XXIV Sesja Historyków Polski i NRD w Olsztynie

(1)

Skok, Henryk

XXIV Sesja Historyków Polski i NRD

w Olsztynie

Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 3-4, 535-539

(2)

K R O

N

I

K

A

N

A

U

K

O

W

A

H e n r y k S kok

XXIV SESJA HISTORYKÓW POLSKI I NRD W OLSZTYNIE

16— 19 m a ja 1977 ro k u w sa li k o n fe re n c y jn e j o lszty ń sk ieg o P la n e ta riu m o d b y ła się X X IV se sja k o m isji h isto ry k ó w P o lsk i i N R D . In s ty tu t H isto rii P o lsk ie j A k ad em ii N au k u z n ał, że to w ła śn ie O lszty n b ęd zie o d p o w ied n im m iejscem d la o m aw ian ia z ag a d n ien ia „O św iecen ie w P o lsce i w N iem czech. W zajem ne k o n ta k ty i o d z ia ły w a n ia ” , p o n iew aż z reg io n em o lsz ty ń sk im zw ią zan e są n a zw isk a dw óch czołow ych p rz e d sta w ic ie li O św iecen ia: p o lsk ieg o ■— Ig n aceg o K rasick ieg o , i n iem ieck ieg o — Jo h a n n a G o ttfrie d a H e rd e ra . S tą d te ż In s ty tu t H isto rii z w ró cił się do O śro d k a B a d ań N a u k o w y ch im . W ojciecha K ę trzy ń sk ie g o z p ro śb ą o p e łn ie n ie ro li o rg a n iz a to ra se sji. B yło to n ie w ą tp li w ie w y razem u z n an ia d la o siąg n ięć o lsz ty ń sk ie g o śro d o w isk a h isto ry czn eg o i p ew n y m jeg o w y ró żn ien iem .

W se sji u d z ia ł w zięli ze stro n y N RD : p ro f, d r H e in ric h S ch eel —· p rz e w o d n iczący , doc. d r R e in h o ld Je sk e — se k re ta rz , p ro f., d r Jo h a n n e s K alisch , p ro f, d r G e rh a rd S c h ilfe rt o ra z ja k o goście: p ro f, d r H e lm u th G rassh o ff, p ro f. d r E ric h D o n n ert, p ro f. d r. P a u l N ow otny, d r H a n n e lo re L eh m an n , d r M aria R o th b a rth .

Ze stro n y p o lsk iej: p ro f, d r M a rian B isk u p — p rzew o d n iczący , doc. d r h a b . J a n K osim — se k re ta rz , o ra z ja k o goście: d r T ad eu sz F ilip k o w sk i, p ro f, d r A n d rz ej G ra b sk i, d r Je rz y Ja c k l, p ro f, d r Je rz y M ich alsk i, d r J e rz y S ik o rsk i, doc d r Jó zef S zczep an iec, doc. d r h a b . Z o fia S in k o , p ro f, d r J e rz y W ojtow icz, doc .d r Jó z e f S zczepaniec, doc. d r h a b . Z o fia S in k o , p ro f, d r Je rz y W ojtow icz, d r A n d rzej S k ro b ack i, m g r W ito ld G liń sk i, m g r E d w ard M artu szew sk i, m g r D a n u ta Ja m io łk o w sk a, doc. d r Ja n u sz Ja siń sk i, d r H e n ry k S k o k (tłu m acz), m g r K azim ierz S z n a jd e r, m g r B o h d an Ł u k aszew icz.

O tw a rcia se sji w d n iu 16 m a ja b r. d o k o n ał w im ie n iu g o sp o d arzy w ice p rzew o d n iczący R ad y N au k o w ej O śro d k a B ad ań N au k o w y ch im . W ojciecha K ętrzy ń sk ie g o , d o c.d r S ta n is ła w S zo stak o w sk i. N a stę p n ie u czestn icy s e s ji i za p ro szen i goście z dużym z a in tere so w a n ie m w y słu c h a li in fo rm a c ji w ojew ody o lszty ń sk ieg o , S e rg iu sz a R ubczew skiego, n a te m a t a k tu a ln y c h p ro b lem ó w w o jew ó d ztw a o lszty ń sk ieg o — jeg o g o sp o d ark i, k u ltu ry i w alo ró w tu ry sty c z n y c h .

