O r ę d o w n i k Samorządu
ORGAN ZWIĄZKU GMIN WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO
j j i i i i M i i i i i i i i i i i i i i m i H i i i i i i i i i i m i i l i U l i i i i m i i m i i H i i i i i i i i i i l i n i j , _1|i i i i ! i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i m i i i i i i i i i i i i ! i i m i i i i ł i i i i i m i i i i i i j | | U
£ P re n u m e ra ta w y n o s i 2 z ło te k w a r ta ln ie = — W y c h o d z i 10 i 25 dn ia m iesiąca __ = O g ł o s z e n i a : J e d n o ła m o w y w ie r s z =
§ O p ła ta p o c z t o w a o p ła c o n a r y c z a łte m I o j a j V * a * i u - m ilim . 50 gr. P r z e d te k s te m 1 z ł z a =
= T- l c v i i i m = K e d . i A d m .: K a t o w ic e , P o c z t o w a 7, II = D , n „ „ =
— i e le to n : K a t o w ic e Z 1-4/ — ~ w ie r s z m ih m . R a c h . w P K O . 304.227 3 '', l ! i m i l ! i l I l i H l l l l l l l l i l l l S l l I l l l l i I ! i ! m i i m i i l l l i l i ; i l l l l I I l E ! l l l l i i m ' r ~, l ! I I I S i S l i i l ! I I I I I S I I I 3 i l I l l l l l l ! I I I I I t l ! E I H I I ! l ! l ! i U ! ! I I I I I l l I i l l i l l l I I I l O r
N r. 19 i 20 K atow ice, 25 listopada 1933 r. R o k IX
1 T R E S C N U M E R U : i N a m a rg in e s ie u s ta w y o c z ę ś c io w e j zm ia n ie u stroju z a m o rzą d u te r y t o r j, w P o ls c e , — 2. R o z p , o u- =
= --- * p os a żen iu p r a c o w n . p a ń stw , i w o js k . — 3, W s p ra w ie u d zia łu z w ią z k ó w sa m orzą d , w z r y c z a łt o w . p o d a t- = Ę ku o d m o n o p o lu z a p a łc z . — 4, E g z e k u c ja d an in k om . p r z e z urz. ska rb , m o c n o s zw a n k u je . — 5. K t o n ie = S o ła c i d a n in y m a jątk , — 6. D o r ę c z a n ie p ism sąd. — 7. S p r z e d a ż w y r o b ó w ty t.. — 8. Z a w ia d a m ia n ie gm in = I o w y r o k a c h s k a zu ją c y c h . — 9. P r z e g lą d u s ta w itp . — 10. K r o n ik a . — 11. O g ło s z e n ia . 1
Na marginesie ustawy © częściowej zmianie ustroju samorządu terytorjalnego w Polsce
Po odzyskaniu niepodległości i związanej z nią odbudowie Państwa wysunęła się jako jedna z czo
łowych zagadnień konieczność ujednolicenia ustroju samorządowego w całej Polsce. Przekonanie g tej potrzebie polegało na różnorodności ustroju samo
rządu terytorjalnego, jaką oddzłedziczyliśmy po za
borcach, Ponadto wynikiem wielce w p ^ w o w y m była okoliczność, że stosunki samorządowe w b. dzielnicy austrjackiej, wywołane dekompletowaniem organów samorządu od lat kilkunastu, wym agały rychłego u- regulowania. W zaborze pruskim samorząd działał po przyłączeniu tego zaboru do nowego państwa na podstawie ustaw pruskich. W b. zaborze rosyjskim poczyniono pierwszy krok w dziedzinie w prow a
dzenia nowych przepisów, a mianowicie w r, 1919 wprowadzono oisobnemi dekretami nowoczesny sa
morząd terytorfalny wiejski, miejski i powiatowy.
W w ojewództw ach wschodnich wprowadzono samo
rząd wiejski i miejski zapomocą rozporządzeń gen.
komisarza ziem wschodnich również w r. 1919, a samorząd pow iatow y przekształcono w ten sposób, że w r. 1922 rozciągnięto dekret o samorządzie p o
wiatowym, obowiązujący w b:. Kongresówce, ró w nież na wojew ództw a wschodnie. W b. zaborze austriackim zniesiono samorząd krajowy, a w samo
rządzie powiatowym wprowadzono zarząd komisa
ryczny.
Ta różnorodność ustawodawstwa samorządu wymagała szybkiej lik w id a cji Przed państwem sta
nęły następujące zadania:
Usunięcie (braków utrudniających działalność samorządu, ujednolicenie ustroju samorządu teryto
rjalnego, a na 'koniec potrzeba ustalenia zasad ustro- ju wogóle. Zdecydowano się na równoczesne załat
wienie pierwszych dwuch zagadnień, a że to było zadaniem niełatwem, więc unormowanie jego p rze
chodziło długie i zmienne koleje. Nic też dziwnego, że uwzględniając charakter nowego państwa, p ow stałego z kilku części, oraz ze względu ma płynną jeszcze kwestję ustroju państwowego, nowa ustawa o ustroju samorządowym nie przedstawia się w fo r
mie wykończonej i przybrała formę doraźnej zmiany obecnego ustroju. Ujednolicenie nastąpiło przez p o
ro wnanie różnych w rozmaitych dzielnicach obowią
zujących ustrojach oraz na wybraniu tych z nich, które uznano za najcelowsze, W niektórych k w e stiach przyjęto do ogólnej ustawy ustrojowej zasadę dzielnicową, zmieniając ją częściowo1 lub uzupełnia
jąc, ba, nawet zastosowiując u sta n ow ien ia p rzew i
dziane w kilku ustawach diziedmeowych. Pozostały zaprowadzone niektóre odmienne postanowienia dla poszczególnych dzielnic; do tego faktu jednak nie należy przyw iązyw ać zbyt dużej wagi, a ich p ozo
stawienie należy przypisać raczej bardzo wielkim trudnościom uzgodnienia ich z ustawami, k tóre jesz
cze obowiązują. Gdyby nie te momenty, nowa ustawa zniosłaby zapewne także i te odrębno
ści — n. b. z małemi wyjątkami — za którem i prze
mawiają specjalne względy. W ynika stąd pewna nie
dogodność, a mian ov/_ ta, że należy przy każde j kwe- stji dopiero badać, co jeszcze obowiązuje. Dlatego też nowa ustawa upoważnia Pana Prezydenta R. P, do uzgodnienia z mocą ustawy w ciągu 2 lat postano
wień nowej ustawy nietylko z do ty c hczaso wemi or- dynacjiami samorządowemi, ale także i z nowemi u- stawarni państwo wemi.
