4. Ceny żywności w Polsce na tle cen w Unii Europejskiej
4.1. Zróżnicowanie cen żywności w UE
4. Ceny żywności w Polsce na tle cen w Unii Europejskiej
: QLQLHMV]\P UR]G]LDOH SU]HGVWDZLRQR FKDUDNWHU\VW\NĊ GHWDOLF]Q\FK FHQ
Ī\ZQRĞFLZ3ROVFHQDWOHFHQĪ\ZQRĞFLZ8(:W\PFHOXZ\NRU]\VWDQRGDQH
QDWHPDWURF]QHJRSRUyZQDZF]HJRSR]LRPXFHQ &3/ GODZ\EUDQ\FKSURGXN
WyZ NRV]\NyZ Ī\ZQRĞFLZNUDMDFK8(%D]XMąFQDW\FKVDP\FKGDQ\FKSRG
MĊWR UyZQLHĪ SUyEĊ RV]DFRZDQLD NRQZHUJHQFML FHQ GHWDOLF]Q\FK 3RQDGWR
Z RSDUFLX R PLHVLĊF]QH V]HUHJL ]KDUPRQL]RZDQHJR LQGHNVX Ī\ZQRĞFL +,&3
SRUyZQDQRG\QDPLNĊFHQĪ\ZQRĞFLRJyáHPMDNLZ\EUDQ\FKNRV]\NyZZ3RO
VFHLZNUDMDFK8QLL(XURSHMVNLHM
4.1. Zróżnicowanie cen żywności w UE
-DN]DXZDĪD:U]RVHN>@NODV\F]Q\PHFKDQL]PU\QNRZ\NWyU\Z\
UDĪD ]DOHĪQRĞFL SU]\F]\QRZRVNXWNRZH PLĊG]\ VWDQRZLąF\PL HOHPHQW\ U\QNX
SRGDĪą SRS\WHP L FHQDPL G]LDáD W\ONR Z ZDUXQNDFK NRQNXUHQFML GRVNRQDáHM
: SU]\SDGNX XV]W\ZQLHQLD FHQ OXE LFK NV]WDáWRZDQLD QLH W\ONR SRG ZSá\ZHP
]PLDQZSRGDĪ\F]\ZSRS\FLHQDOHĪ\PyZLüUDF]HMRRJUDQLF]RQ\PPHFKDQL
]PLHU\QNRZ\P0HFKDQL]PU\QNRZ\PRĪHE\üRJUDQLF]DQ\SRSU]H]FDáNRZLWH
OXESROHJDMąFHQDXVWDODQLXFHQPLQLPDOQ\FKLPDNV\PDOQ\FKXV]W\ZQLDQLHFHQ
SU]H]SDĔVWZR&]ĊĞFLHMMHGQDNGR]DNáyFHĔPHFKDQL]PXU\QNRZHJRGRFKRG]L
ZHIHNFLHV\WXDFMLPRQRSROLVW\F]Q\FKLPRQRSVRQLVW\F]Q\FKJG\]ZLĊNV]HQLX
SRGDĪ\ QLH PXVL WRZDU]\V]\ü VSDGHN FHQ D ]ZLĊNV]HQLX SRS\WX ± LFK Z]URVW
: NUyWNLP RNUHVLH QD PRĪOLZRĞFL ]PLDQ ZSá\ZDMą WDNĪH SURFHV\ PDWHULDOQR
U]HF]RZH]ZLą]DQH]RJUDQLF]HQLDPLMHĞOLFKRG]LR]GROQRĞFLZ\WZyUF]HGR
VWĊSQRĞü F]\QQLNyZ Z\WZyUF]\FK QLVNL VWRSLHĔ LFK PRELOQRĞFL F]\ WHĪ VH]R
QRZRĞüLFKZ\WZDU]DQLD=HZ]JOĊGXQDUyĪQLFHZVWRSQLXPRQRSROL]DFMLU\Q
NyZRUD]Z]DNUHVLHRJUDQLF]HĔPDWHULDOQRU]HF]RZ\FKSRPLĊG]\NUDMDPL8(
MDNUyZQLHĪ]HZ]JOĊGXQDSRMDZLDMąFHVLĊUyĪQLFHZ]DNUHVLHLQJHUHQFMLSDĔVWZ
QDZHWZREOLF]XLVWQLHQLD:VSyOQHM3ROLW\NL5ROQHMFHQ\Ī\ZQRĞFLZ8(RND
]XMąVLĊGRV\ü]UyĪQLFRZDQH'RW\F]\WR]DUyZQRLQG\ZLGXDOQ\FKWRZDUyZMDN
LDJUHJDWyZ
3RUyZQDQLHFHQGHWDOLF]Q\FKPLĊG]\NUDMDPLQDVWUĊF]DZLHOXSUREOHPyZ
:\QLNDMą RQH FKRFLDĪE\ ] GRVWĊSQRĞFL GDQ\FK QLHMHGQRURGQRĞFL SRUyZQ\ZD
Q\FK SURGXNWyZ F]\ ]UyĪQLFRZDQ\FK UHJXODFML -HGQ\P ] QDU]ĊG]L VWDW\VW\F]
Q\FKNWyUHXPRĪOLZLDMąSRUyZQDQLHFHQQDSR]LRPLH]DJUHJRZDQ\PZNUDMDFK
