Stopień „zewnętrzności” owego środowiska jest bardzo nierówny, ponieważ – w ujęciu eKPS – z europejską Konwencją Praw Człowieka czuje się europejska
6 Por. odpowiednio: rozdz. III (s. 61 i n.), rozdz. IV (s. 139 i n.), rozdz. V (s. 187 i n.), rozdz. VI (s. 208 i n.), oraz rozdz. VII (s. 223 i n.).
Tadeusz Jasudowicz
52
Karta Socjalna we wspólnym europejskim domu, jako owoc tejże organizacji – Rady europy. W ust. 4 preambuły Zrewidowanej eKS z 1996 r. expressis verbis przypomina się podkreśloną przez Ministerialną Konferencję Praw Człowieka z 1990 r. „konieczność [...] ochrony niepodzielnego charakteru wszystkich praw człowieka: obywatelskich, politycznych, gospodarczych, socjalnych i kulturalnych”.
W decyzji merytorycznej FIDH p. Francji europejski Komitet Praw Socjal-nych (dalej: Komitet) wyraziście podkreślił: „Karta była zamierzona jako instrument praw człowieka uzupełniający europejską Konwencję Praw Człowieka. To żywy dokument mający na względzie pewne wartości, które go inspirują: godność, autonomię, równość i solidarność. gwarantowane prawa nie stanowią celów samych w sobie, lecz dopełniają prawa wpisane w europejską Konwencję Praw Człowieka”7. Przy innej okazji Komitet stwierdził: „jeśli chodzi o przedmiot cel Karty, Komitet powtarza, że jest to traktat praw człowieka, którego celem jest urzeczywistnianie na poziomie europejskim – w ramach uzupełniania europejskiej Konwencji Praw Człowieka – praw gwarantowanych wszystkim ludziom przez
Po-wszechną Deklarację Praw Człowieka z 1948 r.”8 Komitet wielokrotnie wskazywał
na związki eKS z eKPC, na interakcje pomiędzy konkretnymi prawami w nich umocowanymi, obficie też korzystał z orzecznictwa europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Sygnalizuję to tylko. jak sądzę, wzajemne relacje między europejską Kartą Socjalną a europejską Konwencją Praw Człowieka zasługują na odrębne – poszerzone i pogłębione – opracowanie.
jeśli chodzi o stanowisko eKPS wobec porządku prawnego Unii europej-skiej, przedstawia się ono trójdzielnie: Komitet wielokrotnie pozytywnie wskazuje
czy przyjmuje do przychylnej wiadomości konkretne unormowania Ue9, potrafi
jednak wytknąć samej Ue lub jej państwom członkowskim prawa lub praktyki nie
odpowiadające standardom Karty10, wyraziście też rysuje uzasadnienie dla swego
7 Federation Internationale des Droits de l’Homme (FIDH) v. France, sk. 14/2003, dec. z 8 września 2004, pkt 27.
8 Defence for Children International (DCI) v. Belgium, sk. 69/2011, dec. z 23 października 2012, pkt 30.
9 Por. np.: uwzględnianie Dyrektywy 96/29/euratom co do ochrony przed promieniowaniem – STTK ry and Tehy ry v. Finland, sk. 10/2000, pkt 25; oraz Dyrektywy 91/533/eeC w sprawie obowiązku informowania pracowników przez pracodawcę o warunkach umowy o pracę – Syndicat de defense des fonctionnaires (SDF) v. France, sk. 73/2011, dec. z 12 września 2012, pkt 18.
10 Tak. np. w sprawie Confederation Française de l’Encadrement (CFE-CGC) v. France, sk. 56/2009, dec. z 29 czerwca 2010, pkt 30, Komitet zdecydowanie stwierdził, że „Fakt, iż wchodzące w grę przepisy oparte są na Dyrektywie Unii europejskiej, nie usuwa ich z obszaru Karty”; „Dyrektywa
Odpowiedzialność państwa-strony...
stanowiska co do odmowy przyjęcia – za wzorem europejskiego Trybunału Praw Człowieka – domniemania zgodności porządku prawnego Ue z porządkiem
prawnym Karty11. To również zagadnienia istotne i frapujące zasługujące na
specjalne opracowanie.
jeśli chodzi o pozaeuropejskie środowisko normatywne, Komitet wielokrot-nie odwoływał się do uniwersalnego systemu międzynarodowej ochrony praw człowieka, w szczególności do Międzynarodowego Paktu Praw gospodarczych,
Socjalnych i Kulturalnych bądź do konkretnych praw w nim umocowanych12, do
Konwencji Praw Dziecka13, do Konwencji o ochronie praw osób
niepełnospraw-nych14, jak również do Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy15. jak się wydaje, także to zagadnienie zasługuje na kolejne odrębne opracowanie.
przewiduje wiele wyjątków i wyłączeń, które mogą szkodliwie godzić w poszanowanie w prakty-ce Karty przez państwa” – ibidem, pkt 40. jeszcze ostrzej sformułował swoje stanowisko wobec dyrektywy Ue w sprawie – Confederation generale du Travail (CGT) v. France, sk. 55/2009, dec. z 23 czerwca 2010 r., pkt 33.