W czasie o b ra d p rz ed sta w io n o trz y re fe ra ty :

1. p ro f, d r H e lm u th G rassh o ff, D ie A u fk lä r u n g u n d L ite r a tu r im eu ro 

p ä isch en K o n te x t des X V III J a h rh u n d e rts (O św iecenie i lite ra tu ra w k o n  te k śc ie e u ro p e js k im X V I I I w ieku );

2. p ro f. d r E m an u el R o stw o ro w sk i, P ro b le m a ty k a badań n a d h isto rią O św iecen ia w P olsce (re fe ra t o d czy tan o , bow iem re fe re n t b y ł n ieo b ecn y z po

w o d u choroby);

(3)

5 3 6 Kronika naukow a

3. doc. d r R y szard W ołoszyński, R ela cje i w za je m n e o d d zia ływ a n ia m ię 

d zy O św iecen iem w P olsce i w N iem czech . Doc. d r R y szard W ołoszyński do

sta rc z y ł n a p iśm ie ty lk o tez y re fe ra tu , k tó ry ro z w in ął w czasie sw ego u stn eg o w y stą p ien ia .

P o n a d to p rz e d sta w ic ie le śro d o w isk a o lszty ń sk ieg o w y stą p ili z trze m a ko m u n ik a tam i: m g r W ito ld G liń sk i, O św iecen ie n a W a rm ii do I ro zb io ru P o lski; m g r E d w a rd M artu szew sk i, Z za g a d n ień szko ln ictw a na W a rm ii po 1772 ro ku ; d r A n d rzej S k ro b a c k i, M e d yc yn a i o śm iata zd ro w o tn a w P olsce u> X V III u ń ek u ,

D y sk u sja to czy ła się n a d w szy stk im i p rz ed sta w io n y m i m a te ria ła m i łączn ie. P ro f. d r G ra ssh o ff w sw oim re fe ra c ie p o d k re ślił, że w o sta tn im czasie b a d a n ia n a d ep o k ą O św iecenia u tra c iły sw o ją je d n o stro n n o ść w sen sie k o n cen tro w a n ia się w y łączn ie n a o b szarze zach o d n io eu ro p ejsk im , n a to m ia s t co raz w ięcej u w ag i pośw ięca się O św iecen iu w k ra ja c h E u ro p y w sch o d n iej i p o łu d n io w o -w sch o d n iej, szczególnie w k ra ja c h sło w iań sk ich . P ró b u ją c o k re ślić isto tę O św iecenia, re fe re n t stw ie rd z ił, że je s t ono „ is to tn ą fo rm ą św iadom ości spo łeczn ej i jed n o cześn ie isto tn y m śro d k ie m re a liz a c ji m ieszczań sk iej em an cy p acji. M im o ró żn ic n aro d o w y ch , czasow ych i o b szaro w y ch m ożna je w y ja śn ić ty lk o w ychodząc od ogó ln y ch p raw id ło w o ści tw o rz en ia się b u rż u a z y jn o -k a p ita lis ty c z - n e j fo rm a c ji sp o łe cz n ej”. P ro f. G ra ssh o ff p o d k re ślił n a stę p n ie , że n ie m ożna O św iecenia tra k to w a ć ja k o „su m y au to n o m iczn y ch n a ro d o w y ch z ja w isk ”, k tó re m ożna o p isy w ać p rz ez z esta w ian ie a n alo g ii i ró żn ic, a le n a le ż y w n im w i dzieć „p ro ces h isto ry cz n y o c h a ra k te rz e m ięd z y n aro d o w ej p raw id ło w o ści, u k tó re g o p o d sta w leży zm ian a fe u d aln o -stan o w eg o p o rz ąd k u społecznego n a k a p i- ta listy c z n o -b u rż u a z y jn y ” . O św iecenie je s t w ięc, w ed łu g p ro f. G ra ssh o ffa , sp e cy ficzn ą fo rm ą n ad b u d o w y w o k re sie p rzejścio w y m od fe u d alizm u do k a p i ta liz m u . R e fe re n t m ocno zaa k ce n to w a ł ogro m n y w z ro st ro li lite r a tu r y i sz tu k i w ży ciu społecznym w dobie O św iecen ia. W edług n ieg o lite ra tu ra z „ n arzęd zia p o zn aw an ia św ia ta s ta ła się n arzęd ziem jeg o św iadom ego z m ie n ia n ia ” . D zięki lite ra tu rz e w o k re sie O św iecen ia po ra z p ierw szy p o jaw iło się zjaw isk o , k tó re do te j p o ry o k re śla się m ian em „ o p in ii p u b lic z n e j” .

