WP-IV.9943.4.3.2018 Kraków, 27 lipca 2018 r.
Pan
Krzysztof Cieżak Dyrektor
Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Suchej Beskidzkiej
WYSTĄPIENIE POKONTROLNE
Na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2018 r., poz. 998 t.j,. z późn. zm.), rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 roku w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U.
z 2015 r., poz. 1477) oraz upoważnienia do kontroli Nr 41/2018 z 18 czerwca 2017 roku (znak: WP-IV.0030.41.2018) wydanego z upoważnienia Wojewody Małopolskiego przez Małgorzatę Lechowicz – I Zastępcę Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie przeprowadzona została w trybie zwykłym kontrola kompleksowa w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Suchej Beskidzkiej, ul. Kościelna 5b, 34-200 Sucha Beskidzka.
Czynności kontrolne zostały przeprowadzone w dniach 19 - 21 oraz 25 czerwca 2018 roku przez zespół kontrolny w składzie:
Łukasz Szczur – inspektor wojewódzki – przewodniczący zespołu kontrolnego,
Krystyna Raczkowska – inspektor wojewódzki,
Damian Brozenbach – inspektor wojewódzki.
Zakres kontroli obejmował: ocenę realizacji zadań powiatu wynikających z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz kwalifikację kadry realizującej ww.
zadanie.
Okres objęty kontrolą: od 1 stycznia 2017 roku do dnia kontroli.
Klasyfikacja wg budżetu zadaniowego: Funkcja 13. Zabezpieczenie społeczne i wspieranie rodziny; zadanie 13.4. Wspieranie rodziny; podzadanie 13.4.2. Wsparcie rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych oraz piecza zastępcza nad dzieckiem; działanie 13.4.2.4. Finansowanie, monitorowanie oraz kontrola realizacji zadań w obszarze wspierania rodziny i systemie pieczy zastępczej.
Ilekroć w wystąpieniu pokontrolnym użyto następujących skrótów należy przez to rozumieć:
„ustawa” – ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2018 r., poz. 998 t.j., z późn. zm.),
„PCPR” lub „Centrum” – Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Suchej Beskidzkiej.
Kontrolę przeprowadzono w oparciu o analizę zastanej dokumentacji, wyjaśnienia Pana Krzysztofa Cieżaka - Dyrektora PCPR.
Postępowanie kontrolne zostało przeprowadzone na podstawie dokumentów przedłożonych przez Dyrektora, akt osobowych pracowników PCPR, danych zawartych w listach kontrolnych oraz sprawozdań rzeczowo-finansowych przekazywanych w Centralnej Aplikacji Statystycznej.
Wnioski zawarte w wystąpieniu pokontrolnym sformułowane są między innymi na podstawie analizy dokumentacji:
rodzin zastępczych oraz dzieci w nich umieszczonych,
usamodzielnianych wychowanków,
dot. świadczeń dla rodzin zastępczych,
dot. postępowań alimentacyjnych,
dot. prowadzonych szkoleń i grup wsparcia.
Ustalenia kontroli kompleksowej:
I. Podstawy formalno-organizacyjne kontrolowanej jednostki oraz wyznaczenie organizatora rodzinnej pieczy zastępczej
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Suchej Beskidzkiej jest jednostką organizacyjną Powiatu Suskiego (Uchwała Nr III/13/99 Rady Powiatu Suskiego z dnia 19 stycznia 1999 roku w sprawie utworzenia Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Suchej Beskidzkiej).
Zadania wynikające z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej zostały ujęte w Statucie Centrum wprowadzonym Uchwałą Nr 0007/XXI/146/2016 Rady Powiatu Suskiego z dnia 30 sierpnia 2016 roku w sprawie uchwalenia statutu Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Suchej Beskidzkiej. W § 5 w ust. 2 wpisano: „Zakres działań Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie obejmuje w szczególności (…) Realizowanie zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej (…).”.
W okresie objętym kontrolą działalność Centrum określał Regulamin Organizacyjny przyjęty Uchwałą Nr 408.2016 Zarządu Powiatu Suskiego z dnia 29 listopada 2016 roku w sprawie uchwalenia Regulaminu Organizacyjnego Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Suchej Beskidzkiej.
Analiza zapisów Regulaminu wykazała, że w strukturze Centrum utworzono Zespół ds. Pieczy Zastępczej (§10 ust. 6).
Zadania Organizatora Rodzinnej Pieczy Zastępczej w powiecie suskim wykonuje PCPR w Suchej Beskidzkiej, zgodnie z Zarządzeniem nr 64/2011 Starosty Suskiego z 18 października 2011 roku w sprawie wyznaczenia PCPR w Suchej Beskidzkiej jako Organizatora Rodzinnej Pieczy Zastępczej.
Zgodnie z art. 76 ust. 2 ustawy, w przypadku, gdy organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej jest powiatowe centrum pomocy rodzinie, w centrum tworzy się zespół do spraw rodzinnej pieczy zastępczej. Ustalono, że Zarządzeniem nr 4/2012 Dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie z 9 marca 2012 roku w sprawie powołania Zespołu ds. Pieczy Zastępczej w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Suchej Beskidzkiej utworzono Zespół do Spraw Pieczy Zastępczej, a następnie:
Zarządzeniem nr 12/2014 Dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Suchej Beskidzkiej z dnia 30 grudnia 2014 roku w sprawie zmiany Zarządzenia nr 4/2012 Dyrektora Centrum Pomocy Rodzinie w Suchej Beskidzkiej z dnia 9 marca 2012 w sprawie powołania zespołu ds. Rodzinnej Pieczy Zastępczej,
Zarządzeniem nr 17/2016 Dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Suchej Beskidzkiej z dnia 30 grudnia 2016 roku w sprawie: zmiany Zarządzenia 4/2012 Dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Suchej Beskidzkiej z dnia 9 marca 2012 roku dotyczącego składu Zespołu ds. Rodzinnej Pieczy Zastępczej
zmieniono nazwę zespołu oraz wskazano jego nowy skład osobowy.
W związku z tym, że w Regulaminie Organizacyjnym Centrum wpisano nazwę zespołu jako „Zespół ds. Pieczy Zastępczej”, która jest rozbieżna z nazwą zespołu wskazaną w Zarządzeniu nr 17/2016 Dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Suchej Beskidzkiej („Zespół ds. Rodzinnej Pieczy Zastępczej”) wskazane jest podjęcie działań w celu ujednolicenia stosowanego nazewnictwa zgodnie z art. 76 ust. 2 ustawy.
W okresie objętym kontrolą funkcję Dyrektora PCPR pełnił p. Krzysztof Cieżak. Dyrektor PCPR w Suchej Beskidzkiej posiada następujące upoważnienia w zakresie realizacji zadań wynikających z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej:
Upoważnienie Starosty Suskiego nr BP.077.6.2012 z 1 lutego 2012 roku do: wydawania decyzji administracyjnych w indywidualnych sprawach z zakresu pieczy zastępczej należących do właściwości Powiatu, objętych przepisami ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz przepisami wykonawczymi do tej ustawy,
Upoważnienie Starosty Suskiego nr BP.077.129.2015 z 20 sierpnia 2015 roku do:
1. prowadzenia rejestru danych o osobach
a) zakwalifikowanych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub do prowadzenia rodzinnego domu dziecka;
b) pełniących funkcję rodziny zastępczej zawodowej lub rodziny zastępczej niezawodowej oraz prowadzących rodzinny dom dziecka;
2. zawierania i rozwiązywania umów o umieszczeniu dziecka w rodzinie pomocowej oraz do powiadamiania Sądu o zawartej umowie;
3. udzielanie zgody osobom, którym przysługuje wynagrodzenie za pełnienie funkcji rodziny zastępczej zawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka do kontynuowania lub podjęcia dodatkowego zatrudnienia lub innej pracy zawodowej.
Upoważnienie Starosty Suskiego nr BP.077.128.2015 z 20 sierpnia 2015 roku do:
1. wydawania decyzji w sprawach indywidualnych dotyczących świadczeń, dodatków, środków finansowych, opłat oraz innych kwot, o których mowa w art. 80 ust. 1, art. 81, art.83 ust. 1, 2 i 4, art.84, art. 92 ust.1, art. 140 ust.1 pkt 1 i art 193 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz do podejmowania czynności związanych z dochodzeniem należności w wymienionych sprawach w postępowaniu egzekucyjnym;
2. wydawania skierowania dziecka do placówki opiekuńczo – wychowawczej typu rodzinnego.
