• Nie Znaleziono Wyników

Szlaki, R. 7, nr 10 (56), 2012

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Szlaki, R. 7, nr 10 (56), 2012"

Copied!
8
0
0

Pełen tekst

(1)

Sprawnie, nowocześnie i niezawodnie

Nie blokuj tramwaju

Książka na kliknięcie

W numerze

KĄTEM oka

Do 15 listopada br. potrwa wspólna akcja Tramwajów Śląskich oraz KZK GOP pod ty- tułem „Parkuj właściwie. Zacho- waj metr od torowiska”. Wielu kierowców nie zwraca w ogóle uwagi na to, gdzie pozostawia swój samochód. Niewłaściwe jego zaparkowanie jest często przyczyną zatrzymania ruchu tramwajów. A potrzeba dokład- nie jednego metra. To bezpiecz- na odległość dla samochodu i tramwaju. Nie zachowanie jej powoduje, że tramwaj nie może pojechać dalej. Cierpią na tym w pierwszej kolejności pasażero- wie, którzy nie mogą dojechać do celu. Także sami kierowcy ponoszą wymierne straty, po- nieważ muszą zapłacić mandat, obciążenie za zatrzymanie ru- chu tramwajowego oraz pokryć koszty odholowania samocho- du na parking policyjny. Jeżeli przerwa w ruchu się wydłuża i z rozkładu wypadają kolejne kursy, kierowca pojazdu pła- ci również odszkodowanie na rzecz przewoźnika. Dlatego apelujemy do wszystkich par- kujących w pobliżu torowi- ska tramwajowego: zachowajcie właściwy odstęp! Pomyślcie nie tylko o sobie, ale również o innych użytkownikach drogi i pasażerach podróżujących w danym momencie w tramwa- ju! O inauguracji akcji piszemy na 4 stronie „Szlaków”. W nu- merze rozwiązanie konkursu ko- munikacyjnego dla dzieci.

Redakcja

Możliwość osobiste- go powitania podróż- nych na nowym dworcu PKP, uroczyste zapalenie neonu „KATOWICE”, pamiątkowe zdjęcia – to tylko część atrakcji zapla- nowanych na pierwszy dzień funkcjonowania katowickiego dworca.

Fot. Urząd Miasta Katowice

Otwarcie dworca odbędzie się 29 października br., dzień wcze- śniej niż pierwotnie planowano.

Uroczystości podzielone zostały na dwie części. Pierwsza (od go- dziny 13.00), to oficjalna inaugu- racja z udziałem przedstawicieli władz, grupy PKP, inwestora oraz wszystkich podmiotów za- angażowanych w realizację in- westycji. Druga odsłona uro- czystości (od godziny 16.00) organizowana jest z myślą o mieszkańcach i, co istotne, bę- dzie równoznaczna z faktycznym otwarciem dworca dla podróż- nych. – Dworzec PKP to obiekt użyteczności publicznej, stwo- rzony z myślą o mieszkańcach, dlatego chcemy, aby już w dniu otwarcia poczuli się tam dobrze.

Stąd pomysł, aby podobnie jak w momencie rozpoczynania robót budowlanych, gdy wszyscy chęt- ni mogli przyłożyć rękę do bu- dowy, umożliwić mieszkańcom osobiste zaangażowanie – mówi Monika Olejnik-Okuniewska, rzecznik Prasowy Neinver Polska.

„Witam w Katowicach, moim

mieście” – między innymi takie komunikaty autorstwa mieszkań- ców, w dniu otwarcia, popłyną z głośników na dworcu i peronach.

Od 22 do 26 października br. spe- cjalni reporterzy, wyposażeni w sprzęt nagrywający, będą prze- mierzali centrum Katowic, zachę- cając mieszkańców do nagrania osobistych powitań. – Do nagrania swoich powitań zaprosiliśmy także kilka powszechnie znanych i zwią- zanych z Katowicami osób. Jednak

to, w czyim towarzystwie miesz- kańcy będą mogli powitać podróż- nych, ujawnimy na chwilę przed otwarciem – mówi rzeczniczka.

Kolejna atrakcja dla mieszkańców to możliwość wzięcia udziału w procesie rozświetlenia neonu

„KATOWICE”. Napis od kilku tygodni ozdabia przebudowaną halę dworca PKP, a w wieczór otwarcia efektownie zaświeci pełnym blaskiem.

