PRZEGLĄD LOTNICZY
M I E S I Ę C Z N I K
WYDAWANY PRZEZ DOWÓDZTWO LOTNICTWA
F r a g m e n t p o m n ik a ku c z c i M a r s z a łk a J ó z e f a P iłs u d s k ie g o
n a lo tn is k u O k ę c ie .
S Z Y M M I E J S C U A R M I A . W A R M I I L O T N I C T W O .
STRATEGIA LOTNICZA.
W trz e c h n u m e ra c h a n g ie ls k ie g o k w a r ta ln ik a „ T h e R o y al A ir F o rc e Q u a r te r ly ” z r o k u 1936 z n a jd u je m y ro z p ra w ę p .t.
S tr a te g ia lo tn ic z a 1), k tó r e j a u to r e m je s t g e n e ra ł N. N. G oło- w in , p rz y w s p ó łp ra c y e k s p e rta te c h n ic z n e g o — n ie w ia d o m e g o n a z w isk a .
W u w a g a c h w s tę p n y c h r e d a k c ji c z y ta m y , że gen. G o ło w in je s t z a ró w n o z n a n y m p is a rz e m w o js k o w y m , ja k i szc zęśliw y m w d z ia ła n ia c h w o je n n y c h g e n e ra łe m . W cz asie w o jn y ś w ia to w ej b o w ie m b y ł sze fem s z ta b u 7. a r m ii r o s y js k ie j i w tej ro li w s p ó łtw ó rc ą z w y c ię s tw a ro s y js k ie g o n a d S tr y p ą w r. 1916, k ie d y to R o s ja n ie w z ię li 80.000 je ń c ó w i 400 d ział. P rz e d r. 1914 b y ł p ro f e s o re m W y ż s z e j S z k o ły W o je n n e j w P e te rs b u r g u , a od r. 1920 p ro f e s o re m h is to r ii w o js k o w e j w ro s y js k ie j w y ż szej u c z e ln i w P a ry ż u . W ty m c h a r a k te r z e z a p ra s z a n o go tr z y k r o tn ie do W y ż sz e j S zk o ły W o je n n e j w P a ry ż u i W a s z y n g to n ie , d w u k ro tn ie do u n iw e r s y te tu S ta n fo rd a . G en. G ołow in
!) A ir S tr a te g y .
je s t a u to r e m 22 p r a c n a u k o w y c h w ję z y k u ro s y js k im , z k tó ry c h sześć p rz e tłu m a c z o n o n a ję z y k a n g ie lsk i. J e g o w s p ó łp ra c o w n ik w o s ta tn ie j ro z p ra w ie je s t in ż y n ie re m o g łę b o k ie j w ie
d z y z a ró w n o te c h n ic z n e j ja k i o g ó ln o -lo tn ic z e j. Z d a n ie m re d a k c ji a n g ie lsk ie g o p is m a p o w s ta ło z tej w s p ó łp ra c y „d zieło d o b rz e z ró w n o w a ż o n e ” o p rz e d m io c ie , co do k tó re g o p a n o w a ł d o ty c h c z a s w lite r a tu r z e „ n ie u r o d z a j” . J e d y n ą p o w a ż n ą p ra c ę w y d a ł w ło sk i g e n e ra ł D o u h e t, k tó re g o r o z p r a w a je s t sz e ro k o k o m e n to w a n a . M iędzy ty m i d w o m a te o re ty k a m i s tr a te g ii p o w ie trz n e j gen. G o ło w in em a gen. D o u h e f e m — z a c h o d z ą p o d s ta w o w e ró ż n ic e.
Z ty c h w ięc w z g lę d ó w re d a k c ja a n g ie lsk ie g o p ism a , a z n ią i re d a k c ja P rz e g lą d u L o tn ic z e g o , u w a ż a z a p o ż ą d a n e z a z n a jo m ie n ie sw y c h c z y te ln ik ó w z p o n iż sz ą ro z p ra w ą . W o b e c n y m n u m e rz e d r u k u je m y s tre sz c z e n ie d w u p ie rw s z y c h ro z d z ia łó w .
R o z d z ia ł I. D o k try n y .
O k re śle n ie „ d o k t r y n a ” w o d n ie sie n iu d o p ro w a d z e n ia wroj- n y p o w ie trz n e j n ie b y ło d o tą d w ła śc iw ie n ic z y m wnęcej j a k z b io re m p r a k ty k i m e to d z w o jn y ś w ia to w e j. Z p is a r z y p o w o je n n y c h je d y n ie w ło s k i g e n e ra ł D o u h e t z a s łu g u je n a szc z e g ó ln ą
u w a g ę. Je g o k s ią ż k i i a r ty k u ł y są p ie rw s z ą p o w a ż n ą p r ó b ą s fo r m u ło w a n ia „ d o k tr y n y lo tn ic z e j” . D la te g o też d zieła gen.
D o u h e ta m o g ą b y ć p o d d a n e re w iz ji, ja k o p rz y k ła d „ sz k o ły m y ś le n ia ” p rz y w ią z u ją c e j s k r a jn e z n a c z e n ie d o u ż y c ia b ro n i p o w ie trz n e j, aż do zu p e łn e g o le k c e w a ż e n ia d z ia ła ń n a z ie m n y c h i m a r y n a r k i.
P o d s ta w o w y m za ło ż e n ie m , n a k tó r y m się o p ie ra d o k tr y n a g en. D o u h e ta . je s t m n ie m a n ie , że wr n o w o c zesn ej w o jn ie w o j
s k o lą d o w e i m a r y n a r k a n ie m o g ą o s ią g n ą ć sz y b k ic h i r o z s tr z y g a ją c y c h w y n ik ó w , je s t to n a to m ia s t p rz y w ile je m „ w o js k a p o w ie trz n e g o ” . K ry ty c y te o rii gen. D o u h e ta z u p e łn ie słu s z n ie z a u w a ż y li, że z n a c z e n ie k a ż d e j n o w e j b r o n i z w y k le — j a k to h i
s to r ia w y k a z u je — p rz e c e n ia n o . P o fa li o p ty m iz m u n a s tę p u je
o k re s ro z c z a ro w a ń . P o ja w ia ją c e się w k ró tc e n o w e ś ro d k i o b ro
n y p r z y w r a c a ją pow oli ró w n o w a g ę , z m n ie js z a ją c o lb rz y m ie
p o c z ą tk o w o z n a c z e n ie n o w e j b ro n i. D o b ry m z o b ra z o w a n ie m
te g o p o g lą d u je s t w s p ó łz a w o d n ic tw o m ię d z y d z ia łe m a p a n c e
rz em w n o w o c z e sn e j m a ry n a rc e .
J e d n y m ze sła b y c h o g n iw w ła ń c u c h u ro z u m o w a n ia gen.
D o u h e ta je s t jeg o , z a z n a c z o n a w y ra ź n ie , p o g a r d a d la o b ro n y p rz e c iw lo tn ic z e j.
W je g o k sią ż c e „ W o jn a w r o k u 19... ” n ie m ie c k ie b o m b o w c e n ie n a p o ty k a ją p o w a ż n e g o o p o ru . Z a ło ż e n ie ta k ie je s t o cz y w iście t r u d n e do p rz y ję c ia , je ś li się w e ź m ie p o d u w a g ę p ró c z z w y k ły c h d z ia ł od 3- d o 5 -c a lo w y c h tę p o k a ź n ą liczb ę n o w y c h w z o ró w d z ia ł i d z ia łe k p rz e c iw lo tn ic z y c h s tr o m o to r o - w y c h ró ż n e g o k a lib r u . N ie k tó re z n ich , s trz e la ją c e s k u te c z n ie do w y so k o śc i 9.000 m , n ie d a d z ą się w c a le p o ró w n a ć z d z ia ła m i p rz e c iw lo tn ic z y m i z la t 1914— 1918.