II. Zasoby kadrowe
W kontrolowanej Jednostce w okresie objętym kontrolą do realizacji zadań z zakresu systemu pieczy zastępczej wyznaczonych zostało 6 pracowników, tj.:
koordynator rodzinnej pieczy zastępczej (umowa o pracę na czas nieokreślony od 2 czerwca 2008 roku w wymiarze pełnego etatu, w tym od 1 stycznia 2015 roku na stanowisku koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej). Ukończył studia wyższe magisterskie na kierunku pedagogika w zakresie pedagogika społeczno - opiekuńcza;
koordynator rodzinnej pieczy zastępczej (umowa o pracę na czas nieokreślony od 1 września 2015 roku w wymiarze ¾ etatu), który zatrudniony jest również na stanowisku pedagoga w wymiarze ¼ etatu. Ukończył studia wyższe licencjackie na kierunku pedagogika w specjalności pedagogika resocjalizacyjna oraz studia wyższe magisterskie na kierunku pedagogika w zakresie pedagogika opiekuńczo-wychowawcza;
koordynator rodzinnej pieczy zastępczej (umowa o pracę na czas usprawiedliwionej nieobecności pracownika od dnia 14 września 2015 roku w wymiarze ¾ etatu), który zatrudniony jest również na stanowisku pedagoga w wymiarze ¼ etatu. Ukończył studia wyższe licencjackie na kierunku pedagogika w specjalności pedagogika resocjalizacyjna oraz studia wyższe magisterskie na kierunku pedagogika w zakresie pedagogika resocjalizacyjna oraz studia podyplomowe w zakresie mediacji i negocjacji: biznesowych, sądowych i pozasądowych;
specjalista pracy socjalnej (umowa o pracę na czas nieokreślony od 5 maja 2004 roku w wymiarze pełnego etatu). Ukończył studia wyższe magisterskie na kierunku politologia w specjalności nauki o polityce oraz Szkołę Policealną Pracowników Służb Społecznych w zawodzie pracownik socjalny. Zgodnie z zapisami w liście kontrolnej wykonuje m.in.
następujące zadania: „Przeprowadzanie wywiadów środowiskowych, prowadzenie spraw związanych z ponoszeniem odpłatności przez rodziców biologicznych za pobyt dzieci w rodzinach zastępczych i placówkach opiekuńczo - wychowawczych, umieszczenia dzieci w placówkach opiekuńczo - wychowawczych, prowadzenie spraw dot. wytaczania powództw alimentacyjnych, sprawy usamodzielnień wychowanków opuszczających placówki opiekuńczo-wychowawcze, rodziny zastępcze, wypłata świadczeń dla wychowanków”;
specjalista pracy socjalnej (umowa o pracę na czas nieokreślony od 15 kwietnia 1999 roku w wymiarze pełnego etatu). Ukończył studia wyższe magisterskie na kierunku socjologia w specjalności praca socjalna. Zgodnie z zapisami w liście kontrolnej wykonuje m.in. następujące zadania: „Prowadzenie postępowań dotyczących wypłaty świadczeń dla rodzin zastępczych zgodnie z ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, prowadzenie dokumentacji rodzin zastępczych dot. przyznawanych świadczeń, przygotowywanie porozumień dot. pobytu dzieci z terenu Powiatu Suskiego w innych Powiatach”;
specjalista pracy z rodziną (zatrudniony w PCPR od 1 kwietnia 1999 roku, od 1 stycznia 1999 roku na umowę o pracę na czas nieokreślony, natomiast od 1 sierpnia 2011 roku pełni funkcję specjalisty pracy socjalnej). Ukończył studia wyższe magisterskie na kierunku pedagogika w specjalności pedagogiki opiekuńczo – wychowawczej. Ukończył również Szkołę Policealną Pracowników Służb Społecznych - dyplomowany pracownik socjalny.
Zgodnie z informacją zawartą w liście kontrolnej wykonuje m.in. następujące zadania:
„Prowadzenie spraw związanych z działalnością Placówki Opiekuńczo-Wychowawczej typu rodzinnego w Łętowni (kierowanie dzieci, udział w zespołach ds. okresowej oceny dzieci, przygotowanie dokumentacji związanej z organizacją Placówki, wypłaty świadczeń).”.
Ponadto ustalono, że w okresie objętym kontrolą PCPR zatrudniało 2 psychologów na umowę zlecenie, którzy posiadali wykształcenie wyższe magisterskie na kierunku psychologia oraz wymagane kwalifikacje do wydawania opinii o posiadaniu predyspozycji do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka określone
w art. 42 ust. 1 pkt 5 lit. b) ustawy. W zakresie realizowanych działań przez ww. pracowników były m.in. następujące zadania: wydawanie stosownych opinii o predyspozycjach kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, prowadzenie poradnictwa dla rodzin zastępczych, osób prowadzących rodzinne domy dziecka, dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej oraz dla pełnoletnich wychowanków opuszczających pieczę zastępczą, a także prowadzenie grup wsparcia.
Ww. pracownicy posiadali w zakresach czynności (umowach) stosowne zapisy poświadczające realizację zadań z zakresu pieczy zastępczej.
Kontrola wykazała, że praca koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej nie była łączona z wykonywaniem obowiązków pracownika socjalnego, co jest zgodne z art. 79 ust. 3 ustawy.
Ponadto, zgodnie z art. 79 ust. 4 ww. ustawy, koordynatorzy rodzinnej pieczy zastępczej nie prowadzili postępowań z zakresu świadczeń realizowanych przez powiat.
Ustalono iż w okresie objętym kontrolą koordynatorzy mieli pod opieką więcej niż 15 rodzin zastępczych/ rodzinnych domów dziecka w tym samym czasie, co jest niezgodnie z art. 77 ust. 4 ustawy, co zostało udokumentowane w sprawozdaniach z efektów pracy koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej za okres od 1 stycznia 2017 roku do 31 grudnia 2017 roku.
Wobec powyższego poproszono Dyrektora PCPR o udzielenie wyjaśnień w powyższym zakresie. Dyrektor złożył następujące wyjaśnienie: „Przekroczenie limitu rodzin zastępczych objętych wsparciem koordynatora wynika z dyscypliny budżetowej, która bezpośrednio przedkłada się na niemożność zatrudnienia dodatkowego koordynatora. Z kolei zakres aktualnych obowiązków innych pracowników PCPR oraz ich obciążenie pracą nie pozwala na stan obecny na podjęcie przez nich pracy z rodzinami zastępczymi. Dyrektor PCPR podejmuje działania w kierunku zatrudnienia kolejnego koordynatora.”.
Ze względu na przekroczenia limitu rodzin objętych opieką koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej w okresie objętym kontrolą wydaje się zalecenie w przedmiocie sprawy.
ZALECENIE NR: 1
Realizowanie art. 79 ust. 4 ustawy poprzez objęcie przez koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej liczby rodzin nie przekraczającej limitu określonego w ww. artykule.
TERMIN REALIZACJI:
Powyższe zalecenie należy realizować, poprzez stosowanie powyższych przepisów, od dnia otrzymania wystąpienia pokontrolnego.
III. Podnoszenie kwalifikacji przez pracowników Organizatora Rodzinnej Pieczy Zastępczej
W okresie objętym kontrolą koordynatorzy rodzinnej pieczy zastępczej podnosili swoje kwalifikacje w zakresie pracy z rodziną i dziećmi poprzez udział w szkoleniach:
„Cyberprzestrzeń – uwikłani w wirtualną rzeczywistość” (11 października 2017 roku) Organizator: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Wieliczce;
„Zadbajmy o dobry start… pomoc dziecku niepełnosprawnemu i zagrożonemu niepełnosprawnością” (7 czerwca 2018 roku) Organizator: Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna w Makowie Podhalańskim – 2 osoby;
„Koordynator rodzinnej pieczy zastępczej - kompetentny rzecznik dziecka i rodziny zastępczej” (8 września 2017 roku), Organizator: Profilaktyka Kier w Krakowie – 2 osoby;
„Prawne aspekty przeciwdziałania przemocy w rodzinie” (7 grudnia 2017 roku) Organizator: Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie – 1 osoba.
Ponadto koordynatorzy rodzinnej pieczy zastępczej podnosili swoje kwalifikacje w formie samokształcenia, co zostało potwierdzone przez złożenie stosownych oświadczeń wraz z zakresem działań w powyższym zakresie.
W aktach osobowych znajdowały się zaświadczenia/ certyfikaty poświadczające ukończenie ww. szkoleń.
a. korzystanie z poradnictwa zawodowego oraz przeciwdziałanie zjawisku wypalenia zawodowego koordynatorów
Zgodnie z informacjami zawartymi w liście kontrolnej: „Koordynatorzy uczestniczą w szkoleniach związanych z tematyką wykonywanej pracy oraz podnoszących ich kwalifikacje.