W pierwszych tygodniach funk-

cjonowania nowego dworca obsługa podróżnych będzie od- bywała się równocześnie w hali nowego dworca oraz w punktach znajdujących się od strony placu Andrzeja.

Otwarcie hali obsługi pasaże- rów to finał pierwszego etapu inwestycji na placu Szewczyka, realizowanej wspólnie przez Neinver Polska i PKP SA.

umk Każdy chętny będzie miał szansę, aby swoim głosem powitać podróżnych przyjeżdżających na katowicki dworzec w dniu otwarcia

Otwarcie dworca PKP

Jeśli chcesz skontaktować się z KZK GOP – skorzystaj z formularza, który znajduje się na www.kzkgop.com.pl.

Aby ułatwić pasażerom zgłaszanie uwag, formularz został podzielo- ny na cztery tematy: zapytanie, skargę, wniosek oraz inny. Przed napisaniem wiadomości trzeba więc wybrać, w jakiej sprawie chce się napisać. Następnie roz- wijają się pola do wypełnienia.

Odpowiednie objaśnienia pól mają za zadanie przypomnieć o wszyst- kich danych, które są potrzebne do zgłoszenia sprawy. Część z nich jest oznaczona jako obowiązkowe.

Jest to między innymi imię i na- zwisko, ponieważ anonimowych zgłoszeń Związek nie rozpatruje, a w przypadku skargi – także ad- res korespondencyjny.

Więcej informacji o zasadach korzystania z formularza oraz sam formularz znajdują się na witrynie internetowej KZK GOP w zakładce „kontakt”. Trzeba po lewej stronie kliknąć w formu- larz kontaktowy.

kmr

Kontakt przez Internet

Po oddanym do użytku torowi- sku kursuje tramwaj nr 16, który dzięki nowemu układowi rozjaz- dów po raz pierwszy w historii może przejechać między połu- dniowymi a wschodnimi dziel- nicami Katowic. Częstotliwość na tej trasie wynosi 7,5 minuty, a co drugi kurs jest obsługiwany tramwajami niskopodłogowymi.

Obecnie trwają prace w ramach III etapu przebudowy. Powsta- ją wyjazdy z Rynku w kierunku

placu Wolności i Ronda, wraz z mostem na Rawie, oraz łącz- nica pomiędzy nimi. W związku z tym wyłączony z ruchu jest od- cinek sieci tramwajowej pomię- dzy placem Wolności a Rondem Jerzego Ziętka. Zmienionymi trasami kursują tramwaje linii nr: 6, 11, 19 z przystanku Kato- wice Spodek oraz linii nr 7 i 20 z przystanku Katowice Sobieskie- go, a pomiędzy nimi kursuje co 5 minut zastępczy autobus linii T.

Warto dodać, że wraz ze zmiana- mi zwiększyła się oferta kursów nocnych na liniach tramwajo- wych, przydatnych zwłaszcza w piątki i soboty. Co pół godziny kursuje przez całą noc tramwaj linii nr 16. Kursy nocne oferują również linie nr 11 i 20 (co około 60 minut) oraz tramwaj nr 6 do Bytomia. Przez całą noc funkcjo- nuje także autobus zastępczy T.

Szczegóły na www.kzkgop.com.pl em

Szesnastka kursuje już przez Rynek

24 września otwarto fragment nowego węzła tramwajowego na kato- wickim Rynku. Tram- waje mogą już przeje- chać relacją z Brynowa na Zawodzie. Na razie kursują po jednym to- rze, ponieważ na drugim trwają jeszcze prace.

Fot. Dominik Gajda

(2)

w skrócie...

CZYM ŻYJĄ GMINY

Redaktor naczelna:

Katarzyna Migdoł-Rogóż Redakcja:

Anna Koteras, Emil Markowiak, Tomasz Musioł, Krzysztof Sobański, Paweł Wieczorek

Opracowanie graficzne i korekta:

Agencja Mediów Lokalnych mediaL Druk:

Comsoft Krzysztof Ewicz Nakład:

20 000 egzemplarzy Wydawca:

Komunikacyjny Związek Komunalny GOP Adres redakcji:

Komunikacyjny Związek Komunalny GOP 40-053 Katowice, ul. Barbary 21a tel. 32 743 84 14, fax: 032 251 97 45 szlaki@kzkgop.com.pl

www.kzkgop.com.pl

Wpisane do rejestru dzienników i czasopism pod poz. Pr 1979 Pyskowice

Gliwice

Gierałtowice

Knurów Katowice

Siewierz

Mysłowice

Imielin Chełm Śl.

