Orędownik Samorządu
ORGAN ZWIĄZKU GMIN W OJEW ÓDZTW A
ŚLĄSKIEGO
j l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l ł ł l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l U I I I I I I I I I I I I II I U I I I I I i i ^ — W y c h o d z i 1 0 i 2 5 d n ia m i e s i ą c a___ j| lllllllllllllllin illllllltlllllllll!llIlIIlllllllllll!llll!II!Iń H U II!ll| | L
= P r e n u m e r a ta w y n o si 2 z ło te k w a r ta ln ie - i d ^ j - a j y >. d * 7 t j = O g ł o s z e n i a : J e d n o ła m o w y w ie r s z
— y . . 1 Vł = K e d . 1 A d m .: rv a to w ic e , r o c z t o w a / , II = J , , , , ~
= O p ł a t a p o c z t o w a o p ł a c o n a r y c z a łte m = m ilim . 50 g r. P r z e d t e k s te m 1 z ł z a = S T e le f o n : K a t o w ic e 21-47 S R e d a k t o r : S t a n i s ł a w K u h n e r t 5 w ie r s z m ilim . R a c h . w P K O . 304.227 J
' ,l( llll t l lH l lll ll ll lll f lll ( n i ll lin ill ll ll llH III( ll lll ll li m il lIll ll lll ll llr S y n d y k Z w ią z k u G m in W o j. Ś l ą s k ie g o ~,t | | IM IIIIIIIIIIIIIIIIII! ll! l! lllllllllltlIIIIIII! l! irillllU IIIIIlll! lllllll< r
Nr. 5 i 6 K atow ice, dnia 10 kwietnia 1933 R ok IX
jllllllllllllllllllllllllllłiu illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllłlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllu llllllllllllllllllllu illlllllllllllllllllllliu illlllllllllllllllllllllllllllllim illllllllllllllllllllllllll;^
= T R n r N IIM F R II * Orzeczenia władz administracyjnych, — 2, Wyrok zaoczny według polskiego kodeksu postępowa- =
= * * “ ' * II U Ul Ł nu . nia cywilnego. — 3. Nowe przepisy budżetowo-rachunkowe dla Żwiązków komunalnych, — 4. Kto jest |
| powołany do wykonania orzeczeń w przedmiocie rozdziału dochodów gminnych? — 5, Ulgi w zakre = 1 się oproc. i terminów spłaty wierzytelności hipot. — 6. W ytyczne, — 7. Kronika. — 8. Ogłoszenia =
* ,liif ( if iiiiiiiH iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiim iiiim iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiL iiiiiiiiiiiiiiu iiiiiiiiiiiiiiiiu iiiiiiifiiiiiiiiiiii!iiiiin iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii:iiiiiiiiiiiiiii!iii^ r
Orzeczenia władz administracyjnych
Wszelkie orzeczenia władz administracyjnych muszą powołać się na przepis prawny, na który się opierają, jak to stwierdza następujący wyrok Naj
wyższego Trybunału Administracyjnego,
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ PO LSK IEJ.
Najwyższy Trybunał Administracyjny,
W składzie: Przewodniczący Sędzia Dr. Du- bieński i Sędziowie: Fałat, Śliwiński przy udziale członka Sekretarjatu Praiwniczego Garibaczewskiego, jako protokolanta, w sprawie skargi Gmilny m, Pszczyny na orzeczenie Ministerstwa Skarbu z dnia 29 maja 1931 r, L, D, V. 9729/1/31 w przedmiocie do
datkowego przyznania 15% udziału w wymierzonym w roku 1929 państwowym podatku dochodowym na rok 1924, po przeprowadzonej dnia 9. stycznia 1933 r. roz
prawie, a to po wysłuchaniu sprawozdania sędziegp- referenta, —
uchyla zaskarżone orzeczenie z powodu wadliwego postępowania. —
P o w o d y ,
Magistrat m, Pszczyny zwrócił się do Wydziału Skarbowego Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego o za
rządzenie wypłacenia mu reszty udziału komunalnego w państwowym podałku dochodowym za r. 1924 wy
mierzonym dodatk. w r. 1929 Księciu Pszczyńskie
mu, ponieważ Urząd Skarbowy przypisał miastu tylko 15% zamiast należnych 30%, stosując mylnie posta
nowienia ustawy z 22 grudnia 1925 r. o środkach zapewnienia równowagi budżetowej poz. 918 Dz. U.
Żądaniu temu Wydział Skarbowy odmówił, a Mini
sterstwo Skarbu zaskarżonemu orzeczeniem nie u- względniło odwołania Magistratu, podając w uza
sadnieniu, że udział związków komunalnych w po
datku dochodowym wynosił 30% w odniesieniu tylko do tych wpływów państwowego podatku dochodo
wego, które 'dotyczą wymiarów tego podatku, usku
tecznionych przed r. 1926,
Skarga zarzuca, że orzeczenie to jest niezgodne z uitawą o środkach zapewnienia równowagi budże
towej, i wnosi, z tego powodu o jego uchylenie.
Władza pozwana nie wniosła odpowiedzi na Najwyższy Trybunał Administracyjny rozważył, co następuje:
Skarga opiera się na zgodniej z motywami wyro
ku Najwyższego Trybunału Administracyjnego z 28 czerwca 1928 r. L. Rej, 3598/26 Zbiór wyroków Nr.
1491) wykładni przepisu art, 16 ustawy z 22 grudnia 1925 r, poz, 918 Dz. Ust. Atoli z osnowy zaskarżo
nego orzeczenia, bynajmniej nie wynika, iż ono się opiera na tym właśnie przepisie prawa. Wogóle za
skarżone orzeczenie— tak samo zresztą, jak orzecze
nie Wydziału Skarbowego — nie wymienia żadnej podstawy prawnej, tak, iż strona jest w tej kwestji, najistotniejszej 'dla jej obrony w postęp owianiu kasa- cyjnem, zdana na domysły.
Z powodu tej wadliwości Najwyższy Trybunał Administracyjny uchylił zaskarżone orzeczenie na zasadzie art, 84 p. 3 rozporządzenia 'Prezydenta R ze
czypospolitej z 27 października 1932 r, o Najwyż
szym Trybunale Administracyjnym poz, 806 Dz, Ust.
Warszawa, dnia 9 stycznia 1933 r.
Podpisy:
(—) Dr. Dubieński, (—) /Fałat, (—-) Śliwiński.
lllllllllllU IIIIIIIIIIl|[fj|jlllllllllllH IIIIIIIIlll
2 Zbg. Szymkowiak, mag. Poznań.
Wyrok zaoczn y
według polskiego kodeksu postępowania cywilnego
Ja k wszystkim wiadomo od dnia 1 stycznia 1933 r. obowiązuje na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej — Polski Kodeks Postępowania Cywilnego.
Kodeks Postępowania Cywilnego składa się z dwuch części i to z postępowania spornego i postępo
wania egzekucyjnego z postępowaniem zabezpiecza- jącem. Przepisy postępowania spornego zostały o- głoszone w dniu 29 listopada 1930 r., zaś postępowa
nia eigzekucyjne,go w dniu 27 października 1932 r.
