WOJEWODA MAŁOPOLSKI
31-156 Kraków, ul. Basztowa 22 * tel. 12 39 21 591 * fax 12 39 21 424 http://www.malopolska.uw.gov.pl
WP-IV.9932.3.20.2018 Kraków, 4 stycznia 2019 r.
Pan
Adam Musiał
Kierownik
Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krościenku nad Dunajcem
WYSTĄPIENIE POKONTROLNE
Na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2018 r., poz. 998, t.j. z późn. zm.), rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 roku w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1477) oraz upoważnienia do kontroli Nr 58/2018 z 10 września 2018 roku (znak: WP-IV.0030.58.2018), wydanego z upoważnienia Wojewody Małopolskiego przez Ewę Podłęcką – II Zastępcę Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie, przeprowadzona została w trybie zwykłym kontrola kompleksowa w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Krościenku nad Dunajcem, ul. Rynek 35, 34-450 Krościenko nad Dunajcem.
Kontrola została przeprowadzona w dniach 20 i 21 września 2018 roku przez zespół kontrolny w składzie:
Łukasz Szczur – inspektor wojewódzki (przewodniczący zespołu),
Małgorzata Klimasara – inspektor wojewódzki.
Zakres kontroli obejmował: ocenę realizacji zadań gminy wynikających z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz kwalifikacji kadry realizującej ww. zadanie.
Okres objęty kontrolą: 1 stycznia 2017 roku do dnia kontroli.
Klasyfikacja wg budżetu zadaniowego: Funkcja 13. Zabezpieczenie społeczne i wspieranie rodziny; zadanie 13.4. Wspieranie rodziny; podzadanie 13.4.2. Wsparcie rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych oraz piecza zastępcza nad dzieckiem; działanie 13.4.2.4. Finansowanie, monitorowanie oraz kontrola realizacji zadań w obszarze wspierania rodziny i systemie pieczy zastępczej.
Ilekroć w wystąpieniu pokontrolnym użyto następujących skrótów należy przez to rozumieć:
ustawa – ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2018 r., poz. 998 t.j., z późn. zm.),
2
GOPS lub Ośrodek – Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Krościenku nad Dunajcem.
Kontrolę przeprowadzono w oparciu o analizę zastanej dokumentacji, wyjaśnienia Kierownika GOPS w Krościenku n. Dunajcem oraz asystenta rodziny.
Oceny działalności Ośrodka dokonano na podstawie wyników:
analizy danych zawartych w liście kontrolnej umieszczonej w Statystycznej Aplikacji Centralnej dotyczącej realizowania zadań z zakresu wspierania rodziny,
analizy dokumentacji prowadzonej w GOPS,
analizy dokumentacji dotyczącej kwalifikacji asystentów rodziny,
analizy sprawozdań rzeczowo-finansowych przekazywanych w Centralnej Aplikacji Statystycznej.
Ustalenia z kontroli kompleksowej:
I. Podstawy formalno-organizacyjne kontrolowanej jednostki
Gmina Krościenko n. Dunajcem wyznaczyła Ośrodek do realizacji zadań wynikających z ustawy Uchwałą Nr XXXI/257/2013 Rady Gminy Krościenko nad Dunajcem z 29 października 2013 w sprawie nadania Statutu dla Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krościenku nad Dunajcem. W obwieszczeniu nr 8 Rady Gminy Krościenko nad Dunajcem z 27 października 2016 roku zawarto tekst jednolity Statutu Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krościenku nad Dunajcem. W §5 ust. 1 pkt 8 wpisano, iż Ośrodek realizuje zadania wynikające z ustawy.
W okresie objętym kontrolą Ośrodek działał w oparciu o Regulamin Organizacyjny, przyjęty Zarządzeniem nr 3/2013 Kierownika GOPS z dnia 13.02.2013 roku, zmieniony Zarządzeniem nr 8/2015 z dnia 12.11.2015 roku (dodany zapis o realizacji zadań wynikających z ustawy), nr 4/2016 z dnia 15.03.2016 roku, nr 9/2016 z dnia 21.06.2016 roku, nr 3/2018 z dnia 05 marca 2018 roku. W strukturze Ośrodka wyodrębniono stanowisko asystenta rodziny, a w §10 opisano jego zadania, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy.
Kierownik GOPS został upoważniony do prowadzenia postępowania w sprawach z zakresu wspierania rodziny oraz wydawania w tych sprawach decyzji.
II. Zasoby kadrowe i kwalifikacje asystentów rodziny
Podczas kontroli stwierdzono, że w kontrolowanej jednostce do realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny wyznaczono 4 pracowników (tj.: asystenta rodziny oraz trzech pracowników socjalnych). W zakresach czynności pracowników znajdowały się stosowne zapisy.
W okresie objętym kontrolą w Ośrodku zatrudniano asystenta rodziny od 2 stycznia 2017 roku na podstawie umowy o pracę, zawartej 30 grudnia 2016 roku na czas nieokreślony, w wymiarze ½ etatu, w systemie zadaniowego czasu pracy, przy czym w związku z realizowanym przez Ośrodek projektem pn. „Daj sobie szansę!”, na podstawie aneksów do umowy z 30 grudnia 2016 roku oraz z 2 października 2018 roku wymiar czasu pracy asystenta rodziny w okresie objętym kontrolą został zwiększony do pełnego etatu, co zostało sfinansowane w różnych proporcjach w ramach ww. projektu.