Ponadto koordynatorzy w celu przeciwdziałania wypaleniu zawodowemu korzystają ze wsparcia psychologa zatrudnionego w PCPR oraz specjalistów Zespołu Interwencji Kryzysowej działającego przy PCPR (psycholog, pedagog, socjoterapeuta, mediator). W razie pojawienia się problemów koordynatorzy konsultują je zespołowo z Dyrektorem, specjalistą pracy z rodzina oraz specjalistami pracy socjalnej. Raz w miesiącu koordynatorzy uczestniczą w grupach wsparcia dla asystentów rodziny organizowanej przez ZIK. Spotkania mają na celu wymianę doświadczeń i opracowanie wspólnego planu działania dot. spraw powiązanych ze sobą.”
Podczas kontroli przedłożono dokumenty potwierdzające uczestnictwo koordynatorów w spotkaniach superwizyjnych.
IV. Powiatowy Program Rozwoju Pieczy Zastępczej i Sprawozdanie z realizacji działań z zakresu pieczy zastępczej
W Powiecie Suskim pierwszy program rozwoju pieczy zastępczej przyjęto Uchwałą Nr 0007/XXIV/178/2012 Rady Powiatu Suskiego z dnia 27 grudnia 2012 roku w sprawie przyjęcia 3-letniego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej w Powiecie Suskim na lata 2013 – 2015.
Kolejny program rozwoju pieczy zastępczej został przyjęty Uchwałą Nr 0007/XV/108/2016 Rady Powiatu Suskiego z dnia 25 lutego 2016 roku w sprawie przyjęcia 3-letniego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej w Powiecie Suskim na lata 2016- 2018.
Obowiązujący w okresie objętym kontrolą program rozwoju pieczy zastępczej zawierał diagnozę systemu pieczy zastępczej w powiecie suskim (zawierającą dane dotyczące liczby:
rodzin zastępczych, dzieci umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej, charakterystykę instytucjonalnej pieczy zastępczej, usamodzielnień wychowanków), przygotowaną w oparciu o dane PCPR w Suchej Beskidzkiej. W dokumencie wskazano źródła finansowania, partnerów i realizatorów biorących udział w realizacji programu. Ponadto określono sposób monitoringu i ewaluacji programu, w którym wpisano: „Koordynatorem Programu jest Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Suchej Beskidzkiej. Przedmiotem ewaluacji (…) będzie skuteczność podejmowanych działań w oparciu o analizę prowadzonej dokumentacji oraz na podstawie danych uzyskanych od osób i instytucji, które realizują swoje zadania we współpracy z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie (MOPS, GOPS, PUP, itp.) Pozyskane dane będą uwzględniane w corocznym sprawozdaniu Dyrektora PCPR z działalności jednostki przedkładanym Radzie Powiatu Suskiego.”.
Jako cel główny w Programie wskazano: „rozwój i utrzymanie systemu pieczy zastępczej”
oraz określono cele szczegółowe, cyt.:
„Kompleksowa praca z rodzinami niewydolnymi wychowawczo oraz przeciwdziałanie ich dysfunkcjonalności,
Rozwój i wsparcie rodzinnych form pieczy zastępczej,
Wielokierunkowa praca z rodzinami biologicznymi dzieci umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej,
Pomoc w usamodzielnieniu pełnoletnich wychowanków pieczy zastępczej,
Utrzymanie funkcjonowania placówki opiekuńczo – wychowawczej typu rodzinnego.”.
W dokumencie określono działania służące realizacji celów szczegółowych wraz z określeniem terminów realizacji, realizatorów i wskaźników osiągnięcia celu.
Zgodnie z art. 56 ustawy w Programie wskazano limit rodzin zastępczych zawodowych na okres jego obowiązywania:
w 2017 roku do 2 rodzin zastępczych – typ rodziny uzależniony od potrzeb,
w 2018 roku do 2 rodzin zastępczych – typ rodziny uzależniony od potrzeb.
Ustalono, iż zgodnie z zapisami art. 182 ust. 5 ustawy Dyrektor PCPR przedkładał następujące sprawozdania:
Sprawozdanie Dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Suchej Beskidzkiej z realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej w 2016 roku oraz przedstawienie potrzeb w tym zakresie (przedłożone do Rady Powiatu Suskiego 25 maja 2017 roku),
Sprawozdanie Dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Suchej Beskidzkiej z realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej w 2017 roku oraz przedstawienie potrzeb w tym zakresie (przedłożone do Rady Powiatu Suskiego 19 czerwca 2018 roku).
Analiza sprawozdań wykazała, że zawarto w nich informacje o działalności Centrum w zakresie podlegającym kontroli oraz zestawienie potrzeb dotyczących systemu pieczy zastępczej;
Do dokumentacji kontrolnej zostały dołączone również pisma zwierające porządek obrad sesji Rady Powiatu Suskiego, na których zostały odczytane powyższe sprawozdania.
a. przedstawianie corocznego sprawozdania z efektów pracy organizatorowi rodzinnej pieczy zastępczej
Podczas kontroli ustalono, iż Koordynatorzy rodzinnej pieczy zastępczej przedkładali Dyrektorowi PCPR następujące sprawozdania:
„Sprawozdanie z efektów pracy koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej za okres od 1 stycznia 2016 roku do 31 grudnia 2016 roku”, w terminie: 31 grudnia 2016 roku (trzech koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej),
„Sprawozdanie z efektów pracy koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej za okres od 1 stycznia 2017 roku do 31 grudnia 2017 roku”, w terminie: 29 grudnia 2017 roku (trzech koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej).
Ponadto koordynatorzy wykonujący obowiązki pedagoga składali następujące sprawozdania:
„Sprawozdanie z efektów pracy pedagoga rodzinnej za okres od 1 stycznia 2016 roku do 31 grudnia 2016 roku” (przedłożone przez dwóch pedagogów 31 grudnia 2016 roku);
„Sprawozdanie z efektów pracy pedagoga rodzinnej za okres od 1 stycznia 2017 roku do 31 grudnia 2017 roku” (przedłożone przez dwóch pedagogów 29 grudnia 2016 roku).
W sprawozdaniach zawarto informacje dotyczące udzielanego wsparcia:
udzielania pomocy rodzinom zastępczym w realizacji zadań wynikających z ustawy,
współpracy koordynatora z rodzinami zastępczymi z terenu powiatu suskiego,
spotkań wychowanków rodzin zastępczych z ich rodzicami i innymi osobami bliskimi,
zespołów oceniających sytuację dziecka umieszczonego w rodzinnej pieczy zastępczej oraz funkcjonowania rodzin zastępczych,
przygotowania we współpracy z odpowiednio rodziną zastępczą, a w przypadku gdy rodzinie dziecka nie został przydzielony asystent rodziny – we współpracy z podmiotem organizującym pracę z rodziną planu pomocy dziecku,
zapewnienia rodzinom zastępczym dostępu do specjalistycznej pomocy dla dzieci, w tym reedukacyjnej i rehabilitacyjnej,
współpracy z instytucjami na rzecz dziecka i rodziny,
udzielania wsparcia pełnoletnim wychowankom rodzinnych form pieczy zastępczej,
usamodzielniania wychowanków oraz podnoszenia kwalifikacji w zakresie pracy z dzieckiem lub rodziną poprzez udział w szkoleniach.
Sprawozdania zawierały także liczbę rodzin zastępczych i dzieci przebywających w pieczy zastępczej objętych pomocą ww. pracowników. Analiza sprawozdań wykazała przekroczenie limitu rodzin zastępczych objętych pomocą 1 koordynatora (art. 76 ust. 4 ustawy). Zalecenie w powyższym zakresie zostało wydane – Zalecenie nr 1.
b. sporządzanie sprawozdań rzeczowo-finansowych, o których mowa w art. 180 pkt 14 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej
Pracownicy PCPR sporządzali sprawozdania rzeczowo-finansowe z zakresu pieczy zastępczej oraz przekazywali je Wojewodzie Małopolskiemu, w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu teleinformatycznego. Sprawozdania rzeczowo-finansowe zostały przekazane zgodnie z terminami określonymi w § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie sprawozdań rzeczowo-finansowych z wykonywania zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej:
sprawozdanie za II półrocze 2016 r. przekazano 27 stycznia 2017 r. (ostateczny termin przekazania: 31 stycznia),
sprawozdanie za I półrocze 2017 r. przekazano 27 lipca 2017 r. (ostateczny termin przekazania: 31 lipca),
sprawozdanie za II 2017 r. przekazano 29 stycznia 2018 r. (ostateczny termin przekazania:
31 stycznia).