Jednolity tekst obui 'tych części ogłoszono w dniu 1 grudnia 1932 r., jako Kodeks Postępowania Cywil
nego z mocą obowiązującą na całym obszarze Polski z dn. 1 stycznia 1933 r. (Dz. U. R. P. nr. 112 poz. 934).
Wszelkie sprawy wszczęte po 1. stycznia 1933 r.
toczą się według Kodeksu Postępowania Cywilnego (K. P. K.). Które sprawy toczą się jeszcze według starych przepisów niemieckieij Procedury Cywilnej wymieniają przepisy przechodnie w rozdziale piątym Przepisów, wprowadzających Kodeks Postępowania Cywilnego (Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospo
litej z 29 listopada 1930 r. Dz, U. R. P. nr. 83 poz. 652).
Jak statystyka sądowa wykazuje wśród roz
strzygnięć sądowych (wyroków) około 50% stanowiły według niemieckiej procedury cywilnej — wyroki zaoczne. Ilość wyroków zaocznych przekraczała 50%
w sprawach weikslowych i 'dokumentowych, w których pozwany był ograniczony w podnoszeniu zarzutów, a nie mając zarzutów dopuszczalnych, wogóle na ter
minie do rozprawy ustnej się nie zjawiał i 'dopuszczał do wyroku zaocznego.
Ja k przedstawia się sprawa wyroku zaocznego według polskiego Kodeksu Postępowania Cywilnego?
Przepisy, odnoszące się do wyrobów zaocznych zawarte są w tytule trzecim, dziale czwartym roz
dziale trzeciem art, 259 — 368 K, P. C.
Wyrok zaoczny może zapaść przeciwko pozwa
nemu tylko na wniosek powoda przy zaistnieniu pew
nych warunków. Polski K. P. C. nie' zna wyroku zaocznego przeciwko powodowi, który był dopusz
czalny według procedury cywilnej niemieckiej.
Sąd może wydać przeciwko pozwanemu wyrok zaoczny tylko na; winiesek powoda, skoro pozwany prawidłowo zawiadomiony o terminie na posiedzenie nie stawił się albo mimo stawienia się nie bierze u- działu w rozprawie.
Wyrok nie będzie wyrokiem zaocznym, mimo, że pozwany nie Etanie na terminie do rozprawy, skoro pozwany zażąda w piśmie, odpowiadającem na po
zew rozpatrywania sprawy w jego nieobecności, albo ,gdy jej już raz w tej sprawie składał wyjaśnienia ust
nie lub na piśmie.
Sądowi nie wolno wydać wyroku zaocznego prze
ciwko pozwanemu, skoro oświadczenia faktyczne przytoczone w pozwie są sprzeczne z dowodami, znaj- dującemi się w aktach sprawy. Dialszą niowaoją jest okoliczność, że Sąd obowiązany jest uwzględnić i rozważyć oświadczenia faktyczne i wnioski pozwa
nego' znajdujące się w aktach sprawy mimo, że poz
wany w terminie się nie zjawił i nie żądał rozpatry
wania sprawy w jego nieobecności.
Również nie może Sąd wydać wyroku zaocznego, skoro w sprawie występuje kilku pozwanych, jeżeli chociaż tylko jeden z nich stanął w terminie i rozpra
wiał. Przeciwnie, według procedury niemieckiej był dopuszczalny wyrok zaoczny, przy współudziale k il
ku pozwanych, przeciwko każdemu nieobecnemu poz
wanemu prawidłowo zawiadomionemu o terminie.
Skoro do chwili rozprawy ustnej nie nadejdzie do Sądu dowód doręczenia wezwania mai termin poz
wanego i pozwany w terminie nie stanął, jak również nie żądał rozpatrywania sprawy w swej nieobecności
— Sąd może w ciągu następnych dwóch tygodni wy
dać ziawnioskowany wyrok zaoczny przeciwko poz
wanemu, jeżeli w tym czasie otrzyma dowód dorę
czenia,
Przeciwko prawidłowo zapadłemu, wyrokowi za
ocznemu pozwany może założyć sprzeciw, który wi
nien wnieść w ciągu dwóch tygodni od doręczenia mu wyroku zaocznego.
Zwrócić należy uwagę, iż termin do wniesienia sprzeciwu wynosi dwa, tygodnie, a nie 14 dni. Ina
czej oblicza się czasokres, oznaczony liczbą dni, a inaczej tygodniami i miesiącami. O ile jest mowa o tygodniach, to termin tak oznaczony, kończy się w dniu odpowiadającym nazwą początkowemu dniowi
— terminu dwutygodniowemu. Jeżeli doręczono np.
wyrok w piątek,, to termin dwu ty godniwy upły wa po dwóch tygodniach w piątek, zatem w piątek ten najpóźniej, musi sprzeciw być oddany co najmniej w polskim urzędzie pocztowym.
Nowością w polskim K. P. C. jest okoliczność, iż oddanie pisma w polskim urzędzie pocztowym jest równoznaczne z wniesieniem go do sądu,
Wspomniany sprzeciw musii jednak zawierać ko
nieczne wymogi, aby skutecznie działał. Stanowczo nie wystarczy w sprzeciwie samo oświadczenie, iż wnosi się sprzeciw przeciwko wyrokowi, zaocznemu, W piśmie, zawieirającem sprzeciw, pozwany powinien (jest to wymóg bezwzględnie obowiązujący) przyto
czyć zarzuty przeciwko żądaniu pozwu oraz fakty i dowody na ich uzasadnienie.
Sąd mai obowiązek zbadania, czy sprzeciw za
wiera wspomniane wymogi. Jeżeli sprzeciw nie od
powiada powyższym wymogom i został wniesiony po terminie, Sąd bez rozprawy sprzeciw odrzuca.
Jeżeli sprzeciw jest prawidłowy, Sąd wyznacza termin rozprawy oraz zarządza doręczenie sprzeciwu powodowi. (Sprzeciw należy wnieść do Sądu, jeżeli jest jeden powód w dwóch egzemplarzach — jeden egzemplarz pozostaje w aktach sądowych, a drugi 'do
ręcza się powodowi względnie powodom).
Pozwany w sprzeciwie może równocześnie żądać zawieszenia danego wyrokowi zaocznemu rygoru na
tychmiastowej wykonalności, aż do czasu wydania przez Sąd nowego wyroku.
Po ponownem rozpatrzeniu sprawy wydaje Sąd wyrok, mocą którego utrzymuje wyrok zaoczny w mocy lub uchyla go i orzeka o żądaniu pozwu.
Wyroki zaoczne doręcza się z urzędu tak pozwa
nemu jak i powodowi.
Koszty rozprawy zaocznej i sprzeciwu ponosi pozwany, chociażby wyrok zaoczny został przez na
stępny wyrok uchylony.
Chcąc, by sprawa nabrała szybkiego biegu, na
leży zwrócić specjalną uwagę, aby każde pisimo, skie
rowane w sprawie procesowej do Sądu, odpowiadało wymogom chwilowym w tytule trzecim, rozdzialie pierwszym K. P. C. — który mówi o pismach proce-.
sowych. W szczególności baczyć trzeba, by pismo miało waruniki formalne i było należycie opłacone.