Dokumentacja kadrowa asystenta rodziny zawierała kserokopie dokumentów niepotwierdzone za zgodność z oryginałem, wobec czego poproszono pracownika o udostępnienie do wglądu oryginałów dokumentów, na podstawie których stwierdzono, że asystent rodziny posiada wymagane kwalifikacje, zgodne z art. 12 ust. 1 ustawy: tj.
wykształcenie wyższe na kierunku pedagogika, specjalność pedagogika resocjalizacyjna oraz
3 studia podyplomowe na kierunku „Przygotowanie Pedagogiczne”. Pracownik Ośrodka potwierdził za zgodność z oryginałem kserokopie będące a aktach osobowych asystenta.
W aktach osobowych asystenta rodziny znajdowały się oświadczenia, o których mowa w art.12 ust.1 pkt 2-4 ww. ustawy.
W okresie objętym kontrolą asystent uczestniczył w następujących szkoleniach:
29.09.2017 r. Szkolenie pt. „Przemoc domowa w kontekście choroby alkoholowej. Rola członków zespołów interdyscyplinarnych i grup roboczych.” Organizator: Interactive Agencja Komunikacji Marketingowej – finansowane z środków OPS,
01.12.2017 r. Szkolenie pt. „Asystentura jako alternatywna forma pomocy rodzinie.
Praca asystenta z rodzinami o szczególnych potrzebach.” Organizator: Profilaktyka KIER – finansowane ze środków OPS,
12-13 marca 2018 r. Szkolenie pt. „Asystent rodziny i co dalej? Praca obowiązki, dokumentacja”. Organizator: Beata Lutomska "JuBe" Instytut Szkoleń i Rozwoju Osobistego – dofinasowane ze środków otrzymanych od Wojewody Małopolskiego w ramach zadania: wsparcie finansowe zadań i programów realizacji zadań pomocy społecznej,
12.06.2018 r. Szkolenie pt. „Dziecko w procedurze Niebieskie Karty” Organizator: Beata Lutomska "JuBe" Instytut Szkoleń i Rozwoju Osobistego – dofinasowane ze środków otrzymanych od Wojewody Małopolskiego w ramach zadania: wsparcie finansowe zadań i programów realizacji zadań pomocy społecznej,
19-20 czerwca 2018 r. Szkolenie pt. „Praca z trudnym klientem. Wypalenie zawodowe - jak się przed nim chronić. Asertywność oraz zarządzanie stresem”. Organizator: Beata Lutomska "JuBe" Instytut Szkoleń i Rozwoju Osobistego – dofinasowane ze środków otrzymanych od Wojewody Małopolskiego w ramach zadania: wsparcie finansowe zadań i programów realizacji zadań pomocy społecznej.
29.06.2018 r. Szkolenie pt. „Mediacje jako sposób rozwiązywania problemów na drodze dialogu.” Organizator: Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie w ramach projektu „Szkolenie i doskonalenie zawodowe kadr systemu wspierania rodziny i pieczy zastępczej”.
W aktach osobowych znajdowały się dokumenty potwierdzające podnoszenie kwalifikacji przez asystenta rodziny (certyfikaty, dyplomy, zaświadczenia).
Zatrudnienie asystenta rodziny było współfinansowane m.in. ze środków pochodzących z resortowego „Programu asystent rodziny i koordynator rodzinnej pieczy zastępczej na rok 2017.”
W okresie objętym kontrolą asystent rodziny miał pod opieką łącznie 14 rodzin, co jest zgodne z limitem określonym w art. 15 ust. 4 ustawy.
Kontrola wykazała również, że praca asystenta rodziny nie była łączona z wykonywaniem obowiązków pracownika socjalnego na terenie Gminy, w której praca była prowadzona, co jest zgodne z art. 17 ust. 3 ustawy. Zgodnie z art. 17 ust. 4 ustawy asystent rodziny nie prowadził postępowań z zakresu świadczeń realizowanych przez Gminę.
III. Realizacja 3-letnich programów wspierania rodziny oraz przekazywanie sprawozdań z realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny
Pracownicy GOPS w okresie objętym kontrolą opracowali i realizowali pierwszy Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie przyjęty Uchwałą Nr XXI/168/2016 Rady Gminy Krościenko nad Dunajcem z 25 sierpnia 2016 roku w sprawie przyjęcia programu wspierania rodzin dla Gminy Krościenko nad Dunajcem na lata 2016-2019.
4
Kierownik Ośrodka udzielił następujących wyjaśnień, cyt.: „Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Krościenku n. Dunajcem wyjaśnia, że uchwałą nr XXI.168/2016 Rada Gminy dnia 25 sierpnia 2016 roku przyjęła „Program wspierania rodziny dla Gminy Krościenko nad Dunajcem na lata 2016 – 2019. W okresie wcześniejszym Gmina nie posiadała „Programu wspierania rodziny”. Jako nowozatrudniony Kierownik (od dnia 01 października 2015 roku) podjąłem działania w celu przygotowania wyż. wym. Programu. Po etapie konsultacji Program został przedłożony Radzie Gminy.”.