N ie w ą tp liw ie p rz y p u sz c z e n ie , że s a m o lo ty u ż y te w sp o só b d o ra d z a n y p rz ez gen. D o u h e ta s p o w o d u ją sz y b k ie i r o z s tr z y g a ją c e z a k o ń c z e n ie w o jn y , — je s t n ie d o c e n ia n ie m ś ro d k ó w o b ro n y i p rz e c e n ia n ie m sk u te c z n o ś c i n o w e j b ro n i. R ó w n ie ż le k k o t r a k t u j e w ło s k i a u t o r siły d u c h o w e o p o ru w a lc z ą c e g o n a r o d u . Jeśli n a c ie r a ją c y b ęd z ie m ia l do c z y n ie n ia z p rz e c iw n ik ie m o s iln y m d u c h u , n ie o s ła b io n y m w s k u te k sp o łe c z n y c h czy p o li
ty c z n y c h z a b u rz e ń , w ó w c z a s w p ły w n a p a d ó w p o w ie trz n y c h m o że się o k a z a ć m a ły , a n a w e t m o że w y w o ła ć s k u te k p rz e c iw ny: w z ro s t siły o p o ru d a n e g o n a r o d u .
P r z y k ła d ta k i d a je n a m z r e s z tą h is to r ia : w r. 1918 n ie m ie c k ie n a c z e ln e d o w ó d z tw o w y d a ło z a k a z u ż y w a n ia b o m b z a p a la ją c y c h „ e le k tro n ó w ” , ze w z g lę d u n a m o ż liw o ść o d w e tu ze s t r o n y k o a lic ji.
P rz y to c z o n e p o n iż e j lic z b y w y k a z u ją ja s n o , że n a w e t czę
ściow e ty lk o z n isz c z e n ie g łó w n y c h s to lic E u r o p y w y m a g a ło b y o g ro m n e j ilo ści sił p o w ie trz n y c h , (len . D o u h e t p r z y jm u je 40 g ra m ó w g a z u n a m e t r k w a d r a to w y ja k o ilo ść w y s ta r c z a ją c ą d o zu p e łn e g o z a tr u c ia d a n e j p o w ie rz c h n i. In n i p is a rz e p r z y j
m u ją ty lk o 25 g ra m ó w n a m e tr k w a d r a to w y , alb o 75 to n n a m ilę k w a d ra to w ą , a w ięc z n a c z n ie m n ie j n iż gen. D o u h e t . .
I co się o k a z u je ?
M ia sto
P o w ie r z c h n ia w m i la c h k w a
d r a t o w y c h
O g ó ln y c ię ż a r b o m b w to n a c h
O g ó ln a lic z b a sa m o l.
O g ó ln a ilo ś ć s iln ik ó w
P rz y b liż o n a ilo ś ć lu d z i
(z a ło g i)
L o n d y n 76 5,750 5,750 11,500 23,000
B e rlin 37 2,750 2,750 5,500 11.C00
P a r y ż 27 2,000 2,000 4,000 8.000
W tab eli p o w y ż sz e j nie u w z g lę d n io n o s a m o lo tó w ro z p o z n a w c z y c h i to w a rz y s z ą c y c h w y p ra w ie ( m y ś liw s k ic h ). P r z y j m u ją c , że 30% ty c h s a m o lo tó w n ie d oleci d o celu z ró ż n y c h p o w o d ó w ( n ie k tó r z y p is a rz e p rz y p u s z c z a ją n a w e t, że ty lk o 10% d o le c i) o tr z y m a m y ilo ść 8.200 s a m o lo tó w ( w p rz y b liż e n iu ) p o trz e b n ą do zu p e łn e g o z n is z c z e n ia L o n d y n u . P o m ija ją c w s z y s tk ie in n e w a ru n k i, p o tr z e b a z a te m d la s a m y c h b o m b o w ców 16,400 siln ik ó w , a je śli d o lic z y ć k o n ie c z n y z a p a s s iln ik ó w w m a g a z y n a c h , ty lk o 1 s iln ik n a k a ż d y je d e n z u ż y tk u b ie ż ą cego, o trz y m a m y o lb rz y m ią ilo ść siln ik ó w — oko ło 33.000, k t ó r ą m u s ia ło b y je d n o p a ń s tw o w y p ro d u k o w a ć i u tr z y m a ć d la z n isz c z e n ia ż y c ia w s a m y m ty lk o L o n d y n ie ! S a m o lo ty m y śliw sk ie i in n e z u p e łn ie tu p o m in ię to .
P o d s ta w o w y m b łę d e m p r a c gen. D o u h e ta je s t to, że cała te o r ia je g o z b u d o w a n a b y ła p rz e z d e d u k c ję , a w y łą c z n e s to s o w a n ie m e to d y d e d u k c y jn e j w s tr a te g ii p ro w a d z i n ie u c h r o n n ie do „ r e d u c tio a d a b s u r d u m ” .
W ła ś c iw ie d y s k u s ja o o g ó ln y c h d o k tr y n a c h lo tn ic z y c h n ie m a w ie lk ie j w a rto ś c i. D o k tr y n a lo tn ic z a je s t ty lk o w te d y re a ln a , jeże li się z a jm u je ja k im ś o k re ś lo n y m p a ń s tw e m i m a o k re ś lo n e w a r u n k i cz asu i p rz e s trz e n i. D la te g o też ty lk o p e w n e o d e rw a n e m y śli gen. D o u h e ta m a j ą w a rto ś ć , d la ściśle o k re ś lo n y c h w y p a d k ó w . J e d n ą z ta k ic h w ła ś n ie id e i je s t tw ie rd z e nie, że siły lo tn ic z e , z w a n e p rz e z gen. D o u h e ta „ w o js k ie m p o w ie tr z n y m ” m o g ą p ro w a d z ić sa m o d z ie ln e d z ia ła n ia s tr a te g ic z ne, p o d o b n ie j a k w o js k o lą d o w e i m a r y n a r k a .
T a k j a k b łę d n e je s t w te o rii gen. D o u h e ta o g ra n ic z e n ie ro li w o js k a lą d o w e g o do o b ro n y g r a n ic a m a r y n a r k i do o b ro n y p rz y b rz e ż n e j, ta k sa m o n ie m o ż n a się. z g o d z ić n a z n iesie n ie w s z e lk ic h u s łu g lo tn ic tw a n a rzecz sił z b r o jn y c h n a ziem i i m o rz u .
W s a m y m o k re ś le n iu „ u n iw e rs a ln e g o s a m o lo tu ” , k t ó r y m a b y ć g łó w n ą b r o n ią „ w o js k a p o w ie trz n e g o ” , tk w i sp rz ecz n o ść , s a m o lo t-o lb rz y m o w ielk iej n o ś n o ś c i b ęd z ie za w sz e p o d p ew n y m i w z g lę d a m i u s tę p o w a ł s a m o lo to m w y b itn ie w y s p e c ja li
z o w a n y m , czy to do w a łk i czy do b o m b a rd o w a n ia .
P o m y s ł „ w o js k a p o w ie trz n e g o ” zło żo n e g o z „ u n iw e rs a l
n y c h ” s a m o lo tó w n ie m a g łę b sz y c h p o d s ta w n a u k o w y c h . R o z
w ija ją c k o n s e k w e n tn ie sw ą te o rię d o sze d ł a u t o r w ło sk i do p rz y
ję c ia ścisłeg o p o d o b ie ń s tw a m ię d z y lo tn ic tw e m i m a r y n a r k ą .
l e n w a ż n y p u n k t w ło sk ie j te o rii o św ie tlił tr a f n ie p. C. R o u g e ro n w a r ty k u le z 17 X I 34 z a m ie s z c z o n y m w L l l l u s t r a t i o n .
O p ó r w w o d z ie je s t p ro p o r c jo n a ln y d o z a n u rz o n e j p o w ie rz c h n i, k tó r a w z r a s ta w o ln ie j od o b ję to śc i. D la te g o o k rę ty w ięk sz e, a w ię c cięższe, m a ją w ię k s z ą sz y b k o ść i są je d n o c z e ś n ie p o tę ż n ie js z e p o d w z g lę d e m u z b r o je n ia i p a n c e rz a .