Zabrze

Ruda Śl.

Chorzów Bytom Piekary Śl.

Radzionków

Bobrowniki Psary Wojkowice

Będzin Czeladź

Sosnowiec Sławków Dąbrowa Górnicza Siemianowice Śl.

Świętochłowice

Oprócz nagrody głównej, jury konkursowe przyznało jeszcze sześć równorzędnych wyróżnień.

A jak można było wygrać nagro- dy? Wszyscy uczestnicy musieli spełnić następujące warunki: roz- wiązać poprawnie krzyżówkę ko- munikacyjną, znaleźć ukryte wy-

razy w wykreślance transportowej, odgadnąć, jakie miasto kryje się na fotografii z tramwajem oraz wymy- ślić hasło promujące pracę kontro- lerów biletów KZK GOP. Z nade- słanych zgłoszeń komisja wybrała siedmiu laureatów – zwycięzcę i wyróżnionych. Każda osoba bio-

rąca udział w konkursie mogła zgłosić tylko jedną propozycję hasła konkursowego.

Wszystkim dzieciom dziękujemy za udział w konkursie, a laure- atom gratulujemy. Nagrody wy- ślemy pocztą.

Katarzyna Migdoł-Rogóż

Konkurs rozstrzygnięty

Z okazji Europejskiego Tygodnia Zrównoważonego Transportu Komunikacyjny Związek Komunalny GOP ogłosił we wrześniu konkurs dla dzieci. Zwycięzcą został jedenastolatek z Chorzowa – Daniel Zimoch.

LAUREACI

KOMUNIKACYJNEGO KONKURSU DLA DZIECI

Zwycięzca konkursu:

•    Daniel Zimoch z Chorzowa – lat 11.

Wyróżnienia:

•  Dawid Dworakowski z Chorzowa – lat 10,

•   Piotr Kardas  z Sosnowca – lat 8,

•   Karolina Koziewicz  z Dąbrowy Górniczej – lat 8,

•   Szymon Nolewajka  z Piekar Śląskich – lat 10,

•   Karolina Rychter  z Dąbrowy Górniczej – lat 14,

•   Filip Wylęgała  z Katowic – lat 13.

Krzyżówka komunikacyjna Hasło: kontroler

Odpowiedzi:

1. komunikacja, 2. rower, 3. kasownik, 4. autobus, 5. kierowca, 6. pantograf, 7. ulica, 8. bilet, 9. metro Jakie to miasto?

1 – Wiedeń, 2 – Będzin, 3 – Praga, 4 – Katowice, 5 – Lizbona,

6 – Warszawa, 7– Chorzów, 8 – Odessa

Wykreślanka transportowa Pionowo:

ulga, pociąg, transport, dworzec, samochód Poziomo:

torowisko, trolejbus, KZK GOP, motorniczy, przystanek, samolot, linia Ukośnie:

pasażer, pojazd, tramwaj

ROZWIĄZANIE ZADAŃ Z KOMUNIKACYJNEGO KONKURSU DLA DZIECI

KATOWICE

Rozpoczął się kolejny etap konkursu „Katowice w obiektywie”, organizowanego przez Urząd Miasta Katowice we współpracy ze Śląskim Okręgiem Związku Polskich Artystów Fotografików.

Tematem tegorocznej edycji jest młodość. Spośród wszystkich na- desłanych prac komisja, zakwalifikowała do konkursu 60 najcie- kawszych, które zamieszczone zostały na stronie www.katowice.eu i poddane opinii internautów. Zdanie o fotografiach będzie moż- na wyrazić do 31 października. Każdy będzie mógł zagłosować na 3 zdjęcia raz na siedem dni.

CHORZÓW

„Image Design 2012” to Targi Reklamy, Poligrafii, Multimediów i Eventów organizowane przez Śląskie Centrum Targowe. Już w dniach 7-9 listopada br. w Chorzowie zaprezentują się naj- więksi i najbardziej doświadczeni przedstawiciele branży rekla- mowej, poligraficznej, multimedialnej i eventowej. To pierwsze po kilkuletniej przerwie wydarzenie tego typu na Śląsku.

CZELADŹ

30 października 2012 roku zostanie otwarte Młodzieżowe Cen- trum Kariery w Czeladzi z siedzibą w budynku Urzędu Miasta.

Centrum kieruje swoją ofertę do młodzieży w wieku 15-25 lat.