11 Przy tychże okazjach Komitet uzasadniał swoją niechęć wobec przypisania porządkowi prawnemu Ue domniemania zgodności z Kartą – por.: CFE-CGC, pkt 29–42; CGT, pkt 31–42. Por. też: STUC (LO) and SCPE (TCO) v. Sweden, sk. 85/2012, dec. z 3 lipca 2013 r., pkt 72–76; wyjaśnił przy tym Komitet, że „jego zadaniem nie jest osądzanie zgodności z Kartą orzeczenia prejudycjalnego eTS w sprawie Laval, lecz raczej ocena, czy zmiany ustawowe przyjęte przez par-lament szwedzki w kwietniu 2010 r. stanowią naruszenie Karty” – ibidem, pkt 107. Por.: Federation of Employed Pensioners of Greece (IKA-ETA) v. Greece, sk. 76/2012, dec. z 7 grudnia 2012, pkt 50.
12 Do art. 8 Paktu w kwestii rokowań zbiorowych i akcji zbiorowej – por. STUC (LO) and SCPE (TCO), pkt 110; do art. 11 Paktu w kontekście prawa do mieszkania – por. International Movement ATD Fourth World (ATD) v. France, sk. 33/21006, dec. z 5 grudnia 2007, pkt 69 in fine; Federation Européenne des Associations Nationales Travaillant avec les Sans-abri (FEANTSA) v. France, sk. 39/2006, dec. z 5 grudnia 2007, pkt 66; FEANTSA v. Slovenia, sk. 53/2008, dec. z 8 września 2009, pkt 36.
13 Dotyczy to zwłaszcza zasady kierowania się najlepszymi interesami dziecka – por. Mede-cins du Monde International (MMI) v. France, sk. 67/2011, dec. z 11 września 2012, pkt 141; DCI v. Belgium, sk. 69/2011, dec. z 23 października 2012, pkt 31–32; DCI v. the Netherlands, sk. 47/2008, dec. z 20 października 2009, pkt 29; zainspirowania Konwencją Praw Dziecka art. 17 Karty Zrewidowanej – por. FIDH v. France, sk. 14/2003, dec. z 8 września 2004, pkt 36; wska-zania na znaczenie art. 19 Konwencji – por. World Organization against Torture (OMCT) v. Greece, sk. 17/2003, dec. z 7 grudnia 2004, pkt 31; identycznie – OMCT v. Ireland, sk.18/2003, dec. z 7 grudnia 2004, pkt 63; OMCT v. Italy, sk. 19/2003, dec. z 7 grudnia 2004, pkt 41.
14 Por. FIDH v. Belgium, sk.75/2011, dec. z 18 marca 2013, pkt 112–113, z ufnym wykorzysta-niem art.19 Konwencji, który – zdawykorzysta-niem Komitetu – „odzwierciedla trendy istniejące w europejskim prawie porównawczym w sferze polityki niepełnosprawności” – ibidem, pkt 112 in fine.
15 Co do Konwencji nr 115 MOP o ochronie przed promieniowaniem – STTK ry and Tehy ry v. Finland, pkt 25; co do Konwencji nr 87, 98 i 154 w związku z prawem do rokowań
zbio-Tadeusz Jasudowicz
54
Z perspektywy tematu niniejszego wystąpienia najbardziej interesujące jest stanowisko eKPS wobec problemu odpowiedzialności międzynarodowej pań-stwa w ogóle, a wobec Projektu Artykułów KPM ONZ w szczególności. Komitet wskazywał na znaczenie w polu jego działania konkretnych artykułów Projektu KPM ONZ, co uwzględnię w dalszych kolejnych cząstkach mojego wystąpienia. generalnie natomiast stwierdził: „The Committee refers to the general principles of public international law governing states’ responsibility, as clearly enunciated both in Article 27 of the Vienna Convention on the Law of Treaties (...) and in the draft articles on responsibility of states for internationally wrongful acts”16. Dodał przy tym spostrzeżenie w tej mierze fundamentalne: „as in the case of public international law, the principle of exclusive responsibility of States Parties to the Charter derives firstly from an imperative concern for neutrality with regard to the internal structure of those States, irrespective of the respective constitutional approaches to the separation of powers or the extent to which their internal structure is based on the principles of autonomy or decentralisation”17. Wrócę do tego zagadnienia, badając problem przypisania odpowiedzialności państwu-stronie. Ograniczę się tu do wskazania, że Komitet najwyraźniej kieruje się zasadami odpowiedzialności państwa w świetle prawa międzynarodowego publicznego, w tym z pełnym uznaniem i powagą odnosi się do – kodyfikacyjnych, jak by nie było – unormowań Projektu Arty-kułów KPM ONZ.