T o zw ięk szen ie ro li sp o łeczn ej i zm ian c h a ra k te ru o d d z ia ły w a n ia lite r a tu r y s ta ły się m ożliw e d zięk i g w ałto w n em u w zro sto w i ru c h u w ydaw niczego za ró w n o je ś li chodzi o k sią żk i, ja k i czasopism a. „ N iestru d z o n ej p ra c y a g ita c y j n e j” d o k o n y w ały tak ż e rę k o p isy , u lo tk i, ry s u n k i i b ro sz u ry . W szystko to słu ży ło „ tw o rze n iu w spó ln eg o fro n tu p rzeciw k o sta n o w iąc ej p rz eż y te k fe u d a ln e j ra c ji s ta n u ” .

R e fe ra t p ro f. G ra ssh o ffa z a w ie ra ł w iele g łęb o k ich re fle k s ji teo re ty cz n y ch , do k tó ry c h w ie lo k ro tn ie n aw iązy w an o w d y sk u sji.

R ów nież p ro f. E . R o stw o ro w sk i n a w stęp ie sw ego re fe ra tu z a ją ł się p ro b lem em d e fin ic ji p o jęcia „O św iecen ie” . P rz y w ią zu je on w ie lk ą w agę do sły n n e j w yp o w ied zi E m m an u ela K a n ta z 1784 ro k u , k tó ry stw ie rd z ił, że „O św iece n ie je s t w y jściem czło w iek a ze sta n u sam o zaw in io n ej n iep e łn o le tn o śc i. N iep eł- n o letn o śeią je s t b ra k m ożliw ości, b y p o słu g iw ać się sw oim rozum em bez k ie ro w a n ia p rzez kogoś in n eg o ” . Z p o jęciem O św iecen ia łączy p ro f. R o stw o ro w sk i tak ż e ta k ie zjaw isk o , ja k w o ln o m y ślicielstw o o ra z w reszcie „ k ry ty c zn y sto su n e k do d aw n y ch in s ty tu c ji i p ra w o ra z p ra k ty c z n e d ążen ia re fo rm a to rsk ie , p ró b y „ ra c jo n a liz a c ji” i „ m o ra liz ae ji” (w d u c h u e ty k i n a tu ra ln e j) p a ń stw a , g o sp o d a rk i i sto su n k ó w sp o łeczn y ch ” .

(4)

