PRZEGLĄD LOTNICZY
M I E S I Ę C Z N I K
WYDAWANY PRZEZ DOWÓDZTWO LOTNICTWA
ROK X WARSZAWA, LIPIEC- 1937 Nr. 7
W ie lk i W o je w o d a M ic h a ł w 1. p u łk u lo tn ic z y m ,
W N A R O D Z I E N A P I E R W S Z Y M M I E J S C U A R M I A W A R M I I L O T N I C T W O .
Nowoczesne metody bombardowania.
W z r a s t a j ą c a s ta le sk u te c z n o ś ć n a z ie m n y c h ś ro d k ó w o b ro
n y p rz e c iw lo tn ic z e j o g ra n ic z y ła w z n a c z n y m s to p n iu sw o b o d ę
d z ia ła n ia s a m o lo tó w b o m b o w y c h , k tó re , d la u n ik n ię c ia lu b co-
n a jm n ie j z m n ie js z e n ia b a r d z o p o w a ż n y c h s tr a t , są z m u sz o n e
o b ec n ie do p r a c y n a p u ła p a c h w y s o k ic h lu b z u p e łn ie n isk ic h ,
o d p o w ia d a ją c y c h s tre f o m n a jm n ie js z e j s k u te c z n o ś c i o g n ia
s p rz ę tu p rz e c iw lo tn ic z e g o . S ta n te n z m u s ił z a ró w n o ta k ty k ó w
j a k i te c h n ik ó w d o z r e w id o w a n ia d a w n ie js z y c h m e to d b o m b a r
d o w a n ia i n a s ta w ił m y ś l tw ó rc z ą n a p o s z u k iw a n ie d ró g n o
w y c h , z a p e w n ia ją c y c h m a x im u m w y n ik ó w p rz y m in im u m z a
g ro ż e n ia . D ru g im , n ie m n ie j w a ż n y m c z y n n ik ie m , s k ła n ia ją c y m
d o z m ia n y s to s o w a n y c h d o ty c h c z a s sy s te m ó w b o m b a rd o w a n ia ,
b y ła n ie m o ż n o ś ć ścisłeg o z m ie rz e n ia i u w z g lę d n ie n ia sz e re g u
c z y n n ik ó w w p ły w a ją c y c h n a u k s z ta łto w a n ie się to r u b o m b y ,
co p r z y w ię k sz y c h w y s o k o śc ia c h p o w o d o w a ło z n a c z n e o d c h y
le n ie od celu, p o z b a w ia ją c w te n sp o só b b o m b a rd o w a n ie lot-
ń icze d o k ła d n o ś c i i z m u s z a ją c d o n a d m ie rn e g o z u ż y c ia a m u n ic ji.
W u w z g lę d n ie n iu ty c h za ło ż e ń p o w s ta ł w o k re sie p o w o je n n y m c a ły sze reg n o w y c h m e to d , k tó r e p o p rz e jś c iu o g n io w e g o o k re s u p ró b z a c z y n a ją się o b ec n ie k ry s ta liz o w a ć c o ra z b a r d z ie j, u s u w a ją c w iele b łę d n y c h p rz e s ła n e k , s ta n o w ią c y c h d o ty c h c z a s c z y n n ik h a m u ją c y w ic h ro z w o ju .
M eto d y te, n a ogół j u ż z n a n e w z a s a d n ic z y c h z a ry s a c h , n a b ie r a ją c o ra z ciek a w sze g o i b a rd z ie j re a ln e g o c h a r a k te r u w o św ie tle n iu o s ta tn ic h p r a c p o ja w ia ją c y c h się w p r a s ie i p i
śm ie n n ic tw ie , a d o ść o b fity m a te r ia ł d o ś w ia d c z a ln y p o z w a la n a u ro b ie n ie p o g lą d u o p a r te g o n a d o w o d a c h rz ecz o w y ch .
Z a cel n in ie js z e g o a r ty k u łu p o s ta w iłe m so b ie z e b ra n ie i u sz e re g o w a n ie d a n y c h d o ty c z ą c y c h o s ta tn ic h p o s u n ię ć w d zie
d zin ie:
— b o m b a rd o w a n ia w lo cie k o s z ą c y m p o z io m y m ,
— b o m b a rd o w a n ia w lo cie k o s z ą c y m w z n o sz ą c y m się.
— b o m b a rd o w a n ia w lo cie n u rk o w y m ,
— b o m b a rd o w a n ia ce ló w p o w ie trz n y c h *).
a . B o m b a rd o w a n ie w lo cie k o sz ą c y m p o z io m y m . S y ste m te n o m a w ia się i s to s u je b a r d z o cz ęsto w lo tn ic t
w ie n ie m ie c k im i so w ie c k im , a w s z e re g u s tu d ió w ta k ty c z n y c h s to s u je się g o do z w a lc z a n ia ce ló w o m a łe j p o w ie rz c h n i, a szcze
g ó ln ie w a ż n y c h p o d w z g lę d e m w o js k o w y m .
Z ało ż en ie teg o sy s te m u je s t n a oko b a r d z o p ro s te . T rz e b a p o p r o s tu o d d a lić się n a b a r d z o m a łe j w y so k o ść ! n ie p r z e k r a c z a ją c e j 50 m n a o d leg ło ść 150— 300 m od celu, p o czy m , k o n ty n u o w a ć lo t w te n sp o só b , a b y p rz elecie ć n a d n im , w y rz u c a ją c wr p e w n e j c h w ili b o m b ę.
U z y sk a n e w te n sp o só b k o rz y ś c i w y d a w a ły się b a r d z o w y ra ź n e , a m ia n o w ic ie s k ró c o n y d o k ilk u s e k u n d czas u p a d k u b o m b y w p o łą c z e n iu z m in im a ln ą o d leg ło ścią, j a k ą o n a m a do p rz e b y c ia p rz e d z e tk n ię c ie m się z celem , p o w in n y b y u s u n ą ć
*) O d r e d a k c j i . A u t o r p o m i n ą ł s p o s o b y b o m b a r d o w a n i a c e ló w
n i e w id o c z n y c h .
852
n ie m a l zu p e łn ie w sz e lk ie m o ż liw e u c h y le n ia i z a p e w n ić w y j ą t k o w ą w p r o s t d o k ła d n o ść .
J a k o c z y n n ik i u je m n e teg o s y s te m u w y s u w a n o je d y n ie : 1. B a rd z o m a ła sz y b k o ść p io n o w a b o m b y w c h w ib ze
tk n ię c ia się z celem , co s p ro w a d z a je j z d o ln o ść p rz e n ik a n ia n ie m a l d o z e ra .
2. B a rd z o z n a c z n ą sz y b k o ść p o z io m ą , z w ła sz c z a p r z y z a s to s o w a n iu do ta k ie g o b o m b a rd o w a n ia w sp ó łc z e sn y c h s a m o lo tó w , p r z e k ra c z a ją c y c h 400 k m /g o d z . i p o w s ta ją c a s t ą d m o żliw o ść od bić.
3. M ożliw ość z a tr z y m a n ia b o m b y w d ro d z e p rz e z p rz e sz k o d y p io n o w e ze w z g lę d u n a p ła s k o ś ć t o r u u p a d k u , k t ó r y n a p rz e s trz e n i k ilk u d z ie się c iu m e tr ó w je s t n ie m a l ró w n o le g ły d o ziem i.
4. N ie m o ż n o ść z a p e w n ie n ia z a w sze p rz e z z a p a ln ik i z n a j d u ją c e się o b ec n ie w u ż y tk u d e to n a c ji b o m b y , k t ó r a n ie s ty k a się z celem p o d k ą te m z b liż o n y m d o p io n u .
