Głos Wąbrzeski 1930.06.12, R. 10, nr 67

Dzisiejszy numer zawiera 4 strony Cena pojedynczego egzemplarza 15 groszyGFEDCBA

M O S W Ą B R Z E S K I

• J , I ł ł - w e k » p e d . c n i e a i ę c z n i e 1.5 0 x ł z o d -VUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA

k r Z 8 C I > B c s z « n i e t n p i z e z p o c r t ę 2 0 r r w i ę c e j . W w y p a d k a c h n i e p r z e w i d z i a n y c h , p r z y w«t r z y , m a n i o p r z e d a i ę b io r s t w a , z ł o ż e n i u p r a c y , p r z e r w a n i u k o . n a n i k a c j i . o t r z y m u j ą c y n i e m a p r a w a t < ) d / .c p o z a t e r r n i . n e w y e h d o a t a r c a e k r a a e t y , l u b z w r o t u c e n y t i b o n a * s i e n t a . Z a d z i a ł o r ł o m e * . r e d a k c j a n i e o d p o w i a d a .

Ś r o d a B a r n a b y a p . C z w a r t e k J a n a W . O n u f r . P i ą t e k A n t o n i e g o z P a d w y

Wąbrzeźno, czwartek 12 czerwca 1930 r.

y • Z a o g ł o s z . p o b i e r a r i ę o d w i e r a z a v J g d O S Z e X l l c l m m, ( 7 ł a m . ) 1 0 g r , z a r e k l a m y n a a t r . 3 - ! a m . w w i a d o m o ś c i a c h p o t o c z n y c h 3 0 s r n a p i e r w - a z a n iu .

a z e i « t r . 5 0 g r . R a b a t u u d z i e l a » i e p r z y c z ę s t e m o a G ł o s W ą b r z e s k i " w y c h o d z i t r z y r a z y - t y j i t o w p o n i e d z i a ł e k , ś r o d ą i p i ą t e k . S k r z y n k a p o c / O w « 2 3 - R e d a k c j a i a d m i n i s t r a c j a u l . M i c k i e w i c z a ł l T e l e f o n 8 0 . K o n t o c z e k o w e P . K . O . P o z n a ń 2 0 4 ’ ’

D z i ś w s c h ó d s ł o ń c a 3 ,4 0 z a c h ó d 8 , 1 9

J u t r o „ 3 ,3 9 „ 8 ,2 0

P o j u t . „ „ 3 ,3 9 „ 8 ,2 1

Nr. 67 Rok X

Lenin — Trocki — Stalin.

O d c h w i l i ś m i e r c i L e n i n a w a l k i w e w n ę t r z n e w p a r t j i k o m u n i s t y c z n e j n i e u s t a j ą . F e r m e n t y w e w n ę ­ t r z n e s p o r a d y c z n i e w y b u c h a j ą , o s ł a b i a j ą c t e r n s a ­ m e m j e d n o l i t o ś ć p a r t j i , c z y n i ą c o d c z a s u d o c z a s u s p u s t o s z e n i a w s z e r e g a c h k o m u n i s t y c z n y c h , w n o­ s z ą c z a m ę t i d e z o r j e n t u j ą c n i e t y l k o p r z e c i ę t n ą m a­ s ę k o m u n i s t ó w , l e c z i s a m y c h w o d z ó w r e w o l u c j i k o m u n i s t y c z n e j .

G ł o ś n ą b y ł a o p o z y c j a T r o c k i e g o - B r o n s z t e j n a , n a z y w a n a p o p u l a r n i e o p o z y c j ą l e w i c o w ą . P r a w i e j e d n o c z e ś n i e p o d w p ł y w e m w y m a g a ń ż y c i a p o w s t a ł a o p o z y c j a p r a w i c o w a , k t ó r a ż ą d a ł a z a n i e c h a n i a b e z w z g l ę d n e j w a l k i r z ą d u s o w i e c k i e g o z w ł o ś c i a ń -

s t w e m i p r o w a d z e n i a p o l i t y k i k o m p r o m i s o w e j . W p r z e c i ą g u k i l k u l a t , l a w i r u j ą c p o m i ę d z y p r ą­ d a m i o p o z y c y j n e m i , o r a z z w a l c z a j ą c j e , t r z y m a s t e r w ł a d z y w s w o i c h r ę k a c h n a r a z i e n i e z w y c i ę ­ ż o n y p r z e z o p o z y c j ę S t a l i n , k t ó r y p o t r a f i ł p o ś m i e r c i L e n i n a z j e d n a ć s o b i e p r z y d o m e k L e n i n a I I .

W o g ł o s z o n y m w r o s y j s k i e j p r a s i e e m i g r a c y j ­ n e j a r t y k u l e b y ł e g o r a d c y p o s e l s t w a s o w i e c k i e g o w S t o k h o l m i e , D m i t r i j e w s k i e g o , k t ó r y o d m ó w i ł p o ­ w r o t u d o M o s k w y , z n a j d u j e m y s z e r e g i n t e r e s u j ą ­ c y c h s z c z e g ó ł ó w , c h a r a k t e r y z u j ą c y c h n a s t r o j e i n a s t a w i e n i e i d e o l o g i c z n e w o d z ó w k o m u n i z m u r o s y j ­ s k i e g o .