V. Zapewnienie dzieciom pieczy zastępczej w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka oraz placówkach opiekuńczo – wychowawczych
Podczas czynności kontrolnych ustalono, że na dzień 31 maja 2018 r. liczba dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej na terenie powiatu wynosiła ogółem 32 dzieci, w tym 31 dzieci w rodzinnej pieczy zastępczej i 1 dziecko w instytucjonalnej pieczy zastępczej. Poza terenem powiatu umieszczonych było 5 dzieci w instytucjonalnej pieczy zastępczej i 3 dzieci w rodzinnej pieczy zastępczej, ogółem 8 dzieci.
Ponadto stwierdzono, że na dzień 31 maja 2018 r. na terenie powiatu suskiego funkcjonowały następujące formy rodzin zastępczych:
23 rodziny zastępcze spokrewnione, w których przebywało 32 dzieci,
18 rodzin zastępczych niezawodowych (22 dzieci),
7 rodzin zastępczych zawodowych (15 dzieci) w tym:
1 pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego (0 dzieci),
3 zawodowe specjalistyczne (8 dzieci),
1 rodzinny dom dziecka (10 dzieci).
Podczas kontroli przedłożono opinię koordynatora dot. art. 61 ust. 2 ustawy dot.
umieszczenia w rodzinnym domu dziecka, w tym samym czasie, większej liczby dzieci (rodzeństwa). Opinia z 4 kwietnia 2018 r. znajduje się w aktach kontroli.
Zgodnie z art. 191 ust. 5 ustawy powiat, na terenie którego funkcjonują mogące przyjąć dziecko rodziny zastępcze, rodzinny dom dziecka lub placówka opiekuńczo-wychowawcza, zawiera z powiatem, o którym mowa w ust. 1-4 ustawy porozumienie w sprawie przyjęcia dziecka oraz warunków jego pobytu i wysokości wydatków, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy.
Poniżej przedstawiono informacje dot. porozumień w zakresie umieszczenia dzieci w pieczy zastępczej:
liczba porozumień zawartych w okresie kontrolnym z innymi powiatami: 5, tj.
3 porozumienia w zakresie umieszczenia dzieci w rodzinach zastępczych niezawodowych (dla 3 dzieci: powiat wielicki – 2 porozumienia, powiat wieruszowski – 1 porozumienie) oraz 2 porozumienia w zakresie umieszczenia dzieci w pieczy instytucjonalnej (powiat nowotarski – 1 porozumienie dla 4 dzieci i powiat kazimierski – 1 porozumienie dla 1 dziecka),
liczba dzieci z terenu innych powiatów umieszczonych w pieczy zastępczej na terenie powiatu suskiego: 5, tj. 2 dzieci z powiatu oświęcimskiego (2 porozumienia) i 3 dzieci z gminy Jaworzno (3 porozumienia dot. umieszczenia dzieci z pieczy instytucjonalnej i w pieczy rodzinnej).
Ponadto w okresie objętym kontrolą na terenie powiatu suskiego na podstawie porozumień z innymi powiatami, które zostały zawarte przed 2017 r., przebywało 10 dzieci: 1 dziecko z powiatu będzińskiego, 2 dzieci z powiatu krakowskiego ziemskiego, 2 dzieci z miasta Bielsko-Biała, 1 dziecko z powiatu cieszyńskiego, 4 dzieci z powiatu wadowickiego – w 3 niezawodowych rodzinach zastępczych, 2 zawodowych rodzinach zastępczych, 2 spokrewnionych rodzinach zastępczych).
W porozumieniach określano warunki pobytu, wysokość i sposób przekazywania przez powiat wydatków na opiekę i wychowanie dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych niezawodowych oraz w placówce opiekuńczo-wychowawczej.
Na terenie powiatu funkcjonowała 1 placówka opiekuńczo – wychowawcza typu rodzinnego o nazwie Dom Dziecka im. Bł. Celestyny Faron, 34-242 Łętownia 415, przeznaczona dla 8 wychowanków. Placówka prowadzona była przez Zgromadzenie Sióstr Służebniczek NMP Prowincja Krakowska, 31-542 Kraków, ul. Kordylewskiego 12 (Decyzja Wojewody Małopolskiego z dnia 8 kwietnia 2013 r., znak: WP-IV.9423.22.2013, dla 8 dzieci).
Powiat suski zlecił ww. Zgromadzeniu realizację zadania zgodnie z umową nr PRI/1/2015 z dnia 31 grudnia 2015 r. o powierzenie realizacji zadania z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej – prowadzenie całodobowej placówki opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego na terenie powiatu suskiego dzieci pozbawionych częściowo lub całkowicie opieki rodzicielskiej rodzin naturalnych. Termin realizacji zadania: od 1 stycznia 2016 r. do 31 grudnia 2018 r. Umowa była aneksowana dwukrotnie, tj. aneksem Nr 1/2017 z dnia 4 stycznia 2017 r. oraz aneksem nr 1/2018 z dnia 5 stycznia 2018 r.
Nie funkcjonowały placówki opiekuńczo-wychowawcze typu socjalizacyjnego, interwencyjnego i specjalistyczno-terapeutycznego.
Ustalono, że w okresie objętym kontrolą Dyrektor PCPR wraz ze specjalistą pracy z rodziną przeprowadzili 14 grudnia 2017 r. w ww. Placówce opiekuńczo-wychowawczej kontrolę w zakresie prowadzenia dokumentacji zgodnie z obowiązującymi przepisami, wyposażenia placówki oraz wyposażenia dzieci. Kontrola została przeprowadzona na podstawie Zarządzenia nr 1/18 Dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Suchej Beskidzkiej z dnia 8 stycznia 2018 r. w sprawie ustalenia harmonogramu kontroli
dokonywanych przez pracowników Centrum w Jednostkach Pomocy Społecznej na terenie Powiatu Suskiego.
Zgodnie z art. 2 ust. 3 ustawy placówki opiekuńczo-wychowawcze należą do jednostek organizacyjnych wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej. Kontrolę w tego typu jednostkach sprawuje zarząd powiatu lub upoważniony przez niego podmiot lub osoba, na podstawie art. 38 b ustawy. Ustalono, że Dyrektor PCPR na dzień kontroli nie posiadał upoważnienia do realizacji powyższych zadań.
REKOMENDACJA NR 1:
Podjęcie działań w celu uzyskania od Zarządu Powiatu upoważnienia do sprawowania kontroli nad placówką opiekuńczo-wychowawczą funkcjonującą na terenie powiatu.
TERMIN REALIZACJI:
Powyższą rekomendację należy zrealizować do 2 miesięcy od dnia otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego.
a. kierowanie dzieci do pieczy zastępczej
W okresie objętym kontrolą na podstawie 20 orzeczeń sądowych umieszczono 33 dzieci w rodzinnej pieczy zastępczej, w tym:
31 dzieci na podstawie 18 orzeczeń umieszczono w rodzinnej pieczy zastępczej na terenie własnego powiatu,
1 dziecko na podstawie 1 orzeczenia umieszczono w instytucjonalnej pieczy zastępczej na terenie własnego powiatu.
Ustalono również, że PCPR 15 lutego 2017 r. wystąpiło z wnioskiem do Wojewody Małopolskiego o umieszczenie w placówce opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego, w trybie art. 95 ust. 4a ustawy, dwójki rodzeństwa. Wojewoda wyraził zgodę pismem z 24 lutego 2017 r. Ostatecznie PCPR nie skierowało dzieci do placówki, ponieważ ich sytuacja rodzinna uległa zmianie.
Z wyjaśnień Dyrektora Centrum wynika, że: „W okresie objętym kontrolą Sąd Rejonowy wydał tylko 2 orzeczenia (spośród 20 orzeczeń) dotyczące umieszczenia dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej. W przypadku 18 orzeczeń były wskazania do konkretnych rodzin (dane osobowe opiekunów zapisane w Postanowieniach). W przypadku tych dwóch orzeczeń ORPZ wykonał Postanowienie umieszczając dzieci w rodzinach zastępczych, które na ten moment dysponowały wolnymi miejscami, po czym niezwłocznie kierował do Sądu pismo informujące, gdzie zostały umieszczone dzieci i zwracał się z prośbą o odpowiedni zapis w postanowieniu dot. danych personalnych opiekunów.”.
Ustalono również, że w styczniu 2018 r. sąd wydał postanowienie o umieszczeniu 7- osobowego rodzeństwa w rodzinnej pieczy zastępczej. Dyrektor wyjaśnił, że „(…) ze względu na ilość dzieci nie było możliwości umieszczenia ich wspólnie w jednej rodzinie zastępczej (rodziny zastępcze nie wyraziły zgody na przyjęcie całej siódemki rodzeństwa). W związku z czym Organizator zabezpieczył dzieci w następujący sposób:
czworo starszego rodzeństwa (…) zostało umieszczonych w niezawodowej rodzinie zastępczej (…)
troje młodszych (…) w pogotowiu rodzinnym (…).
