Ś. p. Teodor Wierzbowski.

192 Nekrologi

4

Ś. p. T E O D O R W IE R Z B O W S K I, ur. 30.8.1853, k a n d y d a t f ilo lo g j i U n iv . W a r sz . 1875, m a g is t e r i d o k tó r f ilo lo g j i s ło w ia ń s k ie j 1886, od r. 1882 d o ceit, p r o fe so r n a d z w y c z a jn y 1886, p r o fe s o r z w y c z a jn y 1889, n a c z o ln ik A rch iw u n G łó w n e g o K r ó le s tw a P o ls k ie g o 1896— 1919, c z ło n e k c z y n n y A k a d e m ji U m i- j ę tn o ś c i 1905 i c z ło n e k j a ło ż y c ie l T. N a u k o w e g o , z m . 19.11 1923 p o z o sta w i o lb r zy m i d orob ek z d z ie d z in y h is to r ji p o w sz e c h n e j i p o ls k ie j, o ra z h isto r i lit e r a t u r y p o ls k ie j.

C a ło ść te g o d orobk u z b y t j e s t r o z le g łą , iż b y m o ż n a b y ło p r z e d s ta w i ją w y c z e r p u ją c « w k r ó tk ic h s ło w a c h . J e s t t o b o w iem p lo n p ó łw ie k o w e j b lisk a w y tę ż o n e j p r a c y p is a r s k ie j i w y d a w n ic z e j. P r a c a ta , r o z p o c z ę ta w r o k u 187t a lic z ą c a p r z e s z ło d w ie ś c ie n u m e r ó w b ib ljo g r a fic z n y c h , w y k a z u je n a w s t ę p t s z e r e g sp r a w o zd a ń z p u b lik a c y j p o d sta w o w y c h ź r ó d e ł d z ie jo w y c h p o lsk ich , jakii w o w y c h w ła ś n ie c z a s a c h z a p o c z ą tk o w a ły ru ch o ż y w io n y a p ło d n y n a niwi< w y d a w n ic z e j n a s z e g o d z ie jo p is a r s tw a . S p o tk a m y s i ę ta m z o c en ą ta k ic h — m ię d z y in n em i — d z ie ł z t e g o z a k r e s u m o n u m e n ta ln y c h , j a k K o d ek s D y p lo ­ m a ty c z n y M a ło p o ls k i P ie k o s iń s k ie g o ; ja k M o n u m en ta m e d ii a e v i h is to r ic a S o ­ k o ło w s k ie g o i S z u js k ie g o , ja k M o n u m e n ta P o lo n ia e h is to r ic a , K le in e r e G e­ s c h ic h ts q u e lle n P o le n s im M itte la lte r Z e is s b e r g a , oraz A r c h iw u m do d ziejów o ś w ia t y w P o ls c e . J u ż p ró b y t e z a p o w ia d a ją k ie r u n e k d a ls z e j d z ia ła ln o ś c i n a u ­ k o w e j z m a r łe g o . J a k o te ż w k r ó tc e , b o p o c z y n a ją c od r. 1880 p o d ją ł ś . p.. T eo ­ dor W ie r z b o w s k i w y d a w n ic tw a w ła s n e , c z e r p ią c do n ic h m a t e r j a ły z n a jc e l­ n ie js z y c h b ib ljo te k i a r c h iw ó w k r a jo w y c h i o b cy ch C elem p ra c t y c h , zan im z o ­ s t a ł y o n e u j ę t e w r a m y u s ta lo n e g o n a p r z y s z ło ś ć p r o g r a m u , b y ło p r z e d e w s z y s t- k ie m w z b o g a c e n ie d a n y ch d o ż y c ia i d z ia ła ln o ś c i tw ó r c ó w k u ltu r y u m y sło w e j w d a w n e j P o ls c e . N a le ż ą do n ich : „o n u n c ju s zu L a u r e o “ , „ F ilip a K a llim a ch a w ie r ­ s z e n a c z e ś ć J a n a D łu g o s z a “, „ K r z y s z to fa W a r s z e w ic k ie g o n ie w y d a n e p ism a “ , o ra z m o n o g r a fja o n im , „ S im o n is S ta r o v o ls c ii e le n c h u s o p eru m “ , p r z y c z y n k i do b io g r a f j i K o p e rn ik a , R e ja , J a n a z C z a rn o la su i M ic k ie w icz a , łą c z n ie ze stu - d ju m n a d j e g o g e n e a lo g j ą a w r e s z c ie m o n u m en ta ln a »B ib lio g r a p h ia polo n ica sa e c u lo ru m X V a t X V I “ o ra z w s p ó łp r a c o w n ic tw o « t a ł e a o w o cn e w w y d a w n i­ c tw a c h „ B ib ljo te k i z a p o m n ia n y c h p o e tó w i p r o z a ik ó w p o lsk ich X V I— X V III w .“. N aikoniec, p r o g r a m w y d a w n ic z y ś. p. T eo d o ra W ie r z b o w s k ie g o d o jr z a ł w k ie ­ ru n k u p r z e d s ię w z ię ć n ie z w y k le ju ż p o w a żn y ch a r o z le g ły c h , k tó r y m m ia ł on p o ś w ię c ić n a k ła d p r a c y iś c ie b e n e d y k ty ń s k ie j. P o o g ło s z e n iu cztero to m o w ej p u b lik a c ji „ U c h a n sc ia n ó w “ p o d ją ł z m a r ły d w a w ie lo to m o w e w y d a w n ic tw a , s t a ­ n o w ią c e n a jw ię k s z ą je g o z a s łu g ę n a u k o w ą . P ie r w s z e z n ic h t o »K o m isja E du ­ k a c ji N a r o d o w e j“ i j e j s z k o ły w K o ro n ie (1 7 7 5 — 1 7 9 4 ), d r u g ie to , M a tricu la ru m R e g n i P o lo n ia e S u m m a r ia “ ' P u b lik a c ja a k tó w K o m is ji E d u k a c y jn e j o tw o rzy ła p r z ed ś w ia te m n a u k o w y m p o lsk im m o ż n o ść b liż s z e g o z a p o z n a n ia s ię z d z ia ła ln o ­ ś c ią t e j in s t y t u c j i z a s łu ż o n e j, a p r a c o w ite r e g e s t r y M e tr y k i K o ro n n ej u p rzy ­

5 Nekrologi 193

s tę p n iły n am w z a r y s a c h logóln ych c a łą g łę b ię p ie r w s z o r z ę d n e g o t e g o ź r ó d ła d ziejo w eg o , z k tó r e g o p r z ed te m k o r z y s ta ć b y ło m o ż n a t y lk o d o r y w c zo . W r e s z ­ cie wśród p r a c t y c h , ja k o z a s łu ż o n y d y r e k to r A r c h iw u m G łó w n e g o , w d b a ło ści sw ej o sp ra w n o ść p r a c o w n ik ó w a r c h iw a ln y c h w y d a ł z m a r ły „ P o d r ęc z n ik do stid jó w a r c h iw a ln y c h d la h is to r y k ó w i p ra w n ik ó w p o ls k ic h “ — z n a n e w ś ró d n ic h ojólnie V adem ecu m .

W y tr w a ły i n ie z m o r d o w a n y do k o ń c a ż y c ia n ie w y p u s z c z a ł p ió r a z r ęk i, du ku jąc w r. 1921 S z k o ły p a r a f ja ln e z a K om . E du k. i p o z o s t a w ia j ą c w r ę k o p i- S! d a ls z e t o m y s w o ic h p o p rzed n ich w y d a w n ic tw .