A w i ę c p r z e d ę w s z y s t k i e m T r o c k i - B r o n s z t e j n , n i e d o s z ł y k a n d y d a t n a s o w i e c k i e g o N a p o l e o n a , J e s t o n o b c y p s y c h o l o g j i r o s y j s k i e j i s a m e j R o s ji , z a r ó w n o R o s j i d z i s i e j s z e j , j a k i p r z y s z ł e j . D l a R o s j i d z i s i e j s z e j T r o c k i j e s t z b y t b a r d z o e u r o p e j c z y k i e m , d l a R o s j i p r z y s z ł o ś c i z a b a r d z o k o m u n i s t ą . W e ­ d ł u g k o n c e p c j i T r o c k i e g o k o m u n i z m w R o s j i m o ­ ż e s i ę u t r w a l i ć j e d y n i e w t y m w y p a d k u , j e ś l i n a­ s t ą p i r e w o l u c j a k o m u n i s t y c z n a n a c a ł y m ś w i e c i e . Z t e g o w y n i k a c h a r a k t e r y s t y c z n e n a s t a w i e n i e T r o c k i e g o — n a r e w o l u c j ę ś w i a t o w ą , d l a k t ó r e j p r z y g o t o w a n i a n a l e ż y u s i l n i e p r a c o w a ć . R e w o l u­ c j a ś w i a t o w a p o w i n n a b y ć g ł ó w n y m i b e z p o ś r e d ­ n i m c e l e m S o w i e t ó w , p r z y c z e m p i e r w s z y m k r o ­ k i e m w t y m k i e r u n k u p o w i n n o b y ć w z n i e c e n i e r e­ w o l u c j i k o m u n i s t y c z n e j w N i e m c z e c h , p o s i a d a j ą ­ c y c h l i c z n e r z e s z e p r o l e t a r j a t u . T r o c k i z p o g a r d ą t r a k t u j e n a r ó d r o s y j s k i , k t ó r y , j e g o z d a n i e m , j e s t n a r o d e m n i e w o l n i k ó w , n a r o d e m s t o j ą c y m n a p o ­ z i o m i e b y d ł a . M o ż n a j e d n a k ż e i n a l e ż y w y k o r z y ­ s t a ć p o t ę ż n e z a s o b y f i z y c z n e t e g o n a r o d u , j a k o m i ę s o d l a a r m a t , i p o p r o w a d z i ć g o d o b o j u p r z e ­ c i w k o p a ń s t w o m k a p i t a l i s t y c z n y m . W r a z i e z w y ­ c i ę s t w a r e w o l u c j i k o m u n i s t y c z n e j m a r z y T r o c k i o p r z e n i e s i e n i u c e n t r u m k o m u n i z m u m i ę d z y n a r o d o­ w e g o d o B e r l i n a , k t ó r y w t e n s p o s ó b , z a m i a s t M o ­ s k w y , p o w i n i e n s t a ć s i ę s t o l i c ą r e w o l u c j i ś w i a t o ­ w e j , T o s w o i s t e g e r m a n o f i l s t w o T r o c k i e g o w y n i k a z j e g o n i e u f n o n ś c i d o m a s r o s y j s k i c h , z j e g o p o g a r ­ d y d o R o s j a n .

D w u m o k o l i c z n o ś c i o m z a w d z i ę c z a T r o c k i s w ó j u p a d e k . J e g o n a s t a w i e n i e d o r e w o l u c j i ś w i a t o w e j z a w i o d ł o n a c a ł e j l i n j i , p o g a r d l i w y z a ś s t o s u n e k d o l u d n o ś c i r o s y j s k i e j n i e m ó g ł z j e d n a ć T r o c k i e m u w ś r ó d k o m u n i s t ó w r o s y j s k i c h z b y t w i e l u z w o l e n ­ n i k ó w , w y w o ł a ł n a t o m i a s t r a c z e j p o d r a ż n i e n i e a m­ b i c j i n a r o d o w e j , i s t n i e j ą c e j p o m i m o f r a z e s ó w i n - t e r n a c j o n a l i s t y c z n y c h . D l a t e g o t e ż m a s y r o b o t n i ­ c z e n i e p o s z ł y z a T r o c k i m , l o g i c z n y m z a ś w y n i­ k i e m b y ł o c a ł k o w i t e b a n k r u c t w o o p o z y c j i l e w i c o ­ w e j .

W p r z e c i w i e ń s t w i e d o T r o c k i e g o , S t a l i n i n a ­ c z e j o c e n i a p e r s p e k t y w y a k c j i k o m u n i s t y c z n e j . O r - j e n t o w a ć s i ę j e d y n i e n a r e w o l u c j ę ś w i a t o w ą — t o z n a c z y w e d ł u g S t a l i n a n i e u z n a w a ć s w o j e j w ł a s n e j s i ł y . U t r w a l e n i e k o m u n i z m u m o ż l i w e j e s t w R o s j i n i e z a l e ż n i e o d t e g o , c z y w i n n y c h k r a j a c h n a s t ą p i r e w o l u c j a k o m u n i s t y c z n a , c z y t e ż u t r z y m a s i ę t a m u s t r ó j k a p i t a l i s t y c z n y . N a l e ż y w i ę c u t r w a l i ć k o ­ m u n i z m u s i e b i e i d o p i e r o p o t e m w z n i e c i ć r e w o ­

Niemcy ponoszą odpowiedzialność

z a k r w a w e z a j ś c i e w d n . 2 4 m a j a p o d O p a l e n i e m

Komunikat mieszanej komisji polsko-niemieckiej stwierdza,

ż e p o l s c y o f i c e r o w i e s t r a ż y g r a n i c z n e j z o s t a li w c i ą g n i ę c i w z a s a d z k ę *

W a r s z a w a , 1 0 c z e r w c a . P o l s k o - n i e m i e c k a k o m i s j a d o z b a d a n i a z a j ­ ś c i a g r a n i c z n e g o w d n . 2 4 m a j a r . b , m i ę d z y O p a ­ l e n i e m a N e u h a f f e n z e b r a ł a s i ę w d n i u d z i s i e j s z y m d l a d a l s z y c h o b r a d w s p r a w i e r z e c z o n e g o z a j ś c i a . W r e z u l t a c i e s t r o n y w y m i e n i ł y m i ę d z y s o b ą p i ­ s e m n e o r z e c z e n i a , z a w i e r a j ą c e u s t o s u n k o w a n i e s i ę p o l s k i c h i n i e m i e c k i c h d e l e g a t ó w d o w y n i k ó w p r z e w o d u . P o n i e w a ż m i m o w y c z e r p u j ą c e j d y s k u­ s j i n i e d o s z ł o d o z ł o ż e n i a o b u r z ą d o m w s p ó l n e g o r a p o r t u , k o m i s j a p o s t a n o w i ł a , a b y z a r ó w n o n i e ­ m i e c c y , j a k i p o l s c y c z ł o n k o w i e k o m i s j i z ł o ż y l i s w o i m r z ą d o m o b y d w a o r z e c z e n i a d o d a l s z e j d y s ­ p o z y c j i . D o c h o d z e n i e k o m i s j i m i e s z a n e j z o s t a ł o z a k o ń c z o n e n a s t ę p u j ą c ą k o n k l u z j ą :

i l ) a g e n t n i e m i e c k i e g o w y w i a d u z a c z e p n e g o , k t ó r y o d r . 1 9 1 2 b y ł u r z ę d n i k i e m , B r u n o F u d e , o - t r z y m a ł p o l e c e n i e o d s w o j e j w a ł d z y , a b y w c i ą g ­ n ą ł w z a s a d z k ę f u n k c j o n a r j u s z y p o l s k i e j s t r a ż y g r a n i c z n e j i z w a b i ł i c h n a t e r y t o r j u m n i e m i e c k i e .