W ruchu prawniczym, zeszycie IV. poświęcił p.
Dr. W ładysław Dalbor zmianie i ujednoliceniu ustro
ju samorządu terytorjalnego w Polsce ciekaw y ar
tykuł, z którego czerpiemy nasze wywody. W arty
kule tym omawia autor ustawę z 23 marca 1933 o
„częściowej zmianie ustroju samorządu terytorjalne- go “ (Dz. U R, P. poz, 294), która to ustawa weszła w życie w dniu 13. 7. 1933 r.
Przedmiotem zasadniczym ustawy jest zmiana ustroju, t. j. organizacji władz samorządu terytorjal
nego. Nietknięty został zasadniczy zakres działania samorządu terytorjalnego jako tako. 'W ynikałoby z tego, że nowa ustawa nie wprowadza zmian ani w stopniach samorządu, ani w ich obszarze terytorjal>- nym ani też w podziale administracyjnym. Tak też jest, o ile chodzi o samorząd pow iatow y i zasadniczo o miasta. O ile jednak chodzi o najniższą jednostkę samorządu terytorjalnego, t. j. o gminę, wprowadza ustawa, w odniesieniu do b. zaboru pruskiego i au
striackiego doniosłe zmiany, które są już nietylko
2
zmianami ustrojowemi,, ale równają się zupełnej re
formie tego stopnia samorządu. M amy tu na myśli t. zw. jednostkowe gminy wiejskie, obszary dworskie oraz województwa. W ich miejsce wprowadza u- stawa jako najniższą jednostkę administracyjną gmi
ny „zb io ro w e1’, obejmujące z reguły kilka m iejscowo
ści, które stanowiły dotychczas najniższą jednostkę administracyjną w formie gmin jednostkowych, w łą
czone zostają do nowej gminy zbiorowej, jako jej część pod nazwą „gromad*’, nie stanowiących już pra
w ie samodzielnych jednostek prawnopuiblicznych.
W ynika z powyższego, że dla pewnej części państwa nowa ustawa stanowi już nie zmianę ustroju, ale istotną reformę gminy wiejskiej.
M im o że zmiana ustroju jest tylko „częściowa", obejmuje nowa kodyfikacja wszystkie prawie istotne kweKtje ustrojowe, za wyjątkiem ustroju samorządu pow iatow ego. N ie zmienia ona też ustroju samorządu w ojew ódzkiego i nie obowiązuje na /Górnym Śląsku.
Poza temi wyjątkam i jednak reguluje ona jednolicie w .gminach wiejskich i miejskich oraz w samorządzie powiatowym całej Polski następujące fcwestje:
1) prawo wyborcze i system wyborczy, 2) organa ustrojowe,
3) nadzór państwowy nad samorządem terytorjal- nym,
4) kontrolę wewnętrzną,
5) cały ustrój gmin wiejskich oraz gromad.
Jak widzim y zmiany są bardzo daleko idące.
W samorządzie powiatowym pozostawiono w mo
cy dotychczasowe kompetencje organów według po
stanowień ustaw dzielnicowych. M oc obowiązującą ordynacji powiatowej, obowiązującej na Pomorzu, rozw inięto również i na W ielkopolskę, a dekret o sa
morządzie pow iatow ym w b, zaborze rosyjskim roz
szerzono n i b. zabór austrjacki oraz poczyniono kilka uzgodnień ustawowych wewnątrz poszczególnych dzielnic.
Najpoważniejsze zasadnicze zmiany ustroju są następujące;
Wzmocniono znacznie nadzór władz państwo
wych nad samorządem. Wzmocnienie' to polega nie- tylko na upoważnieniu władz państwowych i rozw ią
zywaniu rad, ale także do rozw iązvwania pewnych kolegjalnych zarządów wszystkich 3 stopni. Dalej rozciągnięto na całe państwo prawo usuwania po
szczególnych członków zarządu gmin wiejskich i miej
skich. Rozciągnięto również na całe państwo w szy
stkie dzielnicowe środki nadzoru dotyczące bądź to zakresu uchwał rad komunalnych, podlegające za
twierdzeniu w ładzy nadzorczej, bądź też sposobu w y konania nadzoru, bądź wreszcie mianowania i kompe
tencji komisarzy rządowych (tymczasowych przeło
żonych gminy). T e tak znaczne uprawnienia władz nadzorczych powinny mieć w następstwie również i wzmocnienie aparatu nadzorczego.