T r a k to w a n ie z a g a d n ie n ia b o m b a rd o w a n ia w loćie k o s z ą cy m p o z io m y m o p a r te je d y n ie n a ty c h p r z e s ła n k a c h o k a z a ło się w ś w ie tle o s ta tn ic h b a d a ń b łę d n y m , g d y ż n ie u w z g lę d n ia ło , a ra c z e j p rz e c h o d z iło d o p o rz ą d k u d z ien n e g o n a d n a jb a r d z ie j z a s a d n ic z ą s p ra w ą , ja k ą je s t w ty ch w a r u n k a c h d o n o ś n o ść b o m b a r d o w a n ia i o g ro m n e u c h y le n ia p u n k tó w u p a d k u b o m b w y s tę p u ją c y c h p r z y m in im a ln y c h n a w e t b łę d a c h w w y ró w n a n iu
p , sa m o lo tu i o cenie s z y b k o śc i w ła s n e j. L e k c e w a ż o n o też n ie m a l z u p e łn ie w p ły w w ia tr u n a d o k ła d n o ś ć b o m b a rd o w a n ia .
B o z p a tr u ją c w a r u n k i u p a d k u b o m b y w y rz u c o n e j w locie k o s z ą c y m n a le ż y p rz e d e w s z y s tk im p o d k re ś lić z n a n e p o w s z e c h n ie z ja w is k o , że b o m b a to w a rz y s z y s a m o lo to w i n a z n a c z n e j p rz e s trz e n i, z a c h o w u ją c ten s a m k ie r u n e k i sz y b k o ść p o s tę p o w ą. W s k u te k teg o z e tk n ie się o n a z z ie m ią w p u n k c ie z n a c z n ie o d d a lo n y m od p u n k tu , n a d k tó r y m z o s ta ła z w o ln io n a , p r z y czy m o d leg ło ść m ię d z y ty m i d w o m a p u n k ta m i w z r a s ta w m ia r ę w z ro s tu sz y b k o śc i s a m o lo tu i w y so k o śc i b o m b a r d o w a n ia . P r a w a fiz y c z n e k ie r u ją c e u p a d k ie m b o m b y w ty c h w a r u n k a c h ró ż n ią się ty lk o b a i'd z o n ie z n a c z n ie o d p r a w rz ą d z ą c y c h u p a d k ie m c iała w p ró ż n i i m o g ą tu b y ć z a s to s o w a n e z n ie z n a c z n y m je d y n ie b łęd em .
B o z p a tr u ją c t o r z a k re ś lo n y p rz e z b o m b ę w y rz u c o n ą w lo cie k o s z ą c y m p r z e k o n a m y się, że g ó ru ją c e z n a c z e n ie m a tu i
7
s k ła d o w a p o z io m a , z a le ż n a p o d w z g lę d e m w ie lk o śc i i k ie r u n k u o d sz y b k o śc i 'i k ie r u n k u lo tu s a m o lo tu w s to s u n k u d o zie
m i. Ze w ziględu n a n ie z n a c z n ą o dległość, ja k ą m a d o p rz e b y c ia b o m b a , m o ż n a p r z y ją ć te n r u c h ja k o ró w n o m ie rn y . W k ie r u n k u p io n o w y m n a to m ia s t je s t to r u c h ró w n o m ie rn ie p rz y ś p ie sz o n y o sz y b k o ś c i s to s u n k o w o b a r d z o n ie z n a c z n e j ( w cią
gu k ilk u p ie rw s z y c h s e k u n d ) . Im m n ie js z a b ę d z ie w y so k o ść b o m b a r d o w a n ia a w ię k sz a sz y b k o ś ć sa m o lo tu , ty m b a rd z ie j b ę d z ie się z a z n a c z a ła ro z p ię to ść m ię d z y w ie lk o ś c ia m i ty c h d w u sił z a sa d n ic z y c h , o d d z ia ły w a ją c y c h n a u k s z ta łto w a n ie się to ru h o m b y .
P o n iż s z a ta b e lk a p o d a je p rz y k ła d o w e z e sta w ie n ie ró ż n ic w d o n o śn o ści, w y n ik a ją c y c h z sz y b k o śc i s a m o lo tu i w y so k o śc i b o m b a rd o w a n ia .
W y s o k o ś ć b o m b a r d o w a n i a
O d le g ło ś ć , k t ó r ą p r z e b ę d z i e b o m b a o d c h w i l i z w o l n i e n i a d o c h w i l i u p a d k u p r z y s z y b k o ś c i
s a m o l o t u r ó w n e j ;
290 k m /g o d z . 360 k m /g o d z . 540 k m /g o d z .
10 m 112 m 143 m 214 m
20 m 168 m 202 m 303 m
30 m 200 m 247 m 370 m
T e k ilk a p rz y to c z o n y c h liczb p o d k re ś la z d o s ta te c z n ą w y ra z is to ś c ią o g ro m n y w p ły w , j a k i w y w ie ra n a d o k ła d n o ś ć b o m b a r d o w a n ia w locie k o sz ą c y m ścisła o cen a w d o n o śn o śc i. W y s u w a ją się tu w ięc n a p ie rw s z y p la n d w a c z y n n ik i, k tó r y c h p o m i a r d o k ła d n y w w a r u n k a c h lo tu k o sz ą c e g o p rz y sp rz ę c ie p o k ła d o w y m ja k im d y s p o n u je m y obecnie, je s t n ie m a l zu p e łn ie n ie m o ż liw y , a k tó r e ro z s tr z y g a ją c o ce lo w o ści b o m b a rd o w a n ia p rz e k re ś la ją n ie m a l z u p e łn ie p ra w d o p o d o b ie ń s tw o tr a f ie n ia celó w o m a ły c h w y m ia ra c h ro z c ią g n ię ty c h p o z io m o n a p o w ie r z c h n i ziem i. U su n ięc ie ty c h n ie d o g o d n o śc i p rz e z u z y s k a n ie z m n ie js z e n ia d o n o ś n o ś c i p rz e z o b n iż e n ie w y s o k o ś c i lo tu je s t n iem o żliw e, g d y ż z n iż a ją c się n a w e t do 5 m , co je s t z a s a d n i
czo n ie d o p u s z c z a ln y m ry z y k ie m , s a m o lo t b o m b o w y o sz y b k o
śc i 540 k m /g o d z . b ę d z ie i ta k jeszc ze m u s ia ł w y rz u c ić b o m b ę
150 m p rz e d celem .
P o n a d to p r z y b o m b a rd o w a n iu w locie p o z io m y m k o sz ą c y m w y s tę p u je jeszc ze je d e n n ie m n ie j w a ż n y c z y n n ik , ja k im je s t w y ró w n a n ie p o d łu ż n e s a m o lo tu . U c h y le n ia w d o n o śn o ś c i p o w s ta ją c e w s k u te k b łę d u w w y ró w n a n iu s a m o lo tu są z a le ż n e od w y so k o śc i lo tu i p ro p o r c jo n a ln e d o k w a d r a tu sz y b k o śc i. O sią
g a ją o n e w ie lk o ść d o 18 m p r z y sz y b k o śc i 360 k m /g o d z . i 40 m p rz y 540 k m /g o d z . p rz y b łę d z ie w y ró w n a n ia o d p o w ia d a ją c y m 1°. M u sim y sob ie z d a ć ja s n o s p ra w ę , że ta k a d o k ła d n o ś ć w p i
lo to w a n iu s a m o lo tu je s t n ie m a l n ie o s ią g a ln a , ty m b a rd z ie j w czasie lo tu tu ż n a d z ie m ią , g d zie rz u c a n ie s p o w o d o w a n e m ie j
s c o w y m i w a r u n k a m i a tm o s fe r y c z n y m i je s t z a z w y c z a j b a r d z o
silne. j
T a k i s a m b łą d p o w s ta je ró w n ie ż w ra z ie n ie u w z g lę d n ie -
*nia w o cen ie w a r u n k ó w b o m b a rd o w a n ia k ą t a s p a d k u te re n u , n a k tó r y m je s t ro z c ią g n ię ty cel, p r z y c z y m p o w s ta łe s tą d u c h y le n ia są ró w n e u c h y le n io m w y n ik a ją c y m z b łę d u w y ró w n a n ia s a m o lo tu o p o d o b n e j w a rto ś c i.