O powyższej sytuacji ORPZ poinformował Sąd Rodzinny prosząc o uszczegółowienie postanowienia o dane rodzin oraz o rozszerzenie ich uprawnień do decydowania ws.
zdrowotnych, szkolnych i administracyjnych ws. podopiecznych. (…).”.
W piśmie do Sądu Rejonowego w Suchej Beskidzkiej z 4 kwietnia 2018 r. Dyrektor poinformował, że „(…) W obecnym czasie Organizator nie jest w stanie zapewnić jednej
rodziny zastępczej dla siedmiorga rodzeństwa, jednak dokona wszelkich starań, aby rodzeństwo utrzymywało stały kontakt. (…).”.
Osobom kontrolującym przedłożono do wglądu odmowy rodzin w sprawie przyjęcia 7-osobowego rodzeństwa.
b. rotacja dzieci w pieczy zastępczej
W okresie podlegającym kontroli pod opiekę rodziny biologicznej powróciło 7 dzieci - wszystkie z rodzinnej pieczy zastępczej.
Powodem powrotu dzieci do rodziny biologicznej była ustabilizowana sytuacja socjalno- bytowa rodziców i nawiązanie pozytywnych relacji z dziećmi.
Nie wystąpił przypadek dokonania zmiany formy pieczy zastępczej, z rodzinnej na instytucjonalną dla dziecka umieszczonego w pieczy.
c. pozyskiwanie, nabór i kwalifikowanie kandydatów do prowadzenia funkcji rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka
PCPR w Suchej Beskidzkiej prowadził nabór kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej, zawodowej, pomocowej i prowadzenia rodzinnego domu dziecka poprzez rozpowszechnianie ulotek i plakatów. Na stronie internetowej PCPR umieszczono również potrzebne informacje i formularz zgłoszeniowy kandydata. Ponadto w siedzibie PCPR, Urzędzie Pracy, w Starostwie Powiatowym i siedzibie Zespołu Interwencji Kryzysowej zostały wywieszone plakaty informujące o naborze kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej. Ustalono również, że raz na kwartał Zespół Interwencji Kryzysowej działający przy PCPR organizował konferencje tematyczne, na które zapraszani byli przedstawiciele różnych instytucji świadczących pomoc dziecku i rodzinie. Podczas konferencji informowano o potrzebach w zakresie rodzicielstwa zastępczego i prowadzonym naborze.
Jednocześnie osobom zainteresowanym rodzicielstwem zastępczym, które zgłosiły się do Centrum udzielano niezbędnych informacji zarówno telefonicznie, jak i podczas bezpośredniego kontaktu w jednostce.
W okresie objętym kontrolą PCPR pozyskało 9 kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej (3 małżeństwa, 3 osoby samotne).
Ponadto procedurą kwalifikacyjną objęto kandydatów, którzy zgłosili się przed okresem objętym kontrolą, tj.: 3 małżeństwa:
1 do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej o charakterze pogotowia rodzinnego (procedura rozpoczęła się we wrześniu 2016 roku),
1 do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej (zgłoszenie na szkolenie we wrześniu 2016 roku),
1 do prowadzenia rodzinnego domu dziecka (procedura rozpoczęła się w październiku 2016 roku).
Pozytywnie zakwalifikowano 15 kandydatów, tj. 6 małżeństw (12 osób) i 3 osoby samotne.
Ponadto w okresie objętym kontrolą organizator rodzinnej pieczy zastępczej zakwalifikował pozytywnie 5 osób do pełnienia funkcji rodziny zastępczej spokrewnionej (3 osoby samotne i 1 małżeństwo).
Nie zakwalifikowano 4 kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej spokrewnionej (2 samotne osoby i 1 małżeństwo) z powodu stanu zdrowia psychicznego, bezradności opiekuńczo-wychowawczej względem własnych dzieci, niepełnosprawności, a także
nieprawidłowego sprawowania funkcji rodziny zastępczej w przeszłości. Pomimo negatywnej opinii organizatora Sądu ustanowił ww. osoby rodzinami zastępczymi.
W trakcie kontroli ustalono, że pracownicy organizatora rodzinnej pieczy zastępczej przeprowadzali analizę sytuacji osobistej, rodzinnej i majątkowej kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej.
Badania psychologiczne przeprowadzali psycholodzy zatrudnieni w PCPR na umowy zlecenie:
psycholog nr 1, zgodnie z umową zlecenie nr 4/2017, umową zlecanie nr 5/2017, umową zlecenie nr 4/2018 oraz umową zlecenie nr 5/2018,
psycholog nr 2, zgodnie z umową zlecenie nr 3/2017 oraz umową zlecenie nr 7/2018.
Psycholodzy spełniali wymagania, o których mowa w art. 42 ust. 1 pkt 5 lit. b ustawy.
Kandydatów do pełnienia funkcji rodzin zastępczych kierowano na szkolenia do Ośrodka Adopcyjnego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w Krakowie (szkolenie wg Programu szkolenia dla kandydatów do sprawowania pieczy zastępczej, zatwierdzonego przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej decyzją nr 10/2015/RZ z dnia 20 kwietnia 2015 roku) oraz do Ośrodka Adopcyjnego Pro Familia (szkolenie wg programu „Rodzina” dla kandydatów do sprawowania pieczy zastępczej zatwierdzonego przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej decyzją nr 30/2013/RZ z dnia 19 grudnia 2013 roku).
Ustalono również, że u kandydatów nie przeprowadzano badań pedagogicznych wynikających z art. 76 ust. 4 pkt 13 ustawy. W związku z powyższym poproszono o wyjaśnienia w przedmiocie sprawy.
Z wyjaśnień Dyrektora wynika, że „PCPR w okresie objętym kontrolą nie prowadził badań pedagogicznych kandydatów na rodziny zastępcze ze względu na znaczne obciążenie obowiązkami zawodowymi pracowników posiadających uprawnienia pedagogiczne. Dyrektor PCPR w najbliższym czasie podejmie działania w kierunku zmiany zakresu obowiązków jednego z pedagogów zatrudnionych w PCPR lub zatrudni dodatkowego pedagoga na umowę cywilno-prawną. Opracowana zostanie procedura wprowadzenia badań pedagogicznych kandydatów, stosowne narządzenie diagnostyczne.”.
ZALECENIE NR 2:
Realizowanie art. 76 ust. 4 pkt 13 ustawy poprzez przeprowadzanie badań pedagogicznych kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej.
TERMIN REALIZACJI:
Powyższe zalecenie należy realizować, poprzez stosowanie ww. przepisów, od dnia otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, w każdym przypadku diagnozowania kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej.
Po dokonanej analizie sytuacji osobistej, majątkowej i rodzinnej kandydatów w miejscu ich zamieszkania sporządzana była w tym zakresie opinia organizatora rodzinnej pieczy zastępczej przez pracowników organizatora dokonujących analizy. W okresie objętym kontrolą dokonano łącznie 16 analiz sytuacji osobistej, rodzinnej i majątkowej kandydatów (23 osoby: 7 małżeństw – 14 osób, 9 osób samotnych, z czego jedna zgłoszona przed okresem objętym kontrolą) oraz badania psychologiczne 21 kandydatów do pełnienia funkcji rodzin zastępczych (6 małżeństw – 12 osób, 9 osób samotnych, 1 rodzina zastępcza miała przeprowadzone badania psychologiczne w 2016 r.). Wydano 21 opinii psychologicznych zawierających ocenę predyspozycji i motywacji kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej.
Badania psychologiczne przeprowadzano m.in. w oparciu o:
wywiad psychologiczny,
Kwestionariusz osobowości Eysencka EPQ-R,
Inwentarz Osobowości NEO-FFI,
Inwentarz osobowości Neo-PI-R,
Kwestionariusz impulsywności – IVE,
Skalę Postaw Rodzicielskich,
Test niedokończonych zdań Rottera ( RISB),
Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej INTE,
Ocenę kompetencji wychowawczych według koncepcji „Wychowania bez porażek”
Thomasa Gordona,
Ocenę znajomości wybranych aspektów rozwoju dziecka,
MINI MENTAL STATE (MMS) do przesiewowej diagnozy funkcji poznawczych,
Test Matryc Ravena- wersja standard.
Ustalono, że kandydaci do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej (9 osób – 3 małżeństwa i 3 osoby samotne), po otrzymaniu pozytywnej opinii psychologicznej oraz pozytywnej opinii organizatora rodzinnej pieczy zastępczej zostali skierowani na szkolenie dla kandydatów do pełnienia funkcji niezawodowej rodziny zastępczej do:
Ośrodka Adopcyjnego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w Krakowie. Terminy szkoleń:
4 listopada 2017 r. – 2 grudnia 2017 r., 14 kwietnia 2018 r. -19 maja 2018 r.,
Ośrodka Adopcyjnego Stowarzyszenia „Pro Familia” w Krakowie. Termin szkolenia:
24 kwietnia 2017 r. – 26 maja 2017 r. Ośrodek przeprowadził również szkolenie uzupełniające w zakresie rodzinnej pieczy zastępczej z tematyki przewidzianej dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej o charakterze pogotowia rodzinnego (termin: 30 września 2017 r., 27-28 października 2017 r., 25 listopada 2017 r., uczestniczyła 1 rodzina).
