R o k I. G ru d zień 1926 r.
Mewusii flitiiij tutH i
R ęk o p isó w przesłan ych d o druku, R eda kcja nie zw raca.
fid r e s R edakcji: Ł u c k , K u r j a B i s k u p i a .
T R E Ś Ć Z E S Z Y T U Nr. 4.
D Z I A Ł U R Z Ę D O W Y
R o z p o r z ą d z e n i a S t o l i c y A p o s t o l s k i e j
H om iija O jc a Św. Piusa XI, w y p o w ie d zia n a d o n ow ok o n se- k row an ych n a ro d o w o śc i C hińskiej B iskupów — str. 165. D e kret o g ła s za ją c y D o k to r e m .K o ś c io ła św. J a n a od K rz y ż a — str. 167. S. C o n g reg a tio de S em in ariis et d e Studiorum uni- versita tibu ś.— E pistoła .de C a tech etlca d isciplin a in sacris s e m in ariis im p en se e x c o le n d a — str. 170. P o n tificia C om isśio ad C odicis C a n on es au th en tice In terpretan d o s — str. ,173.
R o z p o r z ą d z e n i a W ł a d z D u c h o w n y c h m i e j s c o w y c h . List J. E. Ks. Biskupa Dra A d o lfa S z e lą ż k a d o K sięży P re fe k tó w — str. 17*1. W y ja ś n ie n ie w sp raw ie M szy św. w k a p li
cach — str. 178. Instrukcja d o t y c z ą c a 'O łta rzy u p rz y w ile jo w a nych — str. 180. W sp raw ie m isyj str. 182. N a ty c h m ia sto w e w y s yła n ie m etryk za g ra n ic ę — str. 182. Z m ia n y w skła
d z ie o s o b o w y m D u ch ow ień stw a — str. 182.
R o z p o r z ą d z e n i a p r a w n o - p a ń s t w o w e . N o w e o p ła ty s te m p lo w e — str. 183.
D Z I A Ł N I E U R Z Ę D O W Y
O b ja w y d ą żen ia ludności rusińskiej do z je d n o c z e n ia się z k o ś c io łe m k a to lick im — str. 183. P rz y s zło ś ć k a to licy zm u w N ie m c z e c h — str. 185. N ik tó re kierunki m yśli am ery k a ń s k iej — str. 198. Instrukcje dla k ółek św. T e re s y od D ziecią tk a J e zus — str. 207. U ch w ały IV P o w s z e c h n e g o Z jazd u H istoryków w P ozn an iu — str. 211.
K r o n i k a - 212.
Z e ś w i a t a — 213.
D R U K A R N I A P A Ń S T W O W A W Ł U C K U — 2601
v.>J' •
W
- ■
r n r n m :m m M m *
i :
X , -
,>
i.**'
- Ł' '
1- ‘
.; ♦ " . - , - ' ' / '
. >+ ■ . ■ j r ^ ^ i f X t , ; t •> ' ■5-^_ r ■ ^
" . . .. . 7 - v - ' . /-I
r -'4■• ■ 3^/Vy . -
’
- _ x . VV . ' --
-tsM.
■
i ®
•"* T '' '
- i ■
■>■:• :' . i.'-;!.v •/
rr'.« ■.: '/■ mmV ; -
' " , ; -_ - _ r :
' " " ... M f l S
"’ ■•'. ’ ■ *• ✓ - 1 '•/-.. ' ■ •/ »■ , . • ’ ■ ■ . / . _ v / ->•'
v > ; fe M r £ : i
. . ...
> > - - " ‘ J ; -
- ' -V- / ' , 1 ■-“■ - \ .;
■ - - Ą - v-/{ - ; ■.' ; . v ; ?. -•- i? , ■■.'■: - ;.r. .
rS'{' - m m i % m
m
/ ' ■ :
) fi■ii ’
r ^ : ' . i ' . - .
• •/- >% w w-r-, • '• *- >• \
« : . Ą M --rc - -
JŁŁł-SrfA-/*., - ■ /v"': %i-“£ '
. . .:
~ w - :-
W ' : : v :
a : s » a ^ £ ® s s s a »
?i«?v .r , .'.-V ' . , • t >* ■ , \!(v;-( .. . k'N'>-‘'• ■ v-f - •. '• ;• i '■'J/ ■ • -w- -. . -**i v r f ‘
> ' ^ v ■ X v# & ' f i - i- ^
. s ^ r r * > ' 7 - <r v - V .
mi i
m•'- >V ;
^■ -K.iyyf
; - -r^^r.r ••.' . ’. :V: 'W .. ,7. i. --
' - • < • ' - - s 1
" - , v w ■
i i i 1
■
. v * ’ " - ■ .
.. - • 7
- — A v ' * A-' c ' ' ' V 1 "
i
MrM. "*11" ^ -> M . « i . ■>■:. 'Ą$.:j 'spks.M -Vil; ■':-■-)] r
■.Q : ':i;y *'?■ V':-P " -
V - • ' - V - * * ’ / f / _
• • ' • •■ - • - :-v
7’<.
i/u. ■"■.
■■ ■■'- >— . -' '
c M * ;
S — 1 i v
/ r ,Ur , * * U i
'“yĄ': &.<*£.
i - y "':i
' S f v '* ^ ' v - \ - i y v •' <■ ■'':•■•'-■ iX'.vVt....a'.'•' v ;^ A / ;v r ,v .«
, n -
:' i ••
IX
1 ■&£
R o k I. G r u d z ie ń 1926 r. Ne 4
R ęk o p isó w p rzesta n ych do druku, R ed a k cja nie zw raca.
fld re s R edakcji: Ł u c k , K u r j a B i s k u p i a .
DZIAŁ URZĘDOW Y.
Rozporządzenia Stolicy Apostolskiej.
Homilja Ojca św. Piusa XI
w y p o w ie d z ia n a p o d cza s m szy ś w ię tej k on sek ra cyjn ej do n o w o p o - k o n sek row an ych p ierw szy ch n a ro d o w o ś ci chińskiej B iskupów w u ro
czy sto ść św iętych a p o s to łó w S zym o n a i Tadeu sza)' w diu 28-go p a źd ziern ik a 1926 roku w B a z y lic e W a tykań skiej.
C Z C I G O D N I B R A C I A !
O t o i u k o ń c z o n e zosta ły ś w ię t e u ro czyste o b r z ę d y ,
w czasie któ rych przy g r o b a c h A p o s t o ls k ic h u d z ie liliś m y
W a m p ełn o ści kapłaństwa. A b y u roczystość ta stała się
dla N a s i dla W a s je s z c z e w ię c e j m ilszą i pa m ię tn iejszą ,
z a p r a g n ę l iś m y u d z ielić W a m tych ś w ię c e ń Biskupich
w t y m s a m y m dniu, w k tó ry m przed sie d m iu laty, s a m i
ś w ię t y urząd Biskupi o tr z y m a liś m y , Za dar ten n i e o c e
n io n y s k ła d a m y B o g u N a jw y ż s z e m u , D a w c y d ó b r w s z e l a
kich, ra z e m z W a m i, C z c ig o d n i Bracia i składać b ę d z i e m y
d z ięk i nieustanne. N i e m o ż e m y też w o b e c n e j chw ili nie
u ja w n ić w ie lk ie j radości, jaką serce N a s z e jest p r z e ję t e
z racji tej p ie r w s z e j p rze z P a p ież a d o k o n a n e j, k onsekracji,
o ra z w yz n a c z e n ia na p e w n e w ik a rja ty o s ó b z p o ś ró d d u
c h o w i e ń s t w a k r a j o w e g o c h iń s k ie g o dla o p o w ia d a n ia p o
m i ę d z y z i o m k a m i s w y m i w i a r y katolic kiej i sz er ze n ia k r ó
le stw a C h r y s t u s o w e g o . P o w z i ę t y w span iały z a m ia r — s p e ł
n ienia k t ó r e g o tak d a w n o p r a g n ę liśm y , ufni, ż e p r zy p o m o c y
B o ż e j z b i e g i e m czasu i g d z ie in d z ie j da się to u sk u tecz
nić — w i d z i m y o b e c n ie , ja k sz cz ę ś liw ie z o s ta je w p r o w a
d z o n y w życie. P o s t a n o w il iś m y zaś W a s z a w e z w a ć d o
166 M iesię czn ik D ie c e z ja ln y Łu cki Jfe 4 4 ,---
R z y m u , k t ó ry ja k o cen tru m re ligji ch rześcijań skie j jest u s t a n o w io n y i d o tej św. Pio tra św iątyni, tętnią cej ś w i ę tością i m a je s ta t e m , a b y ś c ie w niej p rzyjęli sakrę Bis
kupią, a ż e b y ja k o je s t e ś c ie k w i e c i e m i p i e r w s z e m z a c z y n e m E piskop atu c h iń s k iego , o t r z y m a w s z y tu p o m n o ż e n i e s w e j p o w a g i, o z d o b ie n i g o d n o ś c ią Biskupią, w ró cili d o O jc z y z n y , w ró cili stąd, z R z ym u , g d z i e bije ź r ó d ło w s z e l k i e g o a postola tu . P rzy b yliś cie, C z c ig o d n i Bracia, o g lą d a ć Piotra; co w ię c e j z rąk j e g o b e z p o ś r e d n io o tr z y m a liś c ie sw ą la skę pasterską; u ż y w a jc ie jej dla spełn ienia sw yc h a p o sto lsk ich p o d r ó ż y i dla g r o m a d z e n ia o w i e c z e k d o o w czarni C h ry stu sow ej. P io tr zaś n ajs erde czn iej przycisn ął W a s d o sw y c h piersi, jako, ż e się s p o d z i e w a z prac W a s zych n i e m a ł e g o rozrostu p o m i ę d z y z io m k a m i w a s z y m i p r a w d y e w a n g ie lic z n e j.