Ze względu na fakt, że Gmina realizuje pierwszy Program, natomiast jest zobowiązana począwszy od 1 stycznia 2012 do posiadania gminnego programu wspierania rodziny wydaje się zalecenie w przedmiocie sprawy.
ZALECENIE NR 1:
Realizowanie art. 176 pkt 1, w powiązaniu z art. 179 ust. 2 ustawy, tj. zapewnienie ciągłości obowiązywania gminnych programów wspierania rodziny.
TERMIN REALIZACJI:
Powyższe zalecenie należy zrealizować przy tworzeniu kolejnych gminnych programów wspierania rodziny.
Gminny Program Wspierania Rodziny na lata 2016-2019 został opracowany na podstawie diagnozy sytuacji rodzin z terenu gminy w oparciu o dane statystyczne Ośrodka (m.in. dot.
powodów przyznania pomocy, liczby rodzin, którym udzielono wsparcia asystenta rodziny, liczby rodzin objętych pomocą Ośrodka wraz z liczbą dzieci w tych rodzinach), dane z Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w zakresie liczby dzieci z terenu Gminy umieszczonych w pieczy zastępczej, działań realizowanych przez szkoły i inne instytucje z terenu gminy na rzecz rodzin w trudnej sytuacji.
W programie określono cel główny, cyt.: „wsparcie rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych oraz tworzenie warunków sprzyjających jej prawidłowemu funkcjonowaniu” oraz cele szczegółowe cyt.:
1. „wspieranie materialne ubogich rodzin z dziećmi zagrożonych bezradnością w sprawach opiekuńczo - wychowawczych;
2. wzmocnienie roli i funkcji rodziny poprzez wspieranie i rozwijanie umiejętności opiekuńczo – wychowawczych;
3. aktywizacja rodziców, w celu przywrócenia zdolności pełnienia funkcji opiekuńczo- wychowawczych.”.
Dla każdego celu szczegółowego określono działania do realizacji wraz z określeniem instytucji realizującej oraz podmiotów współpracujących, wskaźników realizacji oraz źródła finansowania działania. Ustalono, iż dla każdego działania wskazano termin realizacji w perspektywie ciągłej realizacji programu.
W dokumencie określono podstawy prawne działań ujętych w programie, adresatów programu, oraz monitoring i ewaluację programu.
Z zapisu w programie wynika, że będzie on monitorowany m.in., cyt.: „Realizacja Programu obejmuje kilka lat, w związku z czym informacje odnośnie realizowanych działań oraz ich efektów zamieszczone będą w corocznych sprawozdaniach przedkładanych Radzie Gminy Krościenko nad Dunajcem, nie później niż do 31 marca kolejnego roku. Znajdą one również odzwierciedlenie w sprawozdawczości z działalności Ośrodka.”
Podczas kontroli ustalono, że w ramach realizacji art. 179 ust. 1 ustawy Kierownik Ośrodka przedłożył następującą informację, cyt.: „Ośrodek na podstawie danych uzyskanych z jednostek zaangażowanych we wsparcie rodziny z problemami opiekuńczo wychowawczymi sporządza sprawozdanie z realizacji wsparcia w którym nakreśla również
5 potrzeby. Kierownik przekłada go Radzie Gminy z upoważnienia Wójta. Na sesji Rady Gminy sprawozdanie jest przyjmowane.” W okresie objętym kontrolą przedłożono następujące sprawozdania:
Sprawozdanie z realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny w 2016 r. przyjęte 30 marca 2017 roku na Sesji Rady Gminy Krościenko nad Dunajcem. W sprawozdaniu zawarto m.in. potrzeby dotyczące, cyt.: „znalezienie lokalu spełniającego wymogi rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej „w sprawie wymagań lokalowych i sanitarnych, jakie musi spełniać lokal, w którym ma być prowadzona placówka” (Dz.U. z 2015 r. Poz. 1630), w celu uruchomienia placówki wsparcia dziennego.”
Sprawozdanie z realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny w 2017 r. przyjęte 22 marca 2018 roku na Sesji Rady Gminy Krościenko nad Dunajcem. W dokumencie zawarto potrzeby m.in. dotyczące cyt.: „rozwoju specjalistycznego poradnictwa poprzez sfinansowanie wynagrodzeń psychologa, mediatora rodzinnego.”