Ośrodki Adopcyjne wydały 6 zaświadczeń o ukończeniu szkolenia (3 osoby oczekują na zaświadczenia). 4 rodziny zakwalifikowano do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej, 1 rodzinę zakwalifikowano do pełnienia funkcji pogotowia rodzinnego i 1 rodzinę do prowadzenia rodzinnego domu dziecka.
Teczki kandydatów do pełnienia funkcji rodzin zastępczych zawierały m.in.: wniosek kandydatów o zakwalifikowanie do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, oświadczenia, zapytanie o udzielenie informacji o osobie, analizę sytuacji osobistej, rodzinnej i majątkowej kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej (opinię), opinie psychologiczne, zaświadczenia lekarskie, zaświadczenie kwalifikacyjne, protokół ze spotkania dot.
kwalifikacji kandydatów na rodzinę zastępczą, opinie z zakładów pracy, zaświadczenia o dochodach, zaproszenia na szkolenia, korespondencję z ośrodkami pomocy społecznej, ośrodkiem adopcyjnym, z sądem.
d. prowadzenie rejestru danych o osobach zakwalifikowanych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub do prowadzenia rodzinnego domu dziecka oraz pełniących funkcję rodziny zastępczej zawodowej lub rodziny zastępczej niezawodowej oraz prowadzących rodzinny dom dziecka
Dyrektor PCPR w Suchej Beskidzkiej na podstawie upoważnienia Starosty Suskiego (nr BP.077.129.2015 z 18 sierpnia 2015 roku) prowadził rejestr danych o osobach zakwalifikowanych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub do prowadzenia rodzinnego domu dziecka oraz rejestr danych o osobach
pełniących funkcję rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub do prowadzenia rodzinnego domu dziecka, zgodnie z zapisami art. 46 ust.1 ustawy. Rejestr prowadzony był w formie tabeli, zawierającej informacje dotyczące rodzin zastępczych, tj.:
imię i nazwisko, datę urodzenia, obywatelstwo, miejsce zamieszkania, stan cywilny, wykształcenie, zawód, miejsce pracy, źródła dochodu, dane o warunkach mieszkaniowych, dane o stanie zdrowia, dane o ukończonych szkoleniach, liczbę dzieci, formę.
Stwierdzono, że ww. rejestr był prowadzony, aktualizowany i przesyłany do sądu regularnie od 2015 roku.
Zespołowi kontrolnemu przedłożono dokumenty potwierdzające realizację powyższych działań.
VI. Przygotowanie rodzin zastępczych oraz prowadzących rodzinne domy dziecka i placówki opiekuńczo-wychowawcze do przyjęcia dzieci
a. kompletowanie i przekazywanie dokumentacji dziecka umieszczonego w rodzinnej i instytucjonalnej pieczy zastępczej. Przygotowanie rodziny zastępczej i prowadzącego rodzinny dom dziecka na przyjęcie dziecka
Na podstawie analizy udostępnionej dokumentacji stwierdzono, że kontrolowana jednostka kompletowała dokumenty związane z umieszczeniem dziecka w rodzinnej i instytucjonalnej pieczy zastępczej. PCPR po otrzymaniu postanowienia sądu o umieszczeniu dziecka w pieczy zastępczej gromadził, a następnie przekazywał rodzinom zastępczym, prowadzącemu rodzinny dom dziecka oraz prowadzącemu placówkę opiekuńczo – wychowawczą dokumentację, o której mowa w art. 38a ust. 1 pkt 1-8 ustawy. Pracownicy występowali z wnioskiem o: wydanie odpisu aktu urodzenia dziecka, potwierdzenia zameldowania dziecka, opinii o uczniach, dokumentacji medycznej. PCPR występował również do właściwej gminy o udzielenie informacji dotyczących sytuacji rodziców biologicznych dziecka umieszczonego w pieczy.
W aktach dzieci przebywających w pieczy zastępczej znajdowały się dokumenty potwierdzające realizację ww. zadania, np.: pisemne wnioski do instytucji oraz potwierdzenia przekazania dokumentacji.
Podczas czynności kontrolnych stwierdzono, że w przypadku dzieci umieszczanych w rodzinach zastępczych spokrewnionych, dokumentacja dzieci przekazywana była w dniu przyjęcia dziecka do rodziny zastępczej oraz po zgromadzeniu ww. dokumentacji.
W dokumentacji rodzin znajdowały się protokoły przekazania dziecka, w których wymieniano dokumentację, którą przekazywano rodzinie zastępczej (m.in.: akty urodzenia, dokumentację medyczną). Przekazywanie dokumentacji dziecka w dniu przyjęcia dziecka do rodziny zastępczej stanowi naruszenie realizacji zapisów art. 47 ust. 1 ustawy.
W aktach rodzin nie stwierdzono również dokumentacji potwierdzającej umożliwienie kontaktu z dzieckiem jego przyszłym opiekunom przed umieszczeniem dziecka w pieczy zastępczej.
W pisemnym wyjaśnieniu przekazanym drogą elektroniczną Dyrektor poinformował, że:
„ORPZ po otrzymaniu informacji o potrzebie umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej rozeznaje sytuacje dziecka w środowisku lokalnym. (…) koordynator występuje z wnioskiem o udostępnienie danych do Ośrodków zdrowia, szkoły, ośrodków pomocy społecznej oraz USC w celu uzyskania jak największej ilości potrzebnych i rzetelnych informacji o dziecku.
Niestety zdarza się, że w wielu przypadkach wymagane dokumenty nie zostają przesłane w terminie podanym, dlatego koordynatorzy często bazują na informacjach przekazanych telefonicznie lub podczas bezpośrednich rozmów z osobami zorientowanymi w sprawie dziecka. (…) Koordynatorzy udają się do miejsca zamieszkania, ewentualnej rodziny zastępczej, w formie bezpośredniej informują rodziną o dziecku, jego sytuacji, przekazują
zbierane dokumenty oraz informują o ewentualnych problemach i deficytach. Jeśli Organizator jest w posiadaniu dokumentów dziecka niezwłocznie przekazuje je rodzinie.
Niestety zdarza się, że z przyczyn niezależnych od Organizatora dokumentacja jest przekazywana w dniu umieszczenia (…) Organizator nie zawsze ma możliwość zapewnić bezpośredni kontakt opiekunów zastępczych z dzieckiem, które mogłoby być umieszczone w ich rodzinie. Jest to związane z oporem rodziców biologicznych. Natomiast jest to możliwe w przypadkach, gdy dziecko przed umieszczeniem w rodzinie zastępczej przebywa w szpitalu.
Organizator ma wtedy możliwość zorganizowania spotkania rodziców zastępczych z przyjmowanym dzieckiem. (…) W okresie objętym kontrolą doszło do dwóch tego typu spotkań.”
Zgodnie z zapisami ustawy przyjęcie dziecka do rodziny zastępczej lub przez prowadzącego rodzinny dom dziecka następuje po uprzednim przygotowaniu ze strony organizatora pieczy zastępczej. Oznacza to, że organizator zobowiązany jest podjąć działania zmierzające do przygotowania rodziców zastępczych lub prowadzącego rodzinny dom dziecka na przyjęcie dziecka. Poza przekazaniem dokumentacji, o której mowa w art. 38a ust. 1 pkt 1-8 ustawy, ważne jest zapewnienie rodzinie kontaktu z dzieckiem przed jego umieszczeniem w pieczy zastępczej. Kontakt dziecka z rodziną zastępczą ma na celu nawiązanie więzi przed formalnym unormowaniem statusu dziecka, sprzyja adaptacji do nowej sytuacji zarówno dziecku, jak i rodzinie zastępczej.
ZALECENIE NR 3:
Realizowanie art. 47 ust. 1 i ust. 2 ustawy poprzez przygotowywanie rodzin zastępczych i prowadzących rodzinne domy dziecka na przyjęcie dziecka, tj. udzielenie szczegółowych informacji, o których mowa w art. 38a ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy oraz zapewnienie, w miarę potrzeby, kontaktu z dzieckiem przed umieszczeniem go w tej rodzinie lub rodzinnym domu dziecka w terminie nie późniejszym niż 7 dni przed przyjęciem dziecka, a także przekazywanie nie później niż w dniu poprzedzającym dzień przyjęcia dziecka, dokumentacji, o której mowa w art. 38a ust. 1 pkt 3–8 ustawy.