Dalszą bardzo Wybitną cechą ustawy nowej jest przesunięcie kompetencji organów ustrojowych z za
rządu kolegjalnego w kierunku przełożonego gminy a z drugiej strony również z rady na zarząd. (Zarząd kolegjalny utracił skutkiem tego charakter odpowie
dzialnego rządcy gminy. Faktycznie odpowiedzial
nym za wszystko jest obecnie przełożony gminy, upo
sażony w duże kompetencje, a zarząd kolegjalny stał się raczej bardziej organem uchwalającym i dorad
czym, aniżeli zarządzającym. Poza sprawami za
strzeżonej wyraźnie kompetencji zarządu kolegial
nego, zarząd gminy działa obecnie jednoosobowo. Z pod zakresu działania obu organów kolegialnych w y
jęto też i te sprawy, w których przełożony gminy w y stępuje nietylko jako organ wykonaw czy władz pań
stwowych, ale także jako władza administracji ogól
nej. Przełożony gminy jest odtąd przełożonym służ
bowym wszystkich członków zarządu i jedynym re
prezentantem gminy.
Kom petencje organów ustrojowych w gminie wiejskiej zrównano zupełnie z kompetencjami tych organów w miastach i upodobniono w ten sposób gmi
ny wiejskie do miast niewydzielonych z powiatu.
W miejsce różnorodnego charakteru przełożo
nych gmin i członków zarządów gminnych, ustawa wprowadza następujące Jednolite typy:
a) zawodow ych płatnych członków zarządu, b) ławników niepłatnych.
Przypisano specjalne kw alifikacje dla zaw odo
wych członków i przełożonych gmin oraz przygoto
wanie praktyczne dla członków wydziału pow iato
wego.
Kadencja wszystkich organów ustrojowych trwa lat 5, zaś kadencja zawodowych członków zarządu o- bejmuje lat 10. Dla korzystania z czynnego prawa wyborczego wymaga nowa ustawa osiągnięcie lat 24 życia, dla biernego zaś 30. Czynne prawo wyborcze przyznano również zawodowym wojskowym. W y bieralność do organów ustrojowych w powiatach i miastach uzależniona jest od władania językiem p ol
skim w słowie i piśmie.
System w yborczy jest dla każdego stopnia samo
rządu odmienny i zupełnie nowy. W powiatowych gminach wiejskich obowiązują w ybory pośrednie.
Radnych powiatowych wybierają kolegja, złożone z radnych i członków zarządu gmin wiejskich i miast niewydzielonych, a radnych gminnych kolegja, z rad
nych gromadzkich, sołtysów i podsołtysów. G łoso
wanie przy wyborach 'do rad powiatowych i gromadz
kich jest zasadniczo jawne. Tajność jego zarządza się tylko na żądanie ^ liczb y obecnych wyborców.
Sporo kwestii zastrzeżono do regulaminów w yb or
czych które ma dopiero wydać minister ismraw w e wnętrznych.
N iektóre z powyższych postanowień wyborczych
—- jak np. pośredność w yborców — są już w poszcze
gólnych dzielnicach praktykowane, inne natomiast, jak np. jawność głosowania stanowią zupełną nowość.
W yb ory do rad miejskich winny się w całej P ol
sce odbyć najpóźniej do dnia 13 lipca >1934 r,, do rad gminnych i gromadzkich w b. dzielnicy rosyjskiej ró w nież do tego terminu. Natomiast w województw ach południowych i zachodnich w ybory te odbędą się d o piero po utworzeniu gmin zbiorowych i gromad, co ma nastąpić do dnia 13. 3. 1935 r,, do rad zaś pow ia
towych b. dzielnicy rosyjskiej do dnia 13, 11. 1934 ;r., a w województwach zachodnich i południowych po wyborach gminnych i gromadzkich, co ma nastąpić najpóźniej do dnia 13, 5. 1935 r.
Ujednolicenie ustroju samorządowego winno być wielkiem ułatwieniem w działalności talk samorządu jak i administracji ogólnej. U m ożliw i ono zoriento
wanie się w tym ustroju, dotąd tak bardzo różnorod
nym, zarówno urzędnikom samorządowym, jak też sa-
3
nadzorczym i czynnikom ustawodawczym, jak też sa
mej ludności. Zupełnie nowe zmiany zwłaszcza po
głębienie niektórych postanowień dzielnicowych na
stąpiło przede w.szys tkiem w celu poddania działalności samorządu pod najściślejszą kontrolę władz państwowych, Celem podniesienia sprawności administracji rozszerzono władzę przełożonego gmi
ny; -być może, — że uposażono go w kompetencje za szerokie. Zmiany te idą z duchem czasu. B yło
by jednak niewłaśeiwem wyciąganie z zmian, przez no
wą ustawę wprowadzonych wniosków o zmierzchu myśli samorządowych. Samorząd terytorjalny pozo
stanie i nadal doskonałą szkołą życia publicznego, a przedewszystkiem najważniejszym organem samo
pomocy obywateli pewnego obszaru i zaspakajaniu ich potrzeb, dobrobytu i kultury.
Rozp. o uposażeniu pracowników państwowych i wojska
W Dzienniku Ustaw z dn. 31. 10. b. r. Nr. 86 pod poz. 663, 664, 665, 666 i 668 ukazały się rozporządze
nia Prezydenta Rzeczypospolitej o uposażeniu funk- cjonarjuszćw państwowych, sędziów w sądownictwie powtszechnem i admimistracyjnem, oraz prokurato
rów, oficerów i szeregowych policji państwowej i straży granicznej, wojska, oraz rozporządzenie o zmia
nie ustawy z dnia 11 grudnia 1933 r. o zaopatrzeni!!
emerytalneim funkcjonarjuszów państwowych i zaw o
dowych wojskowych.
W szystkie te rozporządzenia będą obow iązywały od dnia 1 lutego 1934 r.