O p ó r w p o w ie trz u je s t w p r o s t p r o p o r c jo n a ln y do c ię ż a ru , g d y ż s k rz y d ła m a ją c e u n ie ś ć w ię k sz y c ię ż a r m u s z ą b y ć w ię k sze, a ty m s a m y m d a ją w ię k s z y o p ó r. Z a te m o sa m o lo c ie m o ż n a p o w ied z ie ć, że ze w z ro s te m c ię ż a ru , o cz y w iście p o o s ią g n ię ciu ju ż p e w n e j g ra n ic y , tr a c i n a sz y b k o śc i i p o tęd ze , cz y li n a z n a c z e n iu .
Z a s a d n ic z ą ró ż n ic ę m ię d z y o k rę ta m i a s a m o lo ta m i s ta n o w i f a k t, że ró w n o w a g a w w o d z ie je s t s ta te c z n a a w p o w ie trz u - d y n a m ic z n a .
G łó w n y tr z o n w y p ra w y lo tn ic z e j w z ro z u m ie n iu gen.
D o u h e ta s ta n o w ić b ę d ą „ s a m o lo ty w a lk i” ( „ b a t t le ’p la n e s ” ), u n o sz ą c e lic z n ą zało g ę, ró ż n e g o r o d z a ju b r o ń i n ie o d z o w n e w ie lk ie z a p a s y ró ż n e j a m u n ic ji. T ru d n o ś c i te c h n ic z n e s tą d w y n ik a ją c e , ic h ro d z a j i ilo ś ć w y d a ją się ja s n e , je d n a k gen . D o u h e t je p rz e m ilc z a . R ó w n ie ż n ie p o d a je , j a k so b ie w y o b ra ż a z a b e z p iecz en ie ty c h o lb rz y m ó w p o w ie trz n y c h p rz e d p o c is k a m i sp e c ja ln y m i i g r a n a ta m i z n o w o c z e s n e j b ro n i, u s ta w io n e j ju ż o b ec
n ie a lb o w p rz y sz ło śc i — n a s a m o lo ta c h m y ś liw sk ic h o b a r d z o d u ż e j sz y b k o śc i. T a k ż e w ra ż liw o ś ć z a ło g i n a o g ień n ie p r z y ja ciela b a g a te liz u je gen. D o u h e t. P o p ro s tu p r z y jm u je , że b ę d ą to fo r te c e p o w ie trz n e n ie d o s tę p n e d la m y śliw c ó w i n ie w r a ż li
w e n a o gień. T y p o w e p rz e s ą d z a n ie „ id e e p re c o n ę u e ” .
I n n y s k ła d n ik d o k tr y n y w ło sk ie j, k t ó r y m o ż n a siln ie z a cz ep ić — to „ p a n o w a n ie w p o w ie tr z u ” . H is to ry c z n e p r z y k ła d y — w y p ra w y fr a n c u s k ie j w M a ro k k u i w o jn y w ło s k o - ab i- s y ń sk ie j — n ie są o cz y w iście m ia r o d a jn e , w o b e c ra ż ą c e j d y s p r o p o r c ji sił i p o z io m u c y w iliz a c ji p rz e c iw n ik ó w .
P a n o w a n ie w p o w ie trz u je s t n ie ro z e rw a ln ie z łą c z o n e z p a n o w a n ie m n a ziem i lu b m o rz u , a lo tn ic tw o sa m o n ie m o ż e s tw o rz y ć n ig d z ie ( n a ziem i czy n a p e w n e j p r z e s tr z e n i m o r z a ) b e z w z g lę d n e j p rz e w a g i — bez ro z s tr z y g a ją c e g o u d z ia łu o d d z ia łó w lą d o w y c h lu b m o rs k ic h . P a n o w a n ie w p o w ie trz u je s t m o ż liw e ty lk o w o k re ś lo n y c h g ra n ic a c h c z a su i p rz e s trz e n i.
Z d o b y c ie ta k ie j czy m ie js c o w e j p rz e w a g i w p o w ie trz u w y
m a g a u p rz e d z e n ia lo tn ic tw a n ie p rz y ja c ie ls k ie g o n a d p o sz c z e g ó ln y m i p o ła c ia m i k r a j u p rz e z w ła sn e siln e lo tn ic tw o . P rz e w a g a .w p o w ie trz u je s t m o ż liw a do o sią g n ię c ia n a d w ie lk im i m ia s ta m i i o ś ro d k a m i p rz e m y s ło w y m i i to p rz e z w s p ó łp ra c ę lo t
n ic tw a z o b ro n ą p rz e c iw lo tn ic z ą . D u ż e z n a c z e n ie m a j ą tu p a tr o le m y śliw c ó w je d n o m ie js c o w y c h , k tó r y m gen. D o u h e t o d m a w ia z u p e łn ie r a c ji b y tu .
„ W z g lę d n a a lb o m ie js c o w a p rz e w a g a ” je s t d o b rz e s k r e ś lo n y m w a r u n k ie m z a p o b ie ż e n ia m a s o w y m b o m b a rd o w a n io m . P rz e z „ m a so w e b o m b a rd o w a n ie ” n a le ż y ro z u m ie ć w sp ó ln e d z ia ła n ie p e w n e j ilo ści je d n o s te k b o m b o w y c h w p rz e c iw ie ń s tw ie do d z ia ła n ia p o sz c z e g ó ln y c h s a m o lo tó w , czy e s k a d r d z ia ła ją c y c h s a m o tn ie .
J e d n y m z celó w a r ty le r ii p rz e c iw lo tn ic z e j m o g ło b y b y ć ro z p ra s z a n ie ta k ic h g ru p , p r z y jm u ją c , że o d o so b n io n e s a m o lo ty m o g lib y ła tw ie j z w a lc z a ć m y śliw c y . T a k b y ło w o s ta tn ie j w ie lk ie j w o jn ie , je d n a k w p rz y s z ło śc i z n a c z n ie w ię k sz e siły lo t
n ic z e m o g ą w e jś ć do d z ia ła n ia w ty m s a m y m czasie. W y n ik a ją c y s tą d p o d z ia ł sił o b ro n y m o ż e n ie p o z w o lić c z ę s to k ro ć n a z w a lc z a n ie w y p r a w b o m b o w y c h p rz e d ich n a d lo te m n a d b r o n io n e p rz e d m io ty . W ó w c z a s n a le ż y z o rg a n iz o w a ć e n e rg ic z n y p o ścig , ta k b y w y p ra w y b o m b o w c ó w o s ta te c z n ie b y ły p rz e d sięw z ię ciem k o s z to w n y m .
W ty m p u n k c ie n a s z y c h ro z w a ż a ń w y p a d a się z a ją ć o r g a n iz a c ją „ w o js k a p o w ie trz n e g o ” . N ie z a p rz e c z a ln ą z a s łu g ą gen.
D o u h e ta je s t to, że u ją ł z a g a d n ie n ie sa m o d z ie ln y c h s tr a te g ic z n y c h d z ia ła ń lo tn ic tw a w d a le k o sz e rsze r a m y n iż w sz y sc y jeg o p o p rz e d n ic y , k tó r z y w id z ie li w ła śc iw ie ty lk o „ o d w e to w e z a g o n y ” . Je g o d o m a g a n ie się lo tn ic tw a s tra te g ic z n e g o , z d o ln e g o n ie ty lk o do b o m b a rd o w a n ia , ale i do w a lk i m o ż n a z p o ż y tk ie m o d d z ie lić od b łę d n y c h części je g o te o rii. Je g o w p ły w je s t p r a w d o p o d o b n ie w id o c z n y w s c h e m a ta c h o rg a n iz a c y jn y c h o p r a c o w a n y c h p rz e z c z y n n ik i o d p o w ie d z ia ln e za s tw o rz e n ie b r y ty js k ie j d o k tr y n y lo tn ic z e j. D la u w o ln ie n ia d a lsz e g o ro z u m o w a n ia od z w o d n ic z e g o w p ły w u p rz e s a d n y c h w y w o d ó w D o u h e ta n ie b ęd z ie w te j k sią ż c e w u ż y c iu o k re śle n ie „ w o js k o p o w ie trz n e ” . J e d n o s tk i lo tn ic z e p rz e z n a c z o n e do n ie z a le ż n y c h s t r a t e g ic z n y c h d z ia ła ń n a z y w a n e b ę d ą „ N ia z a le ż n y m lo tn ic tw e m do s tra te g ic z n e j o fe n s y w y ” (N .L .S .O .) 2).