C opraw da w razie braków Sąd wzywa stronę do u- zupełnienia lub stosownego poprawienia pisma, jed
nak, o ile nie uczyni się zadość wezwaniu w terminie tygodniowym, przedmiotowe pismo zostaje zwrócone stronie, i strona ponosi wszelkie konsekwencje, gdyż przeciwko temu zażądaniu niema zażalenia.
Widzimy zatem, że polski iK. P. C., chociaż tylko w tym rozdziale jest korzystniejszy dla pozwanego, niż dawna niemiecka procedura cywilna, ale równo
cześnie zawiera rygorystyczne przepisy, odnoszące się do strony formalnej i mlaterjailnej pisma, zawierają
cego sprzeciw przeciwko wyrokowi zaocznemu.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiim iiiiiiiiiiiiim iiiiiiiiiiii
(Rudolf Broda, Król. Huta.
Nowe przepisy budżetowo-rachunkowe
dla Związków Komunalnych
W Dzienniku Ustaw R, P, nr. 11 z 22, II, 1933 ir, pojawiły się dwa Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych a m, pod poz, 71. Rozporządzenie z dnia 6, XII. 1932 r, o sporządzaniu i ustalaniu budże
tów związków komunalnych, a pod poz,. 72 Rozporzą
dzenie z dnia 6. XII. 1932 r. o kasowości i rachunko
wości związków komunalnych.
Obydwa rozporządzienia wydane zostały na pod
stawie § 11 Rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospo- 'litej z 17, VI, 1924 r. o obowiązku i sposobie pokry- iwania wydatków przez związlki komunalnie (IDz, U,
|R. P. Nr. 51. poz, 522), które' dotychczas Związki Ko
munalne na obszarze Województwa Śląskiego nie obowiązuje. Jest jednak w przygotowaniu ustawa Śląska, mocą której Rozporządzenie to wejdzie w życie również na terenie Województwa Śląskiego.
Projekt tej ustawy zoslał już Związkowi Gmin przez UJrząd Wojewódzki Śląski przedłożony do zaopimjo- wania.
Nie ulega wątpliwości, że i wymienione wyżej dwa rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych, la dotyczące budżetowania, kasiowości i rachunkowo
ści Związków Komunalnych zostaną ma terenie W o
jewództwa Śląskiego wprowadzone w życie. Z tego
powodu też, pragniemy już obecnie zwrócić Zarzą
dom Związków Komunalnych i kierownikom kas i oddziałów rachunkowych uwagę mai te przepisy, a to celem przestudiowania ich i przygotowania zawczasu odpowiedniiego materjału do dyskusji, jaka niewątpli-;
wie rozwinie się przy rozpatrywaniu projektu rozpo
rządzenia, mocą którego przepisy te zostaną wpro- wadzone do Związków Komunalnych w Wojewódz
twie Śląskiem,
Nowe rozporządzienia przynoszą szereg zmian w dotychczasowym systemie układania budżetu i prowa
dzenia rachunkowości.
Rozporządzenie o bu dżet o wlani u wyłącza z bud
żetu administracyjnego budżetowanie brutto Szpitali, Zakładów opiekuńczych, teatrów i przedsiębiorstw'
•komunalnych. Do budżetu wstawiać należy jedynie wyniki gospodarki t. j. nadwyżki wizgi, niedobory.
Rozporządzenie dokładnie określa sposób sporządza
nia budżetów dodatkowych (podwyższenie kredytów i przeniesień kredytów (viriment); ustala sposób pre
liminowania kredytów i wypłatę wydatków nieprze
widzianych; ustala zasady postępowania z nadwyż
ką wagi. niedoborem budżetowym; nie przewiduje zu
pełnie olkresu ulgowego; wprowadza terminy przed-
Drzewka owocowe
do wiosennego sadzenia w najlepszych gatunkach, dobrze zaaklimatyzowane — oraz agresty, porzeczki, róże, drzewka alejowe, różne stobry i dahlje po cenach najniższych polecają:
Zakłady ogrodnicze JA N M Ł Y Ń C Z A K
Król. Huta, ul. Hajducka 50 — tel. 12-30
Ida dania budżetów władzom nadzorczym — różne dla każdego rodzaju związków; ustala dokładny znor
malizowany wymiar formularza 'budżetowego i. wiele innych drobniejszych zmian.
Rozporządzenie o kasowości i rachunkowości jeist ramowe i wprowadza obowiązek opracowania i przedłożenia władzy nadzorczej szczegółowych in- strukcyj kasoiwoi-rachunkowych przez poszczególne 'związki. Wobec 'zniesienia okresu ulgowego sprawa 'zaległości czynnych zupełnie odpada, natomiast po
zostają nadal zaległości bierne, któremi, obciąża się wydatki budżetowe przy równoczesnem uznaniu ra
chunku wierzycieli ma1 podstawie „listy wierzycieli", którą sporządzą się przed zamknięciem rociznem, czyli temsamem wprowadza się zasadę „gotówkowego wykonania budżetu". Rozporządzenie zezwala związkom do 3.000 mieszkańców ma, dokonywanie obrotów kasowych bez asygnacyj, a tylko na podsta
wie rachunków i kwitów, a również gminy te zwalnia od przestrzegania zasady rozdziału czynności kaso- wo-rachunkowych na 2 osoby, Rozporządzenie nie zawiera żadnych wzorów ksiąg rachunkowych, tak, że związki sprawy te będą mogły same regulować, a ponadto uwzględniając najnowszą technikę bucihal- teryjną zezwala Związkom na prowadzenie rachunko
wości na kartotekach (buchalterja przebitkowa.) Sprawy inwentarza zostały w roz,porządzeniu dokład
niej, niż dotychczas sprecyzowane; wprowadzono, jed
nolity sposób układania bilansu zamknięcia sum po
zabudżetowych, wprowadzono kontowanie udzielo
nych i przyjętych gwarancyj i wiele innych mniej znaczących zmian, Ważne zmiany poczyniono rów
nież w przepisach dotyczących kontroli gospodarki w związkach. ‘Najciekawszy jest § 52 rozporządze
nia , który w całości przytaczamy:
,,§ 52, W skład komisji rewizyjnej wchodzić po
winny osoby, obeznanie z rachunkowością i skarbo- wością komunalną.
Komisija rewizyjna, jest organem stałym, uskutecz
nia kontrolę w drodze perjodyciznych lub sporadycz
nych rewizyj, oraz sprawdza rocznie sprawozdanie ra
chunkowe związku komunalnego, zgodnie iz § 48 ni
niejszego rozporządzenia.
Komisja rewizyjna mocą swej uchwały może przyzwać ido pomocy rzeczoznawców. Badanie pra
widłowości czynności kasowo-rachunkowych oraz rocznych sprawozdań rachunkowych (§§ 45—47) mo
że być powierzone tylko zaprzysiężonym buchalte
rom, obeznanym iz rachunkowością komunalną, lub rewidentom, delegowanym przez centralne i lokalne zrzeszenia samorządowe (Związek — Powiatów — Rzeczypospolitej, Związek Miast Polskich i t. p.).
Rewizje perjodyczne przeprowadza komisja rewi
zyjna, a to w gminie m. st. Warszawy, w gminach miejskich, liczących powyżej 50 000 mieszkańców oraz w wojewódzkich związkach komunalnych — przynajmniej raz na półrocze, w pozostałych związ
kach komunalnych przynajmniej raz mą kwartał.