W zakresie jego usług znajdują się między innymi porady zawodo- we, dotyczące możliwości kształcenia, szkolenia, poszukiwanych zawodów na rynku pracy, a także przygotowanie młodzieży do planowania kariery zawodowej i poszukiwania pracy. Wszystkie usługi świadczone przez jednostkę są bezpłatne.

MYSŁOWICE

W Muzeum Miasta Mysłowice 18 października odbył się mysło- wicki wernisaż wystawy „Miasta Górnego Śląska i Zagłębia w la- tach 1939–45”, przygotowanej przez Archiwum Państwowe w Ka- towicach w 2009 roku. Nie brakuje tam ciekawostek dotyczących historii regionu, takich jak niemieckie plany budowy w Tychach nowej stolicy Śląska.

Fot. KZK GOP

(3)

ROZMOWA „SZLAKÓW”

Fot. Dominik Gajda

Rozpoczynacie Państwo realizację projektu unijnego „Modernizacja infrastruktury tramwajowej i tro- lejbusowej w aglomeracji gór- nośląskiej wraz z infrastruktu- rą towarzyszącą”. Co obejmuje ten projekt?

Rzeczywiście, po kilku latach żmudnych przygotowań, 30 grud- nia 2011 roku podpisaliśmy z Centrum Unijnych Projek- tów Transportowych umowę o dofinansowanie tego projek- tu. W pracach nad nim uczest- niczyli nie tylko przedstawiciele Tramwajów Śląskich, ale i wielu instytucji i urzędów, w tym or- ganizatora komunikacji publicz- nej w naszej aglomeracji – KZK GOP, a także liczni eksperci.

Projekt – z uwagi na obszar, na którym będzie realizowany oraz uczestników – podzielony został na dwa podprojekty. Pierwszy – realizowany przez Tramwaje Śląskie – obejmuje swym zakre- sem modernizację infrastruktu- ry tramwajowej, modernizację pojazdów tramwajowych i zakup nowych tramwajów. Drugi – re- alizowany przez miasto Tychy – przewiduje budowę parkingów wielopoziomowych, moderniza- cję infrastruktury trolejbusowej i zakup trolejbusów.

Jaki jest zakres projektu?

Projekt obejmuje moderniza- cję infrastruktury tramwajowej (torowiska i sieć trakcyjna) na głównych ciągach komunikacyj- nych, łączących miasta aglome- racji (Bytom, Chorzów, Katowice, Rudę Śląską, Sosnowiec, Zabrze), modernizację sieci trakcji trolej- busowej i budowę węzłów prze- siadkowych typu „Park & Ride”

na terenie Tychów. Zakupione zostaną również nowoczesne tramwaje i trolejbusy, a obecnie eksploatowane przez naszą Spół-

kę wagony tramwajowe przejdą kapitalny remont.

Jest to jak do tej pory największe w historii Tramwajów Śląskich tego typu przedsięwzięcie.

Rzeczywiście tak jest. W efek- cie zmodernizowanych zostanie około 46 km torowisk tramwajo- wych, a tabor Spółki wzbogaci się o 30 nowoczesnych, częścio- wo niskopodłogowych pojaz- dów. Ponadto przeprowadzona zostanie gruntowna moderni- zacja 75 wagonów tramwajo- wych.

No właśnie, projekt obejmu- je modernizację posiadanego przez Spółkę taboru. Co da mo- dernizacja „stopiątek”?

Gruntowna modernizacja 75 obec- nie eksploatowanych tramwajów

typu 105Na spowoduje nie tylko zmianę wyglądu zewnętrznego wagonów. Zamontowane zostaną na przykład nowe ściany czołowe i zmieni się bardzo istotnie wnę- trze wagonów: siedzenia, okna, wykładziny, poszycie wewnętrz- ne. Zmieniony będzie także system wizualnej i fonicznej in- formacji pasażerskiej. Wprowa- dzimy monitoring, co przyczyni się do zwiększenia bezpieczeń- stwa podróżowania. Mechanizm sterujący drzwiami wagonów zostanie zmieniony na bardziej nowoczesny, dzięki czemu drzwi zamykać się będą płynnie i ciszej.

Mniej może dostrzegalną dla pa- sażera, ale jedną z ważniejszych zmian z punktu widzenia tech- nicznego, jak również proeko- logicznego będzie wyposażenie wagonów w nowoczesny, ener- goelektroniczny układ napędo- wy. Umożliwi on płynną jazdę

oraz przesyłanie niewykorzysta- nej podczas hamowania energii elektrycznej z powrotem do sie- ci trakcyjnej. Zmodernizowany tramwaj będzie zatem zużywał znacznie mniej energii elektrycz- nej i będzie bardziej przyjazny dla środowiska.

A jak będą wyglądały nowe tramwaje?

Tego jeszcze nie mogę sprecy- zować, trwa bowiem przetarg na wyłonienie dostawcy, a zara- zem wykonawcy tramwajów. Na pewno będą to niskopodłogo- we tramwaje o długości około 32 metrów, do których wygodnie zmieści się ponad 200 pasażerów.

Będą wyposażone w najnowszej generacji systemy napędowe, in- formacji pasażerskiej i monito- ringu, energooszczędne, przyja- zne dla pasażerów i środowiska,

a ich wygląd będzie uwzględniał aktualne trendy nowoczesne- go designu. Trzeba jednak po- wiedzieć, że każdy wykonawca wagonów musi brać pod uwagę specyfikę systemu tramwajowe- go, dla potrzeb którego jest on produkowany. Tym samym czas produkcji i dostawy nowych wa- gonów to około 1,5 roku od zło- żenia zamówienia – podpisania umowy.

Na jakim etapie jest obecnie re- alizacja innych zadań projektu tramwajowego? Co do tej pory udało się wykonać?

Kończymy prace związane z po- zyskaniem dokumentacji pro- jektowych. Na 27 zadań infra- strukturalnych, czyli związanych z modernizacją albo budową nowych sieci i torowisk posia- damy 21 pozwoleń na budowę.

W wyniku przeprowadzonych postępowań przetargowych, Spół- ka podpisała pierwsze umowy na realizację z wykonawcą moder- nizacji wagonów tramwajowych oraz z firmą pełniącą usługę inżyniera kontraktu dla zadań infrastrukturalnych. Wybrany został pierwszy wykonawca prac budowlanych dla zadania zwią- zanego z przebudową torowiska tramwajowego na ulicy 3. Maja w Katowicach. Rozpoczęcie tej przebudowy przewidujemy jesz- cze we wrześniu bieżącego roku.

Kiedy projekt zostanie ukoń- czony?

Prace związane z wdrażaniem projektu zaplanowane zostały na lata 2012–2014, choć liczymy się z tym, że realizacja nielicznych zadań w wyjątkowych przypad- kach może się nieco przecią- gnąć.

Rozmawiała Katarzyna Migdoł-Rogóż

Sprawnie, nowocześnie i niezawodnie

O unijnym projekcie infrastruktury tramwajowej i trolejbusowej w aglomeracji górnośląskiej opowiada Tadeusz Freisler, prezes Zarządu Tramwajów Śląskich.

Przebudowa torowiska na katowickim Rynku

(4)

RAPORT „SZLAKÓW”

Tylko w zeszłym roku zanotowa- no 155 przypadków zablokowa- nia tramwajom przejazdu, a więc utrudnienia dla pasażerów zdarza- ją się prawie co drugi dzień. Czas takich zatrzymań wynosi średnio 22 minuty. Do tego dochodzą koszty, które ponosi kierowca źle zaparkowanego samochodu. Koszt mandatu to około 300 zł, holowa- nia samochodu około 450 zł, opłata za parking policyjny to około 30 zł za dobę, obciążenie za zatrzymanie ruchu tramwajowego około 170 zł za każde 5 minut. Rekordzista, który wstrzymał w zeszłym roku ruch na 78 minut, zapłacił 2600 zł.

Do tego trzeba jeszcze dodać nie- zadowolenie pasażerów komunikacji miejskiej, którzy nie z winy przewoź- nika nie dotrą na czas do celu. Najwię- cej sytuacji, w których tramwaje nie mogły przejechać z powodu źle za-

parkowanego samochodu, od po- czątku tego roku zanotowano w Katowicach (81), Chorzowie (12) i Sosnowcu (10).

Akcja informacyjna ma za zada- nie uświadomić kierowcom, jak ważne jest prawidłowe zapar- kowanie samochodu w strefie, gdzie miejsca parkingowe są zlo- kalizowane wzdłuż torowisk oraz poinformować, jakie skutki niesie za sobą brak rozwagi przy parko- waniu. Będzie prowadzona etapami w kolejnych miastach naszego regio- nu. Pierwszy z nich obejmuje Kato- wice, Chorzów oraz Sosnowiec i po- trwa od 15 października 2012 roku przez miesiąc. W tych miastach problem dotyczy przede wszystkim ulic Kościuszki i Kochanowskiego w Katowicach, Wolności i Bolesła- wa Chrobrego w Chorzowie oraz Małachowskiego w Sosnowcu.

Inauguracja akcji odbyła się w poniedziałek, 15 października na ulicy Kościuszki w Katowi- cach. O godzinie 10.50, po skręcie tramwaju linii nr 16 w tę ulicę, do- konano inscenizowanego zabloko- wania torowiska przez samochód osobowy. Wybór miejsca nie był przypadkowy, ponieważ to właśnie tu dochodzi do takich sytuacji naj- częściej. Wszystko przebiegało tak, jak podczas realnego zatrzymania ruchu. Motorniczy powiadomił o sytuacji dyspozytora ruchu, który wezwał patrol straży miejskiej. Na miejsce dotarła również laweta do odholowania pojazdu. Od strony placu Miarki zjechał tramwaj za- stępczy, do którego mogli prze- siąść się pasażerowie.

Emil Markowiak

Nie blokuj tramwaju

Fot. Dominik Gajda

Tramwaje Śląskie oraz KZK GOP rozpoczynają akcję pod tytułem „Par- kuj właściwie. Zachowaj metr od torowiska”. Wie- lu kierowców nie zwraca bowiem uwagi na to, gdzie pozostawiają swój samochód. Nieprzemy- ślane parkowanie bar- dzo często doprowadza do zatrzymania ruchu tramwajów, ponieważ nie zostaje zachowany właściwy odstęp między zaparkowanym samo- chodem a torowiskiem.

W takiej sytuacji tramwaj nie może pojechać dalej, a cierpią na tym w pierwszej kolejności pasażerowie

(5)

RAPORT „SZLAKÓW”

Śląska Karta Usług Publicznych znajdzie zastosowanie również w bibliotekach

Śląska Karta Usług Publicznych najczęściej kojarzona jest z funk- cją elektronicznego biletu komu- nikacji miejskiej. To jednak tylko ułamek jej zastosowań. Zgro- madzone na niej dane osobowe – w przypadku karty spersonali- zowanej – służyć mogą także iden- tyfikacji jej właściciela, a funkcja e-portmonetki pozwala z łatwo- ścią regulować drobne opłaty.

Właśnie dlatego karta ŚKUP może znaleźć szerokie zastosowanie, między innymi w bibliotekach.

Dwanaście bibliotek – jedna karta

Do udziału w projekcie zgło- szono w sumie dwanaście miej- skich książnic, które prowadzą swoją działalność w blisko dzie- więćdziesięciu filiach. Dzięki systemowi ŚKUP, nie będą już musiały wydawać własnych kart bibliotecznych. Wystarczy, że zintegrują swój system wypoży- czania książek ze Śląską Kartą Usług Publicznych. Dla bibliotek to konkretna oszczędność finan- sowa, a dla użytkowników – jed- na karta w portfelu mniej.

Z tej funkcjonalności chce sko- rzystać między innymi Miejska Biblioteka Publiczna w Radzion- kowie. Według planów miejsco- wych urzędników, radzionkowia-

nie już wkrótce mieliby chodzić do swojej biblioteki wyposażeni wyłącznie w Śląską Kartę Usług Publicznych. – Zamierzamy wpro- wadzić ten pomysł w życie przy okazji uruchomienia miejskiej sieci szerokopasmowego Internetu – potwierdza Rudolf Sobczyk, se- kretarz Radzionkowa. – To jednak tylko jeden z wielu projektów, któ- re chcemy wdrożyć, wspólnie ze ŚKUP, w naszej bibliotece. Marzy nam się, aby była to w pełni mul- timedialna placówka, zapewnia- jąca swoim czytelnikom szeroką ofertę kulturalną – dodaje.

Kulturalne multipleksy

Tym samym tropem idą także inne biblioteki w naszym regio- nie, które coraz rzadziej ogra- niczają się wyłącznie do wypo- życzania książek. Wiele z nich, oprócz czytelni, prowadzi także kawiarenki internetowe, punk- ty kserograficzne i wiele innych usług. Praktyka działalności ta- kiego kulturalnego multipleksu to codzienne przyjmowanie sze-

regu drobnych, kilkuzłotowych należności. A Śląska Karta Usług Publicznych to idealne rozwią- zanie do ich prostego regulowa- nia. Wystarczy przyłożenie kar- ