9 771507 596105 10
ISSN 1507-5966 INDEKS 295884 CENA 16,99 ZŁ (W TYM 8% VAT)ELEKTRYCZNE SAMOCHODY, SAMOLOTY NA WODÓR
I MARZENIA O PODRÓŻACH BEZ ŚLADU WĘGLOWEGO
REWOLUCJA
w transporcie
10.2021 1 0 . 2 0 2 1
EKOLOGICZNA REWOLUCJA W TRANSPORCIE • NOCNE MORZE • BUŁGARSKIE OBRZĘDY • SZYMPANSY
B U Ł G A R S K I E O B R Z Ę D Y L U D O W E N O C N E
Ż Y C I E M O R Z A
001_cover_NG_1021_pl_wyb.indd 1
001_cover_NG_1021_pl_wyb.indd 1 07.09.2021 22:01:2507.09.2021 22:01:25
P A Ź D Z I E R N I K
|
N A W S T Ę P I EInżynierowie w Monachium, widziani z góry, pracują nad pięciomiejscowym prototypem powietrznej taksówki. Zbudowany przez niemieckie przedsiębiorstwo lotnicze Lilium model udowodnił podczas swego pierwszego lotu w roku 2019, że elektryczne silniki mogą napędzać zarówno pionowy start i lądowanie, jak i poziomy lot. Firma rozwija tę samą technologię dla siedmiomiejscowej maszyny, która będzie latała z maksymalną prędkością 280 km/h i miała zasięg przynajmniej 250 km.
JESTEŚMY W TRAKCIE JEDNEJ REWOLUCJI
transportowej, a wkrótce zapocząt- kujemy kolejną. Te przewroty, oba zmierzające ku bardziej ekologicznej przyszłości, nie są jednak produktem konfliktu, a ludzkiej pomysłowości.
Samochody osobowe i ciężarówki przechodzą największą metamorfozę od czasu powstania automobilu ponad sto lat temu, zauważa Craig Welch w pierwszym z naszych dwóch tekstów na temat elektrycznej rewolucji. W lot- nictwie zmiana zachodzi bardziej stop- niowo. Zauważamy obiecujące postępy w produkcji zrównoważonego paliwa z produktów odpadowych, samolo- tów spalających „zielony” wodór oraz bezemisyjnych statków powietrznych napędzanych silnikami elektrycznymi.
Większość zmian na poziomie ryn- kowym nadal dopiero majaczy na horyzoncie. Na przykład, jak mówi autor Sam Howe Verhovek, nie istnieje bateria, która pozwoliłaby na przelot Boeinga 747 z Nowego Jorku do Lon- dynu. Sam start wymagałby energii z ok. 4,5 mln laptopów, ale jumbo jet i tak nie oderwałby się od ziemi – aku- mulatory ważyłyby bowiem siedem razy więcej niż maszyna.
Obawy związane ze zmianami kli- matu są motorem tych przeobrażeń, ale progres zajmuje zbyt dużo czasu: zdro- wie naszej planety zależy od wyzerowa- nia emisji dwutlenku węgla najpóźniej do roku 2050, jak mówią eksperci.
To otrzeźwiająca prawda, jednak jest też powód do optymizmu. Spo- dziewany jest wzrost globalnej rocznej sprzedaży samochodów elektrycznych z nieco ponad 3 mln dziś do 14 mln przed rokiem 2025, zaś do 2040 auta elektryczne będą stanowiły 70 proc.
całego parku samochodowego na świe- cie. Jeśli chodzi o samoloty, jak pisze Verhovek, trwają prace nad latającym
samochodem rodem z kreskówki o Jet- sonach, tyle że za jego sterami zasią- dzie sztuczna inteligencja, a nie głowa rodziny. Samolot przyszłości przedsta- wia grafika na str. 66–67. Wygląda jak latający bumerang, z siedzeniami pasa- żerów umiejscowionymi w skrzydłach.
Gdy planowaliśmy to wydanie, wyobrażałam sobie, że okładkowy nagłówek będzie brzmiał Samoloty, pociągi i samochody, jak w komedii z 1987 r., która tylko z nazwy jest o trans- porcie, a tak naprawdę traktuje o niepo- skromionym ludzkim duchu. Jednakże, jak zauważyli skrupulatni redaktorzy, nie byłoby to zgodne z naszymi stan- dardami dokładności, chyba że napisa- libyśmy także o transporcie kolejowym.
A więc tutaj to robimy. W Stanach Zjednoczonych elektryfikacja kolei jest praktycznie zerowa. Ale w Europie, Chinach i Indiach ponad 55 proc. linii zostało zelektryfikowanych, a celem Indii jest niemal 100-procentowa elek- tryfikacja do roku 2024. Mimo że kolej odpowiada jedynie za 1 proc. emisji z transportu na świecie, każda, nawet najmniejsza zmiana jest pomocna.
Dziękujemy, że czytasz National Geographic.
Samoloty (pociągi) i samochody
ELEKTRYCZNA PRZYSZŁOŚĆ
T E K S T S U S A N G O L D B E R G Z D J Ę C I A D A V I D E M O N T E L E O N E
P A Ź D Z I E R N I K 2 0 2 1 3
003_EP 1021_pl.indd 3
003_EP 1021_pl.indd 3 08.09.2021 08:29:5808.09.2021 08:29:58
Untitled-16 2 17.08.2021 09:21
Untitled-16 3 17.08.2021 09:21
E K S P L O R A C J E
S P I S T R E Ś C I
P A Ź D Z I E R N I K 2 0 2 1
R E P O R T A Ż E R E P O R T A Ż E
8 96
32
PONADTO
Angelina Jolie Fotografka w Arktyce Ocean Południowy Pyski niedźwiedzi Diabeł tasmański Dziobak Trujące piękno Choć kolorowe zawijasy z góry przypominają sztukę współczesną, w istocie są odpadami z kopalni od lat zanieczyszczającymi dolinę niedaleko domu fotografa.
ZDJĘCIA G. POPA
Bułgarski karnawał
Korowód ludowych przebierańców, czyli między zabawą a obrzędami oswajającymi świat.
T E K S T I . M I S Z KOWA Z D J Ę C I A E . DA N C Z E W
Nadzieja dla szympansów W pogrążonej w chaosie środkowej Afryce traumy szympansów i ludzi są podobne.
T E K S T P. S T E Y N Z D J Ę C I A B . S T I RTO N . . . .s. 116
ELEKTRYCZNA PRZYSZŁOŚĆ
Zielone samochody Rewolucja już się zaczęła i nie ma od niej odwrotu. A oznacza ona potężne zmiany w systemie transportu.
T E K S T C . W E L C H Z D J Ę C I A D. G U T T E N F E L D E R
Lotnictwo zazielenić trudniej
Wielkie pasażerskie samoloty elektryczne raczej nie będą, a to odsuwa podniebną rewolucję w czasie.
T E K S T S . H . V E R H OV E K Z D J Ę C I A
D. M O N T E L E O N E . . . .s. 58
Morze mroku Życie w morskich głębinach ma także swoje mniej znane, ale fascynujące nocne oblicze.
T E K S T A . M C K E E V E R Z D J Ę C I A D. D O U B I L E T I J . H AY E S
. . . .s. 80
Na okładce Przyszły system transportowy będzie się opierał na elektrycznych pojazdach kołowych i taksówkach powietrznych oraz długodystansowych samolotach pasażerskich na wodór.
ILUSTRACJA BOSE COLLINS
006_TC 1020_pojedynczy_pl.indd 6
006_TC 1020_pojedynczy_pl.indd 6 08.09.2021 11:49:3608.09.2021 11:49:36
