EKONOMICZNE PROBLEMY TURYSTYKI NR 2 (22)
ĝRODKI UNIJNE W GOSPODARCE TURYSTYCZNEJ
Tom I
SZCZECIN 2013
Marek Górski – przewodniczący Rady Wydawniczej
Edyta àongiewska-Wijas – redaktor naczelna, dyrektor Wydawnictwa Naukowego
Rada Naukowa
Ausrine Armaitiene, Klaipeda University, Litwa Volkan Altinta, Bonn University, Niemcy
Stefan Bosiacki, AWF PoznaĔ
Nerine Bresler, University of Johannesburg, Republika Poáudniowej Afryki Barbara Marciszewska, AWFiS GdaĔsk
Aleksander Panasiuk (przewodniczący), Uniwersytet SzczeciĔski Andrzej Rapacz, UE Wrocáaw
Maija RozƯte, School of Business Administration TurƯba, Tourism Department, àotwa Józef Sala, UE Kraków
Ralf Scheibe, Universität Greifswald, Niemcy
Muzaffer Uysal, Virginia Polytechnic Institute and State University, USA Bogdan Wáodarczyk, Uniwersytet àódzki
Lista recenzentów znajduje si Ċ na stronie internetowej czasopisma www.wzieu.pl
Redaktor naukowy dr hab. Beata Meyer prof. US
Redaktor tematyczny Aleksander Panasiuk
Sekretarz redakcji Marta Bordun
Redaktor statystyczny Marcin Hundert
Redakcja jĊzykowa Barbara Pawlikowska
Korektor Joanna Grzybowska
Skáad komputerowy Halina Lipiec
Projekt okáadki Tomasz MaĔkowski
Publikacja zostaáa dofinansowana ze Ğrodków Narodowego Centrum Nauki w ramach projektu badawczego nr N114 333740
Wersja papierowa zeszytu jest wersją pierwotną
Streszczenia opublikowanych artykuáów są dostĊpne w adnotowanej bibliografii zagadnieĔ ekonomicznych BazEkon;
http://kangur.uek.krakow.pl/bazy_ae/bazekon/nowy/index.php
© Copyright by Uniwersytet SzczeciĔski, Szczecin 2013
ISSN 1640-6818 ISSN 1644-0501
WYDAWNICTWO NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIēSKIEGO
Wydanie I. Ark. wyd. 14,0. Ark. druk. 17,7. Format B5. Nakáad 120 egz .
WstĊp ... 7
ĝRODKI UNII EUROPEJSKIEJ W KSZTAàTOWANIU REGIONALNEJ POLITYKI TURYSTYCZNEJ
Aleksander Panasiuk – ĝrodki Unii Europejskiej jako instrument regionalnej polityki turystycznej w województwie zachodnio-
pomorskim ... 11 Ewa Rogowska – Wykorzystanie Ğrodków unijnych w celu tworzenia
warunków do rozwoju gospodarki turystycznej w SzczeciĔskim Obszarze Metropolitalnym ... 25 GraĪyna Wolska, Agnieszka àopatka, Dariusz Kielek – Infrastruk-
tura turystyczna w ramach Regionalnego Programu Operacyjne-
go Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007–2013 ... 41 Wojciech Fedyk, Mariusz Soátysik, Dariusz Ilnicki, Anna Krajew-
ska-Smardz – Analiza poziomu absorpcji funduszy unijnych i jej zróĪnicowanie w procesie aktywizacji i efektywnego rozwo-
ju turystycznego wybranych gmin Dolnego ĝląska ... 57 Aneta Wolna-Samulak, Marta Bordun – Funkcje i zadania regio-
nalnej oraz lokalnej organizacji turystycznej w aspekcie rozwoju turystyki w regionie na przyk áadzie województwa zachodnio-
pomorskiego ... 75 Renata Jaroszewska-Brudnicka – Fundusze unijne wsparciem dla
rozwoju funkcji turystycznej w Bydgosko-Toru Ĕskim Obszarze Metropolitalnym ... 93 Sabina Ren – Bariery w realizacji projektów finansowanych ze Ğrod-
ków unijnych w ramach Programów Europejskiej Wspó ápracy
Terytorialnej na pograniczu polsko-niemieckim ... 111
Wojciech Dro ĪdĪ – Instrumenty wsparcia rozwoju turystyki w ra- mach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego ... 129
ĝRODKI UNII EUROPEJSKIEJ JAKO WSPARCIE ROZWOJU FORM
I RODZAJÓW TURYSTYKI
Anna Sammel, Marlena Prochorowicz – Wykorzystanie Ğrodków unijnych na potrzeby turystyki wiejskiej w województwie za- chodniopomorskim w ramach Sektorowego Programu Operacyj- nego „Restrukturyzacja i modernizacja sektora ĪywnoĞciowego
oraz rozwój obszarów wiejskich w latach 2004–2006” ... 141 Beata Meyer, Anna Gardzi Ĕska, Agnieszka SawiĔska – Znaczenie
Ğrodków unijnych dla wspierania zrównowaĪonego rozwoju tu- rystyki w wybranych gminach uzdrowiskowych województwa zachodniopomorskiego ... 155 Joanna Kizielewicz – Rola i znaczenie funduszy Unii Europejskiej
w rozwoju turystyki morskiej w województwie zachodniopomor-
skim ... 175 Jolanta Kondratowicz-Pozorska – ĝrodki unijne wspierające ekolo-
giczne gospodarstwa rolne prowadz ące dziaáalnoĞü turystyczno- -edukacyjną ... 193 Zygmunt Sysiak – ĝrodki unijne szansą dla rozwoju turystyki obsza-
rów wiejskich województwa lubuskiego ... 205
ĝRODKI UNIJNE JAKO ħRÓDàO INNOWACJI W GOSPODARCE TURYSTYCZNEJ
Marzena Wanagos – Innowacyjno Ğü polskich przedsiĊbiorstw na tle polityki UE ... 223 Zbigniew Zontek – Finansowanie innowacji w turystyce ze Ğrodków
unijnych ... 239
ĝRODKI UNIJNE W GOSPODARCE TURYSTYCZNEJ W PERSPEKTYWIE FINANSOWEJ 2014–2020
Adam Pawlicz, Dawid Milewski – Postulowane zmiany w zakresie aplikacji o fundusze pomocowe Unii Europejskiej na rozwój tu- rystyki na podstawie badaĔ przedstawicieli gmin i przedsiĊbior-
ców w województwach zachodniopomorskim i lubuskim ... 257 Ewelina Burzec-Burzy Ĕska, Marek Tomaszewski – Potencjaáy
i bariery rozwojowe jednostek samorządu terytorialnego woje-
wództwa zachodniopomorskiego w perspektywie finansowej
2014–2020 ... 269
Akcesja Polski w struktury polityczne, spoáeczne i gospodarcze Unii Eu- ropejskiej wpáynĊáa znacząco na stan funkcjonowania gospodarki turystycznej.
Staáo siĊ to gáównie za poĞrednictwem mechanizmów finansowych funkcjonu- jących w Unii Europejskiej w kolejnych perspektywach finansowych. JuĪ w okresie przedakcesyjnym polska gospodarka turystyczna byáa beneficjentem Ğrodków, które wydatkowano zwáaszcza na przygotowanie organizacyjne sys- temu zarządzania turystyką w Polsce do reguá unijnych. W ten sposób powoáana byáa Polska Organizacja Turystyczna, odpowiedzialna za promocjĊ kraju jako atrakcyjnej destynacji turystycznej za granicą, ale takĪe m.in. za ksztaátowanie wspóápracy w wewnątrzkrajowym systemie turystycznym i rozwój informacji turystycznej. W kolejnych dwóch perspektywach finansowych UE, tj. w latach 2004–2006 i 2007–2013, zostaáy wydatkowane z funduszy unijnych Ğrodki na rozwój gospodarki turystycznej, gáównie w zakresie: infrastruktury turystycz- nej, kompleksowych produktów turystycznych, promocji turystyki, szkolenia kadr turystycznych. ĝrodki finansowe dla turystyki znajdują siĊ przede wszyst- kim w bezpo Ğredniej gestii jednostek samorządu wojewódzkiego i zasilają re- gionalne gospodarki turystyczne za poĞrednictwem regionalnych programów operacyjnych.
Problematyka Ğrodków Unii Europejskiej w gospodarce turystycznej jest bezpo Ğrednim przedmiotem zainteresowania dwóch kolejnych numerów „Ze- szytów Naukowych Uniwersytetu SzczeciĔskiego” w serii „Ekonomiczne Pro- blemy Turystyki”. W obu zeszytach opublikowano prace przygotowane przez pracowników naukowych oĞrodków akademickich z Polski zajmujących siĊ problematyk ą turystyczną oraz przedstawicieli administracji samorządowej i rządowej szczebla wojewódzkiego.
Struktura artykuáów zostaáa podzielona na dwa tomy, z których w pierw- szym przedstawiono zagadnienia:
• rola Ğrodków Unii Europejskiej w ksztaátowaniu regionalnej polityki
turystycznej;
• wykorzystanie Ğrodków Unii Europejskiej w aspekcie wsparcia rozwoju form i rodzajów turystyki;
• wskazanie na Ğrodki unijne jako Ĩródáo innowacji w gospodarce tury- stycznej;
• prezentacja zagadnieĔ ksztaátowania Ğrodków Unii Europejskiej w go- spodarce turystycznej w kolejnej perspektywie finansowej na lata 2014–2020.
W drugim tomie zaprezentowano konkretne przykáady wykorzystania fun- duszy europejskich w gospodarce turystycznej obszarów gminnych, miejskich, regionalnych, przedsiĊbiorstw turystycznych oraz organizacji turystycznych w formie studiów przypadków.
Przedstawione wyniki badaĔ stanowią podstawĊ do okreĞlenia roli Ğrod- ków Unii Europejskiej w rozwoju gospodarki turystycznej na ró Īnych jej szczeblach. Dają takĪe podstawĊ do porównania zaangaĪowania wáadz poszcze- gólnych regionów w oddzia áywanie na regionalną i lokalną gospodarkĊ turys- tyczną. Ponadto powinny stanowiü Ĩródáo badaĔ porównawczych. Uzupeániają- cym celem, zarysowanym ju Ī w dwóch artykuáach pierwszego tomu, jest wska- zanie na kierunki zarządzania Ğrodkami Unii Europejskiej w gospodarce turys- tycznej w kolejnej perspektywie finansowej na lata 2014–2020.
Wydanie zeszytu zostaáo sfinansowane ze Ğrodków Narodowego Centrum Nauki w ramach projektu pt. „Stan i kierunki wykorzystania Ğrodków Unii Eu- ropejskiej w rozwoju regionalnej i lokalnej gospodarki turystycznej (na przy- k áadzie województw zachodniopomorskiego i lubuskiego)”, N114 333740.
Aleksander Panasiuk redaktor tematyczny
REGIONALNEJ POLITYKI TURYSTYCZNEJ
NR 783 EKONOMICZNE PROBLEMY TURYSTYKI NR 2 (22) 2013
Aleksander Panasiuk
Uniwersytet SzczeciĔski
ĝRODKI UNII EUROPEJSKIEJ
JAKO INSTRUMENT REGIONALNEJ POLITYKI TURYSTYCZNEJ W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM
Streszczenie
W pracy omówiono problemy wynikające z realizacji polityki turystycznej na szczeblu regionalnym. Na wstĊpie przedstawiono instytucje odpowiedzialne za ksztaá- towanie regionalnej polityki turystycznej oraz ich kompetencje. Przedstawiono podsta- wowe instrumenty polityki turystycznej stosowane na szczeblu samorządu terytorialne- go. Ponadto zaprezentowano dziaáania w zakresie zarządzania funduszami UE w obsza- rze gospodarki turystycznej. NaleĪy podkreĞliü, Īe gáównymi beneficjentami unijnego wsparcia są jednostki samorządu lokalnego, a przedsiĊbiorstwa turystyczne korzystają przede wszystkim z funduszy dla sektora MĝP. W artykule przedstawiono klasyfikacjĊ funduszy UE, które są dedykowane gospodarce turystycznej w perspektywie finanso- wej UE na lata 2007–2013. Przedmiotem analizy jest dziaáalnoĞü lokalnych jednostek samorządu terytorialnego w zakresie wykorzystania wsparcia UE w województwie zachodniopomorskim.
Sáowa kluczowe: fundusze Unii Europejskiej, polityka turystyczna, regionalna gospo-
darka turystyczna
Wprowadzenie
Cele oddziaáywania paĔstwa dotyczą wielu dziedzin i aspektów spoáecznych procesu gospodarczego, co pociąga za sobą koniecznoĞü dokáadnej identyfikacji wystĊpujących w tych dziedzinach problemów, a nastĊpnie odpowiedniej konkre- tyzacji sposobów i Ğrodków ingerencji. W związku z tym w ramach caáoĞci poli- tyki spoáeczno-ekonomicznej wyksztaácają siĊ róĪne dziedziny i podsystemy, na przykáad polityka makro- i mikroekonomiczna, polityka miĊdzynarodowa, polity- ka regionalna, polityka w poszczególnych sektorach gospodarczych.
Jednym z przykáadów polityki sektorowej jest polityka turystyczna, która
umoĪliwia bezpoĞrednie oddziaáywanie paĔstwa na gospodarkĊ turystyczną, ale
takĪe przejawia siĊ w innych politykach sektorowych. Polityka turystyczna
prowadzona jest wielopoziomowo i obejmuje szczeble: miĊdzynarodowy, Unii
Europejskiej, wewnątrzkrajowy, regionalny, lokalny. Podmioty polityki turys-
tycznej, wyodrĊbnione na poszczególnych szczeblach, mają wyspecjalizowane
kompetencje umoĪliwiające bezpoĞredni i poĞredni wpáyw na funkcjonowanie
gospodarki turystycznej na obszarze swojego dziaáania. Decydującą rolĊ w poli-
tyce turystycznej na poziomie regionalnym odgrywają jednostki samorządu
terytorialnego szczebla wojewódzkiego. Samorząd wojewódzki kreuje aktywne
formy oddziaáywania na gospodarkĊ turystyczną, podejmując wspólne inicjaty-
wy z podmiotami bezpoĞredniej gospodarki turystycznej. JednakĪe obserwacja
praktyki spoáeczno-gospodarczej, począwszy od 1999 roku, to jest po reformie
systemu administracji publiczno-samorządowej, wskazuje czĊsto na ogranicza-
nie siĊ wyáącznie do podejmowania przez samorządy funkcji biernej. Celem
podjĊtych rozwaĪaĔ jest zaprezentowanie podstaw polityki turystycznej prowa-
dzonej na poziomie regionalnym wraz z podkreĞleniem zadaĔ wspieranych fun-
duszami Unii Europejskiej. Wskazano takĪe na moĪliwoĞci kreowania samorzą-
du wojewódzkiego jako nie tylko podmiotu regionalnej polityki turystycznej,
ale tak Īe aktywnego podmiotu gospodarki turystycznej. Dokonano takĪe synte-
tycznej oceny dziaáaĔ samorządu województwa zachodniopomorskiego w za-
kresie wykorzystania instrumentów finansowania unijnego na rzecz gospodarki
turystycznej regionu w okresie planowania unijnego w latach 2007–2013.
1. Regionalna polityka turystyczna
Warunkiem skutecznego funkcjonowania podmiotów gospodarki turys- tycznej na poziomie regionalnym jest uksztaátowanie sytemu wspóápracy po- miĊdzy:
a) jednostkami prowadzącymi dziaáalnoĞü gospodarczą (przedsiĊbior- stwami turystycznymi),
b) samorządem wojewódzkim,
c) organizacjami i stowarzyszeniami branĪy turystycznej, w tym samo- rządu gospodarczego,
d) regionalną organizacją turystyczną 1 .
Regulatorem procesów gospodarki turystycznej jest paĔstwo i jego orga- ny 2 . Polityka turystyczna jest to dziaáalnoĞü polegająca na okreĞlaniu celów ekonomicznych, politycznych, spoáecznych i kulturalnych związanych z rozwo- jem turystyki, uzyskiwaniu wszechstronnych pozytywnych efektów wynikają- cych z istnienia popytu i podaĪy, dąĪeniu do zaspokojenia potrzeb spoáecznych w zakresie uprawiania turystyki i precyzowaniu Ğrodków niezbĊdnych do tego 3 . Strategia polityki gospodarczej powinna polegaü na tworzeniu i ochronie wa- runków do tego, aby dziaáaá mechanizm automatycznego dostosowywania wiel- koĞci podaĪy do popytu poprzez ceny, czyli rynek. Wymaga to jednak ochrony praw wáasnoĞci i rozstrzygania sporów na tle stosunków umownych, a takĪe istnienia wielu niezaleĪnych producentów, dobrze poinformowanych i chronio- nych konsumentów, swobodnego ksztaátowania cen, swobody wejĞcia i wyjĞcia z danego rynku. Tworzenie takich warunków wymaga wielu regulacji i instytu- cji paĔstwowych.
Zgodnie z podziaáem zadaĔ administracji rządowej i samorządowej pod- stawowym podmiotem polityki turystycznej na poziomie regionu, traktowanego w ujĊciu administracyjnym, jest samorząd wojewódzki (zarząd województwa i sejmik wojewódzki). Do podstawowych celów polityki turystycznej zaliczyü naleĪy:
1
Gospodarka turystyczna, red. A. Panasiuk, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, s. 25.
2
Zarządzanie turystyką, red. L. Pender, R. Sharpley, PWE, Warszawa 2008, s. 270.
3
S. Wodejko, Ekonomiczne zagadnienia turystyki, WyĪsza Szkoáa Handlu i Prawa, War-
szawa 1998, s. 170.
a) zaspokojenie potrzeb turystycznych spoáeczeĔstwa,
b) racjonalne wykorzystanie walorów turystycznych, zasobów pracy i ka- pitaáu w sferze gospodarki turystycznej,
c) ksztaátowanie optymalnych rozmiarów i struktury ruchu turystycznego, d) koordynowanie rozwoju turystyki z uwzglĊdnieniem jej róĪnych funk-
cji oraz związków z innymi sferami Īycia gospodarczego 4 .
Samorząd regionalny jest podmiotem gospodarki turystycznej, który sta- nowi z jednej strony podsystem administracji publicznej paĔstwa, z drugiej natomiast – formĊ organizacji spoáeczeĔstwa obywatelskiego 5 . Z punktu widze- nia regionalnej gospodarki turystycznej samorządy terytorialne poprzez speá- niane funkcje zabezpieczają funkcjonowanie tej gospodarki.
Platformą wspóápracy samorządu wojewódzkiego z przedsiĊbiorcami i or- ganizacjami turystycznymi jest na terenie województwa regionalna organizacja turystyczna. Jest to formalnie najbardziej zaawansowana forma wspóápracy pomiĊdzy podmiotami zainteresowanymi rozwojem gospodarki turystycznej w ukáadzie przestrzennym. W praktyce stanowi bezpoĞrednie wsparcie dla sa- morządu województwa w realizacji zadaĔ zleconych z zakresu turystyki.
2. Instrumenty regionalnej polityki turystycznej
Podejmowanie dziaáaĔ przez samorząd wojewódzki wynika z przepisów trzech podstawowych aktów prawnych, to jest: ustawy o usáugach turystycz- nych 6 , ustawy o samorządzie wojewódzkim 7 i ustawy o Polskiej Organizacji Turystycznej 8 . CaáoĞü zadaĔ samorządu wojewódzkiego wynikający z przywo- áanych aktów prawnych dotyczących turystyki obejmuje:
4
Turystyka, red. W. Kurek, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, s. 388.
5
A. Miszczuk, M. Miszczuk, K. ĩuk, Gospodarka samorządu terytorialnego, Wydaw- nictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, s. 29.
6
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku o usáugach turystycznych, tj. DzU z 2004 roku, nr 223, poz. 2268 z póĨn. zm.
7
Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie województwa, DzU z 2001 roku, nr 142, poz. 1590 z póĨn. zm.
8
Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 roku o Polskiej Organizacji Turystycznej, DzU z 1999
roku, nr 62, poz. 689 z póĨn. zm.
1. Formuáowanie strategii rozwoju turystyki.
2. BieĪącą politykĊ turystyczną:
a) oddziaáywanie na rozwój turystyki,
b) poprawĊ konkurencyjnoĞci produktów turystycznych, c) ochronĊ Ğrodowiska przyrodniczego,
d) kulturĊ,
e) ochronĊ zabytków,
f) zagospodarowanie przestrzenne w obszarze turystyki, g) ochronĊ praw konsumentów,
h) pozyskiwanie Ğrodków na rozwój turystyki, i) wspóápracĊ z branĪą turystyczną,
j) wspóápracĊ w zakresie tworzenia oferty turystycznej, k) wspóápracĊ euroregionalną w zakresie turystyki, l) promocjĊ turystyki,
m) regionalny system informacji turystycznej.
3. Zadania zlecone z zakresu administracji rządowej:
a) ewidencjonowanie dziaáalnoĞci regulowanej przez organizatorów tu- rystyki i poĞredników turystycznych,
b) zaszeregowanie obiektów hotelarskich do okreĞlonego rodzaju i kate- gorii,
c) wydawanie upowaĪnieĔ do przeprowadzania szkoleĔ dla kandydatów na pilotów wycieczek i przewodników turystycznych,
d) nadawanie uprawnieĔ pilotom wycieczek i przewodnikom turystycz- nym,
e) nadawanie uprawnieĔ jĊzykowych i wydawanie identyfikatorów dla pilotów wycieczek i przewodników turystycznych.
Dziaáania samorządu wojewódzkiego są decydujące w tworzeniu regional-
nych produktów turystycznych, áączących w sobie Ğwiadczenia poszczególnych
oferentów bezpoĞredniej gospodarki turystycznej oraz usáug paraturystycznych
w miejscu docelowym turystyki. Poprzez okreĞlenie miejsca turystyki w struk-
turze gospodarki regionalnej, a zwáaszcza poprzez tworzenie strategii rozwoju
turystyki, wspóápracĊ i integracjĊ podmiotów branĪy turystycznej, istnieją moĪ-
liwoĞci aktywizowania gospodarki na tym szczeblu oraz tworzenia nowych miejsc pracy 9 .
DziaáalnoĞü jednostek samorządu wojewódzkiego, a tym samym ksztaáto- wanie regionalnej polityki turystycznej, prowadzi do zróĪnicowania poszcze- gólnych województw pod wzglĊdem stylu prowadzonej polityki oraz jej rze- czywistego wpáywu na rozwój gospodarki turystycznej. Samorządy wojewódz- kie wykorzystują aktywne i bierne instrumenty polityki turystycznej, wpáywając bezpoĞrednio na poziom rozwoju gospodarki turystycznej. Ograniczanie siĊ samorządów wyáącznie do stosowania instrumentów biernych, o typowo admi- nistracyjnym charakterze, jak na przykáad zadania zlecone z zakresu funkcjo- nowania administracji rządowej, stanowi o zachowawczym lub wyáącznie de- klaratywnym stosunku do rozwoju gospodarki turystycznej. W konsekwencji decyduje o utrzymaniu niskiego poziomu jej rozwoju. Dzia áania samorządów województwa o takim charakterze wynikają z przekonania, Īe atrakcyjny obszar turystyczny jest wystarczaj ącą podstawą do zachowania pozycji na rynku turys- tycznym. Wykorzystywane bierne instrumenty utrzymują stan gospodarki turys- tycznej na dotychczasowym poziomie, ale jej nie rozwijaj ą, a w dáuĪszym okre- sie prowadzą do ograniczenia roli obszaru jako destynacji turystycznej. Staáy i progresywny rozwój gospodarki turystycznej zagwarantowany jest poprzez angaĪowanie siĊ samorządów w inicjatywy proturystyczne przy uĪyciu instru- mentów aktywnych. Naczeln ą przesáanką powodzenia tych dziaáaĔ jest aktywna wspóápraca instytucjonalna (powoáanie i kooperacja z regionalną organizacją turystyczną, wspieranie struktur klastrowych), angaĪowanie siĊ w dziaáalnoĞü inwestycyjną poprzez Ğrodki wáasne i finansowanie unijne oraz oddziaáywanie na tworzenie lokalnych i regionalnych produktów turystycznych.
3. Polityka turystyczna w oddziaáywaniu na branĪĊ turystyczną
Kluczowym zadaniem regionalnej polityki turystycznej powinny byü dzia- áania skierowane do bezpoĞrednich oferentów usáug turystycznych, decydują- cych o rzeczywistych przychodach wynikających z obsáugi ruchu turystyczne-
9
A. Rapacz, AktywnoĞü jednostek samorządu lokalnego na rzecz wspierania przedsiĊ-
biorczoĞci firm turystycznych, w: Turystyka w ujĊciu podmiotowym i przestrzennym. Czáowiek –
PrzestrzeĔ – PrzedsiĊbiorstwo, red. G. Goáembski, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Po-
znaniu, PoznaĔ 2006, s. 296–299.
go, to jest do branĪy turystycznej. Zakres prowadzonej przez paĔstwo polityki w stosunku do branĪy turystycznej jest pochodną ogólnej polityki gospodarczej.
Podmioty gospodarki turystycznej są adresatami dziaáaĔ polityki, podobnie jak inni przedsiĊbiorcy na rynku. WĞród zadaĔ skierowanych w stosunku do przed- siĊbiorstw turystycznych moĪna wyodrĊbniü nastĊpujące zagadnienia:
– pobudzanie rozwoju infrastruktury turystycznej,
– tworzenie warunków do modernizacji bazy materialnej turystyki, – pobudzanie dziaáaĔ o charakterze proefektywnoĞciowym,
– pomoc publiczna (miĊdzy innymi subwencje), – wsparcie instytucjonalne i inwestycyjne.
Rol Ċ turystyki w rozwoju kraju wyznaczają kluczowe dokumenty strate- giczne 10 . W Polsce najistotniejszym dokumentem rządowym są Kierunki rozwo- ju turystyki do 2015 roku 11 . Za podstawowe zaáoĪenie dokumentu przyjĊto trak- towanie turystyki jako dziedziny ĞciĞle powiązanej z wieloma procesami rozwo- ju i takie jej ksztaátowanie, które bĊdzie zgodne z innymi celami spoáeczno- -gospodarczego rozwoju kraju. Dokument ma sprzyjaü budowaniu silnych pod- staw gospodarki turystycznej. Wskazuje takĪe dziaáania, w których realizacjĊ powinny byü zaangaĪowane wszystkie podmioty dziaáające na rzecz rozwoju turystyki, na przykáad jednostki samorządu terytorialnego, organizacje pozarzą- dowe, przedsiĊbiorcy, organizacje branĪowe, Ğrodowisko naukowe.
Celem nadrzĊdnym Kierunków jest tworzenie warunków prawnych, insty- tucjonalnych, finansowych i kadrowych rozwoju turystyki sprzyjających rozwo- jowi spoáeczno-gospodarczemu Polski oraz podniesienie konkurencyjnoĞci re- gionów i kraju przy jednoczesnym zachowaniu walorów kulturowych i przy- rodniczych. Okre Ğlono przy tym priorytetowe obszary wzmacniania dynamiki i harmonijnego rozwoju turystyki, to jest:
– produkt turystyczny o wysokiej konkurencyjno Ğci, – rozwój zasobów ludzkich na rzecz rozwoju turystyki, – wsparcie marketingowe,
– ksztaátowanie przestrzeni turystycznej.
Dokonana w dokumencie analiza SWOT polskiej gospodarki turystycznej prowadzi do stwierdzenia, Īe realizacja Kierunków moĪe przyczyniü siĊ do
10
M.W. Kozak, Turystyka i polityka turystyczna a rozwój: miĊdzy starym a nowym para- dygmatem, Scholar, Warszawa 2009, s. 210–212.
11
www.msport.gov.pl (31.05.2013).
rozwoju polskiej oferty turystycznej. PominiĊty w niej zostaá jednak udziaá przedsiĊbiorców tworzących tĊ ofertĊ, a problem ten pozostawiono dziaáaniom jednostek samorządowych 12 . Dokument ten pomija równieĪ niemal w zupeáno- Ğci rolĊ branĪy turystycznej. W zapisach marginalizowani są bezpoĞredni ofe- renci usáug turystycznych, których dziaáalnoĞü decyduje o zaspokojeniu potrzeb konsumentów (turystów) 13 . NaleĪy mieü na wzglĊdzie, Īe obszar recepcji turys- tycznej ksztaátowany jest przez walory turystyczne, stan infrastruktury turys- tycznej oraz dziaáania samorządów. NaleĪy takĪe pamiĊtaü, Īe o satysfakcji turystów przybywających do miejsca recepcji decydują usáugodawcy, to jest podmioty branĪy turystycznej. W ramach celów i dziaáaĔ strategicznych, a co byáoby takĪe efektem przyznawanych Ğrodków finansowych na ich realizacjĊ, stanowczo uprzywilejowaną pozycjĊ w Kierunkach zajmują jednostki samorzą- du terytorialnego. Ich zadaniem powinno byü gáównie tworzenie warunków funkcjonowania gospodarki turystycznej, w tym przede wszystkim podmiotów branĪy turystycznej. Dotychczasowa praktyka wskazuje, Īe Ğrodki finansowe na rozwój turystyki konsumowane są przez samorząd terytorialny oraz tworzone przy wspóáudziale samorządu i branĪy organizacje turystyczne. Tylko w wą- skim zakresie Ğrodki budĪetowe i unijne dedykowane turystyce trafiają do bez- poĞredniej gospodarki turystycznej.
Mimo Īe w regionalnych obszarach turystycznych tworzone są zinstytu- cjonalizowane formy wspóápracy pomiĊdzy samorządem a branĪą, sam fakt uczestnictwa tych podmiotów w organizacjach turystycznych nie zapewnia wystarczającej wiĊzi w sferze tworzenia kompleksowych obszarowych ofert turystycznych. NaleĪy prowadziü do jednoczesnego i równoprawnego uwzglĊd- nienia obu uczestników strony podaĪowej w dziaáaniach rynkowych i zasadach ich finansowania.
12
A. Panasiuk, Ewolucja strategii rozwoju turystyki w Polsce w okresie czáonkostwa w Unii Europejskiej, „Ekonomiczne Problemy Usáug”, nr 16, Wydawnictwo Naukowe Uniwersy- tetu SzczeciĔskiego, Szczecin 2011, s. 100–107.
13
A. Panasiuk, Makroekonomiczne planowanie strategiczne na lata 2007–2013 w zakre-
sie polityki wspierania podmiotów turystycznych, „Ekonomiczne Problemy Turystyki”, nr 10,
Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu SzczeciĔskiego, Szczecin 2008, s. 123–127.
4. Potencjalne Ĩródáa Ğrodków Unii Europejskiej przeznaczone na turysty- kĊ w województwie zachodniopomorskim w perspektywie finansowej 2007–2013
Pomimo stosunkowo dáugich doĞwiadczeĔ związanych z finansowaniem przedsiĊwziĊü z zakresu gospodarki turystycznej ze Ğrodków Unii Europejskiej, począwszy od Ğrodków przedakcesyjnych z lat dziewiĊüdziesiątych XX wieku i miĊdzy innymi Ğrodków na powoáanie i powstanie Polskiej Organizacji Turys- tycznej, a takĪe aktywnoĞci regionów i gmin w zakresie tworzenia ram wspóá- pracy miĊdzynarodowej w branĪy turystycznej i finansowania przedsiĊwziĊü turystycznych, brak jest systematyzacji dziaáaĔ w tym zakresie. Dotyczy to przede wszystkim zaangaĪowania podmiotów gospodarki turystycznej w pozy- skiwanie Ğrodków, przygotowania kadry, wysokoĞci uzyskiwanych, wydatko- wanych i skutecznie rozliczanych Ğrodków. Ponadto, trudno przeprowadziü ocenĊ, na ile Ğrodki UE przyczyniają siĊ do rozwoju regionalnej gospodarki turystycznej, jaki wpáyw mają na poziom atrakcyjnoĞci turystycznej obszarów, w jakim zakresie przyczyniają siĊ do ksztaátowania wielkoĞci ruchu turystycz- nego i do wzrostu przychodów z turystyki przyjazdowej (zagranicznej i we- wnątrzkrajowej), a ostatecznie w jakim zakresie wpáywają na regionalną gospo- darkĊ, rynek pracy i poziom Īycia mieszkaĔców obszarów turystycznych.
W wyniku analizy form i zasad finansowania gospodarki turystycznej ze Ğrodków Unii Europejskiej w okresie finansowania UE w latach 2007–2013 w województwie zachodniopomorskim zidentyfikowano nastĊpujące moĪliwo- Ğci finansowania:
1. Regionalny program operacyjny (2007–2013). Instytucją zarządzającą RPO
jest zarząd województwa. Jednostki samorządu terytorialnego oraz organi-
zacje turystyczne z województwa zachodniopomorskiego mogáy uzyskaü
wsparcie na realizacjĊ inwestycji turystycznych z Osi priorytetowej 5. Tu-
rystyka, kultura i rewitalizacja. Dziaáania i poddziaáania z zakresu turystyki
wyszczególnione w ramach Osi priorytetowej 5 to: infrastruktura turystycz-
na, rozwój kultury, ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego, ĞcieĪki
rowerowe, promocja, ochrona i waloryzacja dziedzictwa przyrodniczego,
rewitalizacja oraz inicjatywa JESSICA. Ponadto projekty dotycz ące inwe-
stycji turystycznych, których beneficjentami są jednostki samorządu teryto-
rialnego i organizacje turystyczne, mog áy byü dofinansowywane w ramach
Osi priorytetowej 6. Rozwój funkcji metropolitalnych. Wydzielono w niej
dziaáania dotyczące obszaru metropolitalnego: infrastruktura turystyczna, wzrost atrakcyjnoĞci kulturalnej, ĞcieĪki rowerowe, zintegrowany system transportu publicznego, inteligentne systemy transportowe, rewitalizacja.
PrzedsiĊbiorstwa turystyczne mogáy aplikowaü o wsparcie finansowe z Osi priorytetowej 1. Gospodarka – innowacje – technologie, w ramach której mogą uzyskaü dofinansowanie na: przedsiĊwziĊcia podnoszące konkuren- cyjnoĞü, poprawĊ innowacyjnoĞci sektora MĝP, uáatwianie dostĊpu do spe- cjalistycznej pomocy doradczej oraz promocjĊ za granicą.
2. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013. W ramach prio- rytetowych kierunków wsparcia obszarów wiejskich wyodrĊbniono cztery osie: poprawa konkurencyjnoĞci sektora rolnego i leĞnego, poprawa Ğrodo- wiska naturalnego i obszarów wiejskich, jakoĞü Īycia na obszarach wiej- skich i róĪnicowanie gospodarki wiejskiej, Leader (lokalne strategie rozwo- ju, wspóápraca, lokalne grupy dziaáania) – w tym obszarze podmioty mogáy uzyskaü pomoc finansową na inicjatywy w zakresie miĊdzy innymi: rozwo- ju agroturystyki, informacji turystycznej, wydawania folderów i tym po- dobne.
3. Program Europejskiej Wspóápracy Terytorialnej – gáównie INTERREG IV A:
Polska (województwo zachodniopomorskie) Meklemburgia-Pomorze Przed- nie/Brandenburgia. Przykáadowe projekty turystyczne dotyczyáy: wspól- nych transgranicznych produktów turystycznych, infrastruktury turys- tycznej, turystyki wodnej, dziaáaĔ inwestycyjnych na rzecz rozwoju oferty turystycznej i poprawy jakoĞci istniejącej infrastruktury turystycznej (tury- styka rowerowa, wodna, konna, przyrodnicza i kulturalna). Beneficjentami mogáy byü: jednostki samorządu terytorialnego, Związek Komunalny Po- merania, podmioty prawa publicznego, organizacje poĪytku publicznego, szkoáy i uczelnie wyĪsze, placówki kultury, sportu, sáuĪby zdrowia, sáuĪb socjalnych i inne organizacje pozarządowe.
4. Program Wspóápracy Transgranicznej Poáudniowy Baátyk 2007–2013.
Gáównym celem programu byáo wzmocnienie zrównowaĪonego rozwoju
obszaru poáudniowego Baátyku poprzez dziaáania zwiĊkszające konkuren-
cyjnoĞü i wzmacniające integracjĊ miĊdzy ludĨmi i instytucjami. Do poten-
cjalnych beneficjentów naleĪaáy miĊdzy innymi: wáadze krajowe, regional-
ne oraz lokalne związki i stowarzyszenia, organizacje pozarządowe, stowa-
rzyszenia, szkoáy wyĪsze, instytucje wspierające i promujące zrównowaĪo-
ny rozwój.
5. Program Operacyjny Kapitaá Ludzki, finansowany z Europejskiego Fundu- szu Spoáecznego. Komponenty programu dotyczyáy zadaĔ realizowanych zarówno na szczeblu centralnym, jak i regionalnym. Z programu finanso- wano: szkolenia, kursy, studia i inne formy podnoszenia kwalifikacji ogól- nych i zawodowych, a takĪe badania i analizy odnoszące siĊ do gospodarki turystycznej (pracowników przedsiĊbiorstw turystycznych, jednostek samo- rządu terytorialnego, organizacji turystycznych).
6. Inne formy, na przykáad wynikające z dziaáalnoĞci Zachodniopomorskiego Regionalnego Funduszu PorĊczeĔ Kredytowych, Funduszu Mikro i Regio- nalnego Funduszu PoĪyczkowego Pomeranus.
Podstawą dziaáaĔ wáadz samorządowych województwa zachodniopomorskiego jest Strategia rozwoju turystyki w województwie zachodniopomorskim do 2015 roku 14 . Konstrukcja dokumentu oparta jest na koncepcji ogólnopolskich Kie- runków rozwoju turystyki do 2015 roku. Zakres zadaĔ stanowi kontynuacjĊ wczeĞniejszego dokumentu obowiązującego do 2006 roku, formuáuje teĪ nowe zadania. Sugerowany system finansowania zadaĔ jest oparty przede wszystkim na moĪliwoĞciach pozyskania Ğrodków z funduszy europejskich. Podobnie jak w skali ogólnopolskiej, Ğrodki Unii Europejskiej na cele turystyczne dedykowa- ne są jednostkom samorządu terytorialnego wszystkich szczebli.
Podsumowanie
Dokonując syntetycznego podsumowania przedstawionych rozwaĪaĔ, wskazaü naleĪy, Īe podstawą rozwoju regionalnej gospodarki turystycznej jest ksztaátowanie polityki turystycznej poprzez dąĪenie do wiĊkszego udziaáu w strukturze dziaáaĔ jednostek samorządowych instrumentów aktywnych (eko- nomicznych, instytucjonalnych) w stosunku do instrumentów biernych (admini- stracyjnych, a zwáaszcza deklaratywnych), przy zachowaniu niezbĊdnego za- kresu dziaáaĔ obligatoryjnych, wynikających z przepisów prawa samorządowe- go i ustawy o usáugach turystycznych. Podstawą skutecznoĞci dziaáania gospo- darki turystycznej jest wszechstronna wspóápraca. ĝrodki Unii Europejskiej pozostające w gestii samorządu województwa w ramach RPO stanowią o ak-
14
Strategia rozwoju turystyki w województwie zachodniopomorskim do 2015 roku, Za-
chodniopomorska Regionalna Organizacja Turystyczna, Warszawa–Szczecin–Koszalin 2005/2006,
2008, 2010.
tywnej formule prowadzenia regionalnej polityki turystycznej, niestety nie w peáni efektywnej.
Na podstawie przeprowadzonych obserwacji sformuáowaü moĪna wniosek, Īe koncepcja prowadzenia zarówno centralnej, jak i regionalnej polityki turys- tycznej w stosunku do branĪy turystycznej przyjmuje formuáĊ bierną. Dziaáal- noĞü paĔstwa i jego organów, ale takĪe jednostek samorządowych, nawet jeĞli nie jest zbieĪna z polityką rynkową przedsiĊbiorców turystycznych, to przebie- ga zupeánie równolegle i niezaleĪnie. Co oznacza, Īe nie dąĪy do zbliĪonych celów. Ogranicza to moĪliwoĞü realizacji celów polityki turystycznej zarówno w ujĊciu ogólnym, jak równieĪ wynikających z zapisów dokumentów strate- gicznych.
Przy zaáoĪeniu, Īe gospodarka turystyczna przyczynia siĊ do rozwoju spo- áeczno-gospodarczego kraju, nie naleĪy ograniczaü roli podmiotów branĪy turys- tycznej w dokumentach strategicznych. Tylko aktywna wspóápraca pomiĊdzy jednostkami samorz ądu terytorialnego, organizacjami turystycznymi oraz przed- siĊbiorstwami turystycznymi moĪe przynieĞü oczekiwane efekty wynikające z wdra Īania zapisów dokumentów strategicznych. Wydaje siĊ, Īe problem ten powinien byü peániej zauwaĪony na etapie tworzenia dokumentów na kolejną perspektywĊ planowania i finansowania w Unii Europejskiej na lata 2014–2020.
Literatura
Gospodarka turystyczna, red. A. Panasiuk, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
Kozak M.W., Turystyka i polityka turystyczna a rozwój: miĊdzy starym a nowym para- dygmatem, Scholar, Warszawa 2009.
Miszczuk A., Miszczuk M., ĩuk K., Gospodarka samorządu terytorialnego, Wydaw- nictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
Panasiuk A., Ewolucja strategii rozwoju turystyki w Polsce w okresie czáonkostwa w Unii Europejskiej, „Ekonomiczne Problemy Usáug”, nr 16, Wydawnictwo Nau- kowe Uniwersytetu SzczeciĔskiego, Szczecin 2011.
Panasiuk A., Makroekonomiczne planowanie strategiczne na lata 2007–2013 w zakre- sie polityki wspierania podmiotów turystycznych, „Ekonomiczne Problemy Turys- tyki”, nr 10, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu SzczeciĔskiego, Szczecin 2008.
Rapacz A., AktywnoĞü jednostek samorządu lokalnego na rzecz wspierania przedsiĊ-
biorczoĞci firm turystycznych, w: Turystyka w ujĊciu podmiotowym i przestrzen-
nym. Czáowiek – PrzestrzeĔ – PrzedsiĊbiorstwo, red. G. Goáembski, Wydawnic- two Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, PoznaĔ 2006.
Strategia rozwoju turystyki w województwie zachodniopomorskim do 2015 roku, Zachodniopomorska Regionalna Organizacja Turystyczna, Warszawa–Szczecin–
Koszalin 2005/2006, 2008, 2010.
Turystyka, red. W. Kurek, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 roku o Polskiej Organizacji Turystycznej, DzU z 1999 roku, nr 62, poz. 689 z póĨn. zm.
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku o usáugach turystycznych, DzU z 2004 roku, nr 223, poz. 2268 z póĨn. zm.
Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie województwa, DzU z 2001 roku, nr 142, poz. 1590 z póĨn. zm.
Wodejko S., Ekonomiczne zagadnienia turystyki, WyĪsza Szkoáa Handlu i Prawa, War- szawa 1998.
www.msport.gov.pl (31.05.2013).
Zarządzanie turystyką, red. L. Pender, R. Sharpley, PWE, Warszawa 2008.
EUROPEAN UNION FOUNDS AS AN INSRUMENT OF REGIONAL TOURISM POLICY
IN WEST POMERANIA PROVINCE
Summary
The paper discusses problems arising with the implementation of tourism policy at the regional level. Firstly, it presents institutions responsible for shaping regional to- urism policy and their duties. Competence system allows systematization of used policy instruments. Moreover it presents instruments actions in the area of EU funds manage- ment in the tourism economy area. It is to underline that main beneficiaries of EU sup- port are local administration units while tourism entrepreneurs benefit mainly from dedicated funds to SME. The article presents classification of EU-support which can be used for tourism-related purposes in the 2007–2013 EU budget. Actions of local public administration that focus on the usage of EU support to tourism economy have been a subject of synthetic evaluation in the West Pomerania province, Poland.
Keywords: European Union founds, tourism policy, regional tourism economy
Translated by Adam Pawlicz
NR 783 EKONOMICZNE PROBLEMY TURYSTYKI NR 2 (22) 2013
Ewa Rogowska
Uniwersytet SzczeciĔski
WYKORZYSTANIE ĝRODKÓW UNIJNYCH W CELU TWORZENIA WARUNKÓW DO ROZWOJU GOSPODARKI TURYSTYCZNEJ W SZCZECI ēSKIM OBSZARZE METROPOLITALNYM
Streszczenie
SzczeciĔski Obszar Metropolitalny (SOM), miĊdzy innymi ze wzglĊdu na walory przyrodnicze, odznacza siĊ wyjątkowo korzystnymi uwarunkowaniami dla rozwoju turystyki. Na terenie SOM realizowane są inwestycje o charakterze turystycznym do- finansowywane z funduszy unijnych, miĊdzy innymi ze Ğrodków Regionalnego Pro- gramu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007–2013 oraz programu INTERREG IV A. Inwestycje te przyczyniają siĊ do zwiĊkszenia dywersyfi- kacji oraz jakoĞci oferty turystycznej, a ponadto stymulują rozwój gospodarki turys- tycznej regionu, wzmacniając równieĪ jego konkurencyjnoĞü. W artykule podjĊto próbĊ przedstawienia wykorzystania Ğrodków unijnych przyczyniających siĊ do rozwoju tu- rystyki w SzczeciĔskim Obszarze Metropolitalnym.
Sáowa kluczowe: Ğrodki unijne, dofinansowanie, turystyka, projekty (przedsiĊwziĊcia) turystyczne
Wprowadzenie
Gospodarka turystyczna postrzegana jest obecnie przez wiele regionów ja-
ko istotny czynnik ich rozwoju. To wáaĞnie w turystyce upatruje siĊ moĪliwoĞci
ograniczenia bezrobocia, wzrostu poziomu Īycia mieszkaĔców, rozbudowy infrastruktury. Turystyka jest dziedziną, która rozwija siĊ poprzez wykorzysta- nie walorów przyrody, obiektów historycznych i oryginalnoĞü kultury. Woje- wództwo zachodniopomorskie wyróĪnia siĊ przede wszystkim duĪym zróĪni- cowaniem krajobrazowym, posiada takĪe liczne walory antropogeniczne. Ob- szarem koncentracji potencjaáu spoáeczno-gospodarczego województwa i jed- noczeĞnie regionem atrakcyjnym turystycznie jest SzczeciĔski Obszar Metro- politalny (SOM) 1 . W artykule podjĊto próbĊ przedstawienia wykorzystania Ğrodków unijnych przyczyniających siĊ do rozwoju turystyki w SzczeciĔskim Obszarze Metropolitalnym.
1. Turystyka w dokumentach strategicznych województwa zachodnio- pomorskiego
Turystyka stanowi waĪny element strategii rozwojowej województwa zachodniopomorskiego. Wiele uwagi poĞwiĊcono turystyce w dokumencie Strategia Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego (SRWZ). TurystykĊ uznano za waĪny dziaá gospodarki województwa ze wzglĊdu na jego walory naturalne w poáączeniu z najwiĊkszą w kraju i zróĪnicowaną bazą noclegową.
Wskazano na mnogoĞü i róĪnorodnoĞü akwenów i terenów sąsiadujących z nimi. Przykáadowo delta Odry czy Zalew SzczeciĔski tworzą unikalne warun- ki do uprawiania turystyki, w szczególnoĞci sportów wodnych. Niewątpliwymi atutami województwa są równieĪ duĪe obszary leĞne i tereny chronione oraz zabytki architektury i obiekty Ğwiadczące o bogatym dziedzictwie kulturowym
1
SzczeciĔski Obszar Metropolitarny zostaá powoáany na podstawie porozumienia part-
nerskiego zawartego 30 paĨdziernika 2006 roku w Szczecinie (decyzją Sejmiku Województwa
Zachodniopomorskiego nr XXVIII/332/06 z dnia 27 marca 2006 roku w sprawie przystąpienia do
sporządzenia zmiany planu zagospodarowania przestrzennego województwa zachodniopomor-
skiego). Porozumienie zawarte zostaáo pomiĊdzy województwem zachodniopomorskim, repre-
zentowanym przez Marszaáka Województwa Zachodniopomorskiego, oraz gminą m. Szczecinem,
gminą m. Stargardem SzczeciĔskim, powiatem stargardzkim, powiatem polickim, powiatem
goleniowskim, powiatem gryfiĔskim, gminą Police, gminą Goleniów, gminą Gryfino, gminą
Stargard SzczeciĔski, gminą Koábaskowo, gminą Dobra, gminą Kobylanka, gminą Stare Czarno-
wo, gminą Nowe Warpno.
regionu. Przez jego teren przebiegają liczne szlaki turystyczne: piesze, rowero- we, wodne, konne i kulturowe 2 .
W Strategii zwrócono uwagĊ na fakt, Īe w dáuĪszej perspektywie bardzo duĪy wpáyw na charakter turystyki w województwie bĊdzie miaáa struktura demograficzna spoáeczeĔstwa, gdyĪ znacząco zwiĊkszy siĊ liczba osób doro- sáych i starszych, a takĪe zmniejszy Ğrednia liczba osób w rodzinie. Spowoduje to w ciągu najbliĪszej dekady wyraĨny wzrost dochodu do dyspozycji jednej osoby wydatkowany na turystykĊ i wypoczynek. JednoczeĞnie coraz wiĊksze znaczenie dla klientów bĊdzie miaáa jakoĞü i wygoda 3 .
PodkreĞlono, iĪ sprawny rozwój turystyki w regionie wymaga zintegrowa- nych dziaáaĔ ze strony samorządów lokalnych oraz organizacji turystycznych.
Jednym z nich moĪe byü przyjĊcie logotypu i hasáa reklamowego, mających na celu ujednolicenie i utrwalenie w ĞwiadomoĞci odbiorcy wizerunku wojewódz- twa zachodniopomorskiego jako atrakcyjnego miejsca wypoczynku turystycz- nego. Ponadto, w celu zwiĊkszania zainteresowania regionem turystów zagra- nicznych oraz potencjalnych inwestorów, corocznie województwo jest promo- wane na krajowych i zagranicznych targach turystycznych 4 . PodjĊte zostaáy równieĪ dziaáania w zakresie rozwoju infrastruktury turystycznej oraz budowy regionalnego systemu informacji turystycznej i rozwoju produktów turystycz- nych (te przedsiĊwziĊcia znalazáy swoje odzwierciedlenie w zapisach Regional- nego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007–2013). Dodatkowo na poprawĊ atrakcyjnoĞci turystycznej regionu zdecy- dowany wpáyw bĊdzie miaáa realizacja projektu „Budowa infrastruktury i wspólnej marki turystycznej Zachodniopomorskiego Szlaku ĩeglarskiego”
(projekt ten uzyskaá dofinansowanie z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka na lata 2007–2013 – w ramach Dziaáania 6.4. Inwestycje w produk- ty turystyczne o znaczeniu ponadregionalnym) 5 .
Dokumentem okreĞlającym kierunki rozwoju turystyki w regionie oraz wskazującym dziaáania, które naleĪy przedsiĊwziąü, jest Strategia Rozwoju
2
Strategia Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego, Sejmik Województwa Za- chodniopomorskiego, Szczecin, czerwiec 2010, s. 51.
3
Ibidem, s. 52–53.
4
Ibidem, s. 53.
5
Ibidem, s. 54.
Turystyki w Województwie Zachodniopomorskim do 2015 roku 6 . Jest to Ğredniookresowy dokument planistyczny, okreĞlający priorytety operacyjne, dziaáania i zadania związane z rozwojem turystyki na poziomie województwa zachodniopomorskiego. Zawarte w dokumencie zadania i dziaáania powinny scalaü i integrowaü rozwiązania objĊte priorytetami sektorowymi i regionalnymi w obszarze turystyki.
Z analizy potencjaáu turystycznego województwa zachodniopomorskiego i trendów w turystyce wynika, zdaniem autorów dokumentu, Īe duĪymi moĪli- woĞciami rozwojowymi charakteryzują siĊ obszary produktowe skupione wokóá turystyki aktywnej i specjalistycznej, w tym rowerowej, pieszej, konnej i spor- towo-rekreacyjnej, turystyki wodnej, turystki uzdrowiskowej i zdrowotnej oraz turystyki miejskiej i kulturowej 7 .
2. Finansowanie ze Ğrodków Unii Europejskiej projektów stwarzających warunki do rozwoju gospodarki turystycznej w szczeciĔskim obszarze metropolitalnym
Szansą dla szybszego i bardziej intensywnego rozwoju polskiej turystyki staáo siĊ wsparcie w ramach regionalnych programów operacyjnych, które stwo- rzono odrĊbnie w poszczególnych województwach. W ramach dziaáaĔ wspiera- jących turystykĊ dofinansowaü moĪna miĊdzy innymi projekty z zakresu budo- wy, rozbudowy, przebudowy obiektów infrastruktury turystycznej, tworzenia infrastruktury rekreacyjnej, sportowej i turystycznej, wprowadzania nowych produktów turystycznych, budowy oĞrodków rozrywki, tworzenia i rozwoju parków tematycznych przyczyniających siĊ do wzrostu ruchu turystycznego 8 .
Gáównym celem Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007–2013 (RPO WZ) jest rozwój wojewódz- twa zmierzający do zwiĊkszenia konkurencyjnoĞci gospodarki, spójnoĞci prze- strzennej, spoáecznej oraz wzrostu poziomu Īycia mieszkaĔców. Na realizacjĊ
6
Strategia Rozwoju Turystyki w Województwie Zachodniopomorskim do 2015 roku, Za- chodniopomorska Regionalna Organizacja Turystyczna, Warszawa–Szczecin–Koszalin, 2005/2006 (aktualizacja – grudzieĔ 2008, sierpieĔ 2010).
7
Ibidem, s. 14–15.
8
Mapa przedsiĊbiorcy 2007–2013. Przewodnik po funduszach europejskich dla przed-
siĊbiorców, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, grudzieĔ 2009, s. 81.
Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) przyznano kwotĊ 835 437 299 euro 9 . Uzupeánieniem są Ğrodki krajowe w wysokoĞci 147 430 118 euro. Zatem áączna wartoĞü RPO WZ to 982 867 417 euro 10 .
Jak wspomniano, projekty mogą dotyczyü róĪnych dziedzin, począwszy od gospodarki, a koĔcząc na spójnoĞci spoáecznej. Dziedziny te są opisane szcze- góáowo w samym programie w postaci osi priorytetowych. W RPO WZ okre- Ğlono osiem obszarów priorytetowych. Projekty związane z turystyką są finan- sowane przede wszystkim w ramach 11 :
– Osi priorytetowej 5. Turystyka, kultura i rewitalizacja, – Osi priorytetowej 6. Rozwój funkcji metropolitalnych.
WysokoĞü Ğrodków przyznanych na dofinansowanie projektów z dziedzin przyporządkowanych do Osi priorytetowych 5 i 6 przedstawia tabela 1.
Tabela 1
Podziaá Ğrodków RPO WZ na lata 2007–2013 na Osie priorytetowe 5 i 6
OĞ priorytetowa
ĝrodki EFRR (%)
ĝrodki EFRR (w euro)
Wkáad krajowy
(%)
Wkáad krajowy (w euro) ogó áem na RPO WZ, 85 835 437 299 15 147 430 118
w tym OĞ priorytetowa:
5 85 74 935 655 15 20 608 366
6 85 116 780 745 15 10 320 000
ħródáo: opracowanie wáasne na podstawie uchwaáy nr 94 Rady Ministrów z dnia 10 czerwca 2009 roku w sprawie zakresu i warunków dofinansowania Regional- nego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007–2013 (MP z dnia 25 czerwca 2009 roku).
9
Kwota ta stanowiáa równowartoĞü 3 751 948 909,80 záotych (wedáug kursu Europej- skiego Banku Centralnego na ostatni dzieĔ maja 2009 roku); uchwaáa nr 94 Rady Ministrów z dnia 10 czerwca 2009 roku w sprawie zakresu i warunków dofinansowania Regionalnego Pro- gramu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007–2013 (MP z dnia 25 czerwca 2009 roku), §1, pkt 1.
10
IPC Instytucja PoĞrednicząca w Certyfikacji. Regionalny Program Operacyjny Woje- wództwa Zachodniopomorskiego 2007–2013, www.szczecin.uw.gov.pl (31.03.2013).
11
Dziaáania w ramach Osi 6 dotyczą SzczeciĔskiego Obszaru Metropolitalnego (SOM).
Natomiast wsparcie w ramach Osi priorytetowej 5 moĪe byü udzielone na realizacjĊ projektów
zlokalizowanych wyáącznie poza SzczeciĔskim Obszarem Metropolitalnym.
Projekty związane z budową oraz rozbudową infrastruktury turystycznej oraz rozwojem sieci punktów informacji turystycznej, a takĪe budową nowych ĞcieĪek rowerowych w SzczeciĔskim Obszarze Metropolitalnym są realizowane w ramach Osi priorytetowej 6:
– Dziaáanie 6.1. Infrastruktura turystyczna, Poddziaáanie 6.1.1. Infra- struktura turystyki, Poddziaáanie 6.1.2. Regionalny system informacji turystycznej oraz rozwój produktów turystycznych,
– Dziaáanie 6.3. ĝcieĪki rowerowe.
Wybór projektu do dofinansowania uzaleĪniony jest od speánienia kryte- riów zatwierdzonych przez Komitet Monitorujący 12 oraz od zatwierdzenia pro- jektu przez InstytucjĊ Zarządzającą, to jest Zarząd Województwa Zachodnio- pomorskiego. W ramach programu stosowane są nastĊpujące tryby wyboru projektów: indywidualny, konkursowy oraz systemowy 13 . Projekty wybrane w trybie indywidualnym to przedsiĊwziĊcia inwestycyjne o strategicznym zna- czeniu dla realizacji programu operacyjnego, wskazywane przez Zarząd Woje- wództwa Zachodniopomorskiego 14 . Konkursy są przeprowadzane jawnie z za- pewnieniem publicznego dostĊpu do informacji o zasadach ich przeprowadzania oraz dostĊpu do listy projektów wyáonionych do dofinansowania 15 . W przypad- ku projektów systemowych wnioskodawcą jest Województwo Zachodnio- pomorskie lub jednostka mu podlegáa 16 . Liczba wniosków záoĪonych oraz wnio- sków, które uzyskaáy zgodĊ na dofinansowanie projektów związanych z turys- tyką w obrĊbie SzczeciĔskiego Obszaru Metropolitalnego, zaprezentowano w tabeli 2 17 .
12
Art. 65 lit. b rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 roku usta- nawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Euro- pejskiego Funduszu Spoáecznego oraz Funduszu SpójnoĞci i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1260/1999.
13
Art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 roku o zasadach prowadzenia polityki roz- woju (DzU z 2006 roku, nr 227, poz. 1658).
14
WdroĪenie tych projektów w znaczący sposób przyczynia siĊ do realizacji zaáoĪeĔ zawar- tych w Strategii rozwoju kraju, strategiach sektorowych oraz strategiach rozwoju województwa.
15
Nabór projektów do dofinansowania poprzedzony jest ogáoszeniem o konkursie, które zamieszczane jest na stronie internetowej UrzĊdu Marszaákowskiego Województwa Zachodnio- pomorskiego.
16
Projekty systemowe muszą polegaü na dofinansowaniu realizacji przez beneficjenta za- daĔ publicznych okreĞlonych w odrĊbnych przepisach lub wytycznych wydanych przez ministra wáaĞciwego do spraw rozwoju regionalnego.
17
Dane prezentowane w dalszej czĊĞci artykuáu przedstawiają stan na dzieĔ 31 marca
2013 roku.
Tabela 2
Zestawienie liczby wniosków záoĪonych i dofinansowywanych ze Ğrodków RPO WZ na lata 2007–2013
Tryby wyboru projektów Dziaáanie/
poddzia áanie Wnioski
indywidualny konkursowy systemowy
záoĪone 8 35 –
6.1.1.
finansowane 5 18 –
záoĪone – 4 1
6.1.2.
finansowane – 2 1
záoĪone – 8 –
6.3.
finansowane – 6 –
záoĪone 8 47 1
razem
finansowane 5 26 1 ħródáo: obliczenia wáasne na podstawie danych otrzymanych z Biura Turystyki Wydziaáu
Turystyki, Gospodarki i Promocji UrzĊdu Marszaákowskiego Województwa Zachodniopomorskiego.
àącznie zostaáo záoĪonych 56 wniosków, a zaakceptowanych 32. NajwiĊ- cej wniosków (76,79% ogóáu wniosków) záoĪono w ramach Poddziaáania 6.1.1.
Blisko 84,00% wszystkich wniosków zostaáo záoĪonych w trybie konkurso- wym. SpoĞród nich przyjĊto do finansowania nieco powyĪej 55,00%. Na listĊ indykatywną wpisano piĊü projektów, które uznano za strategiczne dla regionu.
Na projekty z listy indykatywnej przeznaczono 64,90% dotychczas wydatko- wanych Ğrodków. Udziaá dofinansowania projektu systemowego w Ğrodkach przeznaczonych na SOM wyniósá 6,36%.
Beneficjenci, którzy mogą ubiegaü siĊ o dofinansowanie projektów zwią- zanych z turystką w ramach Osi priorytetowej 6, zostali wyszczególnieni w tabeli 3.
Na dofinansowanie projektów mających na celu rozwój turystyki w Szcze-
ciĔskim Obszarze Metropolitalnym przeznaczono 93 411 733,95 záotych. WiĊk-
szoĞü Ğrodków przeznaczono na przedsiĊwziĊcia związane z budową oraz roz-
budową infrastruktury turystycznej (Dziaáanie 6.1) przyczyniającej siĊ do
zwiĊkszenia atrakcyjnoĞci turystycznej obszaru gáównie w zakresie turystyki
wodnej oraz infrastruktury sáuĪącej rozwojowi aktywnych form turystyki
(por. rys. 1). Projekty, które wspierają rozwój turystyki w SOM, realizowane są
takĪe przez firmy komercyjne. W ramach Osi priorytetowej 1 na ten cel ze
Ğrodków RPO WZ przyznano kwotĊ 1 644 693,99 záotych.
Tabela 3
Beneficjenci RPO WZ na lata 2007–2013 w zakresie turystyki
Dziaáanie/poddziaáanie
Lp. Beneficjent 6.1.1. 6.1.2. 6.3.
1. jednostki samorządu terytorialnego,
ich związki i stowarzyszenia x x x
2. jednostki organizacyjne JST x x x
3. organy administracji rz ądowej x x x
4. organizacje pozarządowe x x x
5. instytucje kultury x
6. PGL Lasy PaĔstwowe i jego jednostki organizacyjne x x 7. jednostki sektora finansów publicznych (pozosta áe) x x x
8. parki narodowe i krajobrazowe x x
9. przedsiĊbiorstwa x 10.
partnerstwa dziaáające na postawie ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym, utworzone przez
wyĪej wymienione podmioty
x 11. partnerstwa wyĪej wymienionych podmiotów x x x ħródáo: opracowanie wáasne na podstawie Uszczegóáowienia Regionalnego Programu
Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007–2013 (wersja 6.7), Szczecin, luty 2013, s. 292, 300–301 i 321.
Rys. 1. Dofinansowanie budowy i rozbudowy infrastruktury turystycznej i ĞcieĪek rowerowych w ramach RPO WZ 2007–2013
ħródáo: obliczenia wáasne na podstawie danych otrzymanych z Biura Turystyki Wydziaáu Turystyki, Gospodarki i Promocji UrzĊdu Marszaákowskiego Województwa Za- chodniopomorskiego.
Z dokonanych obliczeĔ wynika, Īe 90% Ğrodków dotyczących Dziaáa-
nia 6.1. Infrastruktura turystyczna zostaáo przeznaczonych na Poddziaáa-
nie 6.1.1. Infrastruktura turystyki. Na wsparcie inwestycji turystycznych w ra- mach tego poddziaáania przekazano Ğrodki w wysokoĞci 73 398 349,88 záotych.
Poddziaáanie to obejmuje przedsiĊwziĊcia związane z budową, odbudową, prze- budową, remontem i modernizacją infrastruktury turystyki wodnej, w tym przedsiĊwziĊcia związane z realizacją przez beneficjentów z obszaru metropoli- talnego kluczowego projektu turystyki wodnej województwa zachodniopomor- skiego – „Zachodniopomorskiego Szlaku ĩeglarskiego” 18 (27,63% Ğrodków z Poddziaáania 6.1.1). Ponadto realizowane są projekty mające na celu budowĊ, przebudowĊ, remont i modernizacjĊ publicznej infrastruktury turystycznej (miĊdzy innymi promenady, parki, szlaki turystyczne).
W ramach Dziaáania 6.1. Infrastruktura turystyczna realizowane są trzy projekty dotyczące Poddziaáania 6.1.2. Regionalny system informacji turys- tycznej oraz rozwój produktów turystycznych. àączna kwota Ğrodków przezna- czonych na dofinansowanie tych projektów wyniosáa 8 559 918,63 záotych.
Dwa projekty są związane z rozwojem sieci punktów informacji turystycznej, a jeden projekt ma charakter typowo promocyjny. Realizacja projektów uáatwia- jących dostĊp do informacji turystycznej oraz oferty regionu ma na celu zwiĊk- szenie atrakcyjnoĞci i konkurencyjnoĞci SzczeciĔskiego Obszaru Metropolital- nego 19 .
Przewiduje siĊ, Īe w 2013 roku z systemu informacji turystycznej skorzy- sta 184 700 osób, w tym z centrów informacji turystycznej 172 100 osób. Na- tomiast áączna liczba osób, które skorzystają z tych usáug od chwili uruchomie- nia systemu do koĔca 2016 roku wyniesie odpowiednio: 460 700 i 430 100 20 .
WdroĪenie projektów z jednej strony umoĪliwia zainteresowanie ofertą tu- rystyczną regionu nowych turystów, zaĞ z drugiej strony – ma z pewnoĞcią po- zytywny wpáyw na dochody osiągane przez mieszkaĔców regionu, a co za tym idzie, na przychody budĪetowe w samorządach. Na szczególną uwagĊ zasáuguje projekt „Zachodniopomorskie – Morze Przygody. Promocja turystyczna woje- wództwa zachodniopomorskiego i SzczeciĔskiego Obszaru Metropolitalnego”.
18
Strategia Rozwoju Turystyki w Województwie Zachodniopomorskim do 2015 roku, op.cit., s. 27.
19
Przed realizacją projektów informacja turystyczna w regionie opieraáa siĊ wyáącznie na punktach i centrach informacji turystycznej niepoáączonych w sieci. Nie funkcjonowaá spójny, sprawny, zintegrowany system informacji turystycznej.
20
Obliczenia wáasne na podstawie danych udostĊpnionych przez Biuro Turystyki Wy-
dziaáu Turystyki, Gospodarki i Promocji UrzĊdu Marszaákowskiego Województwa Zachodnio-
pomorskiego.
Na realizacjĊ tego projektu przeznaczono 5 940 000 záotych i jest on w caáoĞci finansowany ze Ğrodków unijnych. Jest to projekt systemowy, a jego benefi- cjentem jest województwo zachodniopomorskie. Gáównym zaáoĪeniem wszel- kich dziaáaĔ promocyjnych realizowanych w ramach projektu jest wzmocnienie rozpoznawalnoĞci województwa zachodniopomorskiego jako regionu atrakcyj- nego turystycznie i w konsekwencji przyciągniĊcie do regionu duĪej liczby turystów poprzez dotarcie do nich w ich miejscu zamieszkania, zarówno w kra- ju, jak i za granicą. Dlatego dziaáania są prowadzone na rynku krajowym i poza granicami Polski. Projekt zakáada równieĪ powtórzenie w regionie kampanii wizerunkowej oraz przeprowadzenie kampanii promocyjnej markowych pro- duktów turystycznych województwa zachodniopomorskiego, uzupeánionych o produkty regionalne i najistotniejsze z punktu widzenia promocyjnego atrak- cje turystyczne i wydarzenia. Dziaáania zaáoĪone w projekcie są zgodne z zaáo- Īeniami Marketingowej Strategii Polski w sektorze turystyki na lata 2008–
2015 21 przygotowanej i wdraĪanej przez Polską OrganizacjĊ Turystyczną oraz z jej zaktualizowaną wersją, to jest Marketingową Strategią Polski w sektorze turystyki na lata 2012–2020 22 .
SzczeciĔski Obszar Metropolitalny, miĊdzy innymi ze wzglĊdu na walory przyrodnicze, odznacza siĊ wyjątkowo korzystnymi uwarunkowaniami dla roz- woju turystyki. Inwestycje w ĞcieĪki rowerowe na obszarze metropolitalnym są waĪnym czynnikiem podnoszącym atrakcyjnoĞü turystyczną regionu, ale takĪe przyczyniają siĊ do zwiĊkszenia estetyki zagospodarowania przestrzennego oraz pobudzenia mieszkaĔców do aktywnego wypoczynku. DziĊki ĞcieĪkom rowe- rowym nastĊpuje poprawa dostĊpnoĞci do obszarów o wysokich walorach tury- stycznych znajdujących siĊ w obrĊbie SOM. Na terenie SzczeciĔskiego Obszaru Metropolitalnego zrealizowano szeĞü inwestycji związanych z budową ĞcieĪek rowerowych z udziaáem Ğrodków z RPO WZ (Poddziaáanie 6.3. ĝcieĪki rowe- rowe), dziĊki którym powstaáo 34,92 kilometra nowych ĞcieĪek, a 1,96 kilome- tra zostaáo przebudowanych. Przewiduje siĊ, Īe w roku 2013 liczba osób korzy- stających z wybudowanych ĞcieĪek rowerowych wyniesie 65 000, a do koĔca
21
Marketingowa Strategia Polski w sektorze turystyki na lata 2008–2015, Polska Organi- zacja Turystyczna, Warszawa, paĨdziernik 2008.
22
Marketingowa Strategia Polski w sektorze turystyki na lata 2012–2020, Polska Organi-
zacja Turystyczna, Warszawa, grudzieĔ 2011 (aktualizacja dokumentu z 2008 roku).
2016 roku (od momentu oddania do uĪytku) ze ĞcieĪek skorzysta áącznie 340 125 osób 23 .
Dofinansowanie przedsiĊwziĊü z zakresu turystyki otrzymaáo áącznie jede- nastu beneficjentów ze SzczeciĔskiego Obszaru Metropolitalnego. Są to gáów- nie jednostki samorządu terytorialnego (poza tym jedna jednostka organizacyj- na gminy – OĞrodek Sportu i Rekreacji w Policach oraz jedno przedsiĊbiorstwo – ĩegluga SzczeciĔska Sp. z o.o.). NajwiĊkszym beneficjentem jest gmina i miasto Szczecin, która dziĊki regionalnemu programowi operacyjnemu otrzy- maáa na realizacjĊ szesnastu projektów wsparcie w wysokoĞci 63 740 412,86 záotych. Gáównych beneficjentów RPO WZ 2007–2013 pod wzglĊdem wysoko- Ğci otrzymanych Ğrodków przedstawiono na rys. 2.
Rys. 2. Gáówni beneficjenci RPO WZ 2007–2013 – udziaá w Ğrodkach ogóáem wydat- kowanych na dofinansowanie przedsiĊwziĊü turystycznych
ħródáo: obliczenia wáasne na podstawie danych otrzymanych z Biura Turystyki Wydziaáu Turystyki, Gospodarki i Promocji UrzĊdu Marszaákowskiego Województwa Zachodniopomorskiego.
NajwiĊcej Ğrodków, to jest kwotĊ 22 100 000,00 záotych, przekazano na realizacjĊ projektu „Promenada z widokiem na OdrĊ – przebudowa szczeciĔ- skich bulwarów (Modernizacja Bulwaru GdyĔskiego, Piastowskiego, Elbląs- kiego)”. Drugim co do wielkoĞci pod wzglĊdem udziaáu w wydatkowanych Ğrodkach w ramach RPO WZ 2007–2013 jest projekt „Budowa MiĊdzyszkolne- go OĞrodka Sportowego Euroregionalne Centrum Edukacji Wodnej i ĩeglar- skiej” (dofinansowanie w wysokoĞci 14 154 355,04 záotych), a trzecim – „Prze-
23
Obliczenia wáasne na podstawie danych udostĊpnionych przez Biuro Turystyki Wy-
dziaáu Turystyki, Gospodarki i Promocji UrzĊdu Marszaákowskiego Województwa Zachodnio-
pomorskiego.
budowa kąpieliska Arkonka w Szczecinie dla potrzeb sportu i rekreacji” (dofi- nansowanie w wysokoĞci 11 773 648,00 záotych). Wymienione projekty wiąĪą siĊ z infrastrukturą turystyczną, a ich beneficjentem jest gmina i miasto Szcze- cin. Na ich realizacjĊ przeznaczono 51,42% Ğrodków wydatkowanych na wsparcie przedsiĊwziĊü turystycznych.
NajwiĊkszym projektem związanym ze ĞcieĪkami rowerowymi byáo przedsiĊwziĊcie „Budowa ĞcieĪki rowerowej z lewobrzeĪa do Puszczy Bukowej nad Jezioro Szmaragdowe w Szczecinie (odcinek od ul. PanieĔskiej poprzez TrasĊ Zamkową do Mostu Cáowego)”. Na realizacjĊ tego projektu beneficjent – gmina i miasto Szczecin – otrzymaá wsparcie finansowe w wysokoĞci 5 828 590,74 záotych, co stanowi 50,89% Ğrodków przekazanych dotychczas na dofinansowanie ĞcieĪek rowerowych.
Projekty przyczyniające siĊ do rozwoju turystyki na obszarze SOM są wspierane takĪe ze Ğrodków Programu Operacyjnego Celu 3 „Europejska Wspó ápraca Terytorialna” – „Wspóápraca Transgraniczna” Krajów Meklembur- gia-Pomorze Przednie/Brandenburgia i Rzeczpospolitej Polskiej (Województwo Zachodniopomorskie) 2007–2013, znanego pod nazw ą INTERREG IV A 24 . W ramach programu realizowane są inwestycje o charakterze transgranicznym, w których uczestniczą partnerzy z Polski i Niemiec 25 . àączna wartoĞü Ğrodków przyznanych beneficjentom SOM na realizacjĊ przedsiĊwziĊü turystycznych to 8 089 817 euro. Znaczący udziaá w tych Ğrodkach stanowi dofinansowanie dwóch projektów mających na celu rozwój turystyki wodnej w ramach strate- gicznego projektu województwa zachodniopomorskiego – „Zachodniopomorski Szlak ĩeglarski”, które wynosi 4 493 700 euro. Wzmocnienie bazy infrastruktu- ralnej Szczecina i regionu Zalewu SzczeciĔskiego spowoduje, Īe staną siĊ one atrakcyjnym zapleczem turystyki wodnej dla olbrzymiego rynku. Realizacja
24
Program Operacyjny Celu 3 „Europejska Wspó ápraca Terytorialna” – „Wspóápraca Transgraniczna” Krajów Meklemburgia-Pomorze Przednie/Brandenburgia i Rzeczpospolitej Pol- skiej (Województwo Zachodniopomorskie) 2007–2013, program operacyjny zmieniony w roku 2009, zmiana zatwierdzona przez KomisjĊ Europejską 17 maja 2010 roku.
25