2) W o r y g i n a l e : „ t h e I n d e p e d e n t A i r F o r c e f o r S t r a t e g i e O ffe n -
sive ( I .A .F .S .O .) ” .
P ie rw s z y m is to tn y m w a r u n k ie m je s t to, ż e b y je d n o s tk i N .L.S.O . b y ły w y p o s a ż o n e w s a m o lo ty b o jo w e o lep szy ch ce
c h a c h n iż n ie p rz y ja c ie ls k ie b o m b o w c e . P o w in n y one m ie ć w ię k szy za się g n iż z w y k le je d n o m ie js c o w e s a m o lo ty m y śliw sk ie a p ra w d o p o d o b n ie b ę d ą to s a m o lo ty d w u m ie jsc o w e . S a m o lo ty te p o w in n y b y ć u z b r o jo n e w d z ia łk a m a ło k a lib ro w e , d a ją c e im d u ż ą siłę „ p r z e b o jo w ą ” . T e d w u m ie jsc o w e m a s z y n y m y śliw sk ie b y ły b y p rz e z n a c z o n e do s tra te g ic z n e g o i ta k ty c z n e g o n a ta r c ia , p o d c z a s g d y je d n o m ie js c o w e s a m o lo ty m y ś liw s k ie — d o n a t a r c ia ta k ty c z n e g o i do o b ro n y s tra te g ic z n e j. (L o tn ic tw o „ u n i
w e rs a ln e ” gen . D o u h e ta m o ż n a o k re ś lić ja k o lo tn ic tw o s t r a t e g ic z n e g o n a ta r c ia i ta k ty c z n e j o b ro n y ) . T e n n o w y ro d z a j lo t
n ic tw a b o jo w e g o , m y śliw sk ie g o , p o w in ie n m ie ć n o w ą n a z w ę ; b ę d z ie on w tej k sią ż c e n o sił n a z w ę lo tn ic tw a p o ścig o w e g o ( „ d e s tr o y e r s ” ).
D la u m o ż liw ie n ia lo tn ic tw u p o śc ig o w e m u d o p a d n ię c ia n ie p rz y ja c ie ls k ic h s z y k ó w w lo cie trz e b a w całej p e łn i w y k o rz y s ta ć o b s e rw a c ję z ziem i i z m o rz a . E s k a d r y m y ś liw sk ie p o w in n y m ieć ta k ż e w ła s n e ś ro d k i ro z p o z n a n ia . O d rz u c iw sz y ra z m y śl „ u n iw e r s a ln e j” m a sz y n y , — s łu sz n ie cz y n ie s łu s z n ie a u to r z y w p ro w a d z a ją n o w y ty p s a m o lo tu , k tó r y n a z y w a ją
„ h a r c e r z e m ” ( S c o u t) :i), o d z n a c z a ją c y się n a d z w y c z a j d u ż ą sz y b k o śc ią i d u ż y m p u ła p e m .
T ru d n o ś ć w z d o b y c iu w z g lę d n e j p rz e w a g i p o w ie trz n e j n a s u w a k o n ie c z n o ść b e z p o ś re d n ic h n a p a d ó w n a lo tn is k a i m a g a z y n y lo tn ic z e w g łęb i k r a ju n ie p rz y ja c ie ls k ie g o . D la te g o N .L.S.O . m a ta k ż e b o m b o w ce . Ze w z g lę d u n a m ie jsc e i c h a r a k te r w a lk i b o m b o w c e p o w in n y m ie ć ra c z e j w ie lk ą sz y b k o ść niż d u ż ą n o śn o ść ; z re s z tą n a p a d y n a lo tn is k a i b a z y n ie w y m a g a ją w ie lk ie g o z u ż y c ia b o m b i g azó w . D la te g o N .L.S.O . p o w in n o m ie ć w s w y m s k ła d z ie b o m b o w c e „ w y so k o -w y c z y n o w e ” 4).
M ó w iliśm y d o tą d o p ie rw s z y m o k re s ie p rz y sz łe j w o jn y . B a rd z o m o żliw e, że p ó ź n ie j, z w ła sz c z a p o d k o n ie c w o jn y , p o ja w i się z a p o trz e b o w a n ie n a w ięk sze b o m b o w c e , k ie d y n a c z e l
ne d o w ó d z tw o d la p rz y ś p ie s z e n ia „ k o ń c a w o jn y ” zech ce z a rz u c ić n ie p rz y ja c ie la n ie o m a l w szę d zie b o m b a m i, a nie b ęd ą c 3) S c o u t o z n a c z a w jęz. a n g . h a r c o w n ik a , s z p ie g a , a ta k ż e n a szeg o h a r c e r z a .
4) „ H ig h p e r f o r m a n c e ” b o m b e rs .
o g ra n ic z o n e ju ż ż a d n y m i tru d n o ś c ia m i b u d ż e to w y m i, n a k a ż e b u d o w ę w ię k sz y c h , c ięż szy ch b o m b o w c ó w , a re s z tę lo tn ic tw a rz u c i do d z ia ła n ia b e z p o śre d n ie g o , in te rw e n c y jn e g o , p rz e c iw o d d z ia ło m n ie p rz y ja c ie la .
M oże się w y d a w a ć , że z b liż a m y się w ty m p rz e d s ta w ie n iu s p r a w y do w iz ji gen. D o u h e ta w je g o „ W o jn ie w r. 19....” . L ecz is tn ie je z a s a d n ic z a ró ż n ic a : w n a s z y m w y p a d k u je s t ty lk o
„ m o ż liw y o k re s k o ń c o w y w o jn y ” m ię d z y d w o m a w y s o k o u p rz e m y s ło w io n y m i i p o tę ż n y m i p a ń s tw a m i, a n ie k ie ru n e k c a łk o w ite g o p ro w a d z e n ia w o jn y , j a k u g en. D o u h e ta .
P o w ie d z ie liśm y n a p o c z ą tk u k r y t y k i d o k tr y n y gen. D o u h e ta , że d o k tr y n a lo tn ic z a n ie m o ż e b y ć „ u n iw e r s a ln a ” , d la w s z y s tk ic h p a ń s tw . Z re sz tą s a m gen. D o u h e t z a z n a c z y ł, że jeg o n a u k i są p rz e d e w s z y s tk im d la W ło c h . P ra w d o p o d o b n ie też ro z s z e rz e n ie je g o o ry g in a ln y c h m y ś li w „ u n iw e r s a ln ą ” d o k t r y nę d o k o n a ło się w b re w je g o ży c zen io m . J e d n ą z p rz y c z y n teg o w y p a c z e n ia m y śli — je s t w s k a z a n e ju ż w y ż ej n a d u ż y c ie p rz e z gen. D o u h e ta m e to d y d e d u k c y jn e j. W k a ż d y m ra z ie gen. D o u h e t z a słu ż y ł sob ie n a w ie lk ie u z n a n ie p rz e z s fo rm u ło w a n ie m y śli n o w o c z e sn e g o lo tn ic tw a w o jsk o w e g o .
Z a s a d n ic z y w n io s e k z ty c h ro z w a ż a ń je s t ten, że k a ż d y k r a j m u si s tw o rz y ć i ro z w in ą ć s w o ją w ła s n ą d o k tr y n ę lo tn ic z ą , ta k j a k ją m a d la sw y c h sil lą d o w y c h i m o rs k ic h . S zczeg ó ln ie w a ż ne je st o p a rc ie p ro g r a m ó w b u d o w y i z a p a s ó w s p rz ę tu lo tn ic z e go n a g łę b o k ic h p o d s ta w a c h s tra te g ic z n y c h .
K ró tk i p rz e g lą d o r g a n iz a c ji i u z b r o je n ia lo tn ic tw a g łó w n y c h m o c a r s tw u ła tw i c z y te ln ik o w i z ro z u m ie n ie p o d s ta w o w y c h z a s a d p rz y ję ty c h w s t r u k tu r z e ró ż n y c h sil lo tn ic z y c h .
R .A .F . O rg a n iz a c ja i w y p o saż en ie.