Rozporządzenie o uposażeniu funkcjonarjuszów państwowych obejmuje funkcjonarjuszów cywilnych administracji państwowej, profesorów i nauczycieli państwowych i publicznych, oraz funkcjonarjuszów straży więziennej. Rozpoirz, ustala uposażenie zasa
dniczo w 12-tu grupach według następujących sta
w ek miesięcznych w złotych: I rfiruna — 3.000 zł miesięcznie; II grupa — 2.000 zł miesięcznie; III grupa 1,500 zł miesięcznie; IV grupa — 1,000 zł mie
sięcznie, V grupa — 700 zł miesięcznie; V I grupa — 450 zł miesięcznie; V II grupa — 335 zł miesięcznie;
V III grupa — 260 zł miesięcznie; IX grupa — 210 zł miesięcznie; X grupa — 160 zł miesięcznie; X I gru
pa — 130 zł miesięcznie; X II grupa — 100 zł mie
sięcznie.
Stawki skalkulowane zostały w ten sposób, że odpowiadają one mniej więcej uposażeniu ifunkcjona- rjusza państwowego w szczeblu „ b ” z jednym członkiem rodziny i z dodatkiem 'mieszkaniowym w średniej klasie miejscowości w każdej z obecnie obowiązujących 16-tu grup uposażenia. T e 16-cle grup uposażenia zaś zostały odpowiednio pomiesz
czone w nowych 12-tu grupach.
Zniesione są szczeble oraz dodatki rodzinny i mieszkaniowy.
Przewiduje się natomiast dodatki lokalne, które będą uwzględniały wyjątkowo stosunki drożyźniane w stolicy i ewentualni© w niektórych obszarach kraju, w Gdańsku i zagranicą, dodatki funkcyjne dla stanowisk kierowniczych, wreszcie dodatki słu
żbowe, 'uzasadnione szczególnemi właściwościami służby, Zasady przyznawania tych dodatków okre
ślą rozporządzenia wykonawcze,
W szystkie świadczenia pieniężne wypłacane funkcjoinarjuszom państwowym są w olne od opłat, emerytalnych i podatku dochodowego'. Przeciętna wysokość tych należności w każdej grupie uposaże
nia została oczywiście również wkalkulowana do stawek uposażenia zasadniczego przez odpowiednie zmniejszenie tych stawek.
Rozporządzenie przewiduje zaszeregowanie funkcjonarjuszów państwowych do nowych grup uposażenia przez Radę iMinistrów, przyezem utrzy
muje się awans automatyczny nauczycieli, W okre
sie przejściowym dokonane będzie zaliczenie pozo
stających obecnie w służbie funkcjom ar juszów pań
stwowych do nowych grup uposażenia drogą zarzą
dzeń władz. Zaznaczyć należy, że nowe przepisy uposażeniowe zostały opracowane pod kątem w i
dzenia oszczędności Skarbu Państwa, a zatem poza odchyleniami w dół lub wgórę od obecnie pobiera
nego uposażenia u poszczególnych funkcjonarjuszów, które to odchylenia muszą powstać ze w zględów technicznych, zaliczenie nie spowoduje naogół zmniejszenia obecnie pobieranego' uposażenia.. Dla wyrównania wspomnianego zmniejszenia w poszcze
gólnych wypadkach, przewiduje rozporządzenie spe
cjalne fundusze budżetowe.,
Pozatem rozporządzenie nie zawiera .znaczniej
szych zmian w stosunku do obecnie obowiązujących przepisów uposażeniowych; utrzymuje w ięc pomoc lekarską, ulgi kolejowe, które przyznaje nadto mał
żonkom funkcjonarjusza państwowego, bezprocen
towe, zaliczki na uposażenie, specjalne wynagrodze
nie za prace iniezwiązane ze stanowiskiem służbo- wem oraz pośmiertne.
2) Rozporządzenie o uposażeniu sędziów i pro
kuratorów oparte jest na zasadach analogicznych z zasadami rozporządzenia o uposażeniu funkcjona
rjuszów państwowych, ustala jednak odmienną pod względem grup uposażenia i stawek tabelę uposa
żenia zasadniczego: I grupa 1.100 zł miesięcznie;
II grupa 800 zł; III grupa 575 zł; IV grupa 425 zł.
3) Rozporządzenie o uposażeniu oficerów i sze
regowych policji państwowej i straży granicznej ró żni się od przepisów o uposażeniu furokcjornarjuszów państwowych jedynie odmienną tabelą uposażenia zasadniczego, w której ustalono ilość grup uposaże
nia z odpowiednieim dostosowaniem stawek zgodnie z organizacyjnym układem stopni służbowych w tych rodzajach służby: I grupa — 1.000 z ł miesięcznie;
II grupa — 700 zł; III grupa — 500 zł; IV grupa — 430 zł; V grupa — 335 zł; V I grupa —■ 270 zł; V II grupa — 240 zł; V III grupa — 200 zł; IX grupa — 180 zł; X grupa — 160 zł; X I grupa — 150 zł mie
sięcznie.
4) Rozporządzenie o uposażeniu wojska obej
muje normy uposażenia zawodow ych wojskowych oraz pełniących obowiązkową służbę wojskową i powołanych do służby wojskowej w drodze mobili
zacji i t. p.
Ustalając naogół analogiczne normy uposażenia z przepisami o uposażeniu funkcjonarjuszów państ
wowych, przewiduje odrębne staw ki uposażenia za
sadniczego w stolicy i. poza stolicą oraz dla samot
nych i utrzymujących rodzinę.
Rozporządzenie to przewiduje dodatki w y ró w nawcze dla wojskowych, którzyby p rzy zaszerego
waniu ich do nowych kategoryj płac otrzymali płacę niższą od Obecnie pobieranej, Dodatki te przysłu
gują w szczególności oficerom od pułkownika wdół, pobierającym obecnie uposażenia wyższe, niż w szczeblu ,,b” w danej grupie i wszystkim szerego
wym pobierającym uposażenia wyższe, niż w szcze
blu „ a " w danej grupie uposażenia, do czasu w yró
wnania płacy wsikutek awansu.