5 3 7

D ru g im zasad n iczy m p ro b lem em , p o d jęty m w re fe ra c ie , n a jc z ęśc iej z re sztą p o ru szan y m w d y sk u sji, b y ła k w e stia ra m ch ro n o lo g iczn y ch i p e rio d y z ac ja O św iecenia w P o lsce. P ro f. R o stw o ro w sk i je s t z d an ia , że n a le ż y d o strzeg ać p e w ne ele m en ty O św iecenia w o k re sie sa sk im (w la ta c h 1740— 1763), o k re śla ją c te n o k re s n iem ieck im term in em „ F rü h a u fk lä ru n g ’', n a to m ia s t n azw ę „O św iece n ie ” p ro p o n u je zachow ać d la la t 1764— 1795. „A czk o lw iek są zw o len n icy p rz e d łu ż a n ia ep o k i O św iecen ia w P o lsce do la t d w u d z iesty c h X IX w ie k u i m ożna pow ołać ró żn e a rg u m e n ty , p rz em aw ia jąc e n a k o rzy ść te j te z y p isze a u to r — to je d n a k lik w id a c ja in s ty tu c ji p ań stw o w y ch i e d u k ac y jn y ch , w k tó ry c h d ąże n ia o św ieceniow e n a jp e łn ie j się w y ra ziły , p rz em a w ia za p rz y ję cie m ro k u 1795 ja k o końca o k re su ” .

In n e w ażk ie p ro b lem y , p o ru szo n e w re fe ra c ie p ro f. R o stw o ro w sk ieg o , k tó re w ty m m ie jsc u je d y n ie sy g n alizu jem y , to : O św iecenie a sarm aty z m , w p ły w y obce a tw ó rczo ść ro d zim a w lite ra tu rz e p o lsk ieg o O św iecen ia, ro la d u ch o w ień stw a, szczególnie zak o n n eg o , w ży ciu sp o łeczn y m i um y sło w y m doby O św iecen ia. J a k p o d k re ślił a u to r, p ro b lem y te w ciąż w y m ag ają b a rd z ie j w n i k liw y ch b ad ań .

R ów nież doc. R . W ołoszyński n a w ią z a ł w sw oim re fe ra c ie do k w e stii ra m c h ro n o lo g iczn y ch p o lsk ieg o O św iecenia. W o d ró ż n ie n iu od p ro f. R o stw o ro w sk ie g o re p re z e n tu je on p o g ląd , że „id ee O św iecenia b y ły n a d a l żyw e w k ra ja c h sło w iań sk ich (i n ie ty lk o tam !) p rz y n a jm n ie j do la t 1812— 1815, a n a w e t i n ie co d łu że j, choć g ło siciele ty c h id e i sta w a li się po w o li ep ig o n am i ep o k i odcho d zącej w p rzeszło ść” . R e fe re n t u z a s a d n ia ł sw ój p o g ląd p rz y k ła d em d z ia ła l no ści W arszaw sk ieg o T o w arzy stw a P rz y ja c ió ł N au k czy też o rg a n iz a c ją o św ia ty , k tó ra b y ła k o n ty n u a c ją p o czy n ań K o m isji E d u k a c ji N aro d o w ej.

W z ak re sie p e rio d y z a c ji a u to r a k ce n to w a ł k o n ieczność w y o d rę b n ien ia o k re su tzw . F rü h a u fk lä ru n g (la ta 1740— 1763), k tó ry , jeg o zd an iem , „ c h a ra k te ry z u je siln y w p ły w u m ia rk o w a n y ch , ek le k ty cz n y ch k o n cep cji filo zo ficzn y ch z te re n ó w n iem iec k ich (głów nie w u jęo iu C h ristia n a W olffa) n a k sz tałto w a n ie się p o staw n o w o ży tn ej m y śli n au k o w ej czy p o lity c zn e j w P o lsce” . Isto tn ą ro lę w ty m z ak re sie o d g ry w ało m ieszczań stw o ta k ic h ośro d k ó w p o m o rsk ich ja k G d ań sk i T o ru ń , k tó re „p o zo stając w p o w ażn ej części w k rę g u ję z y k a i k u l tu ry n ie m ie c k ie j w y k azy w ało zarazem p e łn e zro zu m ien ie i u z n an ie w o bec sw ej p rz y n ależ n o śc i p ań stw o w ej, z n iep o k o jem i z n iec h ę cią śled ząc po stę p y zab o rczej p o lity k i P ru s ” . W zw iązk u z pow yższym a u to r z w ró cił u w ag ę n a m ało z b ad an y p ro b lem a n ty p o lsk ie j k a m p a n ii p ro p a g a n d o w o -h te ra c k ie j, p o d ję te j p rz ez k o ła n iem ieck ie, zw iązan e g łó w n ie z d w o rem p ru sk im , „ k tó re b y ły z ain tere so w a n e w e w z n a w ian iu i u m ac n ian iu w k rę g u jęz y k a i k u ltu ry n iem iec k iej ste re o ty p u P o lsk i ja k o k ra ju a n arch iczn eg o i zaco fan eg o w ła śn ie w ch w ili, g d y z ja w isk a te b y ły p rzezw y ciężan e w y siłk iem n a jb a rd z ie j p o stę po w y ch s ił sp o łeczn o -p o lity czn y ch ” . A k cja ta m ia ła n a celu m o raln e u sp ra w ie d liw ie n ie ro zb io ró w P o lsk i. Jed n o cześn ie je d n a k ro z w ija ło się sło w ian o filstw o n iem ieck ie, k tó reg o p o czątk i zw iązan e są z tw ó rczo ścią i d ziałaln o ścią H e rd era .