2 ) W c i ą g n i ę t y w z a s a d z k ę k o m i s a r z p o l s k i e j s t r a ż y g r a n i c z n e j L e ś k i e w i c z b y ł z a s t r z e l o n y p r z e z n i e m i e c k ą p o l i c j ę , z a ś k o m i s a r z B i e d r z y ń s k i z o s t a ł a r e s z t o w a n y i t r z y m a n y w w i ę z i e n i u .

3 ) P o s t ę p o w a n i e n i e m i e c k i e j p o l i c j i g r a n i c z n e j , k t ó r a s t w i e r d z i ł a c a ł k o w i c i e s t a n f a k t y c z n y d n i a

Wypadki pod Opaleniem w świetle prasy niemieckiej.

T r a g i c z n e w y p a d k i p o d O p a l e n i e m w y k o r z y s t a ł a c a ł a p r a s a n i e m i e c k a d o p t o w o k a c y j n e j p r o ­ p a g a n d y a n t y p o l s k i e j . J e d n o m y ś l n i e o t r ą b i o n o j e j a k o p o l s k ą a f e r ę s z p i e g o w s k ą i b e z a p e l a c y j n i e p r z e s ą d z a n o , ż e w i n a l e ż y t y l k o p o s t r o n i e u r z ę d ­ n i k ó w p o l s k i c h t a k , ż e w ł a d z e n i e m i e c k i e , z a a t a ­ k o w a n e z a p o w o ł a n i e k o m i s j i m i e s z a n e j — m u s i a - ł y z a r z ą d z i ć c e n z u r ę c y n i c z n y c h „ s p r a w o z d a ń1 p i s m p o g r a n i c z n y c h . S k w a p l i w i e w y k o r z y s t a n o o c z y w i ś c i e i n s p i r o w a n e p r z e z n i e m i e c k i e a g e n b j e n o t a t k i w r o g i c h P o l s c e p i s m f r a n c u s k i c h i a n g i e l ­ s k i c h , b y z a „ L i b e r t e " o r a z , , L e S o i r “ w s k a z a ć n a b e z m y ś l n e g r a n i c e w s c h o d n i e , o r a z P o l s k ę , j a k o z a w a d ę p o k o j u . P o w ś c i ą g l i w y t o n p r a s y p o l s k i e j u z n a n o z a o d w r ó t w t e j s p r a w i e , a b y t e r n s i l n i e j w r a z z „ M a n c h e s t e r G u a r d i a n 11 u d e r z y ć w T r a k t a t W e r s a l s k i j a k o „ s p r a w c ę n i e b e z p i e c z n y c h s t o s u n­ k ó w g r a n i c z n y c h n a W s c h o d z i e " . N i e d o ś ć j e d n a k n a p r o w o k a c y j n y c h t y t u ł a c h , f i k c y j n y c h s p r a w o ­ z d a n i a c h o r a z c y n i c z n y c h a t a k a c h , „ D e u t s c h e Z e i t u n g " ( 1 2 7 5 ) w a r t y k u l e p . t . „ D a s G e h e i m n i s

l u c j ę w i n n y c h k r a j a c h . W t e n s p o s ó b S t a l i n o d ­ m i e n n i e o d T r o c k i e g o t r a k t u j e z a g a d n i e n i e r e w o l u­ c j i ś w i a t o w e j . N i e j e s t o n a c e l e m b e z p o ś r e d n i m p o ­ l i t y k i s o w i e c k i e j t a k d ł u g o , d o p ó k i k o m u n i z m o s t a ­ t e c z n i e b ę d z i e z r e a l i z o w a n y i u t r w a l o n y w R o s j i . S t a l i n s t o i n a t e m s t a n o w i s k u , i ż k o m u n i z m r o z p o c z ą ł n o w ą e r ę e u r a z y j s k ą i s t w o r z y ł n o w ą k u l t u r ę , ł ą c z ą c ą p i e r w i a s t k i E u r o p y w s c h o d n i e j i A z j i . D l a t e g o t e ż R o s j ę n a l e ż y i z o l o w a ć c a ł k o w i ­ c i e o d w p ł y w ó w E u r o p y z a c h o d n i e j , n i e d o p u ś c i ć w p ł y w ó w z g n i ł e g o Z a c h o d u n a o l b r z y m i e p o ł a c i e E u r a z j i , k t ó r ą j e s t R o s j a w s p ó ł c z e s n a . W t y m p u n k c i e o d r ó ż n i a s i ę S t a l i n o d L e n i n a , k t ó r y n i g d y n i e p r z e c i w s t a w i a ł R o s j i E u r o p i e z a c h o d n i e j , a

2 4 m a j a 1 9 3 0 r . , n i e b y ł o w y w o ł a n e a n i p o |r 2 ! e b ą o b r o n y g r a n i c p a ń s t w a n i e m i e c k i e g o , a n i k o ń i e c z - n o ś c i ą o c h r o n y t a j e m n i c p a ń s t w o w y c h .

4 ) P o l s k a s t r a ż g r a n i c z n a n i e w k r o c z y ł a t ł a t e ­ r y t o r j u m n i e m i e c k i e .

5 ) P o l s k a s t r a ż g r a n i c z n a b y ł a o s t r z e l i w a n k n a w ł a s n e m t e r y t o r j u m p r z e z N i e m c ó w . ?

J a k s i ę p o n a d t o d o w i a d u j e m y , p o l s c y p r z e d s t a­ w i c i e l e k o m i s j i m i e s z a n e j d l a z b a d a n i a z a j ś ć g r a ­ n i c z n y c h z d n i a 2 4 m a j a u s t a l i l i , ż e a k t p r o w o K ^ ć j i p o l s k i c h f u n k c j o n a r j u s z y s t r a ż y g r a n i c z n e j z o s t a ł p r z e p r o w a d z o n y z a p o ś r e d n i c t w e m w y m i e n i o n e g o w k o m u n i k a c i e B r u n o n a F u d e g o , k t ó r y , Ż a n i m w s z e d ł w k o n t a k t z o r g a n a m i p o l s k i e j s t r a ż y g r a ­ n i c z n e j , j u ż b y ł a g e n t e m s t r o n y p r z e c i w n ć j '. ;F a k t p r z e j ś c i a g r a n i c y p r z e z o f i c e r ó w s t r a ż y g r a n i c z n e j B i e d r z y ń s k i e g o i p . L e ś k i e w i c z a z o s t a ł w y k o n ą p y n a p r o p o z y c j ę i w t o w a r z y s t w i e u r z ę d n i k a n i e ę u ę c k i e j p o l i c j i g r a n i c z n e j S t u l i c h a , k t ó r y z r a c j i s w ę g o u r z ę d o w e g o s t a n o w i s k a u p o w a ż n i ł p o l s k i c h f t |ń k - c j o n a r j u s z y s t r a ż y g r a n i c z n e j d o p r z e j ś c i a n a t e r e n

n i e m i e c k i . 1 ’

W d n i u 7 b m . s ę d z i a L u x e n b u r g , p r z e w o d n i c z ą ­ c y d e l e g a c j i p o l s k i e j w k o m i s j i m i e s z a n e j , ż ł ó ż y ł r z ą d o w i s z c z e g ó ł o w e s p r a w o z d a n i e z p r z e b i e g u i w y n i k u p r a c k o m i s j i .

v o n N e u h o f e n " , 6 . 0 0 0 b e w a f f n e t e p o l n i s c h e S p i t - z e l " ( d ł u g i m „ t a s i e m c u " ) , z a a t a k o w a ł o s t r o n i e t y l - k o s t o s u n k i g r a n i c z n e i c a ł ą o r g a n i z a c j ę „ S t r a ż y G r a n i c z n e j " , k t ó r ą n a z w a ł „ s z p i e g o w s k ą " , a l e n a­ w e t k o n s u l a t p o l s k i w K w i d z y n i u . Ł ą c z ą c w y p a d k i p o d O p a l e n i e m z p r o c e s a m i o s z p i e g o s t w o , w s k a ­ z u j e B . Z . n a k o n s u l a t p o l s k i , w k t ó r y m z b i e g a j ą s i ę r z e k o m o n i c i , ł ą c z ą c e p l a c ó w k ę p o l s k ą w G d a ń s k u z 6 t y s . „ u z b r o j o n y c h s z p i e g ó w " n a P o m o r z u — j a k o z a r z e w i e w y p a d k ó w g r a n i c z n y c h , A w s z y s t­ k o t o d l a t e g o , ż e w k o n s u l a c i e , p r ó c z k o n s u l a i j e ­ g o z a s t ę p c y , p r a c u j e j e s z c z e t r z e c i u r z ę d n i k , „ a t t a ­ c h e " S ę d z i e l o w s k i , k t ó r y c z ę s t o w y j e ż d ż a d o G d a ń s k a . P o r ó w n u j ą c w y p a d k i t e d o s t o s u n k ó w b a ł k a ń s k i c h , g r o z i n a w e t Z . B . w i m i e n i u c a ł e j n i e m c z y z n y n a P o w i ś l u , ż e n i e ś c i e r p i ą k o n s u l a t u , k t ó r y j e s t c e n t r a l ą s z p i e g o w s k ą o b c e g o p a ń s t w a . J e s t t o d a l s z y c i ą g s y s t e m a t y c z n e j k a m p a n j i p r z e ­ c i w k o n s u l a t o m p o l s k i m w N i e m c z e c h , c z e m u z a ­ r ó w n o s p o ł e c z e ń s t w o p o l s k i e , j a k i r z ą d s t a n o w c z o p r z e c i w s t a w i ć s i ę m u s i .

p r o w a d z i ł n a t o m i a s t d o p o j e d n a n i a z E u r o p ą n a p l a t f o r m i e r e w o l u c j i k o m u n i s t y c z n e j . S t a l i n c a ł ­ k o w i c i e p r z e k r e ś l i ł p o l i t y k ę L e n i n a i n a t e m p o ­ l e g a s ł a b o ś ć j e g o k o n c e p c j i , g d y ż p r z e c i w s t a w i a ­ n i e R o s j i E u r o p i e u c z y n i ł o z t e j p i e r w s z e j o l b r z y­ m i ą w y s p ę , p o z b a w i o n ą w s z e l k i e j ł ą c z n o ś c i z r e s z ­ t ą ś w i a t a . S t a l i n w i e r z y , ż e r e w o l u c j a ś w i a t o w a n a s t ą p i i ż e w o j s k a t r i u m f u j ą c e j E u r a z j i o p a n u j ą W a r s z a w ę , B e r l i n i P a r y ż .

Z t e g o w y n i k a n a c j o n a l i s t y c z n e u s p o s o b i e n i e S t a l i n a , z n a j d u j ą c e o d d ź w i ę k w ś r ó d i n t e l i g e n c j i r o s y j s k i e j i t o w ł a ś n i e j e s t p r z y c z y n ą w p ł y w ó w S t a l i ń a , o r a z k o n t y n u o w a n i a r z ą d ó w , p o m i m o w z m a g a j ą c y c h s i ę p r ą d ó w o p o z y c y j n y c h .

S t r . 2 - . . . „ G Ł O S W Ą B R Z E S K I " N r . 6 7

Bezkrwawy zamach stanu w Rumunji.

B u k a r e s z t . RQPONMLKJIHGFEDCBAU tw o r z o n o n o w y r z ą d . S k ła d je g o je s t n a s tę p u ją c y : P r e z e s R a d y M in is tr ó w i M in i­

s te r S p r a w Z a g r a n ic z n y c h — M iro n e s c u , m in is te r S p r a w Z a g r a n ic z n y c h o s ta tn ie g o r z ą d u ; m in is te r S p r a w W e w n ę tr z n y c h — M ic h a ł P o p o w ic i; m in i­

s te r R o ln ic tw a — M ih a la k e ; m in . R o b ó t P u b lic z ­ n y c h — H a lip a ; m in is te r F in a n s ó w — R a d u c a n o ; m in is tfe r O ś w ie c e n ia P u b lic z n e g o — L u g o s a n o ; m in . S p r a w W o js k o w y c h — g e n , S o n d e s c o ; m in . P r z e m y s łu — M ir to ; m in . S p r a w ie d liw o ś c i — W o j- c u M itz e s c u ; m in . P r a c y — lo n c e s c u .

P o d s e k r e ta r z e m s ta n u P r e z y d ju m R a d y M in i­

s tr ó w z o s ta ł J e r z y G r ic z a n , N a s ta n o w is k a c h in ­ n y c h p o d s e k r e ta r z ó w s ta n u n ie n a s tą p iła z m ia n a . D w a j c z ło n k o w ie W y s o k ie j R e g e n c ji, a m ia n o ­ w ic ie p a tr ja rc h a M iro n C r is te a i S a r a tz e a n o p o ­ d a li s ię d o d y m is ji o g o d z , 2 2 - g ie j, n a ty c h m ia s t p o z ło ż e n iu p r z y s ię g i p r z e z n o w y g a b in e t,

B u k a r e s z t . I z b a i S e n a t, k tó r e z e b r a ły s ię n a o d d z ie ln e p o s ie d z e n ia , u c h w a liły je d n o m y ś ln ie a - n u lo w a n ie u s ta w y , z a w ie r a ją c e j a k t z 4 s ty c z n ia 1 9 2 5 r, i p o s ta n o w iły p r z y w r ó c ić k s , K a r o lo w i w s z y s tk ie je g o p r a w a . K s ią ż ę M ic h a ł — n a s tę p c a tr o n u , p r z y jm ie ty tu ł w ie lk ie g o w o je w o d y , a lb o te ż k s ię c ia A lb a J u lji,

Z g r o m a d z e n ie N a r o d o w e , k tó r e o d b y ło s ię o n e - g d a j o g o d z , 1 3 -te j w y s łu c h a ło n a w s tę p ie p r o ­ p o z y c ji lu n ia n a , p r o k la m u ją c e j k s ię c ia K a r o la k r ó ­ le m R u m u n ji, Z k o le i z a b r a ł g ło s J u lju s z M a n iu w c h a r a k te r z e p r z y w ó d c y p a r tji n a r o d o w o - c h ło p -

U r o c z y s t o ś c i p o g r z e b o w e K s . B i s k u p a M . R y x a .

J u ż o d 4 c z e r w c a w s tr o n ę S a n d o m ie r z a d ą ż y li lic z n ie w ie r n i z c a łe j d ie c e z ji p ie s z o , f u r m a n k a m i i a u to b u s a m i, b y p r z y b y ć i o d d a ć o s ta tn ią p o s łu g ę p r o c h o m B is k u p a d ie c e z ja ln e g o . B a r d z o lic z n ie z je ­ c h a li k s ię ż a z e w s z y s tk ic h z a k ą tk ó w d ie c e z ji s a n ­ d o m ie r s k ie j, z ja w ili s ię r ó w n ie ż i k s ię ż a , o d łą c z e n i w r . 1 9 2 5 o d d ie c e z ji s a n d o m ie r s k ie j n a m o c y r o z ­ p o r z ą d z e n ia S to lic y A p o s to ls k ie j, n o r m u ją c y n o w y p o d z ia ł d ie c e z y j w p a ń s tw ie p o ls k ie m ,

Z p o ś r ó d p o ls k ic h d o s to jn ik ó w k o ś c ie ln y c h p r z y b y li n a p o g r z e b : J , E m , K s , K a r d y n a ł A , R a ­ k o w s k i, II, E E , K s ię ż a B is k u p i: A , N o w a k z P r z e ­ m y ś la , M , F u la m a n z L u b lin a , R a d o ń s k i z W ło ­ c ła w k a , K o m a r z T a r n o w a , S . O k o n i e w s k i z P e l ­ p l i n a , A . S z la g o w s k i z W a r s z a w y , N o w o w ie js k i z P ło c k a , p r z e d s ta w ic ie le p r a w ie w s z y s tk ic h k a p itu ł z c a łe j P o ls k i, p r z e d s ta w ic ie l p . P r e z y d e n ta R z e ­ c z y p o s p o lite j, w ic e m in is te r P ie r a c k i, w o je w o d a k ie le c k i P a c io r k o w s k i, p r e z y d e n t m , s t. W a r s z a ­ w y in ż , S ło m iń s k i, p r z e d s ta w ic ie le w o js k o w o ś c i o r a z c a ły s z e r e g w y b itn y c h o s o b is to ś c i z p o ś r ó d z ie m ia ń s tw a , r z e m io s ła , k a to lic k ic h o r g a n iz a c y j r o b o tn ic z y c h , s to w a rz y s z e ń m ło d z ie ż y p o ls k ie j i t p .

N a b o ż e ń s tw o ż a ło b n e o d p r a w ił J , E , K s , B is k u p N o w o w ie js k i; p ie n ia r e lig ijn e w y k o n a ł p o d b a t, k s , d r , B ła s ik ie w ic z a c h ó r a lu m n ó w s e m in a rju m d u ­ c h o w n e g o , E k z e k w je n a d tr u m n ą o d ś p ie w a li J , E m , K s , K a r d y n a ł R a k o w s k i i K s ię ż a B is k u p i K u b ic k i, s u f ra g a n s a n d o m ie r s k i, A , N o w a k , S . Ó k o n i e w s k i

i N o w o w ie js k i, P r z e m ó w ie n ie w to n ie b a r d z o p o d ­ n io s ły m , p o d k r e ś la ją c z a s a d n ic z e c e c h y d o s to jn e g o Z m a r łe g o , w y g ło s ił J , E , K s , B is k u p O k o n ie w s k i,

C a łą k a te d r ę s z c z e ln ie w y p e łn ił lu d w ie rn y i o r g a n iz a c je , p r z y b y łe z e s z ta n d a ra m i. O b o k tr u m ­ n y n a k a ta f a lk u le ż a ł c a ły s to s w ie ń c ó w , w ś r ó d k tó ry c h w ie ń c e o d P a n a P r e z y d e n ta R z e c z y p o s p o ­ lite j, p , w o je w o d y k ie le c k ie g o , Z w , Z ie m ia n e k , Z w , C h r z e ś c ija ń s k ic h R z e m ie ś ln ik ó w , S to w , R o b o tn i­

k ó w C h r z e ś c ija n , S to w , M ło d z ie ż y P o ls k ie j i w ie le , w ie le in n y c h .

M ia s to c a łe p r z y b r a n e b y ło f la g a m i n a r o d o w e - m i, p r z e p a s a n e m i c z a rn ą k r e p ą , s to s o w n ie d o w e ­ z w a n ia m a g is tr a tu m , S a n d o m ie r z a , U lic a d o k a ­ te d r y , k tó rę d y p r z y w ie z io n e z o s ta ły z w ło k i D o ­ s to jn e g o Z m a r łe g o , w y s a d z o n a b y ła z ie lo n e m i d r z e w a m i i w y s y p a n a z ie le n ią . U r o c z y s to ś ć m ia ła c h a ­ r a k te r r z e w n e g o p o ż e g n a n ia P a s te r z a d ie c e z ji, k o ­ c h a n e g o p r z e z w s z y s tk ic h , a w n a s tr o ju s m u tk u i ż a ło b y p r z e c ią g n ę ła s ię d o g o d z in y p ie rw s z e j p o p o łu d n iu .

KRÓTKIE WIADOMOŚCI

W a r s z a w a , 8 , 6 , ( T e l, w ł.) Z e L w o w a d o n o s z ą , ż e r e k to r e m P o lite c h n ik i L w o w s k ie j n a r o k 1 9 3 0 - 3 1 z o s ta ł w y b r a n y p r o f , d r , K a z im ie r z B a r te l,

W A R S Z A W A , 8 , 6 . P o s e ł R z e s z y n ie m ie c k ie j p , U lric h R a u s c h e r z ło ż y ł w d n iu 7 c z e r w c a w M i­

n is te r s tw ie S p r a w Z a g r a n ic z n y c h n o tę r z ą d u n ie ­ m ie c k ie g o w z w ią z k u z z a jś c ie m g r a n ic z n e m p o d O p a le n ie m .

N o w e u z d r o w i e n i e w L o u r d e s .

„ J o u r n a l d e la G r o tte d e L o u r d e s " z 2 5 m a ja r b , o g ła s z a , c o n a s tę p u je :

s k ie j, o ś w ia d c z a ją c s ię z a p r o p o z y c ją lu n ia n a . N a ­ s tę p n ie z a b ie r a li g ło s p r z e d s ta w ic ie le in n y c h p a r - ty j n ie w y łą c z a ją c m n ie js z o ś c i n a r o d o w y c h . W s z y ­ s c y m ó w c y w y p o w ie d z ie li s ię z a p r o p o z y c ją lu n ia ­ n a , k o ń c z ą c s w e p r z e m ó w ie n ia ż y c z e n ia m i d la k r ó la K a r o la II, P r z y s tą p io n o d o g ło s o w a n ia 4 8 6 g ło s a m i p r z e c iw k o 1 -m u u c h w a lo n o p r z y ję c ie p r o ­ p o z y c ji lu n ia n a . P r o k la m a c ję k s ię c ia K a r o la k r ó ­ le m p r z y ję ło Z g r o m a d z e n ie N a ro d o w e n ie m ilk n ą - c e m i o k la s k a m i,

O g o d z , 1 5 - te j o r s z a k k r ó le w s k i w y r u s z y ł z p a ­ ła c u k r ó le w s k ie g o d o g m a c h u I z b y D e p u to w a n y c h , g d z ie je d e n z w y ż s z y c h d u c h o w n y c h p r z y ją ł o d n o ­ w e g o w ła d c y p r z y s ię g ę ,

N I E C H Ż Y J E K R Ó L !

B u k a r e s z t , G a b in e t M ir o n e s c u , k tó r e g o je d y n ą m is ją b y ło p r z e w o d n ic z y ć a k c ji w p r o w a d z a ją c e j n a tr o n k r ó la K a r o la , p o s p e łn ie n iu te j m is ji p o d a ł s ię d o d y m is ji.

K r ó l r o z p o c z ą ł n a r a d y , m a ją c e n a c e lu u tw o ­ r z e n ie n o w e g o g a b in e tu . O g o d z , 1 7 -te j k r ó l p r z y ­ ją ł M a n iu , o g o d z , 1 8 - te j J o r g ę .

R a d o r . N ig d y je s z c z e w m ie ś c ie n ie p a n o w a ło ta k n ie z w y k łe o ż y w ie n ie , ja k w c h w ili p r z e ja z d u k r ó la K a r o la z p a ła c u k r ó le w s k ie g o d o g m a c h u I z b y D e p u to w a n y c h , g d z ie m ia ł z ło ż y ć p r z y s ię g ę . C a ła n ie m a l lu d n o ś ć B u k a r e s z tu w y le g ła n a u lic ę , o c z e k u ją c u k a z a n ia s ię k r ó la , k tó r e g o w ita n o w y ­ b u c h a m i o k la s k ó w i o k r z y k a m i: N ie c h ź y je k r ó l!

D n ia 1 7 m a ja 1 9 3 0 r . d o n ie s io n o u r z ę d o w o o c u d o w n e m u z d r o w ie n iu p , M a r c e la M ic h e l, lis to ­ n o s z a z C r e s s ie r ( N e u c h a te l) . P , M ic h e l, lic z ą c y 4 5 la t, o d r . 1 9 1 7 d o tk n ię ty b y ł n ie u le c z a ln ą c h o ­ r o b ą ( e n te n te m u c o m e m b ra n e u s e c la s s iq u e ) , w o ­ b e c k tó r e j le k a r z e b y li b e z s iln i. U le c z o n y z o s ta ł p o tr z e c ie m z a n u r z e n iu w w o d z ie w L o u r d e s , O d te g o d n ia p . M a r c e l M ic h e l c ie s z y s ię k w itn ą c e m z d r o w ie m d o te g o s to p n ia , ż e m ó g ł p o w r ó c ić d o p r a c y i w y k o n y w a ć ją , ja k p r z e d c h o r o b ą .

T w ie r d z e n ia w s p r a w ie m ło d e g o d z ie w c z ę c ia w ło s k ie g o , o k tó r e m m ó w io n o , ż e z o s ta ło o n o u le ­ c z o n e n ie d a w n o p o d c z a s p ie lg r z y m k i z e S z w a jc a r- ji f r a n c u s k ie j, n ie m o g ły b y ć u d o w o d n io n e . P o n ie ­ w a ż ś w ia d e c tw o le k a r z a b y ło z b y t n ie d o k ła d n e , B iu r o m e d y c z n e w L o u r d e s w y łą c z y ło te n p r z y p a ­ d e k .

---- ——L,— BIL im.. .. . --- Ł'

G e n e r a ł B u d i e n n y j z a p o w i a d a w y b u c h n o w e j w o j n y ś w i a t o w e j .

M o s k w a , 1 0 c z e r w c a . N a k o n f e r e n c ji p a r tji k o m u n is ty c z n e j o k r ę g u m o s k ie w s k ie g o w y g ło s ił B u d ie n n y j p r z e m ó w ie n ie , w k tó re m w y w o d z ił, ż e S o w ie ty s to ją w o b lic z u w ie lk ie g o n ie b e z p ie c z e ń s tw a w o jn y . N o w a w o jn a ś w ia to w a n ie je s t w y k lu c z o n a . S o w ie ty m u s z ą s ię w d a ls z y m c ią g u z b r o ić .

I m ie n ie m k o m u n is ty c z n e j m ię d z y n a r o d ó w k i z w ią z k ó w z a w o d o w y c h p r z e m a w ia ł Ł o s o w s k ij, k tó ry g r o z ił w ie lk im r u c h e m r e w o lu c y jn y m , m a ją ­ c y m o b ją ć c o n a jm n ie j 7 0 m iljo n ó w lu d z i. O m a w ia ­ ją c r u c h r e w o lu c y jn y w I n d ja c h , d a ł Ł o s o w s k ij w c a le n ie d w u z n a c z n ie d o p o z n a n ia , ż e S o w ie ty m a c z a ją ta m p a lc e .

K o r z y s t n a i c e l o w a l o k a t a o s z c z ę d n o ś c i .

E m ito w a n a o s ta tn io p r z e z R z ą d p r e m jo w a p o ­ ż y c z k a b u d o w la n a , w y ło ż o n a d o s u b s k r y p c ji w d n .

N a m o c z a r a c h w o ln o ś c i p r a s y

T a k i o to ty tu ł z o b a c z y łe m w je d n e m z p is m p r o w in c jo n a ln y c h , k tó r e w a lc z y ło z n ie o d p o w ie d ­ n im e le m e n te m o w o ln o ś ć s ło w a , o w o ln o ś ć w y p o ­ w ia d a n ia te g o , c o u w a ż a s ię w d z ie n n ik a r s tw ie z a n a jle p s z e .

P o m im o , ż e K o n s ty tu c ja g w a r a n tu je p r a s ie w o l­

n o ś ć s ło w a , p r a c a d z ie n n ik a r s k a z w ła s z c z a n a p r o ­ w in c ji, b y s p e łn ić s w e z a d a n ie n a le ż y c ie , p r z e c h o ­ d z ić m u s i n a p r a w d ę c a ły s z e r e g n ie p r z e w id z ia n y c h p r z e s z k ó d .

T a k ie p r z e s z k o d y , r z u c a n e p o d n o g i p r a c o w n i­ k o m p r a s y p r o w in c jo n a ln e j, s ą n a p o r z ą d k u d z ie n ­ n y m , N ie je d e n u s iłu je n ib y z r a c ji s w e g o s ta n o w i­

s k a w y w r z e ć n a d z ie n n ik a r z a „ w p ły w " , r ó w n a ją c y s ię n ie r a z g r o ź b ie .

N ie je d e n w y r a ż a „ p r o ś b ę " , b y o n im z a w s z e d o b r z e p is a n o , b y g o w y c h w a la n o , b y d r u k o w a n o n a je g o c z e ś ć h y m n y p o c h w a ln e .

B ia d a ta k ie m u s p r a w o z d a w c y , je ś li n ib y p r z e z z a p o m n ie n ie n ie u m ie ś c i, ż e m ó w c a , lu b in n y u - c z e s tn ik z e b r a n ia „ to w ie lk i s p o łe c z n ik , p r a c u ją c y w y łą c z n ie d la o g ó łu " .

N ie ! N a te m n ie p o le g a p r a c a d z ie n n ik a rs k a , n a te r n n ie m o ż n a w y c h o w y w a ć z d r o w e g o m o r a ln ie s p o łe c z e ń s tw a !

B o , g d y b y p r a s a p r o iw n c jo n a ln a s ta le , w k a ż ­ d y m s w o im n u m e r z e p is a ła ty lk o o w ie lk ic h s p o -

2 - g im c z e r w c a r . b ,, z o s ta ła p o k r y ta z o lb r z y m ią n a d w y ż k ą i n a le ż y p r z y p u s z c z a ć , ż e p r z e p r o w a ­ d z o n a w z w ią z k u z te m r e p a r ty c ja z g ło s z e ń u m o ­ ż liw i ty lk o c z ę ś c io w e p o k r y c ie z a p o tr z e b o w a n ia . T e n n ie w ą tp liw ie o g r o m n y s u k c e s p o ż y c z k i n a ­ le ż y p o d k r e ś lić s p e c ja ln ie , m a o n b o w ie m g łę b o k ie z n a c z e n ie s p o łe c z n o - g o s p o d a r c z e . Ś w ia d c z y to , ż e s p o łe c z e ń s tw o n a s z e d o c e n iło c a łk o w ic ie z n a c z e ­ n ie o ż y w ie n ia ż y c ia g o s p o d a r c z e g o p o d p o s ta c ią w z m o ż e n ia r u c h u b u d o w la n e g o , c o p o c ią g n ie z a s o b ą z k o le i w z m o ż e n ie tę tn a p r a c y c a łe g o s z e r e g u g a łę z i p r z e m y s ło w y c h ś c iś le z w ią z a n y c h z b u d o w ­ n ic tw e m ,

N o w o e m ito w a n a p o ż y c z k a m a i to d o n io s łe z n a c z e n ie , ż e s p e łn iła r o lę a k u m u la to r a d r o b n y c h k a p ita łó w , k tó r e , b ę d ą c r o z p r o s z k o w a n e w r ę k a c h lic z n y c h je d n o s te k , n ie b y ły w s ta n ie o d e g r a ć r o li tw ó r c z e j n a w ię k s z ą s k a lę i le ż a ły d o p e w n e g o s to p n ia b e z c z y n n e . Z m o b iliz o w a n e d z ię k i p o ż y c z ­ c e , te d r o b n e k a p ita ły s p e łn ią o b e c n ie r o lę tw ó r ­ c z ą , a u r u c h o m io n a k w o ta 5 0 m ilj, z ł. p r z y c z y n i s ię w y d a tn ie d o z ła g o d z e n ia s p r a w y m ie s z k a n io w e j w w ię k s z y c h s k u p ie n ia c h lu d n o ś c i, a c o w a ż n ie j­

s z e , k w o ta w s p o m n ia n a d z ię k i je j s p e c ja łu ;m u p r z e z n a c z e n iu , p o z w o li z a tr u d n ić w ie lu b e z r o b o t­

n y c h , p o s z u k u ją c y c h p r a c y . N ie m o ż n a r ó w n ie ż p o m in ą ć i in n e g o z ja w is k a , k tó r e u w y p u k liło s ię p o e m ito w a n iu P o ż y c z k i B u d o w la n e j: — m a m y tu n a m y ś li n ie z w y k le s z y b k ie te m p o , w ja k ie m s p o ­ łe c z e ń s tw o p o k r y ło i to z ta k w ie lk ą n a d w y ż k ą e m ito w a n ą p o ż y c z k ę . O c z y w iś c ie , ż e n a f a k t p o ­ w y ż s z y z ło ż y ły s ię n ie ty lk o p o b u d k i n a tu r y s p o ­ łe c z n e j. O d e g ra ły tu p e w n ą r o lę , i to z n a c z n ą , k o ­ r z y ś c i o s o b is te , k tó r e p o s ia d a c z o w i z a p e w n ia ją o b lik a c je te j p o ż y c z k i, a m ia n o w ic ie : p e łn e z a b e z ­ p ie c z e n ie z ło ż o n y c h o s z c z ę d n o ś c i, z a g w a r a n to w a ­ n y c h m a ją tk ie m S k a r b u P a ń s tw a , p ły n n o ś ć lo k a ty , t. z n . m o ż n o ś ć w y c o f a n ia w k a ż d e j c h w ili z ło ż o ­ n y c h o s z c z ę d n o ś c i, a w r e s z c ie s z a n s e w y g ra n ia p r e m ji. W s z y s tk ie te c z y n n ik i z ło ż y ły s ię n a to , ż e s u m a 5 0 m iljn . z ł., ja k n a n a s z e s to s u n k i, z d a w a ­ ła b y s ię d o ś ć p o w a ż n a , o k a z a ła s ię n ie w y s ta r c z a ­ ją c ą d la p o k r y c ia z a p o tr z e b o w a n ia . S tą d w n io s e k , ż e s p o łe c z e ń s tw o n a s z e p o s ia d a p o w a ż n e n a d w y ż ­ k i g o tó w k o w e , k tó r e z d o ln e b y ło b y i s k ło n n e u - m ie ś c ić n a n is k o o p r o c e n to w a n ą , a le p e w n ą i p ły n ­ n ą lo k a tę , I tu n a s u w a s ię p y ta n ie , g d z ie n a le ż y u m ie ś c ić tę n a d w y ż k ę g o tó w k o w ą , k tó r a n ie r a z le ż y b e z c z y n n ie . G d z ie z n a le ź ć lo k a tę p e w n ą , g o ­ d z iw ie o p r o c e n to w a n ą i d a ją c ą m o ż n o ś ć w y g r a n e j?

I n n e m i s ło w y , c z y je s t lo k a ta r ó w n ie ż p e w n a i w y ­ g o d n a d la p o s z c z e g ó ln e g o p o s ia d a c z a o s z c z ę d n o ­ ś c i, ja k o b lig a c je p r e m jo w e j p o ż y c z k i b u d o w la n e j, k tó r a b y je d n o c z e ś n ie s łu ż y ła c e lo m n ie ty lk o p o ­ s z c z e g ó ln y c h je d n o s te k , a le m ia ła z a z a d a n ie z a ­ s ila n ie ż y c ia g o s p o d a r c z e g o w z n a c z e n iu o g ó ln o - s p o łe c z n e m ?

N a te p y ta n ia n a le ż y o d p o w ie d z ie ć tw ie r d z ą c o , b o w ie m ty m w a r u n k o m c z y n i z a d o ś ć lo k a ta k a p i­

ta łó w n a k s ią ż e c z k a c h o s z c z ę d n o ś c io w y c h ( r ó w ­ n ie ż w z ło ty c h w z ło c ie ) P . K , O ., in s ty tu c ji, c ie ­ s z ą c e j s ię s łu s z n ie n a jw ię k s z ą p o p u la r n o ś c ią i z a ­ u f a n ie m s p o łe c z e ń s tw a .

D a je o n a s w o im u c z e s tn ik o m n a jw ię k s z e u d o ­ g o d n ie n ia , g d y ż p r z y jm u je w k ła d y ju ż o d j e d n e g o z ł o t e g o , k tó r e m o ż n a s k ła d a ć i p o d e jm o w a ć b e z w z g lę d u n a m ie js c e w y s ta w ie n ia k s ią ż e c z k i o s z c z ę d n o ś c io w e j w k a ż d y m u r z ę d z ie p o c z to w y m .

P a ń s t w . G i m n a z j u m H u m a n i s t y c z n e w W ą b r z e ź n i e

E g z a m i n y w s t ę p n e

n a r o k s z k o l n y 1 9 3 0 / 3 1 o d b ę d ą s i ę d o k l a s y I w d n i a c h o d ś r o d y 2 5 c z e r w c a d o s o b o t y d n i a 2 8 - g o

łe c z n ik a c h w d a n e j m ie js c o w o ś c i, to p r a s a s to łe c z ­ n a m u s ia ła b y n a z w a ć tę m ie js c o w o ś ć „ m i a s t e m w i e l k i c h l u d z i " .

Z n a n e s ą r o d z in y , k tó ry c h c z ło n k o w ie b y li n a ­ p r a w d ę g e n ju s z a m i, a le n ie s ły s z e liś m y , b y w je d ­ n e m m ie ś c ie b y li s a m i „ w i e l c y s p o ł e c z n i c y " ,

C z a s n a p r a w d ę s k o ń c z y ć z m e g a lo m a n ją , c z a s n a p r a w d ę s k o ń c z y ć z p o z o w a n ie m n a „ lu d z i w ie l­

k ic h " — n ie p r z y n o s i to n ik o m u z a s z c z y tu ! L u d z ie n a p r a w d ę w ie lc y ź y ją s k r o m n ie , b e z c h ę c i w y w y ż s z a n ia s ię — p o te m ic h w ła ś n ie p o ­ z n a ć !

♦ * *

P is z ę to , b o n a p r a w d ę p e łn o s ię n a m n o ż y ło p r e ­ te n d u ją c y c h d o w ie lk ic h lu d z i. Z p e w n o ś c ią n ie p r z y n ie s ie to p o ż y tk u s p o łe c z e ń s tw u , le c z s z k o d ę !

C i k o le d z y , d z ie n n ik a r z e , k u ją c y p r z y s w o im w a r s z ta c ie p r a c y r ó w n ie ż w ta k c ię ż k ic h w a ru n ­ k a c h , w in n i ta k ż e w a lc z y ć z tą „ z a r a z ą " , ja k a o - g a r n ę ła p e w ie n o d ła m s p o łe c z e ń s tw a ,

Z ło n a le ż y n a p r a w d ę n a p ię tn o w a ć — d o b r e p o ­ c h w a lić ,—a n a p r a w d ę w ie lk ic h s p o łe c z n ik ó w — w y r ó ż n ić ! I n a c z e j b y lib y ś m y „ f a b r y k a n ta m i"

„ w i e l k i c h l u d z i " .

W te d y w a r u n k i p r a c y s ię p o le p s z ą i n ik t n ie b ę d z ie p o tr z e b o w a ł n a r z e k a ć n a w o ln o ś ć s ło w a ,

n ie b ę d z ie „ m o c z a r ó w " w w o ln o ś c i p r a s y !

( O r a n . ) .

— — o - - - - -