R o d a c y zaś W a s i,— dzieci w s p ó ln e j W a s z e j O jc z y z n y , która w g ł ę b o k ie j już starożytności słynęła z e s w o j e j ku l
tury i u m ieją tn ośc i; ja k r o d a c y W as i, ci p r zy n a jm n iej dla któ rych n ie są o b c e uczucia re ligijne, a z w ła szcza katolicy, te z a m ia ry S to lic y A p o s t o ls k i e j przyję li, stw ierd zili t o o z n a k a m i n a j w i ę k s z e g o z a d o w o l e n i a oraz ujawnili uczuciami radości i czci n ajg łębs ze j, k t ó r e m i przy W a s z y m w y j e ź d z ie d o R z y m u W a s obsyp ali.
B io rą c t e d y , C z c ig o d n i Bracia, na się g o d n o ś ć B i
sku pią w e ź c i e też z w ią z a n e z nią c ię ż a r y i trud, a byś cie
g o d n i e o d p o w i e d z i e l i p o k ł a d a n y m na W a s p rze z Nas
i z i o m k ó w W a s z y c h n a d zie jo m . W y d a j c i e n o w e sz la ch etne
p o t o m s t w o K o ś c i o ł o w i św. Najsłuszn iej też w tej u r o c z y
stej chw ili m o ż e się o d e z w a ć d o W a s N a m i e s t n ik C h r y
stu sow y: „ P o d n i e ś c i e g ł o w y w a sz e, a o g lą d a j c ie krain y —
o n ą waszą, ja k b y n ie m a ją c ą ż a dnych granic z i e m i ę ojczystą,
już bieleją na ż n i w o " i jeszcze: „Id ź c ie i w y, d o w in n icy
m o j e j " i z n o w u : „Id ź c ie o p o w i a d a jc ie , nauczajcie, chrzcijcie,
b ło g o s ła w c ie : J a m b o w i e m was wybrał, a b y ś c ie szli i o w o c
przynie śli, a o w o c w a s z p o z o s t a n ie " . N ie c h się tak stanie,
nie ch tak b ęd zie , f l m e n .
.Ns 4 M iesię czn ik D ie c ez ja ln y Łucki 167
Dekret ogłaszający Doktorem Kościoła św. Jana od Krzyża, wyznawcy z Zakonu Karm elitów Bos.
P I U S P A P I E Ż XI.
N a w ie c z n ą r z e c z y pa m ią tką . W dniu 27 grudnia 1926 r. N a s z p o p r z e d n ik b ło g o s ła w io n e j p a m ię c i p a p ie ż B e n e d y k t XIII za liczył w p o c z e t św iętych, św. J a n a o d Krzyża, p i e r w s z e g o w y z n a w c ą z Z a k o n u K a r m e li t ó w B o sych, k tó ry ra zem z e św. T e r e s ą o d Jezu sa r e f o r m o w a l i ż y c ie z a k o n n e p o ś r ó d K a r m e lit ó w .
Bulla ka n on izac yjn a n ie ty lk o p o d n o s i c u d o w n e ż y c ie Ś w i ę t e g o dla j e g o su ro w o ś ci i p r a k ty k o w a n y c h w s z e l k i e g o rodzaju cnót, a le n ad to w y c h w a la w i e l k ą j e g o w u m i e jętn ośc iac h ś w ię t y c h naukę. J a k o ż w r z e c z y sa m ej, O p a trz n o ś ć B o sk a p o m i ę d z y in nym i z n a m ie n it y m i s w ą nauką i ś w ię t o ś c ią w w. X V I m ę ż a m i, ja k i m i ”'p o d ó w c z a s I^ościół jaśniał, w z b u d z iła i św. Jana, a b y k r z y w d y i s z k o d y z a d a n e M isty cz n ej O b lu b ie n ic y C h ry stu so w ej K o ś c io ło w i św.
p rze z b łę d y p r o t e s t a n c k ie w y n a g r o d z ił, a b łę d y ich p o h a m o w a ł.
Ś. Jan urdził się w m ia stec zk u F o n d iv e r o s w Hi szpanji dnia 24 c z er w c a 1542 r. w s t ą p iw s z y zaś w 21 roku s w e g o życia d o K a r m e lit ó w , o d b y ł nauki fi l o z o f i c z n e i t e o l o g i c z n e w sły n n y m u n iw e r s y t e c ie w S ala m an ce. W r. 1557 w y ś w i ę c o n y został na kapłana, w t y m też roku poznał św. T e r e s ę , która, p r z y p r o w a d z iw s z y s w e siostry z a k o n n e -do życia ściśle js zego, z a p ra g n ę ła g o r ą c o ro z s z e r z y ć tę re
f o r m ę i d o m ę s k ie j g a łę zi K a r m e lit ó w . Św. Jan przy łą czył się n ajz u pełnie j d o z a m i a r ó w św. T e r e s y i, p o p ie r a ją c p o c z ą t k o w o jej na t e m polu pracę, w z ią ł na się habit z r e f o r m o w a n y c h K a r m e li t ó w i ro z p o c z ą ł ż y c ie w e d ł u g ści
ślejszej reguły. N a s t ę p n ie został m is tr z e m n o w ic j u s z ó w
oraz p ie r w s z y m k ie r o w n ik ie m k o l e g j u m w f llk a li d e Fe-
nares. W k r ó t c e p o t e m z r o b io n o g o s p o w ie d n i k ie m z a k o n
nic d a w n e j o b s e r w a n c ji w f lw i li, z t e g o s ta n o w isk a z o
stał g w a ł t e m p o r w a n y i w t r ą c o n y d o w ię z ie n ia . S ie d z ą c
przez 8 m ie s ię c y w w ię z ie n iu , napisał w t e d y w celu w y
sła w ienia m is t y c z n e g o p o łą czen ia du szy w iern ej z jej o b lu
168 M ie się c zn ik D ie c ez ja ln y Łucki
b ie ń c e m C h ry stu sem oraz dla w yja śn ien ia w ie lo ra k ic h o w o c ó w i sło d k ic h w zru szeń m o d li t e w n y c h , o w o sły nne ' sw o je: „C a n ticu m s p iritu a le “ .
Kantyk ten św. Jan uzupełnił p ó ź n ie j je s z c z e rozm a- itęm i w y ja ś n ie n ia m i i o d p o w i e d n i e m i z aopatrzył u w a g a m i.