W d y sk u s ji n a se sji g ło s z a b ra li: p ro f, d r G e rh a rd S c h ilfe rt (B erlin ), p ro f, d r Je rz y M ich alsk i (W arszaw a), doc. d r h a b . Z o fia S in k o (W arszaw a), p ro f, d r E ric h D o n n ert (H alle), p ro f, d r Je rz y W o jto w icz (T oruń), doc. d r Jó zef S zczep an iec (W rocław ), d r H e n ry k R ietz (T oruń), p ro f, d r Jo h a n n e s K a lisch (R ostock), p ro f. d r H e in ric h S ch eel (B erlin ), d r Je rz y J a c k l (W arszaw a), d r H an

(5)

-53 8 Kronika naukow a

n e lo re L eh m an n (B erlin ) i p ro f, d r A n d rz ej G ra b sk i (W arszaw a). P ra w ie w szyscy p o lscy u cze stn icy d y sk u s ji u sto su n k o w ali się do p ro b lem u ra m c h ro n o lo g iczn y ch p o lsk ieg o O św iecen ia, p o d n iesio n eg o w o b u p o lsk ich re fe ra ta c h i w szyscy z a b ie ra ją c y g lo s w te j sp ra w ie (J . M ich alsk i, J . W ojtow icz, Z. S inko, J . S zczepaniec) p o lem izo w ali z tez ą p ro f. R o stw o ro w sk ieg o , b y za k o n iec o k re su O św iecn ia w P o lsce u zn ać ro k 1795, p rz y ta c z a ją c n a rzecz p rz esu n ię cia ra m ch ro n o lo g iczn y ch do la t d w u d z iesty c h X IX w iek u szereg no w y ch arg u m e n tów . P ro f. M ich alsk i w y k azał to zw łaszcza n a p rz y k ła d zie in s ty tu c ji o św iato w ych i c ałe j o rg a n iz a c ji sy stem u o św ia ty n a ziem iach p o lsk ich w o k re sie po- ro zb io ro w y m , k tó ry to sy stem b y ł k o n ty n u a c ją i ro zw in ięciem k o n cep cji, w y p raco w a n y c h w o k re sie ro z k w itu p o lsk ieg o O św iecen ia. P ro f. W ojtow icz po lem izo w ał tak ż e z re fe ra te m p ro f. R o stw o ro w sk ieg o w sp ra w ie d e fin ic ji O św ie cen ia dow odząc, że p o słu g iw an ie się w y p o w ied zią K a n ta je s t b łęd n e, gdyż od zw ierc ie d la o n a to , co su b ie k ty w n e, c zy li to , co sam i m y śliciele ep o k i O św ie c en ia są d z ili o sobie sam y ch i d o k o n u jący ch się w ty m czasie p rz em ian a ch . T ym czasem w sp ó łczesn y b ad ac z p o w in ien w y ja śn ia ć , czym O św iecen ie b y ło o b iek ty w n ie , ja k ą ro lę sp e łn ia ło n a d an y m e ta p ie ro zw o ju h isto ry czn eg o . P ro f. D o n n e rt zw ró cił u w ag ę n a n iem ieck o -p o lsk ie k o n ta k ty i o d d ziały w a n ia w d o b ie O św iecen ia, k tó re d o k o n y w ały się za p o śred n ictw em In fla n t, z w ra c a ją c szczególną u w ag ę n a m ało zn an ą p o stać B o ck em an n a, N iem ca o sia dłeg o n a s ta łe w In fla n ta c h , k tó reg o ra d y k a ln a p u b lic y sty k a p o lity c zn a b y ła w y ra źn ie in sp iro w a n a p rz eb ieg ie m o b ra d S e jm u C z te ro letn ieg o i K o n sty tu c ją 3 M aja. S p ra w ę ro li In fla n t i kon ieczn o ści lep szeg o w y k o rz y sta n ia w zw iązk u z ty m istn ie ją c y c h zasobów źró d ło w y ch p o ru sz y ł ta k ż e d r H e n ry k R ietz. P ro f. H e in ric h S ch eel m ó w ił o zn aczen iu O św iecen ia d la fo rm o w an ia się k laso w ej sam ośw iadom ości b u rż u a z ji, a d r H a n n e lo re L eh m an n p o d n io sła sz ereg p ro blem ó w m eto d o lo g iczn y ch z z a k re su b a d a ń n a d O św ieceniem . G łos doc. Jó zefa S zczepańca p ośw ięcony b y ł ru c h o w i w y d aw n iczem u i ro zw o jo w i d ru k a rstw a w P o lsce w o k re sie O św iecen ia ze szczególnym u w zg lęd n ien iem p o w iązań i k o n tak tó w z n iem ieck im i o śro d k am i w y d aw n iczy m i i d ru k a rsk im i. D r Je rz y J a c k l z w ró cił u w ag ę n a ro lę i rozw ój te a tr u w P o lsce w ty m o k re sie, p rz y ta c zając w ie le p rz y k ła d ó w tw ó rczej w sp ó łp racy p o lsk ich i n iem ieck ich a rty stó w te a tra ln y c h . P ro f. p ro f. Jo h a n n e s K a lisch i G e rh a rd S c h ilfe rt sk o n c e n tro w ali się w sw o ich w y p o w ied ziach n a p o stu la ta c h b ad aw czy ch i m eto d o lo g iczn y ch , d o ty czący ch b a d a ń n a d O św ieceniem .

W p ierw szy m d n iu o b ra d , w g o d zin ach p o p o łu d n io w y ch o d b y ło się po sie d zen ie K o m isji H isto ry k ó w P o lsk i d N RD , k tó re m u p rzew o d n iczy ł p ro f, d r M a rian B isk u p . N a p o sied zen iu d o k o n an o o cen y re a liz a c ji p o sta n o w ień p ro to k o łu z u b ieg ło ro czn ej se sji k o m isji w M ag d eb u rg u o ra z w y p raco w an o z ale cen ia n a te m a t w sp ó łp racy h isto ry k ó w o b u k ra jó w n a n a stę p n y ro k . Z alecen ia te p o słu ży ły za p o d staw ę do o p ra co w a n ia p ro to k o łu z se sji, k tó reg o u ro czy ste p o d p isan ie n a stą p iło w ob ecn o ści p rz e d sta w ic ie li o lsz ty ń sk ic h w ład z w o je w ód zk ich i m ie jsk ic h w d n iu 18 m a ja 1977 ro k u w sa li k o p e rn ik o w sk iej zam k u o lszty ń sk ieg o . P o d p isy zło ży li: ze stro n y p o lsk iej — p ro f, d r M a rian B isk u p , ze stro n y N R D — p ro f d r H e in ric h S ch eel.