Z su m o w a liś m y w ięc w te n sp o só b w s z y s tk ie cech y u je m n e z w ią z a n e z b o m b a rd o w a n ie m w p o z io m y m lo cie k o sz ą c y m . S ą je d n a k i c e ch y d o d a tn ie , ró w n ie w a żn e, k tó r e n ie p o z w a l a j ą n a z a rz u c e n ie teg o s y s te m u , p r z y c z y m n a p la n p ie rw szy w y s u w a się w ię k s z a d o k ła d n o ś ć b o m b a rd o w a n ia p o d w z g lę d e m k ie r u n k u , g d y ż u c h y le n ia sp o w o d o w a n e b łę d n y m u s t a w ie n ie m s a m o lo tu s ą s to s u n k o w o n ie z n a c z n e . B łą d o d p o w ia d a ją c y o d c h y le n iu s a m o lo tu o 1° od z a sa d n ic z e g o k ie r u n k u d a w w y n ik u u c h y le n ie o 5 m n a o d leg ło ści 300 m .
S tre s z c z a ją c te w s z y s tk ie d a n e m u s im y d o jś ć d o w n io s k u o sta te c z n e g o :
1. B om bardow anie celów o niewielkiej powierzchni a roz
ciągniętych poziomo nie daje pomyślnych wyników, gdyż
•uchylenie donośności spowodowane czynnikam i niemożliwymi do uw zględnienia przekraczają zazwyczaj znacznie w ym iary celu; w skutek tego praw dopodobieństw o trafien ia spada da
•minimum przy dużym stosunkow o zagrożeniu sam olotu.
W r ó ć m y je d n a k d o je d n e g o z c z y n n ik ó w w y s u w a n y c h
d a w n ie j, ja k o u je m n e j s tr o n y s y s te m u b o m b a rd o w a n ia w lo cie
k o sz ą c y m , a m ia n o w ic ie d o s p ła s z c z e n ia n ie m a l z u p e łn ie p o
z io m eg o p o c z ą tk o w e g o to r u b o m b y , k tó re , j a k tw ie rd z o n o ,
m o że s p o w o d o w a ć ła tw o z a tr z y m a n ie b o m b y p rz e d celem p rz e z
p rz e s z k o d y p io n o w e. T a w łaśc iw o ść, u w a ż a n a p o p rz e d n io za
cech ę w y b itn ie u je m n ą , n a b ie r a w ś w ie tle o s ta tn ic h d o ś w ia d czeń w p ro s t p rz e c iw n e g o c h a r a k te r u , p r z e k r e ś la ją c za je d n y m z a m a c h e m z n a c z e n ie ty c h w s z y s tk ic h p rz y c z y n , k t ó r e p o w o d o w a ły b łę d y w d o n o śn o śc i, w w y p a d k u k ie d y m a m y d o czy n ie n ia z c e la m i ro z c ią g n ię ty m i w k ie r u n k u p io n o w y m , j a k h a p r z y k ła d d u że b u d y n k i, h a n g a r y , o k r ę ty itd . P ła s k o ś ć to r u b o m b y w s to s u n k u do w s z y s tk ic h ce ló w teg o r o d z a ju n a b ie rz e
■ rozstrzygającego z n a c z e n ia , u s u w a ją c s p ra w ę d o n o ś n o ś c i n a d a ls z y p la n , a b o m b a rd o w a n ie z lo tu k o sz ą c e g o w ty c h w a r u n k a c h n a b ie r a n ie sły c h a n e j w p r o s t d o k ła d n o śc i, d a ją c n ie m a l s tu p r o c e n to w ą p e w n o ść tr a f ie n ia celu, je ś li ty lk o b o m b a zo
s ta n ie z r z u c o n a z w y so k o śc i m n ie js z e j n iż w y so k o ść celu i w g ra n ic a c h m a k s y m a ln e j d o n o śn o ści.
D o lep szeg o u w y p u k le n ia teg o z a g a d n ie n ia p o słu ż y p o n iż sz a ta b e lk a , p o d a ją c a o b n iż a n ie się to r u b o m b y p r z y sz y b k o śc ia c h s a m o lo tu 360 i 540 k m /g o d z . i o d leg ło ściac h 100. 200 i 300 m .
O d le g ło ś ć b o m b a r d o w a n i a
O b n i ż a n i e s i ę t o r u b o m b y w m e t r a c h o d p o w i a d a j ą c e s z y b k o ś c i s a m o lo tu :
360 k m /g o d z . 540 k m /g o d z .
100 m 5 m 2,2 m
200 m 20 m 9 m
300 m 45 m 20 m
U w a g a . L ic z b y są z a o k rą g lo n e . P rz y śp ie sz e n ie ziem sk ie p r z y ję to ja k o ró w n e 10 m /se k .
O p ie ra ją c się n a p rz y to c z o n y c h lic z b a c h m o ż e m y s tw ie r dzić, że s a m o lo t le c ą c y n a w y so k o śd i d a c h u h a n g a r u z sz y b k o śc ią 540 k m /g o d z . m o że z ró w n y m p o w o d z e n ie m z rz u c ić b o m b ę w o d leg ło ści 100 ja k i 250 m o d h a n g a r u , b ę d ą c p e w n y m , że cel, k t ó r y s ta n o w i fa s a d a , z o s ta n ie o sią g n ię ty . C e lu ją c n a to m ia s t n a d a c h h a n g a r u m o ż e b y ć w ró w n y m s to p n iu p e w n y sp u d ło w a n ia . W ty c h w a r u n k a c h o d p a d a p o n a d to k o n ie c z no ść d o k ła d n e g o w y ró w n a n ia p o d łu ż n e g o s a m o lo tu o ra z u w z g lę d n ie n ia k ą t a s p a d k u te re n u .
D a n e te p o z w a la ją n a s k o n k re ty z o w a n ie d ru g ie g o z k olei
w n io sk u , a m ia n o w ic ie :
2. Bom bardow anie w locie poziomym koszącym celów rozciągniętych pionowo daje najlepsze w yniki dzięki ogrom nej dokładności pod względem kierunku bom bardow ania i usunię
ciu konieczności uw zględniania popraw ek donośności, w ypły
w ających z oceny szybkości sam olotu. Bom bardowanie to jed
nak trzeba wykonywać z wysokości nie przekraczającej wy
sokości celu.
P r z y o m a w ia n iu ty c h w s z y s tk ic h w y p a d k ó w p o m in ę liśm y je d e n czynnlik o d u ż y m z n a c z e n iu — k ie ru n e k i siłę w ia tr u , k t ó r y tr z e b a b e z w z g lę d n ie b r a ć p o d u w a g ę, gd y ż w y w ie ra on, j a k to z o b a c z y m y d a le j, b a r d z o z n a c z n y w y p ły w n a celn o ść b o m b a r d o w a n ia .
Ze w z g lę d u je d n a k n a c a ły sz e re g w s p ó ln y c h z ja w is k w y s tę p u ją c y c h z a ró w n o wr czasie b o m b a rd o w a n ia w lo cie k o s z ą c y m p o z io m y m j a k w locie p o z io m y m w z n o sz ą c y m się o ra z w cz asie n u rk o w a n ia , p o z o s ta w ia m d o k ła d n ie js z e o m ó w ien ie ich n a z a k o ń c z e n ie teg o d ziału .
b. Bom bardow anie w locie koszącym wznoszącym się.
S y ste m te n s ta n o w i z u p e łn ie n o w y s to p ie ń ro z w o ju b o m b a r d o w a n ia w lo cie k o s z ą c y m 'i o p ie ra się n a b a r d z o c ie k a w y c h z ja w is k a c h p o w s ta ją c y c h p r z y z a d a rc iu s a m o lo tu p o d p e w n y m k ą te m w c h w ili w y rz u c e n ia b o m b y .
M ó w iliśm y ju ż p o p rz e d n io , że n ie z n a c z n y n a w e t b łą d w w y ró w n a n iu p o d łu ż n y m s a m o lo tu p o w o d u je d u że o d ch y le n ie w d o n o śn o śc i, p r z y cz y m d ro g a o d b y ta p rz e z b o m b ę w z r a s ta w m ia r ę z w ię k sz a n ia się k ą t a z a d a r c ia s a m o lo tu . M a
m y tu d o c z y n ie n ia z ty m s a m y m z ja w is k ie m , k tó r e z a c h o d z i
p r z y re g u lo w a n iu d o n o śn o śc i o g n ia b r o n i o k o p o w e j p rz e z n a
d a w a n ie o d p o w ie d n ie g o k ą ta n a c h y le n ia lu fie. W ie lk o ś ć d ro g i
p rz e b y te j p rz e z b o m b y w y rz u c o n e p o d r o z m a ity m i k ą ta m i
p rz e d s ta w ia p o n iż s z a ta b e lk a , p rz y cz y m w y s o k o śc i b o m b a r
d o w a n ia nie b r a n o tu zu p e łn ie p o d u w a g ę , g d y ż m a o n a z n a
czen ie je d y n ie p r z y b a r d z o m a ły c h k ą ta c h w z n o sz e n ia się,
a p r z y k ą ta c h p o w y ż ej 1° ż a d n e g o ju ż w p ły w u n a d o n o śn o ść
n ie w y w ie ra ( ro z u m ie się sa m o p rz e z się, że je s t tu sta le m o w a
o w y s o k o śc ia c h z a w a r ty c h w ra m a c h lo tu k o s z ą c e g o ).
857
K ą t w z n o s z e n i a s ię
D o n o ś n o ś ć b o m b a r d o w a n i a p r z y s z y b k o ś c i s a m o lo t u
360 k m /g o d z . 540 k m /g o d z .
5° 180 m 400 m
10° 350 m 780 m
15° 510 m 1.150 m
35° 960 m 2.160 m
40" 1.005 m 2.260 m
45° 1.020 m 2 .290 m
Ja k ie ż m o ż e m y w y c ią g n ą ć w n io s k i a n a liz u ją c tc z e s ta w io n e p o w y ż e j lic z b y ?
N a p ie rw s z y r z u t o k a w iidzim y, że ro z p ię to ść m ię d z y o d le g ło śc ia m i p rz e b y ty m i p rz e z b o m b ę p r z y r o z m a ity c h k ą ta c h u s ta w ie n ia s a m o lo tu w s to s u n k u do p ła s z c z y z n y p o z io m e j n ie je s t s ta ła . J e s t o n a z n a c z n ie w ię k s z a p r z y k ą ta c h m a ły c h n iż d u ż y c h . N a p r z y k ła d b łą d s p o w o d o w a n y o d c h y le n ie m o 5°
p r z y k ą c ie w y n o sz e n ia z b liż o n y m do 5° i sz y b k o śc i s a m o lo tu 540 k m /g o d z . p o c ią g n ie z a so b ą u c h y le n ie w d o n o ś n o śc i w p rz y b liż e n iu o 380 m , p r z y o d leg ło ści b o m b a rd o w a n ia o k o ło 800 m , cz y li 4 7 ,2 % , jpodczas g d y ta k i s a m b łą d , ale p o p e łn io n y p rz y k ą c ie w z n o sz e n ia się z b liż o n y m do 45° d a wT w y n ik u ty lk o u c h y le n ie 30 m n a o d leg ło ść b o m b a rd o w a n ia 2.300 m czyli 1,3%.
3. Bom bardow anie w locie koszącym celów poziomych o niewielkich w ym iarach należy wykonywać na m aksym alną donośność przy dużych kątach w znoszenia się zbliżonych do 40 — 45°.
S to s u ją c tę m e to d ę b o m b a r d o w a n ia u z y s k u je m y w iele c z y n n ik ó w d o d a tn ic h o d u ż y m z n a c z e n iu z a ró w n o te c h n ic z n y m j a k i ta k ty c z n y m , a m ia n o w ic ie :
a ) o g ra n ic z e n ie 'ilości m o ż liw y cii b łę d ó w w p ły w a ją c y c h n a c e ln o ść b o m b a rd o w a n ia a w y n ik a ją c y c h z tru d n o ś c i oce
n y d a n y c h lo tu w c h w ili w y rz u c e n ia b o m b y je d y n ie do b łę d u o ce n y sz y b k o śc i ( c a łk o w ite u su n ię c ie w p ły w u w y so k o śc i b o m b a r d o w a n ia ).
b ) Z m n ie jsz e n ie d o m in im u m u c h y le ń d o n o śn o ś c i sp o w o d o
w a n y c h n a d a n ie m b łę d n e g o k ą ta w z n o sz e n ia się u ch y lę-
n ia p o w s ta łe w ta k ic h w a r u n k a c h z m iesz czą się n ie m a l z a w sz e w r a m a c h celu, n a w e t o n ie w ie lk ie j s to s u n k o w o p o w ie rz c h n i.
c,) M ożliw ość w y rz u c e n ia b o m b y w d o ść z n a c z n e j o d leg ło ści od ce lu z m n ie js z y w z n a c z n y m s to p n iu z a g ro ż e n ie s a m o lo tu ze s tr o n y o g n io w y c h ś ro d k ó w n a z ie m n y c h o b ro n y p rz e c iw lo tn ic z e j .
Z ro z u m ia łe je st, że s y s te m b o m b a rd o w a n ia w lo cie k o s z ą c y m w z n o sz ą c y m się, j a k z r e s z tą k a ż d y in n y , m a po z a c e c h a m i d o d a tn im i rów niież i u je m n e , a n a jw a ż n ie js z e z n ic h są:
a ) K o n ie c z n o ść z g r a n ia się w b a r d z o w y s o k im s to p n iu z a ło g i — p ilo ta i b o m b a r d ie r a d la u m o ż liw ie n ia j a k n a j d o k ła d n ie jsz e g o w y rz u c e n ia b o m b y w ch w ili, g d y s a m o lo t z n a jd z ie się w o d p o w ie d n ie j o d leg ło ści od p rz e d m io tu , n a k t ó r y m a n a p a ść , i u z y s k a o d p o w ie d n i k ą t w z n o sz e n ia się.
b ) K o n ie c z n o ść z a s to s o w a n ia u m y ś ln y c h p r z y r z ą d ó w p o k ła d o w y c h o d u ż e j czułości, p o z w a la ją c y c h n a s z y b k ą i d o k ła d n ą o cen ę k ą t a w z n o sz e n ia się. M o żn a tu z a s to s o w a ć je d y n ie p r z y r z ą d o d z ia ła n iu o p a r ty m n a z a s a d z ie ż y r o s k o p u , w y łą c z a ją c y w s z e lk ą z w ło k ę w e w s k a z a n ia c h (c o ś w r o d z a ju ż y ro sk o p o w e g o w s k a ź n ik a k u r s u , ty lk o o in n ej p ła sz c z y ź n ie d z ia ła n ia ).
U s ta le n ie sa m e j c h w ili w y rz u c e n ia b o m b y p o d w z g lę d e m o d le g ło śc i o d celu je s t z n a c z n ie ła tw ie js z e , g d y ż z a ło g a m o ż e ju ż z g ó r y o k re ś lić n a p o d s ta w ie d o k ła d n e g o p rz e s tu d io w a n ia m a p o d u ż e j p o d z ia łc e lin ie lu b p u n k ty o rie n ta c y jn e , ro z m ie s z czo n e w o d leg ło ści o k o ło 2 k m od celu, k t ó r y m i b ę d z ie się p o s łu g iw a ł w czasie b o m b a r d o w a n ia ja k o m ie r n ik a m i odle- głośdi.
W y b r a n ie ta k ic h p u n k tó w je d n a k m o ż e b y ć w w ie lu w y p a d k a c h o g ra n ic z o n e m ie js c o w y m i w a r u n k a m i te re n o w y m i i n a s u w a ć d u że tru d n o ś c i. Z p o m o c ą b o m b a rd ie ro w i p rz y c h o d zi tu m o ż n o ść re g u lo w a n ia d o n o ś n o ś c i p rz e z o d p o w ie d n ie d o b ra n ie -szybkości s a m o lo tu , a m ia n o w ic ie p rz e z o g ra n ic z e n ie je j lu b z w ię k sz e n ie aż d o u z y s k a n ia m a k s y m a ln e j d o n o śn o śc i o d p o w ia d a ją c e j o b ra n e m u celowii. W te n sp o só b je d e n p u n k t lu b lin ia o rie n ta c y jn a w y s ta r c z y w z u p e łn o śc i d la celó w z n a j
d u ją c y c h się w d o ść o b sz e rn e j s tre fie .
T a k i sp o só b b o m b a r d o w a n ia n a p o d s ta w ie o k re ś lo n y c h z g ó r y g r a n ic lu b p rz e d m io tó w te re n o w y c h m a ta k ż e tę za le tę, że u m o ż liw ia s to s u n k o w o d o k ła d n e tra f ie n ie celu o sło n ięteg o z a s ło n a m i d y m n y m i lu b g in ą c e g o w c h a o sie o ta c z a ją c y c h go in n y c h b u d o w li i tru d n e g o w s k u te k teg o do o d s z u k a n ia w c ią gu b a r d z o o g ra n ic z o n e g o cz asu , ja k im d y s p o n u je b o m b a r d ie r w chwiili n a lo tu .
D o ty c h c z a s o m ó w iliś m y je d y n ie s p ra w ę b o m b a rd o w a n ia w locie k o s z ą c y m w z n o sz ą c y m się p o d w z g lę d e m d o k ła d n o ś c i w d o n o śn o śc i. O becnie p rz e jd z ie m y do z a g a d n ie n ia d ru g ie g o
— d o k ła d n o ś c i k ie ru n k u .
W z r o s t w a rto ś d i u c h y le ń je s t tu z u p e łn ie z r o z u m ia ły ze w z g lę d u n a z n a c z n ie w ięk sz e odleg ło ści, z ja k ic h w y k o n u je m y b o m b a rd o w a n ie , i k ie d y w y n o s iły p r z y b łęd zie w k ie r u n k u o 1° w lo c ie pozliom ym 5 m p r z y odleg ło ści b o m b a rd o w a n ia ró w n e j 300 m , to o b e c n ie w z r a s ta ją d o 40 m p r z y o dleg ło ści 2.000 ni. J a k w ięc w id z im y , w a r to ś ć k ą to w a p o z o s ta je n ie m a l b ez z m ia n y (1 7 ty się c z n y c h w p ie rw s z y m i 20 ty s ię c z n y c h w d r u g im w y p a d k u ) , je d n a k w w y n ik u k o ń c o w y m w y w ie ra to d u ż y w p ły w n a d o k ła d n o ś ć b o m b a rd o w a n ia i z m u s z a d o z a k re ś le n ia p e w n y c h g r a n ic d la w y m ia ró w celu, p o n iż e j k tó r y c h p ra w d o p o d o b ie ń s tw o tr a f ie n ia s ta je się p ro b le m a ty c z n y m .
U o g ó ln ia ją c m o ż e m y p o w ied z ie ć, że:
4. B om bardow anie w locie koszącym wznoszącym się na m aksym alną donośność może być skuteczne, jeśli w ym iary celu podłużny i poprzeczny nie są mniejsze od 50 m.
W s z y s tk ie p o p rz e d n ie ro z w a ż a n ia n a d d o k ła d n o ś c ią b o m b a r d o w a n ia w lo cie k o sz ą c y m , z a ró w n o p o d w z g lę d e m k ie ru n k u ja k i d o k ła d n o śc i, o p ie ra ły się n a z a ło ż e n iu , że z a ło g a z n a sz y b k o ść s a m o lo tu w s to s u n k u d o ziem i, g d y ż ty lk o ta sz y b k o ść , ja k ró w n ie ż i k ie ru n e k lo tu s a m o lo tu d o ziem i, a n ie je g o k u rs , ro z s tr z y g a ją o d ro d z e , k t ó r ą o d b ęd z ie b o m b a .
S iła i k ie r u n e k w ia tr u sp y c h a ją c e g o sa m o lo t z w y ty c z o n ej d ro g i p rz e k a ż ą te n r u c h b o m b ie i s p o w o d u ją z n a c z n e jej u c h y le n ie o d p rz e w id y w a n e g o to ru . N ie w y w rą w p ra w d z ie w ięk sz eg o w p ły w u p r z y b o m b a rd o w a n iu celó w p io n o w y c h z n ie z n a c z n y c h o d leg ło ści p r z y k ie r u n k u w i a tr u ró w n o le g ły m d o k ie r u n k u lo tu , ale o d b ija się to b a r d z o w y ra ź n ie n a w y n i
k a c h b o m b a rd o w a n ia w locie w z n o sz ą c y m się w p o b liż u g r a
n ic m a k s y m a ln e j d o n o śn o śc i.
N a jb a rd z ie j z n a m ie n n y w p ły w w y w ie ra w i a t r w ie ją c y z k ie ru n k ó w s k o ś n y c h lu b p r o s to p a d ły c h d o k ie r u n k u b o m b a rd o w a n ia , p o w o d u ją c d u ż e u c h y le n ia b o cz n e, z n a c z n ie w ię k sze od u c h y le ń w d o n o śn o śc i sp o w o d o w a n y c h w ia tr e m r ó w n o le g ły m . Z ja w isk o to w y s tę p u je z u p e łn ie w y ra ź n ie n a w e t p r z y b o m b a rd o w a n iu n a m in im a ln e od leg ło ści. T a k n a p r z y k ła d u c h y le n ie n a d o n o ś n o ś ć p r z y w ie trz e ró w n o le g ły m o s z y b k o śc i 15 m /se k . w y n ie sie 3 m p r z y b o m b a rd o w a n iu n a o d le
g ło ść 200 m , a u c h y le n ie w k ie r u n k u p r z y w ie trz e o tej s a m e j sile, lecz w ie ją c y m z b o k u w y n ie sie aż 20 m .
W p ły w te n w z r a s ta w z n a c z n y m s to p n iu p r z y b o m b a r d o w a n iu w lo cie w z n o sz ą c y m się. P r z y sile w ia tr u p o d a n e j p o p rz e d n io i k ie r u n k u 45° w s to s u n k u do k ie r u n k u b o m b a rd o w a n ia b łą d w o cenie siły w ia t r u o 20% s p o w o d u je u c h y le n ie o 70 m p r z y o d leg ło ści 2.300 m .
O k o liczn o śc i te w s k a z u ją z u p e łn ie w y ra ź n ie , że p rz y b o m b a r d o w a n iu w lo cie k o s z ą c y m k o n ie c z n e je s t ró w n ie ż u w z g lę d n ie n ie w i a tr u i w p ro w a d z e n ie c h o c ia ż b y s u m a ry c z n e j p o p r a w ki.
C ała tr u d n o ś ć p o le g a tu n a o g ro m n y m o g ra n ic z e n iu c z a su, ja k im d y s p o n u je b o m b a r d ie r w n a lo c ie k o s z ą c y m , u n ie m o ż liw ia j ą c y m d o k o n a n ie ja k ic h k o lw ie k , n a w e t n a jp r o s ts z y c h p o m ia r ó w i o b liczeń , o ra z n a b r a k u o d p o w ie d n ic h p rz y rz ą d ó w p o k ła d o w y c h d o k ła d n ie z a z n a c z a ją c y c h sz y b k o ść w ła s n ą s a m o lo tu .
Z p o m o c ą b o m b a rd ie ro w i je d n a k p rz y jd z ie w w ielu w y p a d k a c h te re n , d o s ta r c z a ją c m u p u n k tó w z a c z e p ie n ia i w s k a z a ń k ie ru n k o w y c h , p o d o b n ie j a k p o p rz e d n io d o s ta rc z a ł m u p o d s ta w d o o k re ś le n ia c h w ili w y rz u c e n ia b o m b y , z tą je d y n ie ró ż n ic ą , że te ra z b ę d z ie m y s z u k a li w te re n ie ju ż n ie g ra n ic o k re ś la ją c y c h o dległość, a le liinij p ro w a d z ą c y c h w k ie r u n k u celu.
P ro w a d z e n ie s a m o lo tu ściśle w z d łu ż ta k ic h lin ij p o z w o li n a c a łk o w ite u s u n ię c ie u c h y le ń w k ie r u n k u sp o w o d o w a n y c h p rz e z w i a t r z d o k ła d n o ś c ią d u żo w ię k s z ą niż ta , j a k ą b y m o ż n a o s ią g n ą ć p o m ia ra m i.
T a k im i lin ia m i o rie n ta c y jn y m i m o g ą b y ć n a p r z y k ła d to r
k o le jo w y b ie g n ą c y p r o s to n a w ię k sz e j p r z e s tr z e n i w s to s u n k u
do w e jś c ia do tu n e lu , k a n a ł w s to s u n k u do ślu z y i t. d. N ie m a
tu z re s z tą n a w e t p o trz e b y lin ii ciąg łe j, b ie g n ą c e j aż d o sam eg o
celu, w y s ta r c z y p e w ie n je j o d cin ek , ja k o p o d s ta w a k ie r u n k o w a.
T e n ro d z a j b o m b a rd o w a n ia w y m a g a d o k ła d n e g o p rz y g o to w a n ia się z a ło g i p rz e d s ta r te m , p o le g a ją c e g o n a d o k ła d n y m p rz e s tu d io w a n iu m a p y o dłużej p o d z ia ło e i w y b r a n iu o ra z z a z n a c z e n iu ty c h w s z y s tk ic h p rz e d m io tó w te re n o w y c h , k tó r e m o g ą p o słu ż y ć do u ła tw ie n ia w y k o n a n ia z a d a n ia .
R e a s u m u ją c w sz y stk o , c o ś m y p o w ie d z ie li z a ró w n o o b o m b a r d o w a n iu w lo cie k o s z ą c y m p o z io m y m , ja k i w z n o sz ą c y m się, m o ż e m y s k o n k re ty z o w a ć n a s tę p u ją c e w n io s k i k o ń c o w e : 5. a ) P rz e c iw k o celo m p io n o w y m n a js k u te c z n ie js z e je s t b o m
b a r d o w a n ie w lo cie k o sz ą c y m p o z io m y m , p r z y czym w m ia rę m o ż n o śc i b o m b a rd o w a n ia t e n a le ż y w y k o n y w a ć w ło żu w ia tr u lu b ma p o d s ta w ie lin ij te re n o w y c h w y ty c z a ją c y c h k ie ru n e k do celu.
b ) B o m b a rd o w a n ia w lo cie k o sz ą c y m p o z io m y m celów o n ie w ie lk ic h w y m ia ra c h i ro z ło ż o n y c h p o z io m o w te r e n ie n a le ż y z a n ie c h a ć ze w z g lę d u n a d u że u c h y le n ia w donośniości n ie z a le ż n e od w ia tr u i n ie m o ż liw e do u s u n ię c ia .
c ) B o m b a rd o w a n ie w locie k o sz ą c y m w z n o sz ą c y m się p o z w a la n a u su n ię c ie u c h y le ń d o n o śn o śc i s p o w o d o w a n y c h z łą o c e n ą w y so k o śc i lo tu i z m n ie js z a z n a c z n ie u c h y le n ia p o w sta łe w s k u te k b łęd n eg o k ą ta w z n o sz e n ia n a d a n e g o sa m o lo to w i. J e d n a k ze w z g lę d u n a z w ię k s z o n ą odleg ło ść b o m b a rd o w a n ia d a je pole do p o w s ta n ia d u ż y c h u c h y le ń w k ie ru n k u , s p o w o d o w a n y c h p rz ez w ia tr, p rz y b r a k u o d p o w ie d n ic h lin ij za cze p ie n ia.
d ) W o b u w y p a d k a c h b o m b a rd o w a n ie w locie k o sz ą c y m j e s t w y s ta r c z a ją c o s k u te c z n e , je śli cele s ą z n a c z n ie r o z c ią g n ię te w je d n y m k ie r u n k u a n a lo t w y k o n y w a n y w z d łu ż n a jw ię k sz e g o w y m ia ru celu.
c. B o m b a rd o w a n ie w czasie n u rk o w a n ia .
Ze w z g lę d u n a to, że is to ta b o m b a rd o w a n ia w czasie n u r
k o w a n ia je s t ju ż o d w ielu la t p o w s z e c h n ie z n a n a , p o p rz e s ta ję
tu n a b a r d z o k r ó tk i m stre s z c z e n iu je j z a le t i w a d , z a tr z y m u
ją c się o b sz e rn ie j je d y n ie n a d s p ra w ą u tr z y m a n ia k ie r u n k u
1 u su n ię c ia u c h y le ń sp o w o d o w a n y c h p rz e z w ia tr.
Z a n a jw ię k s z ą z a le tę te j m e to d y u z n a n o p o w sz e c h n ie o k o liczn o ść, że s a m o lo t n u r k u j ą c y p io n o w o n a d celem i w y rz u c a ją c y w ty c h w a r u n k a c h b o m b ę m o ż e b y ć n ie m a l w s tu p ro c e n ta c h pewllcn, że cel o siąg n ie, gdyż możliwe uchylenia mogą pow stać jedynie w skutek rozrzutu, k t ó r y m o ż n a z m n ie jsz y ć p rz e z z n iż e n ie w y so k o ś c i b o m b a rd o w a n ia aż do g ra n ic , od k tó r y c h z a le ż y b e z p ie c z n e w y p ro w a d z e n ie s a m o lo tu z lo tu n u r k o w eg o .
W ie lk o ś ć u c h y le ń od celu s p o w o d o w a n y c h b łę d a m i w p io n o w y m u s ta w e n iu s a m o lo tu je s t s to s u n k o w o n ie z n a c z n a i p r z e d s ta w ia się j a k p o n iż e j:
B o m b a 50 kg.
W y s o k o ś ć b o m b a rd o w a n ia 1.000 m . S z y b k o ść s a m o lo tu 360 k m /g o d z . 862
O d c h y l e n i e s a m o lo t u o d p i o n u w s t o p n i a c h
U c h y l e n i e h o m h y o d c e l u w m e t r a c h
0°
—5° 30 m
10,J 65 m
15° 100
iiiJ a k w y k a z a ły p rz e p ro w a d z o n e d o ś w ia d c z e n ia , ś re d n io w y sz k o lo n y p ilo t n ie u c h y la się o d p io n u w ięcej n iż o 15°, a za b łą d p rz e c ię tn y z d u ż y m p ra w d o p o d o b ie ń s tw e m m o ż n a p r z y ją ć 5°, u z y s k a n e w ię c w te n sp o só b w y n ik i n a w e t p rz y n ie z n a c z n y c h s to s u n k o w o w y m ia r a c h celu p o w in n y b y b y ć z a d o w a la ją c e .
J a k o c e ch y u je m n e p o d k re ś la się tu k o n ie c z n o ść b u d o w y s a m o lo tó w szc zeg ó ln ie p rz y s to s o w a n y c h do ta k ic h lo tó w ze w z g lę d u n a n a d m ie r n e w y siłk i, ja k im są one p o d d a w a n e , o ra z m in im a ln y ła d u n e k u ż y te c z n y , g d y ż za je d n y m n a lo te m m o ż n a z rz u c ić ty lk o je d n ą b o m b ę.
R z u c a się tu b a r d z o w yrażnlie w oczy, ta k s a m o z re s z tą
j a k to b y ło ju ż p o p rz e d n io p r z y o m a w ia n iu b o m b a rd o w a n ia
w lo cie k o sz ą c y m , z u p e łn e p o m in ię c ie z ja w is k w y w o ła n y c h
p rz e z w ia tr . Je ż e li p rz y jm ie m y ja k o p o d s ta w ę ro z w a ż a ń z a s a
dę, że w c h w ili w y rz u c e n ia b o m b y sa m o lo t z n a jd u je się p io n o -
w o n a d oelem i je s t u s ta w io n y p o d k ą te m 90° w s to s u n k u do p o z io m u , to p r z y w y so k o ś c i b o m b a rd o w a n ia w y n o sz ą c e j 1.000 m i w ie trz e o sz y b k o ś c i 15 m /s e k . b o m b a u c h y li się od c e lu w cz asie sw eg o u p a d k u p o d w p ły w e m w i a tr u o 15 m X 8 se k = 110 m (c z a s u p a d k u b o m b y z n a c z n ie k ró ts z y od n o r- f m a ln e g o ze w z g lę d u n a s u m o w a n ie się p rz y ś p ie s z e n ia zie m sk ie g o i sz y b k o śc i s a m o lo tu 360 k m /g o d z ., cz y li 100 m /s e k .) . yy W m ia r ę w z r o s tu w y s o k o ś c i b ę d ą w z r a s ta ły ró w n ie ż w a rto ś c i ^ ; <
ty c h u c h y le ń , a d o d a n ie ic h do u c h y le ń p o w s ta ły c h w sk u te k : b łę d ó w w p io n o w y m u s ta w ie n iu s a m o lo tu o ra z w s k u te k ro z r z u tu u s u n ą n ie m a l z u p e łn ie ta k p o d k re ś la n ą d o k ła d n o ś ć b o m -, b a rd o w a n lia w lo cie n u rk o w y m .
P o m ia r je d n a k s z y b k o śc i i k ie r u n k u w ia t r u w ty c h w a r u n k a c h je s t ró w n ie n ie m o ż liw y j a k w lo c ie k o s z ą c y m i d la te g o trz e b a się tu u c ie c z n o w u d o p o m o c n ic z y c h p u n k tó w za c z e p ie n ia , ja k ic h m o g ą d o s ta rc z y ć b o m b a rd ie ro w i p rz e d m io ty te re n o w e . R ó ż n ic a w ic h d o b o rz e b ę d z ie p o le g a ła n a ty m , że o b ec n ie b ę d z ie m y s z u k a li lin ij o r ie n ta c y jn y c h p io n o w y c h , k tó r y c h je s t w p ra w d z ie m n ie js z a , ale w k a ż d y m ra z ie w y s t a r c z a ją c a ilość. T e c h n ik a lo tu w ięc s p ro w a d z i się do u tr z y m a n ia s a m o lo tu w ta k ie j p o z y c ji, a b y p rz e z o k re s k ilk u s e k u n d z n a j
d o w a ł się s ta le w p rz e d łu ż e n iu p io n o w y m k o m in a fa b ry c z n e go lu b w ież y s ta c ji ra d io w e j, m ie sz c z ą c y c h się o b o k celu. N ie je s t to o w iele tr u d n ie js z e od lo tu n a p rz y k ła d , w z d łu ż lin ii k o le jo w e j p rz y b o c z n y m w ie trz e , a z a p e w n i z a to w zu p e łn o śc i p ra w id ło w e n a k ie r o w a n ie b o m b y z u w z g lę d n ie n ie m siły i k ie r u n k u w ia tr u .
Je ż e li k ą t b o m b a rd o w a n ia w locie n u rk o w y m je s t m n ie j
sz y od 90° i z a m y k a się w g ra n ic a c h 70 — 45°, ja k o p u n k ty
o r ie n ta c y jn e d o u tr z y m a n ia k ie r u n k u n ie z a le ż n ie od p a n u j ą
ceg o w ia t r u m o g ą p o s łu ż y ć p u n k ty o ro z m a ity m w y n ie s ie n iu
p o n a d p o z io m , a ro z ło ż o n e w p rz e d łu ż e n iu celu. T a k n a p r z y
k ła d p r z y b o m b a rd o w a n iu m o s tu w isz ą c e g o b o m b a r d ie r w y
b ie r a ja k o p u n k t z a c z e p ie n ia p o d s ta w ę je d n e g o z fila r ó w m o
s tu w id z ia n ą p rz e z sz c z y t d ru g ie g o fila ru . U tr z y m u ją c s a m o
lo t ściśle w p rz e d łu ż e n iu te j lin ii m o ż e b y ć n ie m a l p ew ie n , że
b o m b a u p a d n ie n a m o s t. P r z y b o m b a rd o w a n iu b u d y n k ó w s t o
ją c y c h s a m o tn ie m o ż n a się p o s łu g iw a ć ja k o p u n k ta m i p o d s ta
w o w y m i lin ii c e lo w a n ia sz c z y te m b u d y n k u i o d p o w ie d n io w y
b r a n y m p rz e d m io te m n a p o w ie rz c h n i ziem i, w id z ia n y m p rz e z
te n szczy t. W p e w n y c h w y p a d k a c h ja k o te n d r u g i p u n k t z a c z e p ie n ia m o ż e słu ż y ć p o p r o s tu cień r z u c a n y p rz e z b u d y n e k
— cel.
W ty c h w a r u n k a c h m o ż e p o w s ta ć je d y n ie u c h y le n ie w d o n o śn o śc i sp o w o d o w a n e z m ia n ą sz y b k o śc i s a m o lo tu p o d w p ły w e m w ia tr u , je d n a k u c h y le n ia te m a le ją g w a łto w n ie w m ia r ę w z ro s tu k ą t a n u rk o w a n ia , a n u r k o w a n ie ściśle w p rz e d łu ż e n iu lin ii p io n o w e j celu u s u w a ju ż c a łk o w ic ie s k u te k sz y b k o śc i i k ie r u n k u w ia tr u .
d. Bom bardow anie celów pow ietrznych.
Z w a lc z a n ie lo tn ic tw a n ie p rz y ja c ie ls k ie g o p rz e z b o m b a r d o w a n ie z sa m o lo tó w le c ą c y c h w y ż ej s ta n o w i b a r d z o c ie k a w e z a g a d n ie n ie i n a s u w a w iele m o ż liw o śc i p ra k ty c z n y c h . W p o ró w n a n iu z z a g a d n ie n ia m i o m ó w io n y m i p o p rz e d n io w eszło ono n a p o rz ą d e k d z ie n n y sto s u n k o w o n ie d a w n o i n ie d o c z e k a ło się je szc ze o sta te c z n e g o u rz e c z y w is tn ie n ia n a w ię k s z ą s k a lę. M im o to je d n a k p ra c e d o św ia d c z a ln e p ro w a d z o n e w ty m k ie r u n k u d o s ta rc z y ły m a te r ia łó w d o s ta te c z n ie o b s z e rn y c h d la u ro b ie n ia p o g lą d u n a s k u te c z n o ś ć teg o n o w e g o s p o s o b u w a lk i.
G en ezy je g o n a le ż y się d o s z u k iw a ć w s ta le w z r a s ta ją c e j
sz y b k o śc i sa m o lo tó w , z a ró w n o b o m b a r d u ją c y c h j a k i m y śliw
sk ic h , w s k u te k czego czas, w k t ó r y m n a p a d a ją c y m y śliw ie c
m o ż e p ro w a d z ić s k u te c z n y o g ień d o celu, s ta je się c o ra z b a r
dziej o g ra n ic z o n y i w w a r u n k a c h o b e c n y c h n ie p r z e k r a c z a
1,5 sek . P o n a d to s p rz ę t i p e rs o n e l p r a c u j ą w p o b liż u g ra n ic
w y trz y m a ło śc i, c o p o w o d u je n a d m ie r n e zu ż y c ie i w y c z e rp a n ie .
P o z a w z ro s te m sz y b k o śc i w z r a s ta ró w n ie ż i p u ła p , n a k tó r y m
b ę d ą się o d b y w a ły p rz y s z łe s ta r c ia p o w ie trz n e , a a r ty l e r i a
p rz e c iw lo tn ic z a m im o sw o ic h p o s tę p ó w n ie m o ż e s p r o s ta ć s t a
w ia n y m je j z a d a n io m n a t a k z n a c z n e j w y so k o śc i. R o z w ią z a n ie
teg o z a g a d n ie n ia n a s u n ę ła a n a lo g ia ze z w a lc z a n ie m ło d z i p o d
w o d n y c h za p o m o c ą g r a n a tó w g łę b in o w y c h . P o s ta n o w io n o
s tw o rz y ć p o d o b n e p o la m in o w e , a le w p o w ie trz u , p rz e z co
u z y s k a n o p rz e d łu ż e n ie cz asu w a lk i ( s a m o lo t cel i s a m o lo t
strz e le c lecą z tą s a m ą sz y b k o śc ią i w ty m s a m y m k i e r u n k u )
o ra z p o d n ie sio n o sk u te c z n o ś ć n a p a d u , g d y ż p rz e z z a s to s o w a
n ie b o m b w y b u c h o w y c h z z a p a ln ik a m i re g u lo w a n y m i n a czas
s ta ły się g ro ź n y m i d la p rz e c iw n ik a p o c is k i n ie ty lk o tr a f ia -
ją c e b e z p o ś re d n io w cel, ale ró w n ie ż i w y b u c h a ją c e w je g o p o b liżu .
M yśl s tw o rz e n ia s a m o lo tu -g re n a d ie ra d o c z e k a ła się w k r ó tc e u r z e c z y w is tn ie n ia p o d p o s ta c ią s a m o lo tu F ia t C. R.-33 w e W ło sz e c h , u z b r o jo n e g o w d w a n a ś c ie m a ły c h to rp e d p o w ie trz n y c h , a o b ec n ie w S ta n a c h Z je d n o c z o n y c h je s t w to k u b u d o w y n o w y s a m o lo t - g r e n a d ie r B oeing.
W re sz d ie o s ta tn i, ale n ie m n ie j w a ż n y o d p o p rz e d n ic h f a k t, p rz e m a w ia ją c y za d o k tr y n ą b o m b a r d o w a n ia ce ló w p o w ie trz n y c h . M ia n o w ic ie p o m im o ciąg łe g o d o s k o n a le n ia u z b r o je n ia o b ro n n e g o s a m o lo tu is tn ie je ciąg le o iab y p u n k t w je g o sy s te m ie o g n ia — z e n it. W s k u te k teg o s a m o lo t z n a jd u ją c y się n ie m a l p r o s to p a d le n a d n ie p rz y ja c ie le m m a n a jle p s z e p o d w z g lę d e m b e z p ie c z e ń s tw a w a r u n k i n a p a d u , a je d n o c z e śn ie je s t to n a jle p s z a p o z y c ja d o b o m b a rd o w a n ia .
A żeby o sią g n ą ć p o c isk ie m cel s a m o lo t - g r e n a d ie r m u s i się z n a le ź ć n a d n im i lecieć z tą s a m ą sz y b k o ś c ią i w ty m s a m y m co o n k ie r u n k u , d z ię k i cz em u o d p a d a k o n ie c z n o ść s to s o w a n ia ja k ic h k o lw ie k p o p ra w e k z w y ją tk ie m u w z g lę d n ie n ia k ą ta zw ło k i, k t ó r y je s t s ta ły d la w y s o k o ś c i z a w a r ty c h m ię d z y 300 ' i 1000 m .
T e o re ty c z n ie w ięc p rz e d s ta w ia się to z a g a d n ie n ie s to s u n k o w o ła tw o p r z y z a s to s o w a n iu s a m o lo tó w o d u ż e j ro z p ię to śc i sz y b k o śc i. Ze w z g lę d u j e d n a k n a s to s u n k o w o n ie z n a c z n e w y m ia r y celu, j a k i m je s t s a m o lo t, i d ą ż e n ie do z w ię k sz e n ia s k u te c z n o śc i n a p a d u , o k tó r y m m ó w iliś m y p o p rz e d n io , n a p ie rw - szy p la n w y s u w a się u ż y c ie b o m b y w y b u c h o w e j z a o p a trz o n e j w z a p a ln ik re g u lo w a n y n a czas, a z n ią z a g a d n ie n ie d o k ła d n e j o c e n y w y so k o śc i n a d celem i w y m ia ró w p rz e s trz e n n e g o „ p o la m in o w e g o ” , z a p e w n ia ją c e g o s tu p ro c e n to w ą n ie m a l p e w n o ść zn isz c z e n ia p rz e c iw n ik a .
N a w ia s e m jeszc ze m u s im y z a z n a c z y ć , że u ż y w a n e o b ec n ie ta b lic e z a w ie ra ją c e c z a sy u p a d k u b o m b y z r o z m a ity c h w y s o k o śc i są do ta k ie j p r a c y n ie d o s ta te c z n e , g d y ż p o d a ją w ie lk o śc i
o b lic z o n e d la u p a d k u w p ró ż n i. C zas rz e c z y w is ty n a to m ia s t ró ż n i się d o ść z n a c z n ie i n a p rz y k ła d , d la b o m b y 10 k g w z r a s ta n a p rz e s trz e n i 500 m o 0,1 sek ., n a p r z e s tr z e n i 1000 m o 0,4 sek, a n a p rz e s trz e n i 2000 m ju ż o c a łą se k u n d ę . P o c ią g a
2. P rz e g lą d L o tn ic z y N r 7.