TERMIN REALIZACJI:
Powyższe zalecenie należy zrealizować, poprzez stosowanie ww. przepisów, od dnia otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego
W okresie objętym kontrolą na terenie powiatu miał miejsce 1 przypadek mieszczenia dziecka w trybie art. 47 ust. 2 ustawy. 29 sierpnia 2017 roku Sąd Rejonowy w Suchej Beskidzkiej zwrócił się do PCPR w Suchej Beskidzkiej z prośbą o wskazanie możliwości umieszczenia w pieczy zastępczej dziecka, które zostało odebrane rodzicom przez kuratora oraz pracownika socjalnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Bystrej Podhalańskiej w trybie art. 12a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie i umieszczone w szpitalu. 1 września 2017 roku, po otrzymaniu zgody rodziny zastępczej, na podstawie postanowienia Sądu małoletni został umieszczony w rodzinie zastępczej specjalistycznej.
b. zapewnienie przeprowadzenia przyjętemu do pieczy zastępczej dziecku niezbędnych badań lekarskich
Zgodnie z informacjami zawartymi w liście kontrolnej: „Z reguły opiekunowie zastępczy we własnym zakresie umożliwiają dzieciom dostęp do podstawowej i specjalistycznej opieki medycznej. W przypadku gdy jest to utrudnione PCPR w oparciu o porozumienie z ZOZ w Suchej Beskidzkiej ma możliwość przyspieszenia terminu wizyty w poradniach specjalistycznych. Termin jest ustalany po przedstawieniu odpowiedniego zaświadczenia wydanego przez PCPR w rejestracji szpitala….”.
Kserokopia porozumienia z dnia 13 kwietnia 2013 roku znajduje się z aktach kontroli.
VII. Praca z dziećmi przebywającymi w pieczy
a. przygotowywanie planu pomocy dziecku umieszczonemu w pieczy zastępczej
Pracownicy merytoryczni Organizatora opracowali plan pomocy dziecku dla każdego dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej.
Podczas przeprowadzenia oceny sytuacji dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej koordynatorzy wspólnie z opiekunem i często dzieckiem opracowują plan pomocy dziecku na formularzu „Plan pracy z dzieckiem”. Plan sporządza się jednocześnie z ww. oceną w terminach ustawowych przewidzianych dla dokonywania oceny okresowej (co 3 miesiące dla dzieci poniżej 3 roku życia i co 6 miesięcy – dzieci starsze), co determinowało okres realizacji danego planu.
Plan przygotowany był w formie opisowo-tabelarycznej i podzielony był na następujące obszary:
wychowanie dziecka w poczuciu godności i wartości osobistej,
zapewnienie dostępu do przysługujących świadczeń zdrowotnych,
zapewnienie kształcenia, wyrównywania braków rozwojowych i szkolnych,
zapewnienie rozwoju uzdolnień i zainteresowań,
zaspokojenie potrzeb emocjonalnych, bytowych, rozwojowych, społecznych oraz religijnych,
zapewnienie ochrony przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie prywatne dziecka,
umożliwienie kontaktu z rodzicami i innymi osobami bliskimi.
Formularz zawierał planowane działania wraz z określeniem terminu realizacji oraz dane osoby odpowiedzialnej i/ lub towarzyszącej działaniu wraz z uwagami. Plan podpisywał opiekun zastępczy, koordynator rodzinnej pieczy zastępczej oraz asystent rodziny (w przypadku rodzin objętych usługą). Ustalenia planu były weryfikowane podczas wizyt w środowisku zamieszkania rodziny zastępczej, a także przed sporządzeniem kolejnej oceny okresowej. Ustalenia uwzględniały informacje i wskazówki pozyskane z OPS (w tym z planu pracy asystentów rodziny). Koordynator przy opracowaniu kolejnego planu dla dziecka brał pod uwagę sugestie i wskazówki przedstawione na posiedzeniach, na których dokonywano okresowej oceny sytuacji dziecka.
PCPR na wniosek pracowników ośrodka pomocy społecznej udostępniał sporządzone plany pomocy dziecku, a także występował w tym zakresie o przekazanie opracowanego planu pracy z rodziną biologiczną.
W okresie podlegającym kontroli opracowano we współpracy z odpowiednio rodziną zastępczą lub prowadzącym rodzinny dom dziecka oraz we współpracy z kuratorami i/ lub pracownikami socjalnymi 259 planów pomocy dziecku (w tym 16 planów dotyczyło wychowanków umieszczonych w placówce opiekuńczo – wychowawczej typu rodzinnego, 53 plany zostały skoordynowane z planem pracy z rodziną asystenta rodziny). Podczas kontroli przedstawiono dokumenty potwierdzające realizację działań w zakresie koordynacji planów pracy poprzez udostępnienie planów pomocy dziecku podpisanych przez asystentów rodziny na formularzach oraz korespondencję z ośrodkami pomocy społecznej w zakresie współpracy z rodzinami biologicznymi (dotyczącą rodzin nieobjętych asystenturą).
b. ocena sytuacji dziecka umieszczonego w rodzinnej pieczy zastępczej
Podczas kontroli dokonano analizy 6 teczek dzieci umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej. Na tej podstawie ustalono, że Organizator Rodzinnej Pieczy Zastępczej, zgodnie z art. 131 ust. 1 ustawy dokonywał okresowej oceny sytuacji dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej. W przypadku dzieci do 3 roku życia odbywała się ona nie rzadziej niż raz na 3 miesiące, a w przypadku dzieci powyżej 3 roku życia nie rzadziej niż raz na 6 miesięcy lub też częściej w zależności od potrzeb lub nagłych wydarzeń.
W posiedzeniach w sprawie oceny sytuacji dziecka umieszczonego w rodzinnej pieczy zastępczej brali udział m.in.: koordynator rodzinnej pieczy zastępczej, rodziny zastępcze, przedstawiciel ośrodka adopcyjnego (w przypadku dzieci z uregulowaną sytuacją prawną), pedagog, psycholog, asystent rodziny (pisemne zaproszenia znajdowały się w udostępnionej podczas kontroli dokumentacji).
Po każdym zespole formułowana była opinia o zasadności dalszego pobytu dziecka w pieczy zastępczej. Opinia przekazywana była do Sądu, zgodnie z art. 131 ust. 2 ustawy (osobiście lub listownie).
Z informacji zawartych w liście kontrolnej wynika, że „W okresie sprawozdawczym sporządzono 228 opinii o zasadności dalszego pobytu dziecka w pieczy zastępczej oraz 5 opinii o ustaniu przyczyny umieszczenia w pieczy zastępczej. Dyrektor Placówki po każdym posiedzeniu zespołu przekazuje informacje do Sądu.”.
Podczas posiedzenia sporządzano dokument pn. „Ocena sytuacji dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej”, który zawierał następujące dane:
dane dotyczące osób pełniących funkcję rodziny zastępczej,
dane dotyczące dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej,
informację o rodzicach biologicznych,
dot. sytuacji zdrowotnej dziecka,
dot. sytuacji szkolnej dziecka,
inne uwagi (zainteresowania, osiągnięcia, mocne i słabe strony dziecka),
trudności wychowawcze z dzieckiem,
wzajemne relacje dziecka z domownikami, rówieśnikami, stosunek do dorosłych,
zasadność dalszego pobytu dziecka w pieczy zastępczej.
Formularz podpisywany był przez rodzica zastępczego i koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej. Integralną częścią formularza była lista obecności uczestników dokonujących oceny sytuacji dziecka w danym dniu. W związku z tym, że w PCPR sporządzano zbiorczy wykaz osób uczestniczących w posiedzeniach w danym dniu, a formularz oceny nie zawierał listy uczestników konkretnego posiedzenia, osoby kontrolujące nie mogły dokonać oceny zgodności składu zespołu (w każdym z analizowanych przypadków) z zapisami art. 130 ust 1 ustawy.
Pracownicy kontrolowanej jednostki przedłożyli harmonogram spotkań zespołu ds.
okresowej oceny sytuacji opiekuńczo – wychowawczej dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej przeprowadzonych w dniu 25 stycznia 2018 roku (5 posiedzeń) wraz z wykazem osób zaproszonych i uczestniczących w posiedzeniach.
REKOMENDACJA NR 2:
Uzupełnienie formularza oceny o wykaz uczestników posiedzenia dokonujących oceny sytuacji dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej
TERMIN REALIZACJI:
Powyższą rekomendację należy zrealizować od dnia otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego.
W dokonywanych ocenach sytuacji dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej uwzględniano opinie ze szkół, informacje na temat rodziny biologicznej dziecka uzyskane od pracowników ośrodków pomocy społecznej i od kuratorów.