IV. Tworzenie i rozwój systemu opieki nad dzieckiem oraz praca z rodziną przezywającą trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych
a) zapewnienie rodzinie przeżywającej trudności wsparcia i pomocy asystenta rodziny oraz dostępu do specjalistycznego poradnictwa
W okresie objętym kontrolą Ośrodek zapewniał rodzinie przeżywającej trudności dostęp do specjalistycznego poradnictwa. Na podstawie analizy dokumentacji Ośrodka stwierdzono, że mieszkańcy Gminy w trudnych sytuacjach życiowych informowani byli o możliwości skorzystania z pomocy w:
GOPS – wsparcie psychologiczne (konsultacje, psychoedukacja z wykorzystaniem elementów Racjonalnej Terapii Zachowania i dialogu motywującego, wsparcie ze strony specjalisty psychoterapii uzależnień (rozmowy motywacyjne, poradnictwo), coacha (warsztaty rozwoju osobistego), specjalisty w zakresie pomocy ofiarom przemocy w rodzinie (pomoc w rozwiązaniu trudnych problemów, wsparcie emocjonalne), mediatora,
Stowarzyszeniu Sursum Corda (Szczawnica, Maniowy) – porady prawne w sprawach dotyczących rozpadu rodziny, kwestii majątkowych,
Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Nowym Targu – mediacje rodzinne, współpraca dla poprawy sytuacji rodzinnej dzieci, poradnictwo psychologiczne, prawne w zakresie problemów opiekuńczo-wychowawczych, małżeńskich, przemocy w rodzinie, rozpadu rodziny, wsparcia dla osób w kryzysie,
Powiatowym Urzędzie Pracy w Nowym Targu – doradca zawodowy (podnoszenie kompetencji zawodowych i umiejętności poruszania się po rynku pracy),
Punktu Konsultacyjnego Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Nowym Targu, działającego na terenie Gminy – wsparcie emocjonalne rodzin, konsultacje psychologiczne, diagnoza dzieci,
Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych – wsparcie psychologa oraz specjalisty do spraw uzależnień dla osób uzależnionych i współuzależnionych, rodzin borykających się z problemem uzależnienia, z zaburzonymi relacjami w rodzinie.
Ponadto rodziny informowane były o możliwości skorzystania z bezpłatnego programu
„Szkoła dla Rodziców i Wychowawców”, ukierunkowanego na profilaktykę zachowań problemowych dzieci i młodzieży oraz podnoszenie kompetencji wychowawczych, prowadzonego w ramach realizacji zadania „Centrum wsparcia interdyscyplinarnego dla osób/rodzin w kryzysie z terenu Gminy Krościenko nad Dunajcem”, dofinansowanego ze środków otrzymanych od Wojewody Małopolskiego w ramach „dofinansowania rozwoju pomocy społecznej”.
6 Dodatkowo, w 2017 roku psycholog zatrudniony w GOPS zrealizował warsztaty z młodzieżą z zakresu profilaktyki uzależnień i przemocy, integracji i rozwoju (razem 33 godziny).
W dokumentacji rodzin znajdowały się informacje potwierdzające realizację ww. działań.
b) organizowanie szkoleń i tworzenie warunków do działania rodzin wspierających Podczas kontroli ustalono, że na terenie Gminy Krościenko n. Dunajcem podjęto działania w celu tworzenia warunków do rozwoju rodzin wspierających poprzez prowadzenie kampanii informacyjnej o poszukiwaniu kandydatów do pełnienia roli rodziny wspierającej umieszczone na stronie internetowej Urzędu Gminy.
Ustalono, że do dnia kontroli nie było zgłoszeń osób chętnych do skorzystania z usługi oraz kandydatów do pełnienia funkcji rodziny wspierającej.
c) prowadzenie placówek wsparcia dziennego oraz zapewnienie w nich miejsc dla dzieci
W Statucie Ośrodka (Uchwała Nr XXXI/257/2013 Rady Gminy Krościenko nad Dunajcem z 29 października 2013 w sprawie nadania Statutu dla Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krościenku nad Dunajcem) w §10 zawarto następującą informację, cyt.:
„1. Ośrodek prowadzi na terenie Gminy Krościenko n. Dunajcem świetlicę środowiskową.
2. Świetlica środowiskowa realizuje w szczególności zadania z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów”.
Ponadto analiza przedkładanych sprawozdań z realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny za lata 2016 i 2017 potwierdziła występowanie potrzeb dotyczących prowadzenia placówki wsparcia dziennego, m.in. w sprawozdaniu za rok 2017 zawarto następującą potrzebę, cyt.: „stworzenie placówki wsparcia dziennego w lokalu spełniającym wymogi rozporządzenia (…).”
Kierownik OPS złożył następujące wyjaśnienia, cyt.: „Na terenie Gminy Krościenko n. Dunajcem do roku 2013 funkcjonowało 5 świetlic środowiskowych, zatrudniających instruktorów ds. kulturalno – oświatowych. Z dniem 30 czerwca 2013 roku cztery placówki zostały zamknięte, przede wszystkim z powodu braku wystarczających środków na ich realizację i niewłaściwych warunków lokalowych. Z dniem 30 czerwca 2016 roku została zamknięta jedyna prowadzona przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Krościenku n. Dunajcem świetlica środowiskowa. Powodem był zły stan budynku, w którym dotychczas prowadzona była placówka. W przedkładanej corocznie Radzie Gminy „Ocenie zasobów pomocy społecznej”, Gminny Ośrodek formułuje konieczność utworzenia placówki wsparcia dziennego. W gminnym programie rewitalizacji, jednym z zaplanowanych działań jest przebudowa budynku ratusza, z rozbudowanymi pomieszczeniami między innymi dla Gminnego Centrum Kultury oraz pomieszczeniami dla świetlicy środowiskowej, zajęć dla rodziców z dziećmi. Obecnie dzieci i młodzież mogą korzystać ze świetlic szkolnych, oferty Centrum Kultury i Promocji, Gminnej Biblioteki Publicznej, ogniska muzycznego, prowadzonego przy OSP w Krościenku n. Dunajcem, Szkoły muzycznej w Krościenku n. Dunajcem lub Szczawnicy, Pienińskiej Akademii Sportowej, zajęć sportowych prowadzonych przez Stowarzyszenie Artystów Pienińskich (ferie, wakacje), zajęć zespołu regionalnego.”
W związku z otrzymanymi wyjaśnieniami należy zwrócić uwagę, że zapisy ww. Statutu w §10 wymagają zmiany uwzględniającej stan faktyczny prowadzonych świetlic. Wobec powyższego rekomenduje się podjęcie działań w ww. zakresie.
Ze względu na występowanie potrzeb w zakresie utworzenia placówki wsparcia dziennego wydaje się zalecenie w przedmiocie sprawy.
7 ZALECENIE NR 2:
Kontynuacja działań w zakresie stworzenia placówki wsparcia dziennego zgodnie z występującymi potrzebami. Działania te należy poprzedzić przeprowadzeniem diagnozy w kierunku dostosowania jej formy, miejsc dla dzieci do oczekiwań i potrzeb społeczności lokalnej, uwzględniając określone w art. 24 ustawy formy prowadzenia placówki wsparcia dziennego ( w tym możliwość prowadzenia ww. placówki w formie podwórkowej). W przypadku tworzenia stacjonarnej placówki wsparcia dziennego należy dostosować ją do standardów określonych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 13 października 2015 roku w sprawie wymagań lokalowych i sanitarnych, jakie musi spełniać lokal, w którym ma być prowadzona placówka wsparcia dziennego (Dz. U. 2015.1630).
TERMIN REALIZACJI:
Diagnozę należy sporządzić w terminie 3 miesięcy od otrzymania wystąpienia pokontrolnego. Działania nakierowane na zlecenie lub prowadzenie placówki wsparcia dziennego należy zrealizować do 6 miesięcy od otrzymania wystąpienia pokontrolnego.
d) sprawozdawczość w zakresie wspierania rodziny
Pracownicy GOPS sporządzali sprawozdania rzeczowo-finansowe z zakresu wspierania rodziny oraz przekazywali je Wojewodzie Małopolskiemu, w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu teleinformatycznego. Sprawozdania rzeczowo-finansowe zostały przekazane zgodnie z § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie sprawozdań rzeczowo-finansowych z wykonywania zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej:
sprawozdanie za II półrocze 2016 r. przekazano 20 stycznia 2017 r. (ostateczny termin przekazania: 31 stycznia);
sprawozdanie za I półrocze 2017 r. przekazano 10 lipca 2017 r. (ostateczny termin przekazania: 31 lipca);
sprawozdanie za II półrocze 2017 r. przekazano 31 stycznia 2018 r. (ostateczny termin przekazania: 31 stycznia);
sprawozdanie za I półrocze 2018 r. przekazano 25 lipca 2018 r. (ostateczny termin przekazania: 31 lipca).
V. Gminny system wspierania rodziny
a) organizowanie gminnego systemu wspierania rodziny
W liście kontrolnej przekazanej przez Kierownika Ośrodka wskazano liczbę 14 rodzin otrzymujących pomoc z powodu bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i w prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz dodatkowo 1 rodzinę w ramach ustawy o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”, co jest zgodne z danymi zawartymi w sprawozdaniu MRPiPS 03-R za rok 2017, w którym również wpisano 14 rodzin (w tym 4 rodziny niepełne i 1 rodzina wielodzietna).
Kierownik w liście kontrolnej wskazał katalog pomocy udzielanej ww. rodzinom, m.in.:
w rozwiązywaniu problemów opiekuńczych oraz wychowawczych, zdobywaniu umiejętności prawidłowego gospodarowania środkami finansowymi i prowadzenia gospodarstwa domowego, w rozwiązywaniu problemów socjalnych, w poszukiwaniu, podejmowaniu, utrzymaniu pracy zarobkowej, świadczono indywidualne konsultacje wychowawcze dla rodziców i dzieci, towarzyszono podczas załatwiania spraw urzędowych. Rodziny przeżywające trudności opiekuńczo wychowawcze objęte zostały wsparciem pracownika socjalnego, asystenta rodziny, pedagogów szkolnych, kierowane były do specjalistów:
psychologa, specjalisty w zakresie pomocy osobom doświadczającym przemocy w rodzinie, terapeuty ds. uzależnień. Rodziny mogły skorzystać ze wsparcia coacha, „Szkoły dla rodziców”, były aktywizowane zawodowo przez możliwość udziału w projekcie
8 konkursowym „Daj sobie szansę!”. Ponadto rodziny zostały objęte pomocą finansową (zasiłki celowe, okresowe) i żywnościową.
Powyższe informacje zostały potwierdzone w przedłożonej dokumentacji.
Na terenie Gminy Krościenko n. Dunajcem prowadzono monitoring sytuacji dziecka z rodziny zagrożonej kryzysem lub przeżywającej trudności opiekuńczo-wychowawcze poprzez systematyczne wizyty pracownika socjalnego w środowisku rodzinnym, współpracę ze szkołami, ośrodkami zdrowia, kuratorami.
Powyższe działania znajdowały odzwierciedlenie w dokumentacji przedłożonej osobom kontrolującym. Realizację zadania dokumentowano w notatkach służbowych asystenta rodziny oraz wywiadach środowiskowych.
Ponadto, na podstawie analizy akt 4 rodzin zagrożonych kryzysem stwierdzono, że otrzymały one następującą pomoc: praca socjalna (m.in. aktywizacja zawodowa, informowanie o formach wsparcia, o jakie może się ubiegać rodzina, motywowanie do skorzystania z konsultacji psychologicznych), udział w projekcie „Daj sobie szansę!”, objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym, pomoc w formie paczek żywnościowych, dożywianie dzieci w szkole, zasiłki celowe (na zakup opału, bieżące potrzeby bytowe, dofinansowanie kosztów leczenia) oraz zasiłki okresowe (na zakup żywności, z powodu długotrwałej choroby, z uwagi na wielodzietność).
Z analizy udostępnionej dokumentacji wynika, iż pracownicy Ośrodka pozyskiwali informacje o rodzinach przeżywających trudności opiekuńczo-wychowawcze podczas wizyt w środowisku, a także poprzez współpracę ze szkołami.
Na podstawie przedstawionej podczas kontroli dokumentacji Ośrodka ustalono, że do GOPS w okresie od września 2017 roku do lutego 2018 roku wpłynęło jedno pismo dotyczące informacji o rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo- wychowawczych, które zapoczątkowało uruchomienie usługi asystenta rodziny (studium przypadku Rodzina 1).
Z informacji zawartych w liście kontrolnej wynika, że żadna rodzina nie odmówiła skorzystania z usługi asystenta rodziny. Na podstawie analizy dokumentacji rodzin ustalono, że jedna rodzina została zobowiązana przez Sąd do współpracy z asystentem rodziny w trakcie realizacji usługi.
Zgodnie z danymi zawartymi w liście kontrolnej, w okresie objętym kontrolą pracownicy socjalni przeprowadzili 4 wywiady środowiskowe w celu zdiagnozowania sytuacji opiekuńczo-wychowawczej rodzin.
Stwierdzono, że w okresie objętym kontrolą pracownicy socjalni wystąpili z wnioskiem do Kierownika Ośrodka o przyznanie asystenta rodziny dla 4 rodzin. Kierownik przydzielił ww. rodzinom asystenta.
Na podstawie informacji uzyskanej od Kierownika GOPS stwierdzono, że w okresie kontrolowanym do Ośrodka wpłynęły 4 wnioski o świadczenia z ustawy z dnia 4 listopada 2016 roku o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem” (Dz.U. z 2016 r. poz. 1860).
Pracownicy Ośrodka poinformowali rodziny o możliwości skorzystania z usługi asystenta rodziny i z możliwości tej skorzystała 1 rodzina. Ponadto 1 rodzina była już objęta wsparciem asystenta rodziny, 1 rodzina nie wykazała zainteresowania tą formą pomocy (oświadczenie rodziny w dokumentacji kontrolnej), a 1 rodzina od momentu kontaktu z GOPS w sprawie wypłaty świadczenia przebywa za granicą z dzieckiem (oświadczenie Kierownika w dokumentacji kontrolnej).