Z każdej rewizji powinien być sporządzony pro
tokół.
Odpisy protokołów z dokonanych rewizyj wraz z oidpisiami udzielonych przez zarząd związku komu
nalnego wyjaśnień winny być przesyłane w terminie miesięcznym bezpośredniej władzy nadzorczej.”
Rozporządzenie (zapowiada również uregulowanie budżetowania, kasowości i rachunkowości przedsię
biorstw komunalnych osobnemi p rzepislam i.
Ja k z tego pobieżnego' przeglądu tych rozporzą
dzeń widzimy, niektóre zmiany są praktycznie', usu
wają szereg niedogodności, braków i wątpliwości w dotychczasowych przepisach, a co najważniejsze dają związkom więcej swobody w doborze systemów ra
chunkowości i formularzy ksiąg. Z tych powodów też wskiazanem byłoby jaknajrychlejsze wprowadze
nie tych rozporządzeń na terenie Województwa Ślą
skiego,, oczywiście po usunięciu z nich względnie zmianie tych przepisów, które nie są zgodnie z obo- wiązującemi tu dotychczas zasadnieżerni ustawami samorządowemi.
l l l l l l ll lll ll il ill ll ll lli ii ill ii iil li lll ll ll iil ll ll lll
J. T.
Kto jest powołany do wydawania orzeczeń w przed
miocie rozdziału dochodów gminnych?
Często wynikają pomiędzy samorządami teryto- rjalnemi spory, przedmiotem których są pretensje wzgl. roszczenia, związanez udziałem w państw, po
datku dochodowym. Przyczyny tych sporów są różne. Zdarza się bowiem, że Kasy iSIkarbowie prze
kazują wzgl. przekazywały należny danej gminie, ani
żeli tej, której siię wspomniany udział należy. Zda
rza się bowiem, że Klasy Skarbowe przekazują wzgl.
przekazywały należny danej gminie udział w p. p. d.
(art. 8 ustawy o tymcz. ureg. fin. kom.) omyłkowo innej gminie, aniżeli tej, której się wspomniany udział należy. Zdarza siię też, że gmina, której został udział przekazany, winna odprowadzić część otrzymanej sumy innej gminie. Zwłaszcza przed rokiem 1928
zdarzało się, że za gminę przypisu w odniesieniu do pracowników, uważano tę gminę, na terenie której pracownik był zajęty, nie zaś tę, na obszarze której miał miejsce zamieszkania. Wreszcie nie jest wyklu
czonym, że gmina, która niewłaściwie otrzymała wspomniany udział, wskutek przeoczenia przepisów zatrzymała i zużyła w dobrej wierze otrzymane su
my. W tym wypadkach gmina, której się te udziały należą, zgłasza swoje pretensje niekiedy dopiero po upływie kilku lat. Celem niniejszego artykułu jest zastanowić się nad tern, w jaki sposób sumy, o któ
rych powyżej mowa, mogą być rewindykowane, wzgl.
ropatrzeć, zafca mianowicie; władza jest powołana do wydawania orzeczeń w tym przedmiocie,
Ażeby odpowiedzieć na powyższe pytanie, należy przedewszystkiem zdać sobrie sprawę z tego, czy dany spór powstał pomiędzy samorządami równorzędnymi,, c:zy też nie, oraz z tego, ozy samorządy terytarjailme spór wiodące, leżą na cieszyńskiej czy też górnoślą
skiej części Województwa. Używając określenia „sa
morząd teirytorjalny”, zlaznaczamy, że pod podjęcie to podpadają również Wydziały Powiatowe wzgl.
Wydział Dróg Powiatofwych. Rozpatrzmy najpierw zagadnienie, przyjmując, że spór powstał pomiędzy dwoma samoirządaimi terytorjalnymi — w zrozumie
niu ustawy o tymcz, uireg. fin. kom. — równocrzęd- nerni a położonemi na cieszyńskiej części Woj. Ślą
skiego.
Badając pod tym kątem patrzenia poszczególne postanowienia ustawy o tymcz. ureg. ifin. kom. w Woj.
Sl. dojdziemy do ciekawego stwierdzenia, a miano
wicie, że cyt. ustawa nie ziaiwiera żadnego przepisu ani też żadnego postanowenia i nie wskazuje instan
cji,, która byłaby powołana do rozstrzygnięiciita: po
dobnego sporu.
O uprawnieniach władz nadzorczych jest mowa w całym szeregu, artykułów cyt. ustawy. I tak znaj
dujemy wzmiankę w następujących artykułach: ,w czę
ści I-szej artykuły 2, 5, 10, 16, w części H-giej 19, 20, 21, 22, 23, 24, w części III-ciej art. 25, 27, 28, 29, 31, 32, 38, 55 i 61.
Za wyjątkiem dwóch wypadków, la mianowicie art. 23 i 38, które mówią od odwołaniach, wszystkie artykuły powyżej naprowadzone odnoszą się do za
twierdzenia przez władze nadzorcze uchwał po
wziętych przez samorząd terytorjalny. Art. 23 prze
widuje sposób odwołania się podatnika preciw nało
żeniu nań specjalnej dopłaty, a art. 38 reguluje spo
sób wnoszenia odwołań płatników przeciwko wymia
rowi samoistnych danin komunalnych.
Dochodzimy więc do wnioslku, że ustawodawca, tworząc ustawę o tymcz. uregulowaniu finansów kom.
pominął zagadnienie, jakie nas interesuje, skutkiem czego powstała luka, którą z konieczności należy wy
pełnić, a wypełnienia tiego należy dokonać za pomocą innych ustaw, mogących w tym wypadku iznaleść za
stosowanie.
Zanim przystąpimy do rozpatrywania, jaJkie prze
pisy ustawowe mogą wzgl. winne znałeść zastosowa
nie w tym przedmiivcie, musimy sobie zdać sprawę
z charakteru podobnych roszczeń, czyli innemi słowy wyświetlić, czy podobne spory posadają charakter spomo-admiinistraicyjny, czy też przedstawiają się ja
ko roszczenia cywilne.
Biorąc anlalogję z przepisów zawartych w rozp.
Wojewody Śl. z dnia 20 czerwca 1926 r. (Dz. U. Śl.
Nr, 16 poz. 27, z roku 1926) możnaby dojść do wnio
sku, że spory podobne posiadają charakter sporno- administracyjny. Cyt. rozporządzenie bowiem prze
widuje możność odwołania się uprawnionych gmin przeciw ustaleniu klucza udziałowego do iwładz są- dowo-administracyjnych. Po bliższem przejrzeniu się jednak w tym postanowieniu, stwierdzimy, że przed
miotem odwołania nie są roszczenia pieniężne, tylko sposób ustalania klucza. Pozalem jest jeszcze bar
dzo wątpliwem, czy niawet i te spory podlegają kom
petencji władz administracyjno-sądowych. W łaści
wość bowiem tych władz jest, a do niciht należy też i Wojewódzki iSąd Administracyjny, jest ustalona li
sta w owo. Ustawa odnośna jednak nie przewiduje kompstencji wspomnianego Sądu •— w podobnych sporach. W każdym bądź razie jest wątpliwem, czy rozporządzeniem można rozszerzyć kompetencje wspomnianego sądu też i na spory, o jakich mowa.
części cieszyńskiej Woj. Śl. przedstawia się w odnie
sieniu do jego ustroju nieco inaczej, aniżeli na części górnośląskiez Woj. Śl. Pruzyczyny należy szukać w tern, że zabór austrjacki nie znał sądownictwa admi
nistracyjnego!, Obecnie na cieszyńskiej części Woj, dla miast i gmin o 'charakterze miejskim Rada W oje
wódzka.