Ustalono, iż pracownicy PCPR informowali Ośrodek Adopcyjny Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w Krakowie o terminach planowanych posiedzeń, a następnie telefonicznie potwierdzali obecność pracowników Ośrodka na posiedzeniach dzieci z uregulowaną sytuacją prawną.
Zgodnie z art. 4 pkt 8 ustawy, dziecko ma prawo do informacji i wyrażania opinii w sprawach, które go dotyczą odpowiednio do jego wieku i stopnia dojrzałości. W związku z powyższym dziecko przebywające w pieczy zastępczej powinno mieć możliwość wyrażenia opinii podczas posiedzenia, na którym rozstrzygane są i podejmowane decyzje związane z jego osobą.
Zgodnie z informacjami zawartymi w liście kontrolnej: „Koordynatorzy starają się na miarę możliwości rozmawiać z podopiecznymi rodzin zastępczych podczas wywiadów w środowisku w szczególności w dniach wolnych od zajęć lekcyjnych. Zdanie dzieci jest brane pod uwagę w przypadku ustalania spotkań z rodzicami biologicznymi na terenie PCPR, ewentualnych przepustek do domu rodzinnego, uczestnictwa w wycieczce dla rodzin lub wyjazdu kolonijnego oraz ich samopoczucia w rodzinie zastępczej. Ponadto w przypadku zgłoszenia dziecka do adopcji koordynator pyta małoletniego o jego stosunek do przysposobienia, w przypadku dzieci powyżej 13 r. ż. bierze od nich stosowne oświadczenie w tej sprawie.
Opinia dzieci przebywających w Placówce jest zawsze brana pod uwagę, dzieci wypełniają ankiety lub przekazują swoje uwagi na piśmie.”.
Analiza udostępnionej dokumentacji wykazała, że pracownicy PCPR rozmawiali z dziećmi i przedstawiali ich opinie dot. pobytu w pieczy.
VIII. Zapewnienie wsparcia dla prowadzących rodzinną pieczę zastępczą. Udzielanie pomocy rodzinom zastępczym i prowadzącym rodzinne domy dziecka w realizacji zadań wynikających z pieczy zastępczej
a. organizacja szkoleń
W okresie objętym kontrolą specjaliści Zespołu Interwencji Kryzysowej na zlecenie PCPR przeprowadzili w terminach: 20 i 21 czerwca, 12 i 13 grudnia 2017 roku oraz 12 kwietnia 2018 roku, cykl szkoleń pn. „Kryzysy pojawiające się w rodzicielstwie zastępczym i sposoby ich rozwiązywania”.
W szkoleniach uczestniczyło 30 rodzin spokrewnionych, 17 rodzin niezawodowych, 6 rodzin zawodowych oraz 2 przedstawicieli rodzinnego domu dziecka, tj. 76 opiekunów zastępczych, którzy otrzymali stosowne zaświadczenia (jedno po każdym szkoleniu) oraz materiały szkoleniowe. Po zakończeniu cyklu szkoleń każdy uczestnik wypełnił ankiety ewaluacyjne.
Podczas kontroli przedstawiono dokumenty poświadczające realizację ww. zadania (listy obecności, zaproszenia dla rodzin, zaświadczenia o uczestnictwie w cyklu szkoleń oraz ankiety ewaluacyjne). Analiza ankiet wykazała, że w jednym przypadku uczestnik szkolenia zwrócił uwagę na potrzebę poruszenia problemu dzieci niepełnosprawnych.
W dokumentacji stwierdzono zaproszenia z dnia 31 maja oraz 22 listopada 2017 roku do udziału w ww. szkoleniu dla Dyrektora Dom Dziecka im. Bł. Celestyny Faron, 34-242 Łętownia 415, z którego Dyrektor Placówki nie skorzystał.
b. udzielanie wsparcia osobom sprawującym rodzinną pieczę zastępczą w ramach grup wsparcia
Zgodnie z informacjami zawartymi w liście kontrolnej: „Celem udzielania wsparcia osobom sprawującym funkcję rodzin zastępczych ORPZ organizuje spotkania grup wsparcia, które odbywają się raz w miesiącu w siedzibie PCPR. W okresie sprawozdawczym spotkania odbywają się w każdy drugi poniedziałek miesiąca w godz. 15:00 – 16:00, a w godz. 16:00 – 17:00 mają miejsce konsultacje indywidualne dla rodzin borykających się ze szczególnymi problemami wychowawczymi. Grupy wsparcia prowadzi psycholog, psychoterapeuta z wieloletnim doświadczeniem w pracy z rodziną i dziećmi. Wszystkie rodziny zastępcze są informowane pisemnie i każdorazowo podczas wywiadów o możliwości uczestniczenia
w grupach wsparcia. Często koordynatorzy telefonicznie przypominają rodzinom o terminach spotkań grup wsparcia”.
Stwierdzono, że w okresie objętym kontrolą z udziału w grupie skorzystało:
5 rodzin zastępczych niezawodowych,
5 rodzin zastępczych zawodowych,
W dokumentacji rodzin zastępczych znajdowały się zaproszenia na spotkanie grup wsparcia.
c. zapewnianie osobom sprawującym rodzinną pieczę zastępczą pomocy prawnej oraz dostępu do specjalistycznego poradnictwa. Umożliwianie rodzinom zastępczym oraz prowadzącym rodzinny dom dziecka uzyskanie porady w poradni psychologiczno- pedagogicznej lub w innej poradni specjalistycznej oraz podjęcie specjalistycznej terapii oraz zapewnienie dzieciom dostępu do pomocy specjalistycznej, w tym psychologicznej, reedukacyjnej i rehabilitacyjnej
W okresie objętym kontrolą osoby sprawujące rodzinną pieczę zastępczą oraz dzieci umieszczone w pieczy zastępczej miały dostęp do bezpłatnego poradnictwa specjalistycznego, świadczonego przez 2 psychologów. Pierwszy z nich udzielał porad i wsparcia w każdy czwartek w godzinach od 13.00 do 18.00. Drugi psycholog prowadził grupę wsparcia oraz w każdy drugi poniedziałek miesiąca w (16.00 – 17.00) udzielał indywidualnych konsultacji, z których skorzystało 5 rodzin zastępczych spokrewnionych.
Z danych znajdujących się w liście kontrolnej wynika, że w okresie objętym kontrolą:
z poradnictwa psychologicznego świadczonego w przez psychologa zatrudnionego w PCPR skorzystało: 11 rodzin zastępczych oraz ich 23 podopiecznych,
z oferty Zespołu Interwencji kryzysowej (ZIK) skorzystało 6 rodzin zastępczych oraz 8 dzieci (socjoterapia, porady psychologiczne, mediacyjne).
Ponadto rodziny zastępcze informowane były o możliwości skorzystania z bezpłatnego poradnictwa specjalistów zatrudnionych m. in. w:
Zespole Interwencji Kryzysowej w Suchej Beskidzkiej, ul. Mickiewicza 31 - psycholog, pedagog, socjoterapeuta oraz mediator,
Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w Makowie Podhalańskim oraz w Jordanowie (filia): pedagog, logopeda, neurologopeda, psycholog oraz terapeuta (w tym rodzinnej).
Stwierdzono, że PCPR w Suchej Beskidzkiej rodzinom zastępczym zapewniało dostęp do poradnictwa prawnego. W pisemnym wyjaśnieniu Dyrektora czytamy: „PCPR w celu zapewnienia dostępu do pomocy prawnej dla rodzin zastępczych i ich podopiecznych korzysta z bezpłatnej pomocy prawnej w powiecie suskim. W razie takiej konieczności pracownicy PCPR informują rodziny zastępcze o możliwości skorzystania z tego typu wsparcia i przekazują harmonogram pomocy prawnej świadczonej w powiecie przez radców prawnych i adwokatów. Koordynatorzy podczas wizyty w środowisku rodziny zastępczej wychodzą naprzeciw potrzebom zgłaszanym przez opiekunów informują ich o takich możliwości”.
W kolejnym wyjaśnieniu Dyrektor poinformował, że rodziny zastępcze mogą korzystać z pomocy prawnej oferowanej przez dwóch radców prawnych zatrudnionych w Starostwie Powiatowym w Suchej Beskidzkiej (środy od 7.00-9.00, czwartek 9.00-15.00 i piątek 9.00- 15.00).
Z informacji zawartej w liście kontrolnej wynika, iż: „W razie pojawiających się problemów w rodzinie zastępczej dodatkowo organizuje się tzw. „zespoły konsultacyjne”, na które zapraszani są przedstawiciele instytucji prowadzących działania na rzecz dziecka i rodziny (…) celem opracowania odpowiedniego planu działania pomocowego”. W ww.