9 b) praca z rodzinami
Na podstawie akt zawierających dokumentację pracy z rodziną dokonano oceny jej zgodności z wymogami i zasadami określonymi w Dziale II Rozdziale 2 ustawy i stwierdzono:
pracownik socjalny wskazywał na konieczność przydzielenia asystenta i wnioskował do Kierownika o przydzielenie asystenta rodziny (adnotacja w formularzu wywiadu środowiskowego, w części „Plan pomocy zatwierdzony przez Kierownika jednostki organizacyjnej pomocy społecznej”. Kierownik GOPS zatwierdzał wniosek (stosowne adnotacje w wywiadzie środowiskowym) i przydzielał rodzinom asystenta rodziny,
każda z rodzin pisemnie wyrażała zgodę na podjęcie współpracy z asystentem rodziny (pisemnie na druku pn. „Zgoda na podjęcie współpracy rodziny z asystentem”),
asystent sporządzał „Diagnozę rodziny”, zawierającą analizę problemów rodziny,
asystent rodziny opracowywał „Plan pracy z rodziną”. Podczas analizy dokumentacji rodzin objętych usługą stwierdzono, że w części teczek wzór planu pracy z rodziną zawiera cel główny, cele szczegółowe (krótko- i długoterminowe), spodziewane efekty, uwzględnia opis działań wraz z terminem ich wykonania oraz osobę odpowiedzialną za wykonanie działania, natomiast w części teczek wzór planu pracy nie zawierał wszystkich elementów, o których mowa w art. 15 ust. 3 ustawy, tj. nie uwzględniał działań niezbędnych do realizacji celu, terminów realizacji działań oraz przewidywanych efektów podejmowanych działań. W związku z powyższym poproszono asystenta rodziny o wyjaśnienia, w których napisał, cyt.: „Gdy rozpoczęłam pracę w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Krościenku n. Dunajcem, przejęłam dokumentację i sposób jej prowadzenia po wcześniejszym asystencie zatrudnionym w tutejszym Ośrodku. W planie pracy uwzględniałam przewidywany czas osiągniętych celów wraz z działaniami. Plan pracy, który posiadam był sporządzony w dwóch wzorach. Pierwszy wynika z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, drugi zmieniony przez wzgląd na uczestnictwo w jednym ze szkoleń. (…).”. Podczas kontroli asystent rodziny przedłożył osobom kontrolującym plany pracy zawierające elementy wynikające z art. 15 ust. 3 ustawy dla każdej rodziny, również te które zostały zmienione w oparciu o informacje pozyskane na szkoleniu. W związku z powyższym wydaje się rekomendację:
REKOMENDACJA NR: 1
W przypadku tworzenia kolejnych planów pracy realizowanie zapisów art. 15 ust. 3 ustawy, tj. zawieranie w nich zakresu realizowanych działań mających na celu przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, a także terminów ich realizacji oraz przewidywanych efektów. Ponadto wskazane jest zwiększenie nadzoru Kierownika GOPS nad dokumentacją w zakresie prowadzonej usługi pod względem zgodności dokumentów z obowiązującymi przepisami prawa.
TERMIN REALIZACJI:
Powyższą rekomendację należy zrealizować, poprzez stosowanie ww. przepisów, od dnia otrzymania wystąpienia pokontrolnego w każdym przypadku tworzenia planu pracy z rodziną.
Na dokumencie podpisy składali asystent rodziny i pracownik socjalny oraz członek rodziny. W okresie objętym kontrolą asystent rodziny opracował plany pracy dla 4 rodzin,
asystent rodziny prowadził „Kartę pracy asystenta rodziny wizyt zrealizowanych”, która uwzględniała następujące informacje: dane rodziny, datę, zadania zrealizowane w ramach usługi, ilość godzin usługi, a także podpis asystenta rodziny oraz podpis klienta,
asystent rodziny dla 14 rodzin sporządził 38 okresowych ocen sytuacji rodziny, wynikających z art. 15 ust. 1 pkt 15 ustawy,
10
w okresie objętym kontrolą asystent rodziny nie sporządzał opinii na temat sytuacji rodzin objętych wsparciem asystenta na wniosek sądu ze względu na brak takich wniosków, natomiast sporządził 12 pism do innych instytucji (m.in. do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Gminie Krościenko n. Dunajcem, Sądu Rejonowego w Nowym Targu.)
asystent rodziny został powołany do Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i uczestniczył w posiedzeniach Zespołu w przypadku 2 rodzin objętych usługą asystenta rodziny (31.03.2017 r., 9.06.2017 r., 18.12.2017 r., 15.03.2018 r., 12.06.2018 r.) oraz brał udział w spotkaniu Zespołu ds. Pomocy rodzinie w przypadku 1 rodziny (3.07.2018 r.), co znalazło potwierdzenie w przedłożonej dokumentacji,
Na podstawie przedstawionej dokumentacji rodzin ustalono, że w przypadku 7 rodzin, zakończono usługę asystenta rodziny ze względu na osiągnięcie celów we współpracy.
Podczas kontroli przeanalizowano dokumentację 6 spośród ww. rodzin i ustalono:
w przypadku 3 rodzin – sporządzono wniosek do Kierownika OPS o zakończenie objęcia rodziny wsparciem asystenta rodziny 13 października 2017 roku, natomiast 15 czerwca 2018 roku dokonano oceny sytuacji rodziny po zakończeniu,
w przypadku 2 rodzin – sporządzono wniosek do Kierownika OPS o zakończenie objęcia rodziny wsparciem asystenta rodziny (1 rodzina - 29 września 2017 roku, 2 rodzina – 26 czerwca 2017 roku), natomiast w dokumentacji ww. rodzin brak jest dokumentów potwierdzających realizację monitoringu,
w przypadku 1 rodziny – sporządzono wniosek do Kierownika OPS o zakończenie objęcia rodziny wsparciem asystenta rodziny 31 marca 2017 roku, a następnie 24 października 2017 roku sporządzono kartę monitoringu.
W związku z powyższymi ustaleniami asystent rodziny udzielił wyjaśnień w zakresie prowadzonego monitoringu, cyt.: „Po wcześniejszym uzgodnieniu z pracownikami socjalnymi, monitoring po zakończeniu współpracy asystenta rodziny prowadzony był przez kilka miesięcy przez pracownika socjalnego poprzez wizyty w środowisku, kontakt telefoniczny, kontakt z szkołą. Następnie prowadzony był przez asystenta rodziny.”