8( ZF]DVLHLSU]HVWU]HQL MHVWSRUyZQDZF]\SR]LRPFHQ comparative price level&3/ 3R]ZDODRQQDSRUyZQDQLHSR]LRPyZFHQZSRV]F]HJyOQ\FKNUD
MDFKZVWRVXQNXGRĞUHGQLHMXQLMQHMLOLF]RQ\MHVWMDNRVWRVXQHNSDU\WHWXVLá\QD
E\ZF]HM purchasing power parity 333 GR RILFMDOQHJR NXUVX Z\PLDQ\ HXUR
ZGDQ\PNUDMX ܧாோሻ ܥܲܮ ൌா
ಶೆೃ333GDQHJRNUDMXZVND]XMHLOHMHGQRVWHN
ZDOXW\NUDMRZHMUyZQDVLĊMHGQRVWFHVWDQGDUGRZHM purchasing power standard
336 =D SRPRFą MHGQHJR 336 PRĪQD QDE\ü WDNą VDPą LORĞü GyEU L XVáXJ ZH
ZV]\VWNLFK NUDMDFK SRGF]DV JG\ Z FHOX ]DNXSX WHM LORĞFL Z GDQ\P NUDMX ]H
Z]JOĊGX QD UyĪQH SR]LRP\ FHQ NUDMRZ\FK SRWU]HEQH Vą UyĪQH OLF]E\ ZDOXW\
NUDMRZHM >:ROV]F]DN'HUODF] @ : V]F]HJyOQRĞFL Z (XURVWDFLH SU]\MPXMH
VLĊĪH336UyZQDVLĊ(851DOHĪ\]DXZDĪ\üWDNĪHĪHPLPRZSURZDG]HQLD
ZVSyOQHMZDOXW\ZNUDMDFKVWUHI\HXURZNDĪG\P]QLFKHXURPDLQQąVLáĊQD
E\ZF]ą3XEOLNRZDQHGDQHGRW\F]ąFH333RGQRV]ąVLĊ]D]Z\F]DMGRJUXSSUR
GXNWRZ\FKQSĪ\ZQRĞFL
2EOLF]HQLD&3/GRNRQ\ZDQHVąQDSRGVWDZLHZ\QLNyZDQNLHW]DZLHUDMą
F\FKGyEULXVáXJNRQVXPSF\MQ\FKSU]HSURZDG]DQ\FKZNUDMDFKF]áRQ
NRZVNLFK ZVSyOQLH SU]H] (XURVWDW L 2(&' 'R JUXS\ DQDOL]RZDQ\FK NUDMyZ
QDOHĪ\ NUDMyZ F]áRQNRZVNLFK 8( WU]\ NUDMH ()7$ ,VODQGLD 1RUZHJLD
6]ZDMFDULD SLĊü NUDMyZ NDQG\GXMąF\FK &]DUQRJyUD 0DFHGRQLD $OEDQLD
6HUELD L 7XUFMD D WDNĪH %RĞQLD L +HUFHJRZLQD RUD] .RVRZR :\QLNL DQNLHW
SUH]HQWRZDQH Vą Z SRVWDFL &3/ ]ZDQ\FK LQDF]HM LQGHNVDPL SR]LRPyZ FHQ
price level indicies &3/XPRĪOLZLDSRUyZQ\ZDQLHFHQZRGQLHVLHQLXGRĞUHG
QLHM XQLMQHM NWyUD OLF]RQD MHVW MDNR ĞUHGQLD NUDMRZ\FK LQGHNVyZ SR]LRPX FHQ
ZDĪRQ\FKZ\VRNRĞFLąZ\GDWNyZ]UDFKXQNyZNUDMRZ\FK (8 -HJRZDUWR
ĞFLSRZ\ĪHMR]QDF]DMąĪHNUDMMHVWUHODW\ZQLHGURJLZVWRVXQNXGRSU]HFLĊWQHM
FHQ\ XQLMQHM QDWRPLDVW SRQLĪHM ± ĪH MHVW UHODW\ZQLH WDQL 3U]\NáDGRZR ZDUWRĞü
R]QDF]DĪHFHQ\ZGDQ\PNUDMXVąRZ\ĪV]HQLĪĞUHGQLHFHQ\Z8(
1DU\VXQNX]DZDUWRLQIRUPDFMHQDWHPDWSR]LRPXFHQĪ\ZQRĞFL EH]
QDSRMyZEH]DONRKRORZ\FK ZNUDMDFK8(ZURNXLZRGQLHVLHQLX
GR ĞUHGQLHM FHQ\ Z 8( 1DMZ\ĪV]\ SR]LRP &3/ ]DUyZQR Z MDN
L Z URNXRGQRWRZDQR Z 'DQLLL 6]ZHFML SRGF]DV JG\ QDMQLĪV]\ Z
URNXZ&]HFKDFKL5XPXQLLQDWRPLDVWZ±Z3ROVFHL5XPXQLL
3HáQ\RSLVPHWRG\NLOLF]HQLD333GRVWĊSQ\QDVWURQLH
KWWS HFHXURSDHXHXURVWDWFDFKHPHWDGDWDHQSUFBSSSBHVPVKWP
Rysunek 4.1. Porównawczy poziom cen żywności w krajach Unii Europejskiej (UE27 = 100)
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Eurostat.