W sprawie udziału związków sa
morządowych w zryczalt. podatku
OD M O N O P O L U Z A P A Ł C Z A N E G O .
Zgodnie z art. 19 ustawy z dnia 30. 1, 1931 r. o monopolu zapałczanym, przypadające od dzierżaw cy monopolu zapałczanego opłaty w związku z oddaną mu w dzierżawę eksploatacją monopolu, pobierane są w formie rycziałtu, obejmującego państwowe po
datki: przemysłowy i dochodowy wraz z dodatkami komunalne mi do tych podatków, oraz samoistne da
niny komunalne, obliczone na podstawie tych podat
ków.
Mimo upływu prawie trzech lat dotychczas nie ukazało się rozporządzenie, regulujące rozdział ry czałtu między Skarb Państwa, i zw iązki samorządo
we, wobec czego w p ływ y z tego tytułu, sięgające już znacznych sum, leżą w kasach skarbowych i nie z o stały rozdzielone,
W tym stanie rzeczy Zw iązek M iast już kilka
krotnie interwenjował u, czynników miarodajnych, proponujących ostatnio, aby sumy te do ostatecznego załatwienia zostały tymczasem przelane na rachunek Kom una ln eg o Fundus zu P óżyc zko w o - Zapo mo g o - wego, z którego udzielane są związkom samorządo
wym pożyczki długo i krótkoterm inowe oraz zapo
mogi.
Egzekucja danin kom. przez urzędy skarbowe mocno szwankuje
Największą bolączką zw iązków samorządowych, a. szczególnie gmin wiejskich, jest bezspornie sprawia egzekucji przez urzędy skarbowe danin komunalnych.
Narzekania idą głównie w dwóch kierunkach: na o- pieszałość urzędów skarbowych i brak wystarczają
cej ilości sekwestratorów, co powoduje znaczne opóź
nienie egzekucji, oraz, na przetrzym ywanie przez urzę
dy skarbowe wyegzekwow anych na rzecz zw iązków samorządowych należności z tytułu dlanin komunal
nych. W szystko razem, a. zwłaszcza opóźnienie e gze kucji, przyczynia się w dużym stopniu do wydatnego zmniejszenia się w p ływ ów zw iązków komunalnych,
Charakterystyczną jest rzeczą, że narzekań ,na sa
mo przejęcie egzekucji przez urzędy skarbowe jest coraz mniej, a nawet odwrotnie — dla gmin wiejskich jest wygodnie, gdyż se kwest rat o,r z urzędu skarbowe
go ma w oczach ludności większy autorytet, pozatem wyręcza zw iązki samorządowe w niemiłej dla nich czynności. Natomiast do ujemnych skutków sprawo
wania egzekucji przez urzędy skarbowe należy zali
czyć niepożądany objaw dem oralizacji płatnika p o datków, który z powodu należytego przymusu egze
kucyjnego, lekcew ażąco traktuje dobrowolne uiszcza
nie zaległych podatków.
Tak np, w pow iecie Bielskim-Podlaskim, z terenu którego czerpiem y nasze obserwacje, ma zebraniu soł
tysów jednej z gmin cały szereg wsi i to zamożniej
szych, wpłaciło należności podatkowych po kilka lub kilkanaście złot. Nic dziwnego, jeżeli weźm iemy pod uwagę, że są takie wsie, gdzie przeszło od roku nie było w ogóle żadnego sekwestratora pomimo, że za
ległości w podatkach są dość znaczne, a ludność w swej większości jest zamożna i zapłacie może. Na dziedzińcu urzędów gminnych nieraz można spotkać nagromadzone przedmioty z a sek w est r o w ane, które tam marnują się niesprzedane od kilku lub kilkunastu nawet miesięcy.
Na przeszło 4 000 wniosków przeciętnie z terenu jednej gminy, załatwionych jest zaledwie X część.
Zalega tych wniosków, jeżeli chodzi o podatki gmin
ne, na sumę zł. 15 000 — bądźcobądź kwota, dość po
ważna jak na stosunki finansowe gminy. N ależy się spodziewać, że w miesiącach listopadzie i grudniu ib.
r. dojdzie jeszcze przeszło po 2,000 wniosków tylko na daniny komunalne, niie mówiąc już o skarbowych tak, że zaległości przy dzisiejszym nadzwyczaj p o w o l
nym systemie ściągania będą stale wzrastały i dojdą wkrótce do granicy nieściągalności wogóle.
Podobny stan rzeczy, o ile potrwa jeszcze rok, odzwyczai w ogóle ludność od płacenia jakichkolwiek należności, a temsamem doprowadzi niejedną gminę na terenie powiatu do finansowej ruiny. Należałoby zatem natychmiast zwiększyć ilość sekwestratórów tak, żeby można było dotrzeć do każdego dłużnika po zaległe podatki i energicznie przeprowadzić ścią
gnięcie na terenach przynajmniej tych gmin, gdzie są największe zaległości. N ie należy bowiem zapomi
nać, że okres jesienny i zim owy jest najdogodniejszą porą do ściagania podatków.
M, W-k.
Kio nie p łaci daniny majątkowej
Zwolnione są od płacenia daniny:
wszystkie gospodarstwa rolne o obszarze do 7 ha, oraz te gospodarstwa ponad 7 ha obszaru, od k tó rych państwowy podatek gruntowy wzgl. państwo
w y dodatek do podatku gruntowego nie przekracza 25 zł. rocznie;
gospodarstwa osadników, o pow. do 35 ha naby
tej ziemi na obszarze wojew ództw :
p om orskie g o, b i a łos-t o ckiego, no w o gr ódzkie g o , poleskiego, wołyńskiego, jasielskiego, liimanws,kiego, myślenickiego, .nowosądeckiego, nowotarskiego, w a
dowickiego i żyw ieckiego — w ojew ództw a krakow
skiego powiatów: brzozowskiego, dobromilsklego, drohobyckiego, krośnieńskiego, leskiego, przem y
skiego, samborskiego, sanockiego i turczańskiego -—
w ojewództw a lwowskiego, pow iatów : doliniańskiego, kałuskiego, kosowskiego, nadwomiańskieigo;, oraz części powiatu stryjskiego, stanowiącej dawny po
wiat skolski — woj. stanisławowskiego, wreszcie po
wiatów bielskiego i cieszyńskiego — woj, śląskiego;
gospodarstwa osadników o pow, do 20 ha na
bytej ziemi — na pozostałym obszarze Państwa;
gospodarstwa osadników wojskowych o po
wierzchni do 45 ha ziemi na obszarze województw : wołyńskiego, poleskiego, nowogródzkiego i wileń
skiego, oraz pow iatów : augustowskiego, grodzień
skiego, suwalskiego i w ołkow yskiego — w ojew ódz
twa bia ł os to c k iego ;
przedsiębiorstwa handlowe i przemysłowe, sa
modzielne wolne zajęcia zawodowe, których obrót roczny nie przekracza 20 000 zł, wzgl. 27.000 zł.;
nieruchomości miejskie oraz niektóre budynki w gminach wiejskich, od których roczny przychód nie przekracza' 1.000 złotych;
nowowznoszoine budynki, jak również i, części nadbudowane, przebudowane łub przybudowane, je
żeli budowę lub przeróbkę budynków wykończono w czasie od 1 stycznie 1923 r. do końca 1937 roku;
majątki lub części tych majątków, które służą cel om naukowym, oświatowym, dobroczynnym i sa
ni tarnym.
O ile ktoś, kto nie jest obowiązany do płacenia daniny majątkownj, otrzymał nakaz zapłaty do uisz
czenia daniny, winien udać się do 'Urzędu Skarbo
wego, który wystosował nakaz zapłaty, z dokumen
tem stwierdzającym, że gospodarstwo jego nie podle
ga obow iązkowi płacenia daniny. Dokumentami ta- kiemi są, w yciągi katastralnie wykazujące obszar go
spodarstwa, kontrakty osadnicze, lub nakazy z opła
canego podatku gruntowego.
D O R Ę C Z A N IE PIS M S Ą D O W Y C H W P O S T Ę P O W A N IU C Y W IL N E M I K A R N E M P R ZE Z O R G A N A
G M INNE.
W Nr. 76 Dz. U. poz. 549 z 7, 10. br, ukazało się Rozp, M. Spr, w porozumieniu z M. S. W . o doręcza
niu pism sądowych przez organa gminne w postępo
waniu cy wilnem i karnem,
W edług tego rozp. organa gminne są obowią
zane do doręczania pism sądowych w postęp, cywil- nem i karnem przeznaczonych dla stron, ich pełno
mocników, świadków, biegłych i tłumaczów, jak również pism prokuratora w sprawach karnych, oraz pism kom orników w sądowem postępowaniu egzeku- cyjnem, a wysyłanych do miejscowości nieobjętych żadnym okręgiem doręczeń urzędów pocztowych lub okręgiem doręczeń listonoszów wiejskich (§ 1 i 4),
(Rozporządzenie normuje ponadto sposób odbie
rania przez Zarządy gminne pism od*urzędów pocz
towych, odsyłania zwrotnych poświadczeń odbioru oraz sprawę reklamacyj z powodu wadliwych pokw i
towań lub innych nieprawidłowych p rzy doręczaniu.
Za doręczenie pisma sądowego w postęp, cywil- nem jak również pisma komorników sąd. w postęp, egzek. należy się gminie 30 igr.
Kom ornicy uiszczają gminom wynagrodzenie za doręczanie pism zasadniczo w gotówce albo w znacz
kach pocztowych równocześnie z wysyłaniem pism,a.
Komornicy, pozostający w częstej łączności z gminą w zakresie doręczania pism w post. egzek. m o
gą za zgodą kierownika właściwego sądu grodzkiego w ypłacić gminie wynagrodzenie za doręczanie r y czałtem w stałych odstępach czasu oznaczonych przez kierownika sądu w porozumieniu z gmina ( § 6).
Rozporządzenie w eszło w życie z dniem ogłosze
ni a.
S PR ZE D A Ż W Y R O B Ó W T Y T O N IO W Y C H . Koncesja wygasają 31 grudnia 1933 r.
W Dzienniku Ustaw z dnia 29 października 1933 r. ukazało się rozporządzenie Prezydenta R zeczyp o
spolitej o sprzedaży w yrobów tytoniowych.
W edług tego rozporządzenia, które weszło w ż y cie dnia 1 bm., sprzedaż w yrobów tytoniowych nie wymaga uzyskiwania- zezwolenia. Minister Skarbu
m oże w drodze rozporządzenia nakładać obowiązek zgłaszania rozpoczęcia sprzedaży w yrobów tytonio
wych, jako też i obowiązek zawiadamiania władzy skarbowej o zaniechaniu tej sprzedaży.
Bez zezwolenia w ład zy skarbowej nie wolno:
a) prowadzić ulicznej sprzedaży w yrobów ty to niowych, a w szczególności sprzedaży w budkach, kioskach itp.
b) sprzedawać w yrobów tytoniowych w pomie
szczeniach dworców kolejowych i (autobusowych o- raz w innych określanych p rzez Ministra Skarbu składach lub miejscach użytku publicznego.
Zezwolenia na sprzedaż w yrobów tytoniowych mogą być nadawane wyłącznie tylko inwalidom i wdowom i sierotom po inwalidach oraz w w yjątk o
wych przypadkach innym szczególnie dla Państwa zasłużonym osobom jako to: uczestnikom w alk o nie
podległość Państwa, byłym wojskowym itp.
Do konicesjonarjuszy hurtowych, k tórzy otrzy
mali koncesje na tę sprzedaż przed dniem wejścia w życie rozporządzenia niniejszego, stosowane będą do dnia 31 grudnia 1933 r. dotychczasowe przepisy prawne; komcesjonarjusze ci zachowują przez ten okres swe prawa i obowiązki, wynikające z tych przepisów.
Z dniem 31 grudnia 1933 r. koncesje na hurto
wą sprzedaż w yrobów tytoniowych, nadane przed wejściem w życie rozporządzenia niniejszego, oraz prawa i obowiązki z tych koncesyj wynikające, ,o ile na mocy dotychczasowych przepisów prawnych wcześniej nie wygasną lub nie zostaną cofnięte, w y gasają.
Jednocześnie weszło w życie rozp. w ykonaw cze Min. Skarbu do pow yższego Rozp, Prezyd. Rz. o sprzedaży w yrobów tytoniowych, które reguluje szczegółową sprawę ulicznej sprzedaży w yrobów tytoniowych oraz wydawanie zezw oleń na powyższą sprzedaż przez urzędy skarbowe akcyz i monopoli państwowych.
Z A W IA D A M IA N IE G M IN O W Y R O K A C H S K A ZU JĄ C YC H .
Min. Sprawiedliwości w okólniku Nr. 1700/11.
A 133. (Dz, Urz, Min, Spraw. Nr. 18) zw róciło uwagę władzom wymiaru sprawiedliwości na konieczność zawiadamiania gmiki rzeczywistego miejsca zamie
szkania skazanego o jego ukaraniu, a natomiast zu
pełną niewłaściwość i zbędność powiadamiania o tern gmin, t. zw. przynależności.
Przegląd ustaw, rozporządzeń itp.
P R Z E J M O W A N IE N A W ŁA S N O Ś Ć P A Ń S T W A G R U N T Ó W Z A N IE K TÓ R E N ALEŻN O ŚC I
PIENIĘŻNE,
Rozporządzeniem Prezydenta Rzpolitej z dnia 28, 10. 1933 r. (D, U. Nr. 85, p. 658) upoważniono Skarb Państwa do przejmowania na własność gruntów za niektóre należności pieniężne. Zaległe należności isą to zaległe podatki i daniny państwowe i samorządo
we, pożyczki udzielone p rzez Państwo i inne instytu
cje, świadczenia! społeczne itp. Grunta przejęte mogą być nieruchomościami ziemskiemi oraz gruntami niezabudowanemu;, położomemi w granicach łub w sfe
rze interesów mieszkaniowych miast. Nieruchomości ziemskie będą parcelowane, a grunta niezabudowane będą przeznaczone na cele rozbudowy miastom lub gminom wiejskim.
6
PO BÓ R 10% D O D A T K U DO P A Ń S T W . P O D A T K U G R U N T O W E G O I P R Z E M Y S Ł O W E G O . Rozporządzeniem Prezydenta Rzplite} z dnia 27.
10. 1933 ar, (Dz. U . \Nr. 84, p. 612} zarządzono pobór nowego 10% dodatku do państw., podatku gruntowe
go i podatku przem ysłowego od obrotu. Dodatek ten jest wprowadzony na 1 rok, a to na cele subwen
cjonowania eksportu produktów rolnych. Dodatek ten nie będzie pobierany od dodatków samorządo
wych ; dodatek do pod, gruntowego ,nie dotyczy wo
jewództw wschodnich, a dodatek od obrotu, obejmu
je jedynie przedsiębiorstwa przemysłowe .I — V ka- tegorji świadectw,
N O W Y K O D E K S Z O B O W IĄ Z A Ń ,
W Nr, 82 Dz. U. pod poz. 598 i 599 ogłoszono rozporządzenie Prezydenta iRzpJatej z dnia* 27. 10.
1933 r,, zawierające kodeks zobowiązań, oraz p rze
pisy wprowadzające kodeks zobowiązań. Postano
wienia kodeksu interesują również i zarządy zw iąz
k ó w samorządowych, jako organa osób prawnych, zdolnych do zawierania zobowiązań. Kodeks, za wiera pięć tytułów (art, 1 — 294), omawiających po
stanowienia ogólne, oraz dwadzieścia tytułów (art.
295 — 643), dotyczących poszczególnych rodzai zo
bowiązań. Kod(eks łącznie ;z przepisami wprowadza- jąceml wchodzi w życie 1 lipca 1934 r.
Z M IA N A R O Z P O R Z Ą D Z E N IA P R E Z Y D E N T A R ZPL. o M O N O P O L U S P IR Y T U S O W Y M . W Nr. 84 Dz. U. pod poz. 615 ogłoszono rozpo
rządzenie Prez, Rzplitej z dnia 27. 10. 1933 r. w spra
w ie zmiany rozporz. Prezydenta iRzpiltej z dnia 11, 7, 1932 r, o monopolu spirytusowym. W śród zmian ustalono m. in., że w opłacie monopolowej od 1 litra 100% spirytusu na cele konsumeyjne, mieścić się bę
dzie udział na rzecz zw iązków samorządowych w wysokości 14% obowiązującej w każdym czasie opła
ty monopolowej,
Z M IA N A R O Z P O R Z Ą D Z E N IA O P O S T Ę P O W A N IU P R Z Y M U S O W E M W A D M IN IS T R A C J I.
Rozporządzeniem Prezydenta R zpiltej z dnia 27.
10. 1933 r. (D. U, Nr;. 84, p. 624) rozciągnięto na ob
szar w ojewództw a śląskiego moc obowiązującą ro z
porządzenia Prezydenta Rzpiltej z dnia 22. 3. 1928 r.
(Dz. U. Nr. 36, p. 342).
FU N D U SZ IN W E S T Y C Y J N Y .
Rozporządzeniem Prezydenta Rzpolitej z dnia 27. 10. 1933 r, (Dz. U, Nr. 85, p. 636) utworzono Fun
dusz Inwestycyjny. Fundusz jest osobą prawną w ramach organizacyjnych Funduszu Pracy, który za
rządza Funduszem. Środki finansowe Fundusz ma czerpać z dochodów z finansowanych przezeń inwe- stycyj, oraz dotacyj Skarbu Państwa. Fundusz bę
dzie korzystał z bonów, wypuszczanych przez M ini
stra Skarbu do 100 miljoinów złotych.
Bony Funduszu Inwestycyjnego, i przychody od nich będą wolne od wszelkich podatków i danin, pań
stwowych oraz samorządowych, a będą miały w szel
kie prawa papierów pupilarnych i będą m ogły być używane do lokowania kapitałów osób, pozostają
cych pod opieką i kuratelą, jako też kapitałów fun
dacyjnych, kościelnych, korporacyj publicznych oraz kaucyj cywilnych i wojskowych. Bony Funduszu Inwestveyjnego będą również przyjmowane w ich wartości imiennej na spłatę wszelkich należności Skarbu Państwa bez żadnych ograniczeń.
Z M IA N A U S T A W Y O Z A O P A T R Z E N IU E M E R Y- T A L N E M F U N K C J O N A R J U S Z Ó W P A Ń S T W G W .
W Dz. U. N,r. 86 pod poz. 668 ogłoszono rozpo
rządzenie Prezydenta R zplite] z dnia 28. 10. 1933 r. o zmianie ustawy z dnia 11, 12. 1933 r. o zaopatrzeniu emerytalnem tunkcyonaryuszów państwowych i za w o dowych wojskowych. Szereg zmian wywołanych jest koniecznością dostosowania tej ustawy do nowych przepisów uposażeniowych, pozatem rozporządzenie m. in, przewiduje powołanie Państwowego Zakładu Emerytalnego dla niektórych kategoryj funkcjonarju-
®zów, określa, że zaopatrzenie emerytalne funkcjo- narju/szów oblicza się od uposażenia zasadniczego; za
opatrzenie obecnie wynosi 100% i wzrasta co rok o 3%. N ow ela ta interesuje te zw iązki samorządowe, które swe lokalne statuty emerytalne oparły na każ- docześnie obowią,żujących przepisach emerytalnych funkcjonarjuszów państwowych.
K R O N IK A .
M ikołów , W czwartk, dnia 2,listopada 1933 r, odbyło się publiczne posiedzenie R ady M iejskiej z obfitym porządkiem obrad, N a w stępie posiedzenia wprowadzono w urząd radnego miejskiego p. B er
narda Giemzę z „Bezpartyjnej Polskiej Listy R ob o t
ników i Inwalidów i to na miejsce dotychczasowego radnego p, Szklannego, który wyprow adził się poza M ikołów. Po przyjęciu do wiadomości protokołu rewizyjnego głównej kasy miejskiej za miesiąc w rze
sień br, i sprawozdania lekarza szkolnego p. Dr.
Adam czew skiego za rok szkolny 1932 33 ustalono kw otę zabezpieczającą na, rzecz miasta w sprawie budowy domu mieszkalnego pp. Maksymiljana Fry- sza i W incentego Bromboszcza i zezwolono na p o
łączenie z kanałem miejskim nieruch,oimoś,ci Gimna
zjum Państwowego i p. Jana Ciepłego. K sięży Sal- watoirjanów zwolniono od opłaty budowlanej dot. bu
dowy zakładu i budynku gospodarczego przy ulicy Rybnickiej i potwierdzono odbiór sprzętu inwentarza zlikwidowanego Tow arzystw a Pływ ackiego w M ikołow ie, Następnie zatwierdzono uchwałę M a
gistratu w przedmiocie poboru, na rok podatkow y 1934 dodatków komunalnych do opłat państwowych od patentów na wyrób i sprzedaż trunków, p rzetw o
rów wódczamych i spirytusowych pp,, zmieniono u- chwały Korporacyj Miejskich w sprawie stopniowe
go przekazania, w miarę likwidacji M iejskiego Gimna
zjum Żeńskiego, na własność Skarbu Śląskiego, in
wentarza ruchomego i uchwalono zaangażować tech
niczną siłę pomocniczą do oddziału budów,lanego.
Sprawę przyjęcia palacza i kasztelana do nowej 17- klasowej szkoły powszechnej przekazano ponownie M agistratowi. P. Wincentemu Kasperczykow i sprze
dano pas miejskiego gruntu dla rozszerzenia wjazdu do jego nieruchomości. Pozatem załatwiono sprawę umeblowania 17-klasowej szkoły powszechnej, udzie
lono zezw olenia Administracji Kopalń Ks. Pszczyń
skiego na położenie wodociągu na terenie m. M iko
łowa — N ow y Świat i uchwalono rozebrać resztę pomnika na rynku. W o b ec upłynięcia w roku 1934 kadencji urzędowania burmistrza m. M ikołow a doko
nała Radai Miejska wyboru burmistrza na nowy cza
sokres 12-letni. W yb ór padł ponownie na obecnego burmistrza p. Jana Koja, W nagłych wnioskach u- chwalono nadać placow i obok p. W yżgoła nazwę
„Plac W olności1', W końcu odbyto tajne posiedzenie z dworna punktami obrad.