W teczkach powyższych rodzin nie było dokumentów świadczących o realizacji monitoringu prowadzonego przez asystenta bezpośrednio po zakończeniu usługi asystenta rodziny. Ponadto w przypadku 2 rodzin do dnia kontroli nie udokumentowano realizacji tego zadania w żaden sposób.
Wobec powyższych ustaleń wydaje się zalecenie w przedmiocie sprawy.
ZALECENIE NR 3:
Realizowanie art. 15 ust. 1 pkt 16 tj. prowadzenie przez asystenta rodziny monitoringu po zakończeniu współpracy z rodziną oraz dokumentowanie zadań w powyższym zakresie.
TERMIN REALIZACJI:
Powyższe zalecenie należy realizować od dnia otrzymania wystąpienia pokontrolnego.
asystent rodziny prowadził dokumentację dla wszystkich rodzin w formie teczek, przy czym dla każdej rodziny objętej projektem „Daj sobie szansę!” prowadził 2 osobne teczki, w których gromadził m.in.: kserokopie wywiadu środowiskowego, zgodę rodziny na współpracę, karty pracy, plan pracy z rodziną, diagnozę rodziny, półroczną ocenę sytuacji rodziny, notatki służbowe.
11 Ponadto z analizy dokumentacji prowadzonej przez asystentów rodziny wynika, że rodzinom przeżywającym trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych udzielano następującego wsparcia i pomocy:
[TEKST WYŁĄCZONY Z JAWNOŚCI]i
VI. Dzieci z terenu gminy umieszczone w pieczy zastępczej
Na podstawie przedstawionej dokumentacji ustalono, że z terenu gminy Krościenko nad Dunajcem nie umieszczono żadnego dziecka w pieczy zastępczej.
Wnioski i uwagi
W trakcie czynności kontrolnych prowadzonych w GOPS w Krościenku n. Dunajcem, stwierdzono nieprawidłowości w realizacji zadania z zakresu wspierania rodziny, które dotyczą braku placówki wsparcia dziennego na terenie Gminy oraz prowadzenia monitoringu przez asystenta rodziny po zakończeniu współpracy z rodziną i uchybienie dotyczące stosowania przez asystenta rodziny planu pracy niezawierającego elementów, o których mowa w art.15 ust. 3 ustawy. W niniejszym wystąpieniu pokontrolnym zawarto rekomendację i zalecenia dotyczące sposobu realizacji ww. zadań.
Zgodnie z § 13 ust. 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 roku w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1477), w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, koniecznym jest wskazanie osoby odpowiedzialnej za ich powstanie. Jako osoba kierująca Jednostką jest Pan odpowiedzialny za nieprawidłowości w jej działaniu.
Przedstawiając powyższe ustalenia, na podstawie art. 197d ust. 1 ustawy, w związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami i uchybieniem proszę Pana Kierownika o ich wyeliminowanie poprzez realizowanie zaleceń pokontrolnych i rekomendacji wystosowanych w niniejszym wystąpieniu pokontrolnym.
Zespół kontrolny dokonał wpisu w książce kontroli określając zakres i termin przeprowadzonej kontroli.
Pouczenie
Informuję, iż na podstawie art. 197d ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2018 r., poz. 998 t.j. z późn. zm.) oraz § 14 ust.
1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli przysługuje Panu uprawnienie do złożenia, w terminie 7 dni od dnia otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego i do zawartych w nim zaleceń pokontrolnych.
Jednocześnie, na gruncie art. 197d ust. 4 i 5 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej jest Pan zobowiązany:
1) w przypadku nieuwzględnienia zastrzeżeń, do powiadomienia w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, o realizacji wniosków/ zaleceń pokontrolnych/ rekomendacji;
2) w przypadku uwzględnienia zastrzeżeń, do powiadomienia w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, o realizacji wniosków/ zaleceń
12 pokontrolnych/ rekomendacji, mając na uwadze zmiany wynikające z uwzględnionych zastrzeżeń.
Przesyłając informację o realizacji zaleceń i rekomendacji zawartych w wystąpieniu pokontrolnym należy przesłać skany dokumentów potwierdzających ich realizację.
Podpisy członków zespołu inspektorów
Podpis Dyrektora Wydziału Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego
Inspektor Wojewódzki mgr Łukasz Szczur Inspektor Wojewódzki
Z up. Wojewody Małopolskiego
Jacek Kowalczyk Dyrektor
Wydziału Polityki Społecznej
mgr Małgorzata Klimasara
Do wiadomości:
Wójt Gminy Krościenko nad Dunajcem
iA. Zakres wyłączenia: Dane dotyczące rodzin objętych usługą asystenta rodziny
B. Podstawa prawna wyłączenia: art. 7 ust. 3 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2018 roku, poz. 998 j.t.).
C. Osoba, która dokonała wyłączenia: Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej.
D. Podmiot w interesie którego dokonano wyłączenia z jawności (art. 8 ust. 5 w związku z art. 5 ust 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2016, poz.1764): rodziny objęte usługą asystenta rodziny