3R]LRPFHQGyEUNRQVXPSF\MQ\FKZGXĪ\PVWRSQLX]DOHĪ\RGGREURE\WX
NWyUHJRZ\UD]HPMHVW3.%SHUFDSLWDZ\UDĪRQ\ZVWDQGDUG]LHVLá\QDE\ZF]HM
0RĪQD ]DXZDĪ\ü ĪH FHQ\ Z NUDMDFK R Z\ĪV]\P GREURE\FLH Vą Z\ĪV]H QLĪ
Z NUDMDFK R QLĪV]\P GREURE\FLH U\VXQHN .RVNH L LQ >@ Z\ND]DOL
]NROHLĪHSR]LRPFHQLMHJR]UyĪQLFRZDQLHZLąĪHVLĊ]NRQNXUHQF\MQRĞFLąU\Q
NyZ =DZRMVND >@ SRND]DáD QDWRPLDVW ĪH Z URNX Z NUDMDFK 2(&'
PLDáD PLHMVFH QLHZLHOND XMHPQD NRUHODFMD PLĊG]\ SR]LRPHP FHQ GyEU NRQ
VXPSF\MQ\FK D VWRSQLHP NRQWUROL FHQ GHWDOLF]Q\FK PLHU]RQ\P SU]H] 2(&'
ZVNDĨQLNLHP]DZLHUDMąF\PVLĊZSU]HG]LDOHJG]LHR]QDF]DEUDNNRQWUROL
2JyOQLH U]HF] ELRUąF DXWRU]\ ZVND]XMą QD QDVWĊSXMąFH SU]\F]\Q\ RGVWĊSVWZD
RG SUDZD MHGQHM FHQ\ SR]LRP GRFKRGyZ ]PLHQQRĞü NXUVX ZDOXWRZHJR
SRGDWNLEDULHU\KDQGORZHNRV]W\SURGXNFMLSURGXNW\ZQRĞüSUDF\RJUDQLF]R
QDNRQNXUHQFMDNRV]W\WUDQVSRUWXMĊ]\NLLQQHUyĪQLFHNXOWXURZHPLĊG]\NUD
MDPLIRUPDOQHLQLHIRUPDOQHLQVW\WXFMH
:V]F]HJyOQRĞFLZ\ĪV]HFHQ\Ī\ZQRĞFLPRJąE\üWHĪHIHNWHPZ\ĪV]\FK
NRV]WyZ SUDF\ VWDZHN SRGDWNyZ 9$7 GRGDWNRZ\FK SRGDWNyZ QD Ī\ZQRĞü
MDNUyZQLHĪEUDNXNRQNXUHQFMLQDNUDMRZ\PU\QNXVSU]HGDĪ\GHWDOLF]QHMLVD
PHJR UR]PLDUX U\QNX FR RJUDQLF]D X]\VNDQLH SU]H] VNOHS\ UDEDWyZ LORĞFLR
Z\FK>=DZRMVND@
'ODSU]\NáDGXQDU\VXQNXSU]HGVWDZLRQRVWRSLHĔNRQFHQWUDFMLZKDQ
GOXGHWDOLF]Q\PZSRV]F]HJyOQ\FKNUDMDFK8(ZURNXPLHU]RQ\XG]LD
áHP WU]HFK QDMZLĊNV]\FK JUDF]\ &5 0RĪQD ]DXZDĪ\ü ĪH QDMZ\ĪV]D NRQ
FHQWUDFMDSRGREQLHMDNSR]LRPFHQĪ\ZQRĞFLPDMąPLHMVFHZNUDMDFK(XURS\
3yáQRFQHM=NROHLQDMQLĪV]HZDUWRĞFL&5QRWRZDQHVąZNUDMDFKÄQRZHM´8(
2EOLF]RQ\ZVSyáF]\QQLNNRUHODFMLPLĊG]\&5D&3/GODURNXLGODNUDMyZ
XZ]JOĊGQLRQ\FKQDU\VXQNXZ\QRVLFRZVND]XMHQD]QDF]ąFąZVSyá]D
OHĪQRĞü PLĊG]\ W\PL ]PLHQQ\PL 'R Z\QLNyZ W\FK QDOHĪ\ MHGQDN SRGFKRG]Lü
]GXĪąRVWURĪQRĞFLąSRQLHZDĪDQDORJLF]QąGRGDWQLąZVSyá]DOHĪQRĞüPRĪQDZ\
ND]DüPLĊG]\SR]LRPHPFHQĪ\ZQRĞFL &3/ DZLHONRĞFLą3.%SHUFDSLWD
Rysunek 4.2. Stopień koncentracji w handlu detalicznym żywnością w krajach Unii Europejskiej wyrażony wskaźnikiem CR3
Źródło: Opracowanie własne na podstawie Food and Drink Europe [2011].