Ja k widzimy z powyższego, analogja, o której wspominaliśmy powyżej, nieco kuleje, wskutek cze
go dochodzimy raczej dio wniosku, że podobne spory t. j, spory o konkretną sumę pieniężną nie podlegają sądownictwu administracyjnemu.
Jeżeli jednak zdamy sobie z tego sprawę, że gmina otrzymawszy pieniądz jej niezależny, krzywdzi wskutek nie,odprowadzenia tego obcego pieniądza tej gminie, w której go odprowadzić powinna;, że gmna zatrzymująca ten pieniądz wzbogaca się niesłusznie,, dochodzimy do wniosku, że jednak musi istnieć in
stancja, któraby mogła orzekać w podobnych spo
rach.
(Dalszy ciąig nastąpi).
I l l l l l l l l l lll ll ll ll lll ll ll ll lll ll ll ill ll ll ili ll ll lll ll
Ulgi w zakresie oprocentowania i terminów spłaty wierzytelności hipotecznych
W nr. 25 Dz. U. R. P. pod poz. 213 została ogło
szona ustawa z dnia 29 marca br. o ulgach w zakre
sie oprocentowania i terminów spłaty wierzytelności hipotecznych.
Ustawa wprowadza daleko idące ograniczenia zarówno w odniesieniu do odsetek wierzytelności hi
potecznych, jak również w odniesieniu do terminów spłaty wspomnianych wierzytelności. Postanowienia ustawy dotyczą tylko tych wierzytelności, które po
wstały po dniu 1 lipca 1932 r. a istniały w dniu 10 kwietnia 1933 r. Odsetki tych wierzytelności zosta
ły obniżone do 6% w stosunku rocznym, a termin płatności wspomnianych wierzytelności nie może być
wcześniejszy, aniżeli dzień 1 października 1934. Do tegoż dnia wykluczona jest egzekucja kapitału wie
rzytelności. Dopuszczalna natomiast jest egzekucja odsetek i kosztów.
Wcześniejszej spłaty kapitału wierzyciel doma
gać się może jedynie w tym wypadku, jeżeli dłużnik spowoduje zmniejszenie się wartości zabezpieczenia rzeczowego.
Postanowienia ustawy są dość jasne i nie wyma
gają specjalnego omawiania. Podkreślić tylko nale
ży, że postanowienia art. 12 wymieniają cały szereg wierzytelności, które nie są objęte postanowieniami ustawy. I tak zwracamy uwagę, że nie są objęte u
6 stawą wierzytelności Komunalnych Kas Oszczędności,
Gminnych Kas Pożyczkowo-Oszczędności owych. Ban
ków Państwowych, Zakładów Ubezpieczeń Społecz
nych itd. Tekst ustawy podajemy poniżej.
Na mocy art. 44 Konstytucji ogłaszam ustawę następującej treści:
U S T A W A z dnia 29 marca 1933 r.
o ulgach w zakresie oprocentowania i terminów spłaty wie
rzytelności hipotecznych.
Art. 1. (Ij Odsetki od wierzytelności hipotecznych, istnie
jących w dniu wejścia w życie ustawy niniejszej, należne za czas od dnia 1 kwietnia 1933 r. choćby już zasądzone, obniża się do 6% w stosunku rocznym.
(2) Przepis powyższy dotyczy wierzytelności, zabezpieczo
nych hipoteką umowną (umownem prawem zastawu), oraz dłu
gów gruntowych, — bez: względu na to, czy zabezpieczenie jest ujawnione w wykazie hipotecznym czystym wpisem (intabu- lacją), czy przez zastrzeżenie (prenotację).
(3) W ierzytelności, zabezpieczone kaucją hipoteczną (hipo
teką zabezpieczejącą), nie są wierzytelnościami hipotecznemi w rozumieniu niniejszej ustawy,
Art, 2. Spłata kapitału wierzytelności, zabezpieczonych hipoteką umowną (umownem prawem zastawu), oraz spłata kapitału długów gruntowych nie może być wymagana w ter
minie przed dniem 1 października 1934 r.
Art, 3, Niedopuszczalna jest do dnia 1 października 1934 r. egzekucja kapitału wierzytelności, wymienionych w art. 2;
egzekucja odsetek i kosztów jest dopuszczalna.
Art. 4. Dłużnik nie ma prawa korzystać z przepisów art.
2 i 3 takim zakresie, w jakim może lub będzie mogło być do
konane potrącenie wzajemnych należności między nim a wie
rzycielem.
Art. 5, (lj Nieważne są postanowienia umowy, zawartej przed wejściem w życie niniejszej ustawy, w myśl których w razie ustawowego obniżenia odsetek:
1) dłużnik obowiązany jest zrzec się korzyści, wynikających dla niego z tytułu tego obniżenia;
2) wierzytelność staje się wymagalna lub może być przed
terminowo wypowiedziana.
(2) Nieważność powyższych postanowień umowy nie po
ciąga za sobą nieważności innych jej postanowień.
Art, 6, Wierzycielowi służy prawo domagania się wcześ
niejszej spłaty kapitału, jeżeli zmniejszenie się wartości zabez
pieczenia rzeczowego było spowodowane czynem dłużnika. Ob
niżenie się wartości nieruchomości skutkiem ogólnych warun
ków gospodarczych nie może być powodem wypowiedzenia wie
rzytelności.
Art, 7. (1) Jeżeli dłużnik zapłacił odsetki należne za czas od dnia 1 kwietnia 1933 r. ponad miarę, określoną w ustawie niniejszej, ma prawo zarachować nadpłacone odsetki na naj
bliższe raty procentowe od wierzytelności.
(2) Dłużnik ma prawo żądać, aby wpłacane przez niego dobrowolnie odsetki były przedewszystkiem zarachowane na odsetki należne za czas od 1 kwietnia 1933 r., choćby nie były jeszcze zapłacone odsetki za czas przed tym terminem.
Art. 8. W ierzyciel należności, której zapłata ulega odro
czeniu z mocy niniejszej ustawy, może wypowiedzieć przed
terminowo kapitał wierzytelności, jeżeli dłużnik zalega z za
płatą odsetek, należnych za czas od dnia 1 kwietnia 1933 r.
dłużej niż 3 miesiące.
Art, 9. J e ż e li strony umówiły się, że w razie niezapła
cenia w terminie odsetek, biec będą odsetki wyższe, to w ra
zie niezapłacenia odsetek, przypadających za czas od dnia 1 kwietnia 1933 r,, rygor ten pozostaje w mocy z tem zastrze
żeniem, że umówione odsetki wyższe nie mogą przekraczać 8% w stosunku rocznym.