U w o l n i o n y w c u d o w n y s p o s ó b z w ięz ien ia, nap rzód w kla sztorze, z w a n y m a C a lv ario , p o t e m w innych d o m a c h z a k on n ych , w których spełnia ją c s w e o b o w ią z k i p r z e m i e szkiwał, in ne układał pisma. W dzieła ch tych, ja k b y nad- z ie m s k ie m św ia tłe m o ś w ie c o n y , o k a z u je d u s z o m d r o g ę d o skonałości, w y ja śn ia ją c d o k ła d n ie ch ariz m ata niebia ńskie.
Prac e te, jak: Ascensus ad Carm elum , Obscura N o x , F la m m a am oris viva i in ne p r z e z e ń napisane książki oraz listy, a c z k o lw ie k traktują o rzec za ch ba rd zo trudnych i w y s o kich, taką je d n a k o d z n a c z a ją się nauką d u c h o w n ą i tak są d o s t o s o w a n e d o p o jęcia czyteln ika, iż słusznie są u w a żane ja k o k o d e k s i szkoła dla du szy w iern ej, która pra g n ie w ejść na d r o g ę d o sk o n a ło ści.
Najs łuszn iej w i ę c tw ierd z i bulla ka n on izac yjn a, że św. Jan o d Krzyża napisał „k s ię g i z t e o l o g j i m is tycznej, p e łn e n iebiańskiej m ą d r o ś c i" . T o p ie r w s z o r z ę d n e j p o w a g i o r z e c z e n ie uznała j a k o w ła sn e cała p o t o m n o ś ć . I w rz ec zy s a m e j z b ie g ie m czasu, p o śm ierci swej, która nastąpiła w 1611 roku, św. Jan w ń iistyczn ej a s c e z ie taką zyskał p o w a g ę , iż piszą cy w tej materji m ę ż o w i e , n aw et św ię ci stale uznaw ali w nim nau czycie la św ię t o ś c i i p o b o żn o ści, a n adto z j e g o nauki i pis m w sprawach, t y c z ą c y c h się rzeczy niebiesk ich, czerpali, ja k o z najczystszych źró d eł nauki chrześcijań skiej i duch a K ościoła .
T o też nic w t e m d z i w n e g o , ż e w r. 1891 n iek tórz y
k a r d y n a ł o w ie r a z e m z bisk u p am i h iszpa ńsk im i z racji
trzech setletn iej ro czn icy śm ie rci św. Jana, usilnie zanieśli
d o N a s z e g o p o p rz ed n ik a , p a p ieża L e o n a XIII prośb y
o o g ł o s z e n ie g o D o k t o r e m Kościoła , o to s a m o p ó ź n ie j
upraszali S to licę Ś w ię tą re k torzy u n iw e r s y t e t ó w k a t o lic
kich oraz je n e r a ł o w i e z a k o n ó w . D l a t e g o też, g d y o b e c n y
jen era ł K a r m e lit ó w Bosych, z racji d w u ch setletn ie j ro cz n icy
kanonizacji, m a ją cej się n ie z a d łu g o o b c h o d z ić , przedsta-
K » 4 M iesięc zn ik D ie c ez ja ln y Łucki 169
w ia ją c p r o ś b ę je d n o m y ś ln ą K a pitu ły J e n era ln ej s w e g o Z a k o n u , z ło ż y ł suplikę, a b y ś m y św. Jana o d Krzyża t y t u łem D o k t o r a K ościoła uczcili, g d y je s z c z e tę p ro ś b ę p o p a rło b a rd zo w ielu A r c y b is k u p ó w , B is k u p ó w , w ie lu w y datnych m ę ż ó w z a r ó w n o z kleru ja k i ludzi św ieckich, o ra z p r z e d s t a w ic ie le u n iw e r s y t e t ó w i in stytu tó w n a u k o w ych , to w s z y s t k o b io rąc p o d u w a g ę , u w a ż a liś m y za s t o s o w n e rzecz tak n a d z w y c z a jn e j w a g i o d d a ć p o d n arady i b a d a n ie św. K o n g r e g a c ji O b r z ę d ó w . K o n g r e g a c ja , za doś ć cz y n ią c p o le c e n io m N a s z y m w yz n a c zy ła z u rzędu o d p o w ie d n ic h m ę ż ó w dla zba da n ia tej spraw y. P o zażądan iu i o tr z y m a n iu o d k a ż d e g o z nich o s o b n o zdania , o g ł o s z o n e g o n a w e t druk iem , p o z o s ta ło j e s z c z e z a p y t a ć się p r z e w o d n i c z ą c y c h w K o n g r e g a c ji O b r z ę d ó w k a rd y n a łó w , czy w o b e c ż ą d a n y ch o d c z a s ó w p a p ie ż a B e n e d y k t a X IV przy n ad aw a n iu g o d n o ś c i D o k to r a K o ś c io ła P o w s z e c h n e g o w a ru n kó w : w y s o k ie j św ięto ści życia, n a d z w y c z a jn e j nauki i dec yzji S to licy św., m o ż n a przystą pić d o o g ło s z e n ia ś w Jana o d Krzyża D o k t o r e m Kościoła . K a r d y n a ło w i e p r z e w o d n i c z ą c y w św. K o n g r e g a c ji O b r z ę d ó w na z w y k łe j sw ej sesji w pałacu W a t y k a ń s k im w dniu 27 t y lk o u b i e g ł e g o lipca, p o p rze d sta w ie n iu im całej s p r a w y p rze z cz cig od -
• n e g o brata N a s z e g o , kardyn ała A n t o n i e g o V iy o , Biskupa Portu i św. Rufiny, p re fe k ta tej K o n g r e g a c ji, p o w y s ł u chaniu n ad to zdania u k o c h a n e g o syna Karola Salotti, g e n e r a ln e g o p r o m o t o ra wiary, j e d n o z g o d n i e w yd a li d e c y z j ę . tw ierd z ą cą .
A g d y tak jest, M y, ch ę t n ie p rzy ch yla ją c się d o ż y
czeń c a ł e g o zakonu K a r m e li t ó w B o sy ch i in nych w s z y
stkich, n in iejs ze m p is m e m , na m o c y p o sia d a n y ch p e
w n y c h w ia d o m o ś c i, po d o k ła d n e j r o z w a d z e i z pełności
w ła d z y A p o s t o ls k ie j, u sta n a w ia m y i o g ła s z a m y św. Jana
o d Krzyża, w y z n a w c ę , D o k t o r e m K o ścio ła P o w s z e c h n e g o
b e z w z g l ę d u na ja k i e k o l w i e k p r z e c iw n e K o n s ty tu c je i R o z
po rz ą d z en ia A p o s t o ls k ie . O g ł a s z a m y niniejsze p is m o ja k o
n iew zru sz on e, w a żn e i sk u te c z n e z a w s z e teraz i na p r z y
szło ść i ż e ja k o ta k ie o t r z y m u je i u zysku je o n o c a łk o w i
c ie i z u p ełn ie skutki sw o je.
170 M ie się c zn ik D ie c ez ja ln y Łu cki >fe 4
T a k o t e m n a le ży d e c y d o w a ć i o rz ek a ć. Za n ie w a ż n e zaś n a le ż y u w a ż a ć i za b e z s k u t e c z n e , je ś li b y ktokol- w ie k , c h o ć b y by ł n a w e t g o d n o ś c ią p r zy o d zia n y , coś prze- c iw t e m u ś w ia d o m ie , czy n i e ś w ia d o m ie p r ó b o w a ł p r z e d
sięw zią ć. /
D a n o w R z y m i e , u św. Piotra, p o d p i e r ś c ie n ie m R y baka, dnia 24 sierpnia, 1926 roku, w p ią t y m roku N a s z e g o pontyfikatu.
P . K a rd y n a ł G a sp a rn , S ek re ta rz Stanu.
S. Congregatio de Sem inariis et de studiorum universitatibus
E P I S T O Ł A
Ad Rfflos Ordinarios, de Catechetica disciplina in sacris sem inariis im pense excolenda.
I l l m e a c R m e D o m i n e .
A d re g n u m lesu Christi, Serva toris nostri, in terris instaurandum, nulla res plus confert, ex ipso d iv in o in- stituto, q u a m eximia sa cerdo ta lis ordinis sanctitas e t doc- trina. „ C a u s a e p r o f e c t o gra ves, e t o m n iu m a eta tu m co m - m u n es, d e c o r a virtutum multa et m a g n a in sa cerdo tib us postulant: v e r u m t a m e n nostra h aec aetas plura q u o q u e et m a io ra a d m o d u m fla gita t" ( L e o XIII, Enc. Etsi nos, 15 febr. 1882).
C u m a u te m id o n e i altaris ministri e t studiosi anima- rum cu ra tores n e ą u e a n t e v a d e r e nisi, qui, in sacris Sem i- n ario ru m septis a d o le s c e n t e s , ad^ o m n e m virtutis et scien- tiae d e c o r e m rite instituantur, Sancta S e d e s A p o s t o li c a sapien tissim as edid it Ie g e s de huiusm odi institutis, q u o r u m cu m statu ipsa E cc lesia e fortu na con iu n gitu r m axim e.
N o s q u id e m o m n ia, q u a e d e hac re statuta sunt, ab om n ibu s, q u o r u m interest, re lig io s e servari co nfid im us;
sed unum est m a xim i m o m e n t i et po n d eris, q u o d uni-
v e r s o s sa croru m A n tistites d i lig e n t e r a tte n d e re percupi-
mus, id q u e spectat ad rationem seu methodum ehristianae
doctrinae tradendae.
N° 4 M ie się c zn ik D ie c ez ja ln y Łucki 171
Codicis iuris canonici c a n o n e 1365 § 3 praescribitur ut in cursu t h e o l o g i c o qui sa ltem in te g r o ą u ad rien n io d e b e t co ntineri, „h a b e a n t u r etia m lectio nes d e T h e o l o g i a pastorali, additis practicis ex ercitatio nibu s prae sertim d e ratio ne traden di pueris aliisąue c a t e c h is m u m “ . ■
Q u a m c o n g r u e n t e r q u a m q u e n ecessario h a e c prae- cipiąntur, fa cile in telliget, quisquis a n im a d verta t o fficiu m d o c e n d i christianam p le b e m , q u o ten entu r s a c e r d o te s o m - nes, praesertim cu rion es, o m n iu m o ffic io ru m p r im u m esse e t m a x im u m : e x eius en im o b s e r v a tio n e aut n eg lec tu sa- lus vel ruina anim a ru m m a g n a ex parte pen d et. A p e r t u m n o t u m q u e est gr a v is s im u m B e n ed icti XIV, sapientissim i Pontificis, effa tu m : „Illud a ffirm a m u s m a g n a m e o r u m p a r
te m , qui aeternis suppliciis damnantur, e a m ca la m ita tem pdirpetuo subire o b ign o ra n tia m m y s te rio ru m fidei, q u a e scire et c r e d e r e n ecess a r io deb en t, ut inter e le c to s coop- te n tu r " (lnst. XXVI, 18).
Hinc, ex iuris canonici praescripto, d e b e t parochus, ut gra vissim u m im p lea t o fficiu m suum d e ca tech etica populi christiani institutione, pu eros ad sa cra m en ta Poeni- ten tiae, C o n firm a tio n is et Eucharistiae rite su scip ienda pr aeparare, e o s q u e , p o s t q u a m prim u m Sancta d e altari
!ibaverint, uberius ac p erfectiu s e x c o le r e it em fidelib us adultis catech ism u m , s e r m o n e ad e o r u m ca ptu m a cco m - m o d a to , explicare (can. 1329— 32).
H u iu s m o d i autem o ffic io c e te r o s presbyteros, a tqu e
' etia m clericos, teneri, constat ex sequenti: „P r e s b y t e r i
aliiq ue clerici, nullo le g i t im o i m p e d im e n t o detenti, proprio
p a ro c h o in hoc sanctissimo o p e r e adiu tores sunto, etia m
sub p o en is ab O rd in a rio in flig e n d is " (can. 1333 § 2). At,
cu m ru diu m prae sertim et im p erito ru m institutio d e re bus
altissimis, s e r m o n e ad e o r u m ca ptu m a c c o m m o d a t o , res
sit perdifficilis a e q u e ac pern e cessa ria, id e o ad tantum
opu s diuturna ac prorsu s d ilig ens a d h ib en d a est praepa-
tio. H a e c fieri d e b e t in sacris Sem in ariis: ad h oc e n im
sunt ipsa constituta. Ut a u te m munus d o c e n d i christianum
p o p u lu m rite et fru c tu o se quis obeat, non sufficit praepa-
ratio doctrinalis, q u ae in verit atu m tra d en d a ru m c o g n it io n e
172 M ie się c zn ik D ie c ez ja ln y Łucki Ne 4
versatur q u a e q u e fit per studium sacrae t h e o lo g ia e , prae- se r tim d o g m a t ic a e , s ed requiritur etia m illa q u a e dicitur didascalica, ad m o d u m p e r tin en s q u o veritates tradi de- bent, e a q u e fit tum per c o n g ru a p r a e c e p ta tum p er prac- ticas exercitatio nes.
F\d re m S u m m u s P o n tife x Pius X in m e m o ra b ili Encyclic a A c e r b o nimis (15 apr. 1905): „Facilius Io n g e est reperire o ra t o r e m , qui c o p io s e dicat ac sple ndide, q u am catech istam , qui prciecep tio n em habeat ex o m n i parte lau- da b ile m . Q u a m c u m q u e igitur fa cilita tem co gita n d i et lo- q u e n d i quis a natura sit nactus, h oc p r o b e teneat, num- q u a m se d e Christiana doctrina ad pu eros vel ad po- pulu m cum anim i fructu ess e dicturum, nisi multa com- m e n t a t io n e paratum a tq u e ex p e d itu m . Falluntur san e qui ple b is im p erit ia ac tarditate fisi, hac in re n e g lig e n tiu s a g e r e se p o s s e autumant- E contrario, q u o quis rudio re s nactus sit auditores. e o m a io re studio ac diiig entia utatur op ortet, ut sublim issim as veritates, a d e o a vulgari intelligentia re m o ta s, ad o b t u s io r e m im p e rito ru m aciem
^ c c o m m o d e t , quibus a e q u e ac sapientibus, ad a etern a m bea titu d in e m a d ip is c e n d a m sunt n e c e s s a r ia e “ .
Q u a e cu m ita sint, A m p lit u d in e m tuam en ixe rogam us u t hoc iu r is canoneci praeceptum vehementer urgeas operamąue des u t in S em inaria tuo impense excolatu r disciphn a cateche- tica ; q u a m o b re m m a g is te r t h e o i o g i a e pastoralis praelec- tion es d e ra tio ne do ctrin a e christianae tra d en d a e freq u e n - tes habeat, et clerici ipsi ad tantum opu s ses e practice e x e rc e a n t sive in S em in a rio , sive in ecclesiis, prout pru- den tia suaserit.
H a e c sunt, A m p lis s im e Praesul, q u a e ad te, sicut,
et ad c e t o ro s sa croru m fln tis tites, h abuim u s hac d e re
scribere. P la c e t lit teram nostram a b s o lv e r e verbis, quibus
S u m m u s P o n tife x L e o XIII E p is co p o s Peru via e simili in
casu hortabatur: „ H a e c si praestabitis et clerus flo reb it
h o n o r e suo, et E cc lesia e laus m an ebit , q u a e s e m p e r op-
t i m o r u m stu dio ru m fautrix et altrix est habita v e r e q u e ha-
ben da est. V o b is p rae te rea idonei h o m in e s praesto erunt,
>fe 4 M iesię czn ik D ie c ez ja ln y Łucki 173
■qui, vocati in p a rte m ministerii vestri, m a g n o v o b is eru- diendis popu lis p ie ta tiq u e f o v e n d a e usui futuri sint et a d i u m e n t o " . ( B r e v e Inter gra ves, 1 maii 1894).
Interim D e u m , b e n ig n u m b o n o r u m o m n iu m largito- re m, hum iliter a d p r e c a m u r ut te c u n c t o s q u e fidele s, pa- storali sollicitudini tuae c o n c r e d it c s , u berrim is c o e le s t is g r a tia e auxiliis munerari dignetur.
R o m a e , ex Secreta ria S. C o n g r e g a t io n is S em in ariis et Stu dio ru m Gniversitabus praeposita e, die 8 s e p te m b r is an. 1926.
flm p litu d in i tuae addictissimus in D o m i n o Caietanus Gard. B is le ti, Praefectus.
f Iacobus Sinibald i, E p is c . T ib etien ., Secretarius.
Potificia Com m issio
A d Codicis Canones Authentice Interpretandos.
R E S P O N S f t f t D P R O P O S I T f l D U B Ifl.
E m m i Patres P o n tific ia e C o m m is s io n is ad Codicis c a n o n e s au th en tice in terpretan dos, proposit is in p len a rio c o e t u , q u a e seąuuntur, dubiis, r e s p o n d e r e m a n d a ru n t id infra ad sin gula'
I. D e s u b s t i t u t i o n e in c h o r o .
D. fln ad su bstitu tion em in c h o r o in casibus p a r ti- cu la ribu s, d e quibus in can. 419 § 1, requiratur venia S. Sedis vel sa ltem licentia Ordinarii aut Capituli.
, R. N e g a t iv e .
II. O e m u t a t i o n e S u p e r i o r u m r e l i g i o s o r u m . D. fln praescrip tu m canonis 505 c o m p r e h e n d a t So- cietates, d e quibus c a n o n e s 673— 681 agunt, e o r u m q u e . do m u s , q u a e non sint v e r e et p r o p r ie re lig io s a e sed ex- t e r n a e seu non pertin en tes ad S o c ie ta t e m , in quibus n e m p e s o d a le s pauci n u m e r o a dhiberi sole n t, ex gr., in S e m i nariis, scholis, n oso co m iis.
R. f l f f i r m a t i v e ad n o r m a m respo n si diei 5 iunij 1918
174 M ie się c zn ik D ie c ez ja ln y Łucki Ne 4
III. D e f i d e i p r o f e s s i o n e .
D. fl n S u p e rio re s in S ocie ta tib u s ciericalibus sine votis, d e quibus agunt c a n o n e s 673— 681, fid ei p rofe ssio - n e m ad n o r m a m can on is 1406 § 1 n. 9 e m it t e r e teneantur.
R. A ffir m a t iv e .
IV. D e p a r o e c i i s r e l i g i o s i s .
D. F\n vi ca n o r u m 631 § 3; 535 § 3 n. 2; 533 § 1 nn. 3, 4, loci O rdin arius ius h ab ea t ex ig e n d i rationes d e a d m in istra tio n e fu n d o r u m l e g a t o r u m q u e p a ro e c ia e religio- sae, de qua in c a n o n e 1425 § 2.
R. flffir m a t i v e , firmis praescriptis c a n on u m 650 § 4;
1550.
V. D e i m p e d i e n t i b u s i u r i s d i c t i o n e m e c c l e s i a s t l c a m . D. U u ru m ad in cu rrendam e x c o m m u n ic a t io n e m , de qua in can. 2334 n. 2, sufficiat recursus ad laica lem po- t e s ta te m causa im p e d ie n d i exercitiu m iurisdictionis e cc le- siasticae, an requiratur p r a e te re a ut recursus suum sorti- atur e ffe c tu m .
R. N e g a t i v e ad p r im a m pa rtem , a ffir m a t iv e ad se- cu n d a m , fi r m o t a m e n prae scrip to canonis 2235,
R o m a e , die 25 iulii 1926.
P . G A R D . O A S P A R R I , Praeses.
I O S E P H B R U N O , Sekretarius.
Rozporządzenia
Władz Duchownych miejscowych.
A d o lf Szelążek Biskup Łucki
C z c i g o d n y m K s i ę ż o m P r e f e k t o m S z k ó ł D i e c e z j i Ł u c k i e j . S E R D E C Z N E P O Z D R O W I E N I E w P A N U !
N ie z m ie r n ą p o c ie c h ę spra w ia mi u sk u tecz n ien ie p o
w z i ę t e g o o d d a w n a z a m ia ru o d b y c ia w dnia ch 21 i 22-g o
gru d n ia r. b., o g ó l n e g o Z ja z d u C z c ig o d n y c h K s ię ż y P r e
f e k t ó w dla narad w s z er eg u w a ż n y c h n a d e r sp ra w s z k o ln y ch .
Z c a łe g o serca Z j a z d o w i te m u b ł o g o s ł a w ię oraz z a
> * 4 M ie się c zn ik D ie c e z ja ln y Łucki 175
p e w n ia m , iż m o d lić się b ę d ę w tej intencji, a b y P a n B ó g raczył z a p e w n ić p r a c o m w s p ó l n y m K s ię ży P r e f e k t ó w ja k n a jo b fit s z e o w o c e .
K o rz y s ta m z tej okazji, a b y w y r a z ić s w e p r z e k o n a nia o w y ją t k o w y c h p o t rz e b a c h ch w ili b ie ż ą c e j o ra z w e z w a ć C z c i g o d n y c h K s ię ż y P r e f e k t ó w d o p o d ję c ia n a j w ię ks zych u s iło w ań dla sprostania zadaniu.
N i e po ru sza m tu stron d o d a tn ich , któ re n i e w ą t p liw ie istnieją, ani też nie p o d n o s z ę za ga d n ien ia , c z y u je m n e stron y nie p r z e w a ż a ją w s p r a w ie nauczania i w y c h o w a n ia re lig ijn e g o m ł o d z i e ż y po łskie j i k a tolic k iej w o g ó l e . U j e m ne strony p r z e w a ż n i e z n a n e są o g ó ł o w i D u c h o w ie ń s t w a . Istn ieje r ó w n ie ż n ie w ą t p li w ie staranność o ich usu nięcie.
S taran n ość tę w s z a k ż e o b e c n i e z d w o i ć n ie le d w ie trzeba- W p r z e d w o j e n n e m w y c h o w a n iu m ł o d z i e ż y s z k o ln e j w p ł y w K s ię ż y P r e f e k t ó w na tę s p r a w ę by ł b a r d z o o g ra - e ic z o n y m . O g r a n ic z a n e r ó w n ie ż h yły o b y w a t e ls k i e zadania ludzi, k tó rz y k o ń c z y li s z k o łę p o d r z ą d e m rosyjskim. C z ę s to k ro ć p r ze to m ł o d z ie n ie c w y c h o d z ił z e szkół z m a ło r o z w in ię t y m z a p a łe m d o szerszej pracy, d o p o ś w ię c e ń dla o g ó łu — a ta k ż e z m a ło u g r u n to w a n ą w iarą i p o b o ż n o ścią, — b a rd zo cz ęsto z z a s o b e m ro z b u d z o n y c h s z e r o k o n am iętności, k tó re szły w p a rz e z e g o i z m e m , g ó r u ją c y m nad całą j e g o psych iką. C z y p o z osta ło ści tych w a d n ie istnieją jeszcze, c z y ten ciasn y e g o iz m , b e z m y ś ln o ś ć , m a rzen ie o z a d a w a ln ia n iu ja k n a js ze rsz em p o z i o m y c h sk łon ności, a p r z y t e m z a r o z u m ia ł o ś ć i jakaś tę p a n ie relig ijn o ść nie g n ie ź d z i się je s z c z e w duszach c h o ć b y n ie w ie lu w y - c h o w a ń c ó w szkół naszych, o t o p y ta n ie pie rw sze, k t ó r e p o s t a w ić s o b ie w in ie n k a ż d y Ksią dz P refek t. O c z y w i ś c ie , m a m y n i e w ą t p liw e d o w o d y , ż e K ie r o w n ic y S zk ó ł znają d a w n e w a d y i starannie im p rze ciw d z ia ła ją .
M a m y ta k ż e n ie w ą t p l iw e d o w o d y , ż e m ł o d z ie ż s z k o l
na m ę sk a i ż eń ska o w i e l e szczytniej p o jm u j e s w o j e z a
dania, niż to b y ło d a w n ie j w n iektórych szko ła ch i ż e
ro k u je n ajle psze n adzieje. O s trz e ż e n ia p o w y ż s z e p r zy ta
c z a m tylk o, a b y o b u d z ić w ię k s z ą czu jność tak w ł o n ie
K s ię ż y P r e fe k t ó w , ja k o t e ż w śró d sa m e j m ł o d z ie ż y .
176 M iesięc zn ik D ie c ez ja ln y Łucki t e 4
Cała o d p o w ie d z ia ln o ś ć za religijn e w y c h o w a n i e i u g r u n t o w a n ie m ł o d z i e ż y w w ie r z e ,— w z a k res ie w p ł y w ó w S zk oły , — n a le ż y d o K się d z a P r efek ta . J e ż e li w o b e c n y c h czasach na s p o łe c z e ń s t w o p o ls k ie spa dły n o w e , o l b r z y m i e zadania , k tó re p o w i n n y b y ć s p e łn io n e w duchu nauki Chrystusa Pana, a s p e łn io n e tak, a b y ś m y w y r ó w n a l i w i e k o w e z a c o f a n ie i o s ią g n ę li p o z i o m pracy na w szystkich p o la ch dzia ła lności kulturalnej, istniejący u in nych n a r o d ó w , trzeba m ł o d z i e ż pols ką p o r w a ć d o tych w yż yn , z a palić o g n i e m s z la ch etn ej em ulacji, o b u d z ić g o t o w o ś ć d o w y r z e c z e n ia się u s p r a w ie d liw io n y c h g d z ie i n d z ie j w y g ó d , g o t o w o ś ć d o w ię k s z e j, — niż zw y k ła , — pracy, do w y ż s z y c h w y s ił k ó w , d o n a le ż y t e g o w y k o r z y s t a n ia czasu, d o szla ch etnych w e w sz ystk ic h g o d z i w y c h kierunkach in icja tyw y, d o m iłości B o g a i Ś w ię te j neszej M atki Ko- Ko ścio ła , d o życia c z y s t e g o i p o d k a ż d y m w z g l ę d e m p r z y k ła d n e g o , d o p r a w d z iw e j p o b o ż n o ś c i, s ł o w e m do s p o t ę g o w a n e g o życia w ch a ra k terze p r a w e g o P o la k a i Katolik a.
Z a p e w n e , ca ły p erso n el s z k o ln y w t y m duchu d z ia łać w in ie n . Ż e b y je d n a k ten w p ł y w istniał, starać się ma s z c z e g ó l n ie Ksiądz P r e fe k t, m a ją c na w z g l ę d z i e z a s a d y w ie l k ie j ro ztro p n o ści ale też i o d w a g i, którą u trzym ać i w z m a c n ia ć p o w i n n a ś w ia d o m o ś ć o d p o w ie d z ia l n o ś c i n a szej p rze d P a n e m B o g ie m .
Czasy, k tó re p r z e ż y w a m y , p r zy n o s z ą n o w e i n iep rz e
w i d z ia n e n ie b e z p ie c z e ń s t w a , n o w e o tw ie r a ją drogi, n o w e o dsła n ia ją h oryzon ty, n o w e d o rąk w y c h o w a w c ó w i na
u czycieli p o d a ją środki działenia, n o w e przy no szą z d o b y c z e n a u k o w e .
G łę b s z e w t a je m n ic z e n ie się w za kres n o w o c z e s n y c h
z d o b y c z y na polu nauk ścisłych p rze k on a , ż e o n e niosą
b o g a t y m a terjał a p o lo g e t y c z n y , k tó ry w w ie lu punktach
w y k ł a d u re iigji z a m k n ie usta p s e u d o -u c z o n y m , p o w t a r z a
ją c y m przestarzałe fr a z e s y z a p o m n ia n y c h w nauce za rzu
t ó w p r z e c iw w ierze. B y ł o b y zaś w p ro s t nie d o d a ro w a n ia ,
g d y b y Ksią dz P r e fe k t dał się p o d t y m w z g l ę d e m z d y s ta n
s o w a ć in n y m i z d ra d z a ł n ie z n a jo m o ś ć m o m e n t ó w n a u k o
w ych , k tó re dla reiigji nie m o g ą być o b o ję tn e . N ie t y l k o
>fc:4 M ie się c zn ik D ie c ez ja ln y Łucki 177
w t y m w y p a d k u traciłb y a u torytet w ś ró d gr o n a n a u c z y c ie ls k ie g o , ale n ad to nie o d d a ł b y w y c h o w a ń c o m t e g o , c o im się słusznie n a le ży ,— p e ł n e g o m aterja łu w za k res ie o b r o n y w ia ry.
Z n ie b e z p ie c z e ń s t w , ja k ie m o g ą o b e c n i e grozić, p r z y t o c z ę parę.
P r z e w id z ie ć należy, ż e w y łą c z n ie utylitarny kieru nek nauczania i w y c h o w a n ia s z k o ln e g o , — w p r o w a d z a n y przez F ilo z o f j ę P e d a g o g i k i a m eryk a ń sk ą , p r ze z t. zw . P r a g m a t y z m a m e r y k a ń s k i i a ngielski, p rzenika ć b ę d z i e d o s y s te m ó w w y c h o w a w c z y c h w in nych krajach. P r a w o d a w s t w o p o ls k ie w y t w o r z y ł o p o le d o o b r o n y p rze d t e g o ro dza ju w p ł y w a m i.
W z n a w i a n i e r ó w n ie ż p rze z p e w n e se k ty posttilatu t. zw, „ je d n e j s z k o ł y ” , która m ia ła b y p r z y g o t o w a ć grunt dla p r ze s z c z e p ie n ia w krajach katolic kich „ l a i c y z m u ” fr a n c u sk ie go , znajduje w ró ż n o r o d n y c h re zo lu cja ch Z ja z d ó w S z k o ln y c h d o ś ć siln e echo. S k u te c z n ie — d r o g ą p r z e k o nania — p r z e c iw d z ia ła ć m o g ą tem u p r ą d o w i K się ża P r e f e kci. G o r liw o ś ć w t y m z a k res ie n ig d y nie p o z osta n ie bez p o ż ą d a n e g o o w o c u . K a ż d y Ksiądz P r e fe k t P a s t e r z e m jest i winien m ie ć przed o c z y m a du szy n a p o m n ie n ia Pa n a Jez u sa o „ D o b r y m P a s t e r z u ” .
P e w n e ta kże, n ie z m ie r n ie sm utne, d o ś w i a d c z e n ia każą p r z e w id z ie ć , ż e u siłow an ia a g it a t o r ó w k o m u n is t y c z n y c h s k ie r o w a n e są na m ł o d z ie ż szkół średnich. Ks. P refek t, k tó ry cie s zy się z a u fa n ie m m ł o d z i e ż y szkolnej, z n a jd z ie w skarbnicy religji n ie z lic z o n e środki u o d p o r n ie n ia i u ch ro n ienia m ł o d z i e ż y o d tej n ajz g u b n ie js ze j infekcji.
N i e m o g ę p o m in ą ć kilku w a ż n y c h t a k ż e s z c z e g ó ł ó w w d a n y m zakresie.
C z c ig o d n i Księża P r e fe k c i w inni s z c z e g ó ln ą z w r ó c ić u w a g ę na Bursy dla m ł o d z ie ż y , któ re mają zastąpić o g n i s ko d o m o w e . N i e c h ż e istotn ie b ę d ą o n e w z o r e m życia św iętych.
N i e m o ż e b y ć r ó w n ie ż o b o j ę t n y m kie ru nek , jaki p a
nuje w licznych o rga n iz a c jech , któ rych t w o r z e n i e jest na
p o rz ą d k u d z ie n n y m . U s t a w ic z n e d o ś w ia d c z e n ie p r z e k o
178 M ie s ię c zn ik D ie c e z ja ln y Łucki N* 4
n y w a , iż nastroje, p a n u ją c e w takich st o w a r zy s z e n ia c h , w y c is k a ją n iez a ta rte p ię tn o na całą dzia ła ln o ść c z ło w ie k a w c ią gu j e g o życia.
P o ż ą d a n e m jest z e w sz ech m iar u c z e stn icz en ie K s ię ż y P r e f e k t ó w w K o m it e t a c h R o d z icielsk ich , w któ rych ro d z i c e n i e z a w o d n i e o c z e k u ją i mają p r a w o o c z e k i w a ć o d K s ię ż y P r e f e k t ó w p o p a rc ia ich u s p r a w ie d liw io n y c h n i e je d n o k r o t n i e p rze d s ta w ie ń . Z d ru g iej s tro n y jest to naj
o d p o w i e d n i e j s z y tere n dla u p rz y to m n ie n ia w umysłach r o d z i c ó w ich n ie z m i e r n ie do n io s ły c h o b o w i ą z k ó w , które s p e łn ia ć winni, a b y z a p e w n i ć s z k o le w ła ś c iw e o p a rc ie i u z u p e łn ie n ie z a s z c z e p io n y c h w niej sz la ch etn y ch zasad.
N i e w ą tp ię , ż e C z c ig o d n i Księ ża P r e fe k c i z n a j w y ż s z y m ‘ z a p a łe m , — w Im ię B o ż e , — p rac e s w e i zadania w y k o n y w a ć będą, o ż y w ie n i p r z y t e m sz cz erą m iłośc ią dla t ej m ł o d z ie ż y , która — n ie t y lk o taktu w i e l k i e g o — ale i g o r ą c e g o serca p o trz e b u je .
N ie c h łaska B o ż a t o w a r z y s z y W a s z y m ż a r liw y m usi
ło w a n io m .
Dan w W a r s z a w ie , dnia 20 gr u d n ia 1926 r.
f A D O L F B isk u p Ł u c k i.
Stale prawo odprawiania M szy Świętych w kaplicach.
K U R J A B I S K U P I A Ł U C K A D o S ek cja A d m in istra cyjn a
~~ W i e l e b n e g o D u c h o w ie ń s t w a D n ia 12 gru d n ia 1926 r.
D ie c e z ji Ł u ck iej.
U ja w n io n e z o s ta ły p e w n e w ą t p liw o ś c i co d o praw a s t a ł e g o o d p r a w ia n ia M s z y św ię ty c h w kaplicach, któ re t w o r z o n e są w ro z m a it y c h m ie js c o w o ś c ia c h W o ły n ia , dla u ła tw ie n ia o g ó ł o w i lub części m i e js c o w e j ludn ości s p e ł
nienia o b o w i ą z k ó w religijn ych.
Z t e g o p o w o d u Kurja p o c z y t u je za k o n ie c z n e nade-
w s z y s t k o p o d a n ie kilku w tej s p r a w ie w yja śn ień .
Na 4 M ie się c zn ik D ie c e z ja ln y Łucki 179
P o z a k o ścio ła m i, w któ rych m sza m o ż e być o d p r a w i a n ą , — d o t e g o celu słnżą t a k ż e kaplic e, z t e m zasadni- c z e m ro z ró ż n ie n ie m , ż e publiczne kaplice, p o ś w i ę c o n e lub k o n s e k r o w a n e przez O rd yn arju sza, w z g l ę d n i e z j e g o d e le g a c j i,— i t y m s p o s o b e m p r z e z n a c z o n e d o czci B o żej, w e d ł u g c. 1191 § 1 t r a k t o w a n e być m a ją n a r ó w n i z k o ś cio ła m i. C e c h ą pu b liczn ych kaplic jest to, ż e m a ją o n e s łu ż yć o g ó ł o w i m i e js c o w y c h k a t o lik ó w p r z y n a jm n ie j p o d cza s n a b o ż e ń s t w . W kaplicach p r ze to t e g o rodzaju M sza św . m o ż e b y ć o d p r a w ia n ą b e z s p e c ja ln e g o p o z w o le n i a .
K a p lic e napół - publiczne służą ty lk o p e w n e j gr u p ie o s ó b i n ie są d o s t ę p n e dla w sz ystk ic h w iern ych.
Dla u tw o rz en ia takiej ka plicy k o n ie c z n e jest i w y s ta rc z y p o z w o l e n i e O rdyn arju sza (c. 1192 § 1 ) . P o z w o l e n i e t o je d n a k w in n o u p rz ed zić z b a d a n ie na m iejscu p rze z O rd yn arju sza lub j e g o d e le g a t a , c z y kaplic a jest o d p o w i e d n i ą d o o d p r a w ia n ia w niej M s z y św. i innych fu nkcji czci B o ż e j ( § 2).
D o tej ka tego rji kaplic n ależą k a p lice w k o n w ik ta c h m ł o d z ie ż y , w gim na zja ch , liceach , w w ię z ie n ia c h , s z p ita lach, o chronach, i t. d. (c. 1192 § 4).
O ile to p o z w o l e n i e na e r e k c ję k a p licy p ó łp u b lic z n e j istnieje, w s z y s t k ie a k ty czci B o ż e j i fu n k c je kościeln e, a z a t e m i m sza św ięta ipso facto, — bez s p e c ja ln e g o in-.
dultu, — o d p r a w i a n e b y ć m o g ą , — c h y b a b y co d o n i e k t ó rych fu nkcji istniały z a strz eż en ia O rd yn a rju sz a lub s p e c ja ln e n a k a z y litu rgic zne (c. 1193).
W kaplicach prywatnych, domowych, k tó re dla s w e g o
u ż y tk u m o g ą w iern i t w o r z y ć w sw y c h d o m a c h , b e z j a k i e
g o k o l w i e k u p o w a ż n ien ia , M sza św ięta m o ż e b y ć o d p r a
w ia n a t y lk o na m o c y p o z w o l e n i a o d p o w i e d n i e j w ła d z y
k o ścieln ej. A z a t e m ,— o ile id z ie o p r a w o s t a łe g o o d p r a
w ia n ia w danej ka plicy c z y co d z ie n n ie , cz y też w p e w n e
dni roku m s z y ś w ię t y c h .— k o n ie c z n e jest p o z w o l e n i e S t o
licy A p o s t o ls k ie j. Ord yn arju sz m o ż e p o z w o l i ć na o d p r a
w ia n ie M s z y ś w iętyc h w takich kaplica ch t y lk o a) per
m o d u m actus, b) in catu a liq u o ex traordinario , c) ex
iusta et ra tionabili causa. (c. 1194, 822 § 4).
180 M ie się c zn ik D ie c e z ja ln y Łucki N
b4
O rd yn arju sz w y d a je t a k ż e zarzą dzenia w parafjach z b y t rozległych , o d p r a w ia n ia M s z y św ię ty c h — w d o m a c h p r y w a t n y c h — dla w iern y c h , k tó rz y d o kościoła nie m o g ą p r z y b y ć z p o w o d u w ie k s z e j o d le g ł o ś c i o d kościoła, t a k d a lece , ż e p r o b o s z c z z m u s z o n y jest u d a w a ć się d o ich o siedli dla z a s p o k o je n i a p o t r z e b re ligijn ych . D o o b o w i ą z k ó w pasterskich nale ży w takich o k o lic z n o ś c ia c h o d p r a w ia n ie M s z y ś w ię t e j p er m o d u m actus w o b r a n y m d o m u , dla w szystkic h m i e s z k a ń c ó w k a t o lik ó w danej m ie js c o w o ś c i.
P o d a ją c p o w y ż s z e d o w i a d o m o ś c i Kurja w z y w a W i e le b n e D u c h o w ie ń s t w o d o z b a d a n ia czy:
1) K a p lic e P u b lic z n e z o s ta ły w o d p o w i e d n i s p o s ó b p o ś w ię c o n e ;
2) K a p lic e n a p ó ł-p u b licz n e p o sia da ją o d p o w i e d n i e a kty ere k c y jn e .
3) „ O i l e istnieją w pa rafji k a p lice p r y w a tn e , p o s ia d a ją c e p r z y w ile j — o d p r a w ia n ia w nich m s z y Ś w ię ty c h na m o c y I n i u l t u Papieskiego, z b a d a ć , — czy indulty te n ie w y gasły. J e ż e li istotn ie te rm in ich upły nął, z w r ó c i ć n ależy u w a g ę p o s ia d a c z y ka plicy na o b o w i ą z e k o d n o w ie n ia in- d u lt u “ .
J e ż e li w y m a g a n ia te nie zosta ły sp e łn io n e , n a le ży z w r ó c ić się d o Kurji z o d p o w i e d n i e m p o d a n ie m c e le m w y p e łn ie n ia w y m a g a ń p r a w a k a n o n ic z n e g o .
( - ) f A D O L F S Z E L Ą Ż E K B isk u p K s . Ja n Szych
K a n clerz Kurji.
Instrukcja dotycząca ołtarzy uprzywilejowanych.
K U R J A B I S K U P I A L U C K A S ek cja Spraw W ia ry i M or.
Ł u c k
dn. 15 grudnia 1926 r.
1) W k ł a d a się na K s ię ż y D z ie k a n ó w o b o w i ą z e k z e
brania s z c z e g ó ł o w y c h i a u te n ty c zn y c h danych co d o t e g o .
ja kie w kościo łach p a ra fja ln ych lub filjaln ych p o d le g ły c h
hk 4 M ie się c zn ik D ie c e z ja ln y Łucki 181
im d e k a n a t ó w istnieją indulty na o łta r z e u p r z y w ile jo w a n e , a m ia n o w ic ie : a) przez k o g o , b) kied y, c) na ja k dłu go, d ) c z y na w s z y s t k ie dni t y g o d n ia u d z ie lo n e zostały, e ) k t ó ry m i a n o w i c i e ołtarz ( w y m i e n i ć tytuł o łtarza) p r z y w ile j taki posiada, f) w któ rych k o ścio ła ch n iem a z g o ła o łtarzy u p r z y w ile jo w a n y c h . W ia d o m o ś c i te p r z e d s t a w io n e być m a ją d o Kurji B isku piej w p r ze cią g u d w ó c h m ie sięcy .
2) W e w sz ystk ic h kościołach , w k tó ryc h są ołtarze u p r z y w ile jo w a n e nie w ie c z y s te , lecz t e r m i n o w e , lub w k t ó rych z g o ła takich ołtarzy n iem a , J.E. N a jp r z e w . O rd yn arju sz p o u p ły w ie te rm in u ( w z g l ę d n i e n i e z w ł o c z n i e ) w y z n a c z y ołtarz w ie lk i ja k o m a ją c y b y ć o d t ą d jed ynym , codziennym, w ieczystym o łt a r z e m u p r z y w ile jo w a n y m . W t y m celu na
l e ż y p o d a ć d o w i a d o m o ś c i tytuł w i e l k i e g o ołtarza.
3) G d y b y w w y ją t k o w y c h w y p a d k a c h o k a z a ło się rz e c zą po żąd an ą , b y o łta r z em u p r z y w ile jo w a n y m nie był ołtarz w ielki, lecz inny, p o w in n i Księ ża D z iek a n i w o z n a c z o n y m w y ż e j t e rm in ie , w p o r o z u m ie n iu z w ła ś c iw y m p r o b o s z c z e m p r z e d s t a w ić u m o t y w o w a n y w n io s e k , z p o d a n ie m t y t u łó w z a r ó w n o r z e c z o n e g o ołtarza, ja k też ołtarza g ł ó w n e g o (n a w y p a d e k g d y b y J.E. O rd yn arju sz w n io sk u nie u w z g lę d n ił).
4) P r z y k a ż d y m ołtarzu u p r z y w i l e j o w a n y m u m ie s z c z o n y m a b y ć w m y śl kan. 918 napis: A lta re p riv ile g ia tu m ąuoti- dian um jperpetuum ( w z g l ę d n i e inny, d o d ó k i p r z y w ile j jest t e r m in o w y , lub d o p e w n y c h t y lk o dni p r z y w ią z a n y ). N a pis ten m a być u m ie s z c z o n y w m ie jscu w i d o c z n e m i od- p o w i e d n i e m w o z d o b n e j o p r a w n e j tablic zce, a lb o n a w e t w ł ą c z o n y b y ć m o ż e w b u d o w ę ołtarza, p r z y c z e m u w a ż a ć należy, b y n ie w ła ś c i w e m u m ie s z c z e n ie m nie szpec ić stru k
tury i w y g lą d u ołtarza.
5) D o k u m e n t ś w ia d c z ą c y o p r z y w ile ju ołtarza prze- c h o w y w e ć trzeb a w a rc h iw u m p a ra fja ln e m , lub też u m i e ścić w zakry stji w o s z k lo n e j ram ce; przy ołtarzu z a w i e szać g o nie należy,
J . Szyeh K a n c le r z Kurji
S z e f S ek cji
P r a ła t S. Żu k ow sk i
182 M ie s ię c zn ik D ie c ez ja ln y Łucki N » 4
W sprawie misyj.
K U R J A B I S K U P I A Ł U C K A S e k c ja dla Spraw W ia ry i M or.
D o W i e l e b n y c h d. 12 gru dn ia 1926 r.
5767/5057 K s ię ż y P r o b o s z c z ó w . Kurja p r z y p o m in a , ż e dla z a p e w n ie n ia danej parafji p o m o c y Z a k o n ó w w u dziela niu Misji lub R e k o le k c ji z w r a ca ć się n a le ż y z o d p o w i e d n i ą p r o śb ą p o d n a s tę p u ją c ym i a d re s a m i:
1) O . S op u ch . T. J. w Lu blin ie, K o l e g j u m B o b o la n u m . 2) O. H a rm a ta T. J. K r a k ó w . K o p e r n ik a 26.
3) O O . R e d e m p t o r y ś c i. K r a k ó w . P o p g ó r z e . 4) O O . K a p u cy n i. K rak ów .
W s p r a w ie Misji p r z e w i d z ia n e są da lsze za rządzenia, k tó re b ę d ą w k r ó t c e p o d a n e d o w ia d o m o ś c i W i e l e b n e m u D u c h o w ie ń s t w u .
S z e f S ek cji
, J . Szych P r a ła t 8. Żukow ski
K a n cle rz Kurji
Natychm iastowe wysyłanie metryk zagranicę.
N in ie j s z e m Kurja p o le c a W . W . Ks. P r o b o s z c z o m , a b y w s z y s t k ie żądania, d o t y c z ą c e m e t r y k dla o b y w a t e li po lskich, z a m ie s z k a ły c h za gra n icą , zała tw ia li natychmiast, u w a ż a ją c j e za pilne; o ile te m e tr y k i są p r z e z n a c z o n e dla r o b o t n i k ó w , w in n y b y ć w y d a w a n e „in f o r m a paupe- r u m ” .
Z a S z e fa S ekcji ( — ) K s . K a n . Czyżewski K a n clerz S z e f S ek cji S ta ty styczn ej ( — ) J . Szych
Zm iany w składzie osobowym Duchowieństwa.
Ks. K o b y ł e c k i, d o t y c h c z a s o w y p r e fe k t i w i k a r y w Ki-
w e rc a c h został p r z e n ie s io n y na sta n o w is k o p re fe k ta o b ja
z d o w e g o z s ie d z ib ą w O żen in ie.
>fe 4 M iesię czn ik D ie c ez ja ln y Łucki 183
Rozporządzenia prawno państwowe.
Nowe opłaty stemplowe.
O d dnia 1 stycznia 1927 r. w c h o d z i w ż y c ie n o w a u sta w a o o pła tach s t e m p lo w y c h , u ch w a lo n a już dn. 1 lipca
1926 r. (D z , U. R. P. Nr. 98, p o z. 570).
D u c h o w ie ń s t w o o b c h o d z i art. 155, lit. b), k tó ry dla nas ustala, ż e „ w y c i ą g i i inne ś w ia d e c t w a z akt stanu c y w i l n e g o (z ksiąg m e tr y k a ln y ch ), p o d le g a ją o d k a ż d e g o z a ś w i a d c z o n e g o faktu urodzin, zaślubin lub śmierci... o p ła cie w w y s o k o ś c i 1 zł.".
DZIAŁ NIEURZĘDOW Y.
\