L o tn ic tw o W . B ry ta n ii, je s t p o ro z d z ie la n e m ię d z y sześć d o w ó d z tw : o b s z a r z a c h o d n i, ś ro d k o w y , m y śliw sk i, k r a jo w y i p rz y b rz e ż n y , o ra z g r u p a o b ro n y p o w ie trz n e j n r. 1.
1. O b s z a r z a c h o d n i. — O b e jm u je p ię tn a ś c ie e s k a d r w y
p o s a ż o n y c h p rz e w a ż n ie w s a m o lo ty : V ic k e rs „ V ir g in ia ” , H a n -
d le y P a g e „ H e y fo rd ” i H a w k e r „ H a r t ” (b o m b o w c e ). D u ż y p r o
c e n t s ta n o w ią c ią ż k ie a lb o n o cn e b o m b o w c e , k tó r y c h szy b k o ść
je d n a k je s t n iższa od ś re d n ie j n o w o c z e sn e j. S ą d z ą c z ro z m ie sz
c z e n ia ty c h sił, o p e r a c y jn y m k ie ru n k ie m p rz e w id y w a n y m d la n ic h je s t n ie w ą tp liw ie p o łu d n io w y w sc h ó d . N ie są o n e z d o ln e do sa m o d z ie ln y c h d z ia ła ń , je d n a k n ie w ia d o m o , ja k ic h m y śliw c ó w i s k ą d p rz y d z ie li się im , g d y ż w s ą sie d z tw ie p o ło ż o n e lo tn ic tw o m y ś liw sk ie w y p o sa ż o n e je s t w s a m o lo ty je d n o m ie jsc o w e , o z n a czn ie m n ie js z y m p r o m ie n iu d z ia ła n ia .
E s k a d r y o b s z a ru z a c h o d n ie g o m o ż n a u w a ż a ć za ją d r o N .L .S.O . p rz y sz ło śc i.
2. O b sz a r ś ro d k o w y . D ziesięć e s k a d r — g łó w n ie le k k ic h b o m b o w c ó w ; s a m o lo ty n o w o c z e sn e H a w k e r „ H in d ” .
śc iśle b io rą c , s a m o lo ty te n ie s ą z d o ln e do d z ia ła ń s t r a te g ic z n y c h . Ic h s to s u n k o w o k r ó tk i zasięg i m a ły ła d u n e k b o m b
— z m u s z a d o z a lic z e n ia ic h d o k a te g o r ii „ ta k ty c z n y c h ” b o m b o w c ó w . M ogą one n ie w ą tp liw ie o d d a ć d u że u s łu g i ja k o u z u p e łn ie n ie ś ro d k ó w w a lk i ja k ie g o k o lw ie k w o js k a e u ro p e js k ie g o lu b w w o jn ie k o lo n ia ln e j, ale z p u n k tu w id z e n ia p is a rz y m a ją m a łą w a rto ś ć d la d z ia ła ń s tra te g ic z n y c h .
3. O b sz a r m y śliw sk i. —r C z te rn a ś c ie e s k a d r, w y p o s a ż o ne g łó w n ie w s a m o lo ty je d n o m ie js c o w e , ta k ie j a k B ris to l
„ B u lld o g ” , H a w k e r „ F u r y ” i G lo ste r „ G a u n tle t” , m a ją je d n a k ró w n ie ż m a s z y n y d w u m ie js c o w e — H a w k e r „ D e m o n ” . O b
s z a r m y ś liw sk i tw o rz y n a jis to tn ie js z ą część o b ro n y L o n d y n u i z a c h o d n ic h o k rę g ó w p rz e m y s ło w y c h . W a r to ś ć ich je s t ju ż o b ec n ie b a r d z o w ą tp liw a , n ie ty lk o ze w z g lę d u n a k r ó t k i z a siąg , lecz i ze w z g lę d u n a ich szy b k o ść , n ie p rz e k r a c z a ją c ą 400 k m n a g o d zin ę. S z y b k o ść b a r d z o z b liż o n ą do 400 k m /g o d z . m a j ą o b ec n ie ju ż b o m b o w c e , w o b e c czego m y ś liw c y w y m a g a ją p rz e z b r o je n ia .
4. O b sz a r k ra jo w y . — S ta n o w i lo tn ic tw o w o js k a . P o z a o ś ro d k a m i z a p ra w y i o d d z ia ła m i re z e rw o w y m i liczy za le d w ie p ięć e s k a d r „ w s p ó łp r a c y ” . C h o ciaż o b s z a r k r a jo w y je s t częścią R. A. F . n ie m o ż n a go b e z w z g lę d n ie u w a ż a ć za część n ie z a le ż n e g o lo tn ic tw a stra te g ic z n e g o .
5. O b sz a r p rz y b rz e ż n y . - C z te ry e s k a d ry w o d n o p ła to w -
ców i je d n a e s k a d ra b o m b o w a . R ó ż n i się od o b s z a ru k ra jo w e g o
w ię k sz ą n ie z a le ż n o śc ią . D o z a d a ń teg o lo tn ic tw a n a le ż y p a t r o
lo w a n ie , ro z p o z n a n ie i o b ro n a w y b rz e ż a . C h o ciaż je s t ono
p rz e z n a c z o n e do w s p ó łp ra c y z m a r y n a r k ą , je s t b a r d z ie j n ie
zale żn e niż e s k a d ry lo tn ic tw a flo ty .
6. G ru p a o b ro n y p o w ie trz n e j n r . 1. — S k ła d a się z o śm iu p o siłk o w y c h e s k a d r (p ię ć b o m b o w y c h i tr z y m y ś liw s k ie ) i m o że b y ć u w a ż a n a z a z a p a s o w ą o rg a n iz a c ję z a p ra w o w ą , k t ó r a w ra z ie p o trz e b y d o s ta rc z y w o js k u te r y to r ia ln e m u p e w n e j ilo śc i je d n o s te k lo tn ic z y c h . P r z y p a d k o w o w o js k o te r y to r ia ln e je s t o d p o w ie d z ia ln e za o b ro n ę p rz e c iw lo tn ic z ą L o n d y n u .
P o z a w y m ie n io n y m i ta k ż e d o w ó d z tw a k o lo n ia ln e m a j ą ró ż n e je d n o s tk i lo tn ic z e , w y p o s a ż o n e g łó w n ie w le k k ie b o m b o w ce i częściow o w ciężk ie tr a n s p o r to w e b o m b o w c e .
P o w y ż s z y k r ó t k i opis m ia ł d a ć o g ó ln e p o ję c ie o o rg a n i
z a c ji R .A .F . w r. 1935. Od teg o c z a su d o k o n a ł się w ie lk i p o stę p te c h n ic z n y , o s ta tn ie s a m o lo ty m y ś liw sk ie m a j ą d a le k o w y ż sz e w ła sn o śc i te c h n ic z n e i w ię k s z y za sięg o d u ż y w a n y c h w lin ii. J e d n o p ła t H a w k e r z s iln ik ie m R o lls-R o y c e je s t p r a w d o p o d o b n ie n a js z y b s z y m s a m o lo te m w o js k o w y m n a św iecie.
S z y b k i b o m b o w ie c R ris to l 142 (je d n o p ła t d w u s iln ik o w y ) w p ro w a d z i z m ia n y w ta k ty c e i s tr a te g ii lo tn ic z e j.
M o żn a ś m ia ło p o w ied zieć, że g ra n ic a o b ro n n a w y sp b r y ty js k ic h w p rz y sz łe j w o jn ie ro z c ią g a ć się b ę d z ie d a le k o od a n g ielsk iej lin ii b rz e g o w e j. M y śliw cy i p a tr o le ro z p o z n a w c z e d z ia ła ć b ę d ą n a d b rz e g a m i B elg ii i p ó łn o c n e j F r a n c ji, a z a pew n e n a w e t d a le j — n a d R en em . C a łk o w ity i sz c zeg ó ło w y p r o g r a m o b ro n y , o p a r ty n a o s ta tn ic h z d o b y c z a c h te c h n ik i lo t
n icze j i d o św ia d c z e ń w o js k o w y c h , ro z w in ą a u to r z y w n a s tę p n y c h ro z d z ia ła c h .