Art. 10, (1) Z ulg, przewidzianych ustawą niniejszą, ko
rzystają również dłużnicy osobiście odpowiedzialni za wierzy
telność hipoteczną.
(2) Zabezpieczenie hipoteczne odsetek wygasa dla tej ich części, o którą zostały obniżone.
(3) Ulgi w zakresie oprocentowania i terminów spłaty, ustanowione ustawą niniejszą, osiągają skutek z mocy samego prawa wobec stron i osób trzecich nawet bez ujawnienia ich w wykazie hipotecznym (w księdze gruntowej).
Art. 11. (1) Jeżeli zdolność płatnicza i możliwości gospo
darcze dłużnika pozwalają mu na spłacenie kapitału wierzy
telności, . którego spłata została odroczona ustawa niniejszą,
wierzyciel ma prawo żądać uchylenia odroczenia spłaty, prze
widzianego w art, 2,
(2) Ciężar dowodu co do zdolności płatniczej i możliwości - gospodarczych dłużnika spoczywa na wierzycielu. Spłata ka
pitału może być rozłożona na raty.
(3) Do orzekania powołane są sądy według zasad kode
ksu postępowania cywilnego. Jeżeli chodzi o wierzytelność, za
bezpieczoną na nieruchomości, stanowiącej gospodarstwo w iej
skie, do orzekania powołane są właściwe urzędy rozjemcze.
Art. 12. Postanowienia ustawy niniejszej nie dotyczą:
1) wierzytelności instytucyj kredytu długoterminowego, zabezpieczonych w listach zastawnych, obligacjach lub goto- wiźnie, oraz wierzytelności, zabezpieczających obligacje włas
ne (częściowe zapisy długu) instytucyj przemysł, i fundacyj;
2) wierzytelności banków państwowych, przedsiębiorstw bankowych, wymienionych w art. 2, 3 i 119 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 17 marca 1928 r. o prawie bankowem (Dz. U. R. P. Nr. 34, poz. 321), spółdzielni kredy
towych, należących do tych związków rewizyjnych, których listę ustali Minister Skarbu, Centralnej Kasy Spółek Rolni
czych, Krajowej Kasy Pożyczkowej w Poznaniu, Pomorskiej Kasy Pożyczkowej w Toruniu, komunalnych kas oszczędności, Galicyjskiej Kasy Oszczędności, gminnych kas pożyczkowo- oszczędnościowych, wierzytelności instytucyj ubezpieczeniowych mających siedzibę w kraju, instytucyj finansowych i ubezpie
czeniowych, mających siedzibę zagranicą, oraz zakładów ubez
pieczeń społecznych;
3) wierzytelności, powstałych po dniu 1 lipca 1932 r.
Art, 13. Wykonanie ustawy niniejszej porucza się Mini
strom Sprawiedliwości i Skarbu.
Art. 14. Ustawa niniejsza wchodzi w życie z dniem ogło
szenia,
Prezydent Rzeczypospolitej: I. Mościcki, Prezes Rady Ministrów: A. Prystor,
Minister Sprawiedliwości: Czesław Michałowski.
Minister Skarbu: Wł. Zawadzki.
W ytyczne
referatu p. t, „Stanowisko naczełnakótw /gmin do za
gadnienia obrony przeciwgazowej i przeciwlotniczej”
— wygłoszonego ma walnem zebraniu Stowarzyszenia Burmistrzów i Naczelników Gmin Woje w. Śląskiego
w dniu 25. lutego 1933 r.
1) Wszyscy pracownicy umysłowi i fizyczni poszcze
gólnych Magistratów i Gmin muszą do końca bie
żącego roku wykazać się zaświadczeniem prze
szkolenia w obronie przeciwgazowej.
2) Na każdych 15 pracownikach samorządowych przeszkolić jednego urzędnika na instruktora, przyczem koszta związane z przeszkoleniem wszystkich pracowników i instruktorów poniesio
ne zostaną przez poszczególne samorządy.
3) Każda gmina i miasto powinne posiadać do' koń
ca bieżącego roku własny lokal obrony przeciw
gazowej z odpowiednim sprzętem i materiałem udositępniającem urządzenie kursów.
4) Do końca roku 1933 powinni wszyscy /pracow
nicy samorządowi posiadać własną maskę, przy- czem każdy pracownik złoży dobrowolną dekla
rację potrącenia mu należności za maskę z po
borów .zależnie od wysokości pobieranego 'upo
sażenia od 0,50 zł. do 3,00 zł. miesięcznie.
5) Przedsiębiorcy i dostawcy powinni przy ubiega
niu się o roboty względnie dostawy wykazać isiię na żądanie gminy względnie Magistratu zaświad
czeniem, że tak oni jak i ich personel są prze
szkoleni a przynajmniej część z niclh posiada własne maski.
6) Udzielanie subwencji poszczególnym związkom uzależnić od wykazania się zaświadczenie, że dany Związek przeprowadził u swych członków przeszkolenie w obronie przeciwgazowej.
7) Do końca roku 1933 przeszkolić bezrobotnych zorganizowanych w świetlicach, zimową zaś porą, gdy ze względu na warunki nie zatrudnia się bez
robotnych zachęcić tychże do brania udziału w kursach.
8) Do końca roku 1933 w każdym gmachu publicz
nym urządzić schron przeciwgazowy,
9) Uchwały zmierzające do realizacji wyżej wspom
nianych zamierzeń należy odpowiednio ująć, pnzy- czem każdą sprawę w ten sposób przedstawić, że dana gmina wykonując tegoroczny program obrony przeciwgazowej nie występuje samodziel
nie, a czyni to tylko w ścisłym kontakcie L. O, P.
P. i innemi pokrewinemi organizacjami.
Uchwalono także poprzeć wniosek Tow. Ochrony Zwierząt w przedmiocie zorganizowania lokalnych towarzystw ochrony zwierząt.
„O
Pomocy Bezrobotnym". Pod tym tytułem ukazała się na rynku księgarskim broszura, opracowana przez p. K, S a dk owsiki ego. Niezwykle pomy
słowo ujęta tabela, jaką autor dołączył ido broszury, rozwiązuje wszelkie wątpliwości co do uiszczenia, o- płat na rzecz bezrobotnych i jasno przedstawia, kto i co podlagea, a to co nie podlega tym opłatom. Bro
szura ta stanowi pożyteczny podręcznik pomocniczy dia władz skarbowych i samorządowych.
K R O N I K A
Z posiedzenia Zarządu Związku Gmin Woj, Śl, W dniu 30 marca br. odbyło się posiedzenie Za
rządu Związku Gmin, na którym m. i. uchwalono bud
żet Związku na rok 1933/34 na sumę 26 000 zł, tak w rozchodach, jako też i w dochodach.
Uchwalono dalej powołać do życia specjalną ko
misję, któraby rozpatrywała projekt zaopatrzenia gmin w prąd elektryczny przez własną elektrownię związkową. Do komisji tej wybrano pp. Dr. Kocura, Spaltensteina, Zieleżnika, a jako rzeczoznawcę p. inż.
W altera z Bielska i fachowcę Magistratu m. Katowic i m, Król.-Huty.