N ajw ażn iejsze p o sta n o w ien ia p ro to k o łu d o ty czą sp ra w w y d aw n iczy ch . S tro n a N RD zo b o w iązała się do w y d an ia o d ręb n eg o to m u z se rii „ L ite ra tu r u n d G e se llsch a ft”, n a k tó ry złożą się a rty k u ły au to ró w p o lsk ich , p rz ed sta w io

(6)

-53 9

n e n a o m aw ian ej se sji. Z k o lei w P o lsce m a być o p u b lik o w an y a rty k u ł p ro f, d r. H . G ra ssh o ffa . P rz e w id u je się tak ż e w sp ó ln e w y d an ie to m u stu d ió w n a te m at: „ S to su n k i k u ltu ra ln e p o lsk o -n iem ieck ie w X IX w ie k u ” o ra z o p u b lik o w a n ie jed n eg o to m u „ Ja h rb u c h fü r G esc h ich te ” z ro z p raw a m i h isto ry k ó w p o l sk ic h .i sp ecjaln eg o n u m e ru „ K w a rta ln ik a H isto ry czn e g o ” z a rty k u ła m i h isto ry k ó w N R D . P o n a d to o b ie stro n y zo b o w iązały się, b y n a zasad zie w zajem ności p u b lik o w ać u sie b ie p rz e k ła d y p ra c h isto ry k ó w d ru g ie j stro n y (2— 3 p o zy cje ro czn ie). K o m isja p o sta n o w iła w y stąp ić z w n io sk iem do S a sk ie j A k a d em ii N au k , b y ta , w n a w ią z a n iu do tra d y c ji T o w arzy stw a N auk o w eg o J a b ło n o w sk ich , u sta n o w iła m ed a l Ja b ło n o w sk ic h i zw iązan ą z ty m n a g ro d ę p ie n iężn ą, k tó ra b y ła b y p rz y zn a w a n a co 2— 3 la ta za n a jw y b itn ie jsz e p ra ce

w d zied zin ie n a u k sp o łeczn y ch , d o ty czący ch zw iązk ó w m ięd zy P R L i NRD i ich p o stęp o w y ch tra d y c ji.

K o m isja p o stan o w iła, że n a stę p n a je j se sja o dbędzie się w m a ju p rz y szłeg o ro k u w N RD , a p rzed m io tem o b ra d b ęd zie te m a t: „ P rz e s ła n k i h isto ry c zn e p o w sta n ia p a rtii k o m u n isty czn y ch n a te re n ie N iem iec i P o lsk i”.

P o za o b ra d am i s e s ji u cze stn icy i zap ro szen i goście zw ied zili zam ek o lsz ty ń sk i o raz b ib lio te k ę n au k o w ą O śro d k a B ad ań N au k o w y ch im . W . K ę trz y ń sk ie go, g d zie sp o tk a li się z p ra co w n ik a m i te j p lacó w k i. P rzew o d n iczący o b u d e le g a cji, p ro f. p ro f. H . S ch eel i M . B isk u p z o sta li p rz y ję c i p rzez I se k re ta rz a K o m ite tu W ojew ódzkiego P Z P R , p rzew o d n icząceg o W ojew ódzkiej R ad y N aro d o w ej w O lszty n ie, L eo n a K ło n icę.

O sta tn ie g o d n ia se sji (19 m aja) je j u cze stn icy o d b y li w ycieczkę a u to k a rem , w czasie k tó re j zw ied zili zab y tk o w y , o d re sta u ro w a n y w ia tra k w B ęsi, b a ro kow y k ościół w Ś w ię tej L ipce, zam ek w L id z b a rk u W arm iń sk im o ra z M uzeum m ia sta M o rąg a im . J . G. H e rd era .

P rzew o d n iczący obu d e le g a cji n ie je d n o k ro tn ie p o d k re śla li g o ścin n o ść go sp o d a rz y ziem i o lsz ty ń sk ie j, ja k ró w n ież sp ra w n e o rg a n iz ac y jn ie p rzy g o to w a n ie se sji p rzez O śro d ek B ad ań N au k o w y ch im . W . K ętrzy ń sk ieg o .