie monitorowaniem,

planowaniem, reagowaniem i usuwaniem skutków zagrożeń na terenie województwa 5 edukacja publiczna powiatowy dostęp do edukacji publicznej 6 sprawy ochrony

przeciwpożarowej

powiatowy funkcjonowanie krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego

7 sprawy ochrony zdrowia gminny dostęp do świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, położnictwa i ginekologii oraz stomatologii 8 sprawy ochrony

przeciwpowodziowej

gminny monitoring powodziowy; zapewnienie warunków do ewakuacji ludzi, zwierząt i mienia

116

analizując charakter zidentyfikowanych procesów kluczowych, można zauważyć zróżnicowany stopień ich wpływu na bezpieczeństwo narodo-we, w tym zarządzanie kryzysowe ujmowane w myśl właściwych regulacji ustawowych. jednakże oczywistym pozostaje fakt, że ich zakłócenie może przekładać się na realną i odczuwalną wolność od zagrożeń, a także nieza-kłócone byt i rozwój społeczności gmin, powiatów, województw, a nawet całego państwa. istotnymi źródłami zakłóceń są natomiast zagrożenia bez-pieczeństwa powszechnego.

w tabeli 2 zestawiono przykłady wpływu zagrożeń bezpieczeństwa po-wszechnego na procesy kluczowe w funkcjonowaniu administracji publicznej w polsce.

tabela 2. przykłady wpływu zagrożeń bezpieczeństwa powszechnego na procesy kluczowe w funkcjonowaniu administracji publicznej w polsce

lp. przykładowe procesy kluczowe

(wysoki poziom ogólności)

przykłady wpływu zagrożeń bezpieczeń-stwa powszechnego

1 dostęp do infrastruktury niezbędnej do kierowania bezpieczeństwem narodowym

zniszczenie lub znaczne uszkodzenie podstawowej lokalizacji władzy ustawodawczej wskutek pożaru wewnętrznego

2 minimalny skład osobowy

na potrzeby stanowienia ustaw ^{trudności w zebraniu minimalnego składu} osobowego podczas całkowitego zaniku dostępu do energii elektrycznej (blackout) 3 dostęp do wiedzy eksperckiej

na potrzeby zarządzania kryzyso-wego na szczeblu centralnym

bezpośrednie zaangażowanie ekspertów w działania operacyjne w strefie zagrożenia radiologicznego podczas powodzi

4 dostęp do sprawdzonych informacji na temat sytuacji kryzysowej

chaos informacyjny spowodowany kaskadowym wpływem wiatrów huraganowych na powstawanie w skali masowej pożarów, uszkodzeń konstrukcji budowlanych oraz utratę dostępu do energii elektrycznej (blackout) 5 warunki techniczne na potrzeby

alarmowania ludności na poziomie województwa

uszkodzenia fizyczne systemu syren alarmowych wskutek oddziaływania silnych mrozów i intensywnych opadów śniegu 6 kierowanie monitorowaniem,

planowaniem, reagowaniem i usuwaniem skutków zagrożeń na terenie województwa

katastrofa budowlana podstawowej lokalizacji centrum zarządzania

7 dostęp do edukacji publicznej w powiecie

skażenie chemiczne placówki oświatowej zlokalizowanej w pobliżu trasy transportu drogowego substancji niebezpiecznych (aDR) 8 funkcjonowanie krajowego

systemu ratowniczo-gaśniczego na poziomie powiatu

dysponowanie zasobów odwodu operacyjnego do wsparcia działań ratowniczo-gaśniczych w obliczu wielkoobszarowego pożaru lasu w sąsiednim województwie 9 dostęp do świadczeń z zakresu

podstawowej opieki zdrowotnej, położnictwa i ginekologii oraz stomatologii na poziomie gminy

utrata dostępu do energii elektrycznej w placówkach publicznych zakładów opieki zdrowotnej wskutek zerwania oblodzonych linii energetycznych 10 monitoring powodziowy w gminie zniszczenie przez falę powodziową

systemu monitoringu powodziowego na terenie gminy

11 zapewnienie warunków do ewakuacji ludzi, zwierząt i mienia na terenie gminy

wyłączenie stacji paliw płynnych zlokalizowanych na terenie gminy jako konsekwencja zakłóceń w dostawach energii elektrycznej

Źródło: opracowanie własne

wyniki analizy wpływu wybranych zagrożeń bezpieczeństwa powszechnego na przykładowe procesy kluczowe pozwalają na konkluzję, że badany rodzaj za-grożeń rzutuje w znacznej mierze na dostępność zasobów, których wykorzystanie jest niezbędne z punktu widzenia ciągłości działania administracji publicznej. Dotyczy to głównie zasobów ludzkich, rzeczowych i informacyjnych. oczywistym jest, że pośredni wpływ będzie można zaobserwować także w przypadku zaso-bów finansowych. Dlatego głównym kierunkiem zapewniania przedmiotowej ciągłości działania powinna być dbałość o wyznaczenie i utrzymanie zasobów alternatywnych, możliwych do uruchomienia w obliczu zakłóceń w postaci poża-rów, powodzi, katastrofalnych w skutkach zjawisk pogodowych i chorobowych, uwolnienia niebezpiecznych czynników chemicznych i radiologicznych, utraty dostępu do energii elektrycznej, paliw, gazu itp.