Na złożoną przez Śl. Tow. Wystaw i Prop. Gosp.
ofertę na zakup filmu dla wystawy w Chicago, dla braku funduszów postanowiono nie reflektować.
W sprawie okólnika w przedmiocie udzielenia sal szkolnych na cele nieszkolne polecono syndykowi Związku opracowanie i wysłanie memorjału do Śl, Urzędu Wojewódzkiego.
^ i i n i H i i i n u H i i i i i i ł i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i E i n u n i i i H i i i i i i i i i i t i i i i i i i i i i i H i i i i i i i i i i i i i i i n n i i i i i i i i i i i i i i H i i H i n i i i i i i i u i n i i i i n i i i H i i i s n n i i i i i i i i s E s i i u u i i i i i i i i i u i i i i i i i i i n i i u i i i i i i i i H i i ^
1 W " NAJWYKWINTNIEJSZY
LOKAL R E S T A U R A C Y J N Y |I Hotelu Europejskiego |
Z księgarstwa polskiego na Śląsku.
Z niemałą przykrością notujemy fakt ostatecznej likwidacji, jednej z największych placówek księgar
skich, jaką była powszechnie znana na Śląsku Księ
garnia L, Fiszera w Katowicach,
Znamiennym objawem w Wojew. naszym jest słaba wegetacja księgarń polskich
w
przeciwieństwie do dobrze prosperujących i rozwijających filię księgarń niemieckich. Niewątpliwie jedną z głównych przyczyn upadku księgarstwa polskiego jeist kryzys gospodarczy i bezrobocie, lecz również w niemnieij- szej mierze jak zaobserwowaliśmy do Ustawicznej likwidacji księgarń polskich przyczynia się niepraw
dopodobny najazd na Śląsk przezornych agentów, do
mokrążców, kolporterów itp. nletylko z całej Rze
czypospolitej, ale częstokroć i z zagranicy handlują
cych książką.
Są to elementy przeważnie nic wspólnego z lite
raturą nie mający, a żerujący na nieświadomości sze
rokich mas, wpychając różną bezwartościową pseu- doliteraturę po znacznie wyższych cenach od orygi
nalnych księgarskich.
Dla przykładu nader trudnej sytuacji księgarstwa polskiego podajemy fakt, że tylko w samem mieście Katowicach jest to już 6-ty wypadek zlikwidowania polskiej księgarni.
Ze swej strony z przyjemnością zaznaczyć mo
żemy, że jedna z najstarszych księgarń w Katowicach od przejęcia Śląska, również po różnych trudnościach obecnie b. dobrze zorganizowana w zupełności stoi na wysokości zadania, i pod każdym względem zado
wolić może każdego, odbiorcę.
1
Pierwszorzędna kuchnia Dobrze pie- | lęgnowane napoje Mile towarzystwo M
| T E L E F O N NR. 32-61
^ l i l l l l l l l i u i l l l l l l l l i l l l l l lll ll ll ill ll ll ll lll ll li lll ll ll ll lll ll ll lll ll ll ll ill ll ll lll li l! lll ll i! ij l ll lll l! ll lll ll ll ll ! ll ll ! ! l li ll ll lll ! l ! ll lj ll lll ! l li lil ! l l! l ll ll ll lll l! is ili : ! lll l! ll lll ll ll ll lll ! l ! il ll ll ll lll ll ! l ll lll li ill ! l ll lll ll ll ll ll^ '
8
Chrześcijańska W y t w ó r n i a C z a p e k
Fryderyk TABAK
M A G A Z Y N ozdób w ojskow ych, p olicyjnych, u rzęd n iczych i straży ogniow ej.
K A T O W IC E — ul. 3 M aja nr. 29.
R o k z a ł. 1 9 0 0
Z e w zględu, że od I kw ietnia br.
nie przyjmuję Kasy Chorych,
ordynuję ob ecn ie także
przedpołudniem od godz. 9 — 11;
popoł. ja k dotychczas od g. 4 — 6 .
med. Koenigsfeld
K A T O W IC E — P o p rz e cz n a 6.
MODNE
ZEGARKIw sz e lk ie g o ro d z a ju i w k a ż d e j ce n ie
M O D N A B IŻ U T E R JA O B R Ą C Z K I Ś L U B N E
W szelk ie rep eracje w ykonane zostaną fachow o w e w łasn ych
w arsztatach prędko i tan io!
Dla ócz najlepsze!
O k u la ry z d ra d z a .ą k u ltu rę n o s z ą c e g o !
D o s ta w c a o k u la ró w d la w sz e lk ich K a s C h o r y c h !
F o to -a p a ra ty i przybory
ja k k lis z e , b ło n y , p a p ie r y itd . W y w o łu je m y , k o p ju je m y i p o w ię k
szam y sw o je z d ję c ia !
Z egary - Biżuterja
„W EISS“
K atow ice, ul. M arjacka 2
O p t y k — F o t o
vis a vis kawiarni ,A sto ria“
Dla urzędników dogodne w arunki i ra b a t!
,4iiiiiiiiiiim iiiiiiiii!iii!i!iiiiiiiiim iii[iiiiiiiiiiiiim iiiiiiiiiiim i!iiiiiiiiiiiiim iii!iiiiiiiiiiiiiiL^
1 Holzmann, Mildner i Ska |
E2 S p . z o g r. o dp. SS
1 K A T O W IC E |
1 ul. M arsz. Piłsu d skiego 10 T elefon nr. 801 |j
= Z a p o tr z e b o w a n ie dla le k a rz y i szp itali E 5 F a b r y k a in stru m e n tó w c h iru rg ic z n y c h E E i a p a r a tó w o rto p e d y c z n y c h . |j
= S p e c j a l n o ś ć : Dow olnie ru ch om e p rotezy, jj|
| m eble lekarskie, m ikroskopy, elek tro-m ed yczn e | j§ ap araty. S ztuczne słoń ce ■—- S terylizatory — =|
E O patrunki. s
| W a r s z t a t r e p a r a c y jn y — Z a k ła d n ik low an ia |
^ III I I II I I I II M I II I I I II I I I l l l l l l l l l i l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l i l l l l M I I I II I I I II I I I I I i l l l l l l l l l M Il M l l l i l l l7
. ^ l Il lI II III Il l l l I l l l l l l i l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l M II I II II I II I II II I II II I II I II II M I II I II l U i l l l l l l l l l l l l l l l l l l l M I I I^
ŻE =
I S A L O N K A P E L U S Z Y D A M S K I C H
E P a ry s k ie i w ie d e ń sk ie m o d e le
| Wanda i Łucja 1
I NOW AK I
== EE
| K A T O W IC E
ul. św. J a n a 4 T e le fo n 3 1 -3 8
= E
E= E
^ i i i i i i i m i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i H i i i i i i i i i t i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i n7
JANINA BOHM
U N IW E R S A L N YT e le fo n 1 18
M IK O ŁÓ W W O J. ŚL.