8( 'DQLD )LQODQGLD +RODQGLD 6]ZHFMD ,UODQGLD 6áRZHQLD (VWRQLD 6áRZDFMD :ĊJU\ :%U\WDQLD $XVWULD &]HFK\ 3RUWXJDOLD %HOJLD *UHFMD )UDQFMD 1LHPF\ +LV]SDQLD :áRFK\ 3ROVND %XáJDULD 5XPXQLD
&RFLHNDZHFHQ\UHODW\ZQHĪ\ZQRĞFLZRNUHVLHDĪZNUD
MDFK Z]URVá\ 1DMZLĊNV]\ Z]URVW RGQRWRZDQR QD 6áRZDFML SS Z &]H
FKDFK SS QD :ĊJU]HFK SS QD 0DOFLH SS Z (VWRQLL
SS QD àRWZLH SS /LWZLH SS L Z %XáJDULL SS
D ]DWHP Z (XURSLH ĝURGNRZR:VFKRGQLHM &HQ\ UHODW\ZQH VSDGá\ QDWRPLDVW
Z:LHONLHM%U\WDQLL RSS 6]ZHFML R SS )UDQFML RSS L1LHP
F]HFK RSS 5HODW\ZQ\SR]LRPFHQĪ\ZQRĞFLZ3ROVFHZURNXZ\
QLyVáDZ±FRR]QDF]DGRĞüQLVNLQDWOHLQQ\FKSDĔVWZWHMF]Ċ
ĞFL(XURS\Z]URVWRSS
5\VXQHN SU]HGVWDZLD NV]WDáWRZDQLH VLĊ FHQ Z\EUDQ\FK SURGXNWyZ
NRV]\NyZ Ī\ZQRĞFLZ3ROVFHQDWOHLFKRGSRZLHGQLNyZZ8(-DNPRĪQD
]DXZDĪ\ü Z SU]\SDGNX NDĪGHJR ] NRV]\NyZ FHQ\ Z 3ROVFH NV]WDáWRZDá\ VLĊ
SRQLĪHM ĞUHGQLHM XQLMQHM ± Z URNX ĞUHGQLDFHQD DQDOL]RZDQ\FK NRV]\NyZ
Z\QLRVáD QDWRPLDVW Z ± Z]URVW R =DUyZQR Z MDN
LZURNXQDMEDUG]LHMRGFHQXQLMQ\FKRGELHJDá\FHQ\PLĊVD RGSRZLHGQLR
L QDWRPLDVW QDMPQLHM FHQ\ ROHMyZ L WáXV]F]\ RGSRZLHGQLR
L :DQDOL]RZDQ\PRNUHVLHUHODW\ZQDFHQDNRV]\NyZZ]URVáDQDWRPLDVW
VSDGáD&HQDPOHNDVHUyZLMDMZ]URVáDRFKOHEDLSURGXNWyZ]ERĪR
Z\FKR PLĊVDR6SDGá\QDWRPLDVWUHODW\ZQHFHQ\ROHMyZLWáXV]
F]\ R SR]RVWDáHMĪ\ZQRĞFL R U\E R RUD]RZRFyZZD
U]\ZL]LHPQLDNyZ R
Rysunek 4.3. Porównawczy poziom cen żywności w Polsce (UE27 = 100)
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Eurostat.
&KOHELSURGXNW\]ERĪRZH 0LĊVR 5\E\
0OHNRVHU\LMDMD 2OHMHLWáXV]F]H 2ZRFHZDU]\ZD]LHPQLDNL
3R]RVWDáDĪ\ZQRĞü