R .F .A . w r o k u 1935 b y ła n ie z d o ln a d o d z ia ła ń s tr a te g ic z n y c h n a w ie lk ą skalę.
F r a n c ja .
F r a n c ja o d d a w n a sły n ie z n ie z w y k le ż y w o tn e j m y ś li w o j sk o w e j. J e d n a k ż e i ta m , j a k w e w s z y s tk ic h in n y c h k r a ja c h , sz y b k i p o s tę p te c h n ic z n y c o n a jm n ie j p o d w a ż y ł, jeże li zu p e łn ie n ie z b u rz y ł, te o re ty c z n e s c h e m a ty o fic ja ln y c h s tra te g ó w . W y p o sa ż e n ie lo tn ic tw a f r a n c u s k ie g o je s t je d n o lite , lecz m y ś l p rz e w o d n ia , k t ó r a p o w in n a b y ć p o d s ta w ą w sz e lk ic h p ro g r a m ó w ro z b u d o w y , je s t n ie d o s ta te c z n a .
L o tn ic tw o fr a n c u s k ie m o ż n a z g r u b s z a p o d z ie lić n a tr z y
ro d z a je : — m y ś liw c y je d n o m ie js c o w i - D e v o itin e 500 i 510,
k tó r e z a s tą p iły p rz e s ta rz a łe N ie u p o rt - D e la g e 62. Ale n a w e t te n o w e m a s z y n y są ju ż z d e k la s o w a n e p rz e z b o m b o w ce . O ty m t. zw . „ lo tn ic tw ie o b ro n y le k k ie j” 5) m o ż n a p o w ie d z ie ć to sam o . co p o w ie d z ia n o w y żej o o b sz a rz e m y ś liw sk im R .A .F .
— „ L o tn ic tw o w s p ó łp ra c y ” — n a s a m o lo ta c h d w u m ie j- sc o w y c h ró ż n e g o ty p u j a k B re g u e t, P o te z , M u re a u x . N ic g o d n eg o u w a g i w n ie b n ie m a , ta k j a k w p o d o b n y c h teg o ty p u lo t
n ic tw a c h in n y c h p a ń s tw .
— „ L o tn ic tw o o b ro n y c ię ż k ie j” 3) a lb o je d n o s tk i s t r a t e g ic z n y c h b o m b o w c ó w .
O to „ k lu c z ” do fr a n c u s k ie j o rg a n iz a c ji o b ro n y lo tn ic z e j.
T u ta j ró w n ie ż d o s trz e g a m y b r a k ja s n o o k re ś lo n y c h m y śli, co p o tw ie rd z a is tn ie n ie w ie lo m ie jsc o w y c h m y śliw c ó w . S a m o lo ty ta k ie , ja k o o ry g in a ln e je d n o p ła ty A m io t i B lo ch , m a ją sam e sieb ie o b ro n ić i z a p e w n ić o b ro n ę z g r u p o w a ń b o m b o w c ó w . W s z y s tk o je s t o b m y ślo n e' w ty c h m a s z y n a c h , o je d n y m ty lk o z a p o m n ia n o , o cz y m sz e rz e j p o m ó w im y w n a s tę p n y c h ro z d z ia ła c h , m ia n o w ic ie o tru d n o ś c i u ż y c ia b r o n i ty c h w ie lo m ie js c o w y c h m yśliw ców ' p r z y sz y b k o śc i b lisk ie j 300 k m n a g o d zin ę.
N ie b ę d z ie m y d a le c y o d p ra w d y , je ż e li p rz y p u ś c im y , że „ lo t
nictw a) ciężk iej o b r o n y ” , k tó r e ra cze j p o w in n o się n a z y w a ć
„ c ię ż k im lo tn ic tw e m d la o fe n sy w y s tra te g ic z n e j, — p rz e z n a c z o n e je s t g łó w n ie d o n a p a d u n a za g łę b ie R u h r i z a c h o d n ią część R zeszy.
M yśl s tra te g ic z n a je s t s łu sz n a , je d n a k N a c z e ln e D o w ództw a) F r a n c u s k ie p rz e o c z y ło ta k w a ż n y c z y n n ik n o w o c z e sn e g o lo tn ic tw a w o jsk o w e g o , j a k im je s t szy b k o ść .
W id z im y z a te m ja k b y p ró b y p r o d u k c ji „ u n iw e rs a ln y c h ” s a m o lo tó w gen. D o u h e ta , i b y ło b y to u s p ra w ie d liw io n e , g d y b y lo tn ic tw a w o js k o w e g o n ic b y ło w N iem czech , z g o d n ie z p o s ta n o w ie n ia m i u k ła d u w e rs a lsk ie g o .
N iem cy .
N ie m ie c k i p rz e m y s ł lo tn ic z y b a r d z o p ro s ty m i ś ro d k a m i z n iw e c z y ł p la n fr a n c u s k i: d la o sią g n ię c ia n a jw y ż s z e j d o s k o n a ło śc i z g ro m a d z ił w sz y stk ie nowa; ty p y s a m o lo tó w w o js k o
5) „ A v i a t i o n d e D e f e n s e L e g e r e ” .
B) „ A v i a t i o n d e D e f e n s e L o u r d e ” .
w y cli, k tó r e się ju ż w y tw a r z a lu b d o p ie ro p la n u je , a o so b ie n ic nie m ó w i. W ia d o m o ś c i, k tó r e m o ż n a o trz y m a ć z ró ż n y c h źró d e ł, są n a ogól n iep ew n e. W k a ż d y m ra z ie s z y b k o ść n ie m ie c k ic h p ro to ty p ó w b o m b o w c ó w z b liż o n a je s t, z d a je się do 410 k m /g o d z . a m y śliw c ó w d o 430 k m /g o d z . „ Z e sp o ły ” alb o je d n o s tk i ta k ty c z n e zło żo n e z ta k ic h b o m b o w c ó w i m y ś liw ców ( ła tw o ś ć ich w s p ó łp ra c y je s t j a s n a ) m o g ą b y ć z n a c z n ie g ro ź n ie js z y m p rz e c iw n ik ie m n iż w ie lo -siln ik o w y s a m o lo t o lic z n ej za ło d z e. B a rd z o s z y b k ie w y p r a w y b o m b o w e , ch o c ia ż o o g ra n ic z o n y m z a się g u i sile n isz c z ą c e j, są d la ty c h je d n o s te k m o żliw e. O becni d z ie n n i i n o c n i m y ś liw c y m u s ie lib y im u s tą p ić p o la w w alce.
L o tn ic tw o n ie m ie c k ie m a ró w n ie ż je d n o m ie js c o w y c h m y śliw có w do o b ro n y o b s z a ró w p rz e m y s ło w y c h o ra z cięż k ie lo t n ic tw o z d o ln e d o u n ie s ie n ia p o w a ż n e g o ła d u n k u b o m b . W ra z ie w o jn y w ięc z N ie m c a m i lo tn ic tw o fr a n c u s k ie w o b e c n y m s t a n ie o rg a n iz a c ji u z b r o je n ia b ę d z ie n ie ty lk o w o b ro n ie , ale i w n a ta r c iu z n a c z n ie sła b sz e od n ie m ie c k ie g o , gd y ż m y ś liw c y n iem iecc y , s ta n o w ią c y część z g r u p o w a ń b o m b o w c ó w , m o g ą p rz y jś ć sw o im je d n o m ie js c o w y m m y śliw c o m z p o m o cą.
U s tró j n ie m ie c k ic h „ z e sp o łó w ” , z d o ln y c h d o s tr a te g ic z n y c h i ta k ty c z n y c h n a p a d ó w , je s t g ię tk i i p o z w a la n a sz y b k ie z m ia n y z a ró w n o ilo ści ja k i s k ła d u je d n o s te k .
Z .S.R .R .
R z ą d so w ie c k i z e ś ro d k o w a ł z d a je się s w o je w y s iłk i n a cięż
k ic h b o m b o w c a c h (4 i 5 s iln ik o w y c h ) o ra z s a m o lo ta c h - o lb rz y
m a c h ty p u „ M a k sy m G o r k ij” . P r o g r a m je s t p ro s ty : c a ła s t r a
te g ia — to licze n ie n a z a b u rz e n ia sp o łe c z n e u są sia d ó w , s t r a
te g ia „ p r o p a g a n d y i t e r o r u ” . D o b rą ilu s tr a c ją te j s tr a te g ii są
ro z p o w s z e c h n ia n e liczn e fo to g r a f ie p rz e d s ta w ia ją c e d e s a n ty
s p a d o c h ro n o w e . W z w y k ły c h z a c h o d n ic h w a r u n k a c h w o jn y t a
k ie d z ia ła n ia b y ły b y b ła h e , g d y ż lu ź n e g r u p y lu d z i b y ły b y
sz y b k o n isz c z o n e p rz e z je d n o s tk i k a w a le rii czy b r o n i p a n c e r
n ej. W k a ż d y m ra z ie k o s z ty ta k ic h w n a jw y ż s z y m s to p n iu r y
z y k o w n y c h w y p ra w h y ły b y o g ro m n e , a k o rz y ś c i w ą tp liw e .
N ie w ą tp liw ie je d n a k m y ś l nie je s t p o z b a w io n a w a rto ś c i, ale
w in n e j in te r p r e ta c ji, 11 . p. z r z u c e n ia k ilk u s a p e ró w d la z n i
szc z e n ia m o s tu , czy w y sa d z e n ia in n e g o w a ż n e g o o b iek tu . M aso w e d e s a n ty m a ją u z a s a d n ie n ie je d y n ie w w o jn ie d o m o w e j lu b p rz e c iw n ie z o r g a n iz o w a n y m b a n d o m .
W łochy.
N a p o c z ą tk u 1935 r. lo tn ic tw o w ło s k ie p o d o b n e b y ło do fra n c u s k ie g o . N ie o d p o w ia d a ło to o cz y w iście p o m y sło m D o u h e ta . O d d łu g ie g o c z a su w ło sc y z n a w c y lo tn ic tw a b y li p o d w p ły w e m fr a n c u s k ie j szk o ły . M yśli D o u h e ta w ró c iły do W ło c h w p o s ta c i z m o d y fik o w a n e j p rzez g e n e ra ła fra n c u s k ie g o S ta ffa .
S tany Zjednoczone A. Półn.
N ie m o ż n a o d m ó w ić te c h n ic z n e j d o sk o n a ło ś c i a m e r y k a ń s k im sa m o lo to m , je d n a k w ie lk a ilość d o b ry c h s a m o lo tó w n ie tw o rz y je szc ze siln eg o lo tn ic tw a . W s p a n ia łe s a m o lo ty m y ś liw sk ie „ B o e n in g ” . b o m b o w c e „ M a r tin ” i in n e n ie m a j ą o d p o w ie d n ie j d o k tr y n y lo tn ic z e j w A m ery ce. L o tn ic tw o bez o k re ś lo n y c h celó w n ie m a w ie lk ie j w a rto ś c i, c h y b a że p rz y jm ie się m o ż liw o ść p o w tó rz e n ia się w y p a d k ó w z la t 1917— 18. W ię k s z ą n a to m ia s t w a r to ś ć p r a k ty c z n ą p rz e d s ta w ia to lo tn ic tw o ja k o u z u p e łn ie n ie flo ty . W ra z ie k o n f lik tu n a O ceanie W ie lk im lo tn ic tw o a m e r y k a ń s k ie ze sw o im i m y ś liw c a m i i b o m b o w c a m i n u rk o w y m i m o ż e b y ć p o w a ż n y m c z y n n ik ie m ta k ty c z n y m .
W nioski.
N a ogół m o ż n a z a u w a ż y ć in s ty n k to w n e n ie ja k o d ąż e n ie d o tw o rz e n ia lo tn ic tw a s tra te g ic z n e g o o p a rte g o n a z a sa d a c h , k tó r e n ic są c a łk o w ic ie ro z u m ia n e i cz ęsto m y ln ie i n te r p r e to w an e. D o k tr y n a k a ż d e g o n a r o d u je s t o b a r c z o n a c h a r a k te r y s ty c z n y m i b łę d a m i, k tó r e z g ru b s z a m o ż n a u ją ć n a s tę p u ją c o : 1. Za w iele te o rii: o rg a n iz a c ja n ie z g o d n a z o r y g in a ln ą d o
k tr y n ą . P rz y k ła d : d o k tr y n a D o u h e ta i lo tn ic tw o w ło sk ie.
2. P o lity c z n e i s tra te g ic z n e cele n ie ja s n o o k re ślo n e . P rz y k ła d : W ie lk a B ry ta n ia .
3. P o s tę p te c h n ic z n y p rz e o c z o n y i za w iele u w a g i p o św ię c o nej te o rio m w o js k o w y m . P rz y k ła d : F r a n c ja .
4. B r a k id e ii s tra te g ic z n y c h i za w iele u w a g i p o św ię c o n e j te c h n ic z n y m w y c z y n o m . P rz y k ła d : S ta n y Z je d n o c z o n e A. P łn .
Je d y n e d w a k r a je , k tó r e z d a ją się m ie ć od n ie d a w n a o p r a c o w a n e p r a k ty c z n e d o k tr y n y lo tn ic z e , to N iem cy i R o s ja S o
w iec k a. T w ó r c y ty c h d o k tr y n o sią g n ę li z a d o w a la ją c y k o m p r o m is m ię d z y s tr a te g ią a te c h n ik ą , g d y ż s o w ie c k a d o k tr y n a o p r a c o w a n a je s t g łó w n ie do w o jn y d o m o w e j, a lb o w g ra n ic a c h w ła s n y c h Z .S.R .R . alb o w s ą sie d n ic h k ra ja c h .
P o d o b n y c h b łę d ó w w p rz y s z ły m u s t r o ju i w y p o s a ż e n iu b r y ty js k ie g o lo tn ic tw a b ęd z ie m o ż n a — z d a n ie m a u to r ó w — u n ik n ą ć , jeże li g łó w n ą u w a g ę p o św ięc i się s tu d io w a n iu w a r u n k ó w s tra te g ic z n y c h w y ty c z o n y c h p rz e z z a g a d n ie n ia p o lity c z n e .
ROZDZIAŁ II.
Zagadnienia brytyjskiej strateg ii lotniczej.
S iły z b r o jn e W . B r y ta n ii w in n y ro z w ią z a ć trz y z a g a d n ie n ia :
1. O b ro n a w y sp b ry ty js k ic h .
2. O b ro n a d o m in ió w i k o lo n ij m o rs k ic h . 3. O c h ro n a d ró g im p e riu m .
Z g o d n ie z tw ie rd z e n ie m C la u se w itz a , że „ w o jn a je s t d a l
s z y m c ią g ie m p o lity k i, ty lk o p r z y p o m o c y in n y c h ś r o d k ó w ” , a u t o r (g e n . G o ło w in ) p o d a je k r ó tk i r y s h is to r y c z n y p o lity k i W . B ry ta n ii. P o p o lity c e „ w sp a n ia łe g o o d o s o b n ie n ia ” („ S p le n - d id I s o la tio n ” ) z o k re s u w ik to ria ń s k ie g o n a s tą p iła p o lity k a ..E n te n te C o rd ia le ”, u w ie ń c z o n a d n ie m 11 lis to p a d a 1918.
R o z w a ż a ją c z m ia n y za szłe w Im p e r iu m p o w o jn ie św ia to w e j
s tw ie rd z a a u to r , że cele L ig i N a ro d ó w są z g o d n e z in te re sa m i
W . B ry ta n ii. S ta r a z a s a d a z o sie m n a s te g o s tu le c ia - „ r ó w n o
w a g i” m ię d z y w ie lk im i p a ń s tw a m i E u ro p y , z d a je się zn o w u
b y ć b a r d z o a k tu a ln ą . W . B r y ta n ia nie m o że d o p u ś c ić d o w y ra ź n e j p rz e w a g i w E u ro p ie a n i F r a n c ji, a n i N iem iec. Z a g r a ż a ło b y to is tn ie n iu ż y w o tn e g o o ś ro d k a Im p e r iu m B ry ty js k ie g o t. j. is tn ie n iu w y sp b ry ty js k ic h . P o w r ó t d o z a s a d y m ię d z y n a ro d o w e j „ r ó w n o w a g i” alb o „ z b io ro w e g o b e z p ie c z e ń s tw a ” p o d y k to w a n y je s t ró w n ie ż k o n ie c z n o ś c ią u tr z y m a n ia b r y ty js k ie go p a n o w a n ia n a M o rzu Ś ró d z ie m n y m . W c h o d z ą tu w g rę F r a n c ja i W ło c h y , k tó r e m o g ły b y z a k łó c ić n o r m a ln ą p ra c ę ż y w o tn e j a r te r ii h a n d lo w e j łą c z ą c e j Z je d n o c z o n e K ró le stw o z O c ean e m In d y js k im , D a le k im W s c h o d e m i A u s tra lią . W z g lą d n a S ta n y Z je d n o c z o n e A m e ry k i P ó łn o c n e j i J a p o n ię m a o czy w iście ta k ż e w ielk ie z n a cze n ie .
C zasy się z m ie n iły — p o tę ż n a f lo ta n ie d a je ju ż W . B r y ta n ii b e z w z g lę d n e j p rz e w a g i. W ie lk a w o jn a s tw o rz y ła n o w ą b ro ń — lo tn ic tw o , a W . B r y ta n ia je s t s p o ś ró d w s z y s tk ic h k r a jó w n a jb a r d z ie j w ra ż liw a n a n a p a d y z p o w ie trz a . J e s t to p r o s ty m n a s tę p s tw e m w y so k ie g o ro z w o ju p rz e m y s ło w e g o Z je d n o cz o n eg o K ró le stw a . S zczeg ó ln ie n a r a ż o n a je s t sto lic a , b o lin ia n a jd a le j w y s u n ię ty c h p o s te ru n k ó w o b s e rw a c y jn o -a la rm o w y c h je s t n ie c a łe 100 k m o d d a lo n a od L o n d y n u , g d y ty m c z a se m m in im a ln a o d leg ło ść od b ro n io n e g o o b ie k tu , w y m a g a n a d la n a le ż y te g o d z ia ła n ia sieci p o s te ru n k ó w a la rm o w y c h , w y n o s i ok o ło 160 k m .
S tra te g ic z n e p o trz e b y w y s u w a ją tr z y g łó w n e z a g a d n ie n ia : 1. S tw o rz e n ie lo tn ic tw a m y ś liw sk ie g o je d n o m ie js c o w e - go, p rz e z n a c z o n e g o do p rz y c h w y ty w a n ia w s z e lk ic h z a g o n ó w z d o ln y c h do sz y b k ie g o lecz o g ra n ic z o n e g o d z ia ła n ia . S a m o lo ty te p o w in n y m ie ć b a r d z o d u ż ą sz y b k o ś ć i b a r d z o k r ó tk i czas w z n o sz e n ia , co n ie p rz e d s ta w ia w ię k s z y c h tr u d n o ś c i te c h n ic z n y c h ze w z g lę d u n a to, że w w a r u n k a c h a n g ie ls k ic h s a m o lo ty te n ie p o tr z e b u ją b y ć z d o ln e do d łu g ic h lo tó w . T e w y so ce w y s p e c ja liz o w a n e s a m o lo ty b ę d ą w d a lsz y c h ro z d z ia ła c h o k r e ś la n e ja k o „ le k k ie je d n o m ie js c o w e lo tn ic tw o m y ś liw s k ie ” 7), d la o d ró ż n ie n ia od d z ie n n y c h i n o c n y c h m y śliw c ó w o ra z m y śliw c ó w d a n e j stre fy .
2. Z o rg a n iz o w a n ie p o m o c n ic z y c h p u n k tó w o b s e r w a c y j
n y c h p o z a lin ią b rz e g o w ą . Z a d a n ie to s p e łn ia ć m o że lo tn ic tw o s p e c ja ln ie p rz e z n a c z o n e do d a le k ie g o ro z p o z n a n ia i p a tro le
7) „ L i g h t S. S. F i g h t e r s ” .
u z u p e łn ia ją c e sy s te m s łu ż b y o b s e rw a c y jn o -a la rm o w e j. B y ły b y to s a m o lo ty o k re ś lo n e w ro z d z ia le I ja k o „ h a r c e r z e ” ( s c o u ts ) i „ p o śc ig o w c e ” ( d e s tr o y e r s ) .
3. S tw o rz e n ie je d n o s te k m y ś liw s k ic h N .L.S.O . o d u ż y m z a się g u do d z ia ła ń sp o tk a n io w y c h , k tó r y c h w a r u n k ie m o czy w iście je s t s p ra w n o ś ć s łu ż b y o s trz e g a w c z e j. „ P o ś c ig o w c y ” s t a ra lib y się s p o tk a ć n ie p rz y ja c ie ls k ą w y p ra w ę ja k n a jd a le j od b rz e g ó w A ng lii, je d n a k w ra z ie z w ło k i w p rz e k a z a n iu w ia d o m o śc i w s p ó łd z ia ła lib y z e s k a d ra m i le k k ic h je d n ó m ie js c o w y c h m y śliw c ó w w s tre f ie o b ro n y k ra jo w e j. W o b u w y p a d k a c h f o r m a c je p o śc ig o w c ó w śc ig a ły b y n ie p rz y ja c ie la n a je g o d ro d z e p o w ro tn e j.
O b ro n a W . B r y ta n ii p rz e d n a p a d a m i lo tn ic z y m i p o w in n a b y ć o rg a n iz o w a n a z m y ś lą o m o żliw o ści o d o s o b n ie n ia W . B ry
ta n ii w7 czasie w o jn y .
P o o m ó w ie n iu m o ż liw o śc i p a k tu lo tn ic z e g o a u t o r d o c h o d z i do w n io sk u , że o b ro n a lo tn ic z a W . B ry ta n ii m o że b y ć o p a r ta n a d w u fo r m a c h d z ia ła n ia lo tn ic tw a .
1. o r g a n iz a c ji o b ro n y p o w ie trz n e j n a te r y t o r i u m b r y t y j sk im .
2. w s p ó łp ra c y R .A .F . z lo tn ic tw e m B elgii, H o la n d ii i F r a n c ji, w ra z ie n a p a d u n ie m ie c k ie g o . Jeż eli n a p a s tn ik ie m b y ła b y F r a n c ja , lo tn ic tw o n ie m ie c k ie z a s tą p iło b y fr a n c u s k ie w te j w sp ó łp ra c y .
O b ecn a r ó w n o w a g a sił m ię d z y F r a n c ją a N ie m c a m i u s p r a w ie d liw ia p rz y p u sz c z e n ie , że w y s tą p ie n ie R .A .F . z m u s iło b y n a p a s tn ik a d o w y c o fa n ia się.
D o o b ro n y o b e c n y c h g r a n ic n a o b sz a rz e R e n u w y s ta r c z ą z w y k łe b o m b o w c e , o p ro m ie n iu d z ia ła n ia do 600 k m . O c zy w i
ście p la n y szczeg ó ło w e p ro to ty p ó w c ię ż k ic h b o m b o w c ó w są k o n ie c z n e , g d y ż m o g ą się p rz y d a ć w k o ń c u w o jn y , lecz d z ia ła n ia lo tn ic tw a w ro z m ia r a c h o p is a n y c h p rz e z D o u h e ta b y ły b y
„ n ie p o trz e b n e , f a n ta s ty c z n e i n ie lu d z k ie ” . W in te re s ie A n g lii n ie leży b y n a jm n ie j z u p e łn e z n iszc zen ie je d n e g o z p rz e c iw n ik ó w .
A n a liz a R .A .F . p rz e p ro w a d z o n a w ro z d z ia le 1 w y k a z a ła , że je d n o s tk i ro z m ie sz c z o n e n a te r y to r iu m Z je d n o c z o n e g o K ró le stw a z d o ln e są do n a ty c h m ia s to w e g o d z ia ła n ia w o b ro n ie k r a ju , lecz d o s tra te g ic z n y c h celów się n ie n a d a ją .
2. Przegląd L o tn ic z y N r 5.