P , K . O . K a t o w ic e 3 04.318
mmmm
RADJO TANIEJ
wszystko z odbiorem m arkow em , części radjow e, rury,
p o najtańszych cenach
O brączki j||j śiubne
P. F. JANOTA
K A TO W IC E
UL. 3 M AJA NR. 13
Szczepan Gil - Katowice
ul. M arszałka Piłsudskiego nr. 43
T e le fo n 7 4 8 K o n to c z e k o w e P K O . 3 0 4 .8 9 7
W A R SZ T A T S Z K L A R S K I SK ŁA D OBRAZÓW
i LISTEW
W y k o n a n ie robót b u d o w lan o-artystyczn ych — D etaliczn a sprzedaż szk ła białego, kolorow ego i drucianego — A rty sty cz n a opraw a obrazów i luster — D etal, sprzed, obrazów , ram i luster
SCHWARZ i SKA
K A T O W IC E
ul. M arjacka 18 Telefon nr. 952
SPECJALNY SKŁAD
STOLARSK.i SIODLARSKICH PRZYBORÓW
p ianina portepiany
krajowe i zagraniczne
— nowe i używane — lllfll
D o g o d n e warunki spłaty
Leuschner - Katowice
11 Kościuszki 11
Fryderyk Czechowski
K A T O W I C E
ul. Kościuszki 15 Telefon 23-38
APARATY RADJOWE
krajow e w szystkich m arek
„P o lm e t“ „ A rd o “ „E lek trit“
G ŁO ŚN IK I R A D JO W E
zakupicie najtaniej u m nie.
= = S p lata na ra ty dopuszczalna =====
G en eraln e zastępstw o rur rad jow ych „ V a lv o “
W s z e l k i e p r a c e drukarskie wykonuje
DRUKARNIA UDZIAŁOWA
„GRAFJA U
K A TO W IC E
ulica Kościuszki 39
^ J l lll ll ll ll Il l l l l l III II II I I! II I! I l l l l S l l l l l l l l l i l l l l l Il l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l ! II U il l I l l l l H l l l l l l l l I IIII III III II I IIIl l l l l l l l I! I II II III III II I IIII III III II I IIII III IIl l l l l l l l Il l l l l II II l l l l Il l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l I II II III I| | k .
Z A Ł Ó Ż .
L J
I II L IVI A
S P Ó Ł K A 1| 1889 I I 1 V 3 J L j I N
l \
Z O. O. J| Specjalna fabryka dla technicznych urządzeń higjenicznych
1 ulica K rakow ska 9 - K A T O W IC E II > T elefon nr. 2 1 3 |
= Centralne ogrzewanie. — U rządzenia łaźni. — Zużycie ciepłoty. 1
E O grzew an ie na odległe p rzestrzen ie. — O grzew anie w ięk szych p om ieszczeń . — U rząd zen ia pralni E
§ i kuchen p arow ych . — U rząd zen ia suszarni. — U rząd zen ia kąpielow e. — U rząd zen ia ustępów E
|j pojed. i zbiór. — Instalacje na- i odw adniające. — P rzew o d y rurow e. — W cią g a ln ie ubrań rob. 5
^ iii ii iii iii i i i i i i i i i j i i i i i i i i i i i i i i i i i ł i i i i i i i i i ł M i i i i i i i i i ł i ł i i ł i ł i i ł i i ł ł i i i i i i i i i i i f i i i i i i i i i i i i i i ł i i i i i i i i ł i i ł i i i i i i i i i ł i ł i i ł i i i i ł i i i i ł i i i i i i i i i i i i i ł ł i i i i i i i i i i i ł i ł i i ł i i i i i i i i ł i i i i i i ł i i i ł i i i i i i i i i ł i i i i i i i i i i i i i i i i i i ł i ł i i i i i i i i i i i i i i i i f i^7
■m iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiii! l i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i n s i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i n i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i r i i i i i i i i i i i i i i H
I Na święta Wielkanocne i i F. LEUSGHNER
H p o leca w w ielkim w y b o rze:
E w ó d k i , lik iery , w ina k ra jo w e i z a g r a n ic z n e E po cen ach n ajtań szych . {§
E D la P P . U rzędników udzielam sp ecjaln y rabat. E
I SKŁAD WIN I WÓDEK I
1 FRITZ BENDER |
= w łaść. k oncesji A dolf Szm yd E
| K A T O W IC E ul. 3 M aja 21 §
^llllllllllllllllllllll!llilllllllllllllIIIIH IIIIIIIIIiilllllilli!illlllllIIIIIIIIIIIIIIH !lllllllllllllill'llll!lS
1 1 Wandy 17 KATOW ICE Telef- 742 1 1 Przedsiębiorstwo dla robót |
| brukarskich i podziemnych |
E W y k o n an ie w szelkich robót drogow ych i ka- = E n alizacyjn ych oraz żw irow anie szos. E
| W Ł A S N E W A L C E i K O L E J K I P O L N E |
E Specjalność: B ru k o w a n ie u lic sy ste m , z a le w a n ia i
filllllllll!llllllll]l!lilllllllllll| ] l! j]| lllll! !llllllll]!lllllllilljl)llllllll! lllll]| | | | | | | llllll]l]lllllllllllll
Z A O S Z C Z Ę D Z E N I E P IE N IĘ D Z Y !
©
W YTW ÓRNIA OBUWIA
p oleca na porę w iosenną W Ł A S N E W Y R O B Y m ia n o w icie : obuw ie dla panów i dzieci, czarn e, brun. i lakierki najlepszej jakości po cen. najn iższych
MECHANICZNA FABRYKA OBUWIA
A N T O N I S T E IN
Katowice,
ul. Drzymały nr. 5
(p ierw sza b oczn a ulic K op ern ik a i Z ielon ej) O ddział przy ulicy Dąbrowskiego
Żądajcie
wszędzie
i wyraźnie
1629 1929
B Il l im i l l il l il l l l l l l l l l l l l l i m i l l l l l l l l l l l l i l l l l l l l l l l l i l l i l i l l l i l l l l l l l l l l l l l l l l l l l i l l l l l l l i l l i l l l l l l l l l l l l l l l l H
| Na święta Wielkanocne | 1
szynki w ędzone, tylne szynki zw ijane, E H boczki, czysto w ieprzow e k iełb asy — E
po cen ach p rzy stęp n ych , E
I SK ŁA D WĘDLIN I MIĘSA I
| MAKS NOKEL |
g K A T O W IC E , ul. Staw ow a II. T elefon 28-80 E
f i i i ł i i i i i i i j j i i i i i i i ł i i i i j i i i i i i i i i i j i i i i i i i i ł i i i i i i i i i j i j i i ł i i i i ł f i i i i i j i i i i i i i i i i ł i i i i i ł i i n i i i j i j i i i i i ł i i i i i i i i i s
T Y S K I E PIWA
iiiiiiiiiiiiim niiim iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiim iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiim iiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiis
KWIACIARNIA I
EMMA S E ID L O W A |
H K atow ice, ul. 3 M aja 11 T elefo n 1292 E
p o l e c a : =
1 OWOCE POŁUDNIOWE I
1 I KRA JO W E |
E S p e c j a l n o ś ć : =
| WINOGRONA — BANANY |
B l ll l! l ll ll lll ll ll ll lll ll ll ll lll ll ll ll ! ll ll ll lll il if ll l! l ll ll ll lll ! l ll lll ll ll ! ll l! ll ll l! l j ! lll ll ll ! ll ll ll t l ll lll ll l^
