Zygmunt K. Kacprzak
"Neue Wege für Religionsunterrichr
und Katechese : Modelle.
Erfahrungen. Überlegungen",
Wolfgang Nostainczyk, Würzburg
1975 : [recenzja]
Collectanea Theologica 46/4, 230-231
230
R E C E N Z J Eta k ie zagad n ien ia, k tó re m ó w ią o czło w ie k u w jego o d n iesien iu do B oga, a n a w e t o jego lu d zk ich p rob lem ach b ez teg o o d n iesien ia. A zatem sło w n ik pom ija nauką o B ogu sa m y m w so b ie czy w o d n iesien iu do czło w ie k a . N ie m a w ią c w tej k sią żce n a w e t h a sła C h r y s t u s czy Bóg. Z najdują sią n a to m ia st hasła:
o b r a z ( w y o b r a ż e n i e ) B o g a , s ł u ż b a B o ża , d o ś w i a d c z e n i e B oga, b o j a ź ń Boża . T a k i
dobór h a seł w y n ik a z założen ia sło w n ik a , k tó re p r z y św ie c a ło au torom przy
j e g o red ak cji. Z a p la n o w a li u zu p ełn ić b raki, k tó re u ja w n ia ją się w teo lo g ii
an trop ologiczn ej, jak to za zn a czy ł G ottfried G r i e s l w p rzed m ow ie. P rzed sta w ili w ię c b o g a ty m a te r ia ł in fo rm a cy jn y z różn ych d zied zin w ied zy , k o n ieczn y ch , a zb yt n ied o stęp n y ch d la czło w iek a , sz czeg ó ln ie w jeg o zb liżen iu do B oga.
Z a in tereso w a n i zn a jd u ją w sło w n ik u w ie d z ę o czło w ie k u zarów n o z d zie dzin h u m a n isty czn y ch , jak i p rzyrod n iczych, u jętą pod a sp ek tem an trop ologii p astoraln ej. D zięk i ta k ie m u u ję c iu P r a k t y c z n y s ł o w n i k a n tr o p o lo g i i p a s t o r a l
n e j jest o w o cem a n a liz in te r d y sc y p lin a r n y c h . Z a w iera h a sła z różn ych d y sc y
p lin w ie d z y ja k teo lo g ia p astoraln a, socjologia, m e d y c y n a p astoraln a, a w szczeg ó ln o ści p sy ch o lo g ia , p sy ch ia tria , p ed ia tria , gero n to lo g ia , p ed agogik a, s e k su o lo g ia , ety k a itp.
W śród a u to ró w zn ajd u ją się n ie ty lk o k a to lic y , lecz ró w n ież protestan ci. D zięk i tem u m ożna n azw ać te n sło w n ik ta k że d ziełem ek u m en iczn y m . A by zaś u n ik n ąć n ieb ezp ieczeń stw a in d y feren ty zm u lu b sy n k rety zm u , p rzy k o n tro w e r sy jn y c h h a sła ch p rzed sta w io n o o d d zieln ie k a to lick i i e w a n g e lic k i p unkt w id zen ia , np. p rzy sp ow ied zi.
H asła n ie w y czerp u ją poru szan ego zagad n ien ia. A le też n ie ch od ziło a u torom o to, ab y d a w a ć do r ęk i czy teln ik o m ob szern e d zieło o tr w a łe j w a r tości. Z am ierzali raczej podać a k tu a ln ą in fo rm a cję oraz pom óc w d alszej re fle k sji. U ż y tk o w n icy sło w n ik a m o g ą pogłęb iać d a n y p rob lem , k orzystając z w y k a zu litera tu r y u m ieszczon ego po p oszczególn ych h asłach .
M ożna zatem p o w ied zieć, że o m a w ia n a k siążk a je s t p rzyd atn a n ie ty lk o tym , k tórzy p racu ją d u szp astersk o, a le i ty m , k tórzy się p rzy g o to w u ją do ta k iej pracy. A w ię c z p o ży tk iem m o że się zn aleźć n a p ó łk a ch b ib lio te k se m i n a rió w d u ch o w n y ch i in n y ch u czeln i, gd zie stu d iu ją ci, k tórzy w różn y sp o sób m ają troszczyć się o z b a w ien ie drugich.
ks. J a n T o m c z a k S J, W a r s z a w a
W olfgan g N A ST A IN C Z Y K , N e u e W e g e j ü r R e li g io n s u n t e r r i c h t u n d K a te c h e s e .
M odelle . E rfah ru nge n. Ü b e r le g u n g e n , W ürzburg 1975, E ch ter V erlag, s. 264.
N a p ozycję sk ła d a się o siem n a ście a rty k u łó w , n a p isa n y ch p rzez au torów o różnej p rzyn ależn ości n arod ow ej. T y tu ł d zieła w y w o łu je z a c ie k a w ie n ie i p od su w a c z y te ln ik o w i m y śl, ż e n ap otk a w tra k cie le k tu r y ja k ieś o ry g in a ln e pro p o zy cje u k a zu ją ce k ieru n ek ro zw o ju k a tech ezy . T y m cza sem w y d a w c a , jak w y n ik a ze sło w a w stęp n eg o , zam ierza je d y n ie zebrać i k r y ty c z n ie o cen ić różne m o d ele, d o św ia d czen ia i r e fle k sje , ja k ie m ają m ie jsc e w d zia ła ln o ści k a te c h e ty czn ej na te r e n ie różn ych k ra jó w E uropy.
T y lk o jed en a rty k u ł n a p isa n y p rzez sam ego red ak tora, od zn acza się p e w n ego rodzaju u jęciem fu tu ro lo g iczn y m . A u tor p rzew id u je b o w iem sy tu a cje, w ja k ich m oże się w p rzy szło ści zn aleźć K o śció ł zach o d n io n iem ieck i, w y z n a czając ró w n o cześn ie d zia ła ln o ści k a tech ety czn ej o k reślo n e zad an ia. P o zo sta łe n a to m ia st a r ty k u ły za jm u ją się rzeczy w isto ścią k a tech ety czn ą n ie d a le k ie j p rze sz ło śc i i tera źn iejszo ści. D w a a rty k u ły o m aw iają fo rm y k a tech iza cji, ja k ie sto so w a n o za czasów T rzeciej R zeszy. In n e n a to m ia st sta n o w ią po p rostu a k tu a ln e rela c je z d ok on ań d u szp a stersk ich bądź k o n k retn e p rop ozycje d la p rak ty k i k a tech ety czn ej, np. w ja k i sp osób w y k o rzy sta ć w k a tech ezie czasopism a d ziecięce, ja k m a w y g lą d a ć n ied zieln a M sza św . d la d zieci, p raca k a te c h e ty c z na z u p ośled zon ym i u m y sło w o , k a tech eza p ozaszk oln a, p rzy g o to w a n ie do s a k ra m en tu E u ch a ry stii, b ierzm o w a n ia i p ok u ty, p raca z m in istra n ta m i i troska o p o w o ła n ia k a p ła ń sk ie. K sią żk a za w iera , m ięd zy in n y m i, ta k ż e a rty k u ł pt.
R E C E N Z J E 231
E u c h a r y s t ia w ż y c i u L u d u B ożego, k tó reg o au torem jest k ie r o w n ik k ated ry
k a te c h e ty k i A T K w W arszaw ie, ks. doc. dr hab. Jan C h a r y t a ń s k i . W yd aje się, ż e w y ra żen ie „n ow e d rogi” zo sta ło p rzez w y d a w c ę u żyte w p o d w ó jn y m sen sie. W. N a s t a i n c z y k , p od ejm u jąc się w y d a n ia o m a w ia n ej p rzez n as k sią żk i, w p ie r w sz y m rzęd zie zam ierza w y p ro w a d zić z k ryzysu d ziałaln ość k a tech ety czn ą sw e g o k ra ju , w k tórym trw a ją o b ecn ie d y sk u sje nad se n se m i program em „n au k i r e lig ii” w szk ole. K a tech eza p a ra fia ln a p rze ży w a ta k że s w o is te p rob lem y, ta k ie jak np. u b y tek fr e k w e n c ji czy tru d n ości d ia lo g u z m łod ym i. Z grom adzone w jed n ej k sią żce i p och od zące z różnych k ra jó w d o św ia d czen ia , m o d ele i r e fle k sje k a te c h e ty c z n e m ają w zb o g a cić s t o so w a n e d o ty ch cza s m eto d y i zach ęcić do p o słu g iw a n ia się n im i w p rak tyce. W yd aw ca w y ra ża n a d zieję, że d zia ła ln o ść k a tech ety czn a w jeg o k raju , przez z a sto so w a n ie p o w y ższy ch m etod o ż y w i się i w e jd z ie d zięk i te m u na „now e drogi”, k tó re u czy n ią ją b ard ziej ow ocną.
Z treści p u b lik a cji, a ta k że n a p o d sta w ie słó w w y d a w c y , m ożna w n io sk o w ać i o in n y m se n sie u ży teg o w ty tu le w y ra żen ia „n ow e d rogi”. W yd aw ca zam ierza po prostu zbierać i w k o le jn y c h p u b lik a cja ch w y d a w a ć w sz y stk ie a k tu a ln ie p ra k ty k o w a n e i n o w o p o w sta ją c e n a te r e n ie całego św ia ta ch rześci ja ń sk ieg o p o m y sły k a tech ety czn e. S p o d ziew a się , ż e ta k i „ k sią żk o w y m agazyn n o w y ch d ró g ”, po k tórych p orusza s ię w sp ó łczesn a k a tech eza , m o że p rzy słu żyć s ię do jeszcze in te n sy w n ie jsz e g o jej rozw oju. P ro si za tem , ab y w y żej w sp o m n ia n e p o m y sły k a tech ety czn e p rzy sy ła ć na jego ad res, k tó ry sp ecja ln ie w ty m celu p rzy k oń cu sło w a w stę p n e g o zam ieszcza.
Ta in teresu ją ca p u b lik a cja k a tech ety czn a n ie p ow in n a ujść u w a d ze te o r e ty k ó w i p r a k ty k ó w k a te c h e z y p o lsk iej. Z a w a rte w n ie j m o d e le , p ra k ty czn e p o m y sły i r e fle k sje p o zw a la ją za u w a ży ć, jak ro zle g ły jest w a ch la rz ta k ty k d u szp a stersk ich w d zia ła ln o ści k a tech ety czn ej w sp ó łczesn eg o K ościoła. L ek tu ra tej k sią żk i k sz ta łtu je p on ad to w u m y śle czy teln ik a p rzek on an ie, że róż n orak ie p rzeszk od y sp o łeczn o -k u ltu ro w e, na ja k ie n ap otyk a n a sw e j drodze p o słu g a k a tech ety czn a , n ie k o n ie c z n ie p rzesą d za ją o jej b ezo w o cn o ści. N ie jed n o k ro tn ie sta ją s ię źród łem n o w y c h p o m y słó w sk u teczn ie p om agających w r o zw ią zy w a n iu p rzeróżnych p ro b lem ó w zw ią za n y ch z ż y cie m w iary.
o. Z y g m u n t K . K a c p r z a k OFM , K a t o w i c e
H erib ert H E IN R IC H S (w yd.), L e x i k o n d e r a u d io - v is u e l le n B i l d u n g s m i tt e l, M ü n chen 1971, K ö sel-V erla g , s. X V + 362.
W yd aw ca lek sy k o n u , p rofesor H erib ert H e i n r i c h s je s t k iero w n ik iem a u d io w izu a ln eg o cen tru m W yższej S zk o ły P ed agogiczn ej w H ild esh eim ie. Jak o fa c h o w ie c je s t św ia d o m y w k ra cza n ia d y d a k ty k i w ep ok ę tech n iczn ą . Środki a u d io w izu a ln e jak film , radio, te le w iz ja , m a szy n y d y d a k ty czn e, laboratoria ję z y k o w e itd . z rok u na rok coraz b ard ziej zn ajd u ją z a sto so w a n ie w p ro cesie n au czan ia i u czen ia się. C oraz lic z n ie jsz e in sty tu c je h a n d lo w e o feru ją róż norodne i tech n iczn ie zró żn ico w a n e a u d io w izu a ln e środki k szta łcen ia , k tó re w p ra k ty ce n astręczają jeszcze w ie le tru d n ości. P rzed e w sz y stk im m ało zn an e są ro zle g łe m o żliw o ści m eto d y czn e i d y d a k ty czn e, ja k ie te środ k i ze sobą p rzynoszą.
W y d a w ca le k s y k o n u za p om ocą 184 h a s e ł p o d ejm u je się u p o rzą d k o w a n ia w a sp ek cie tech n o lo g iczn o -p ed a g o g iczn y m tej sy tu a c ji tru d n ej d la p rak tyk ów . U siłu je p rzep row ad zić n au k ow ą in w e n ta r y z a c ję i szczeg ó ło w y op is różnorod n y ch m o ż liw o śc i d y d a k ty czn y ch , k tóre w y n ik a ją z w p row ad zen ia tech n ik i do n au czan ia. Z akres tr e śc io w y h a seł, zam ieszczon ych w sło w n ik u , ogran icza się w y łą c z n ie do sy tu a c ji w N iem czech zachodnich.
W h a sła ch z esta w io n y ch w p orządku a lfa b ety czn y m m ożn a w y ró żn ić k ilk a g łó w n y c h zagad n ień , k tó re w y d a w c a m ia ł n a uw ad ze. N a p ierw szy m m iejscu n a le ż y w y m ie n ić te h a sła , k tó re z w ię ź le o p isu ją i tłu m aczą za sa d n icze urzą dzen ia i n a z w y u ży w a n e w św ie c ie środ k ów a u d io w izu a ln y ch . W yd aw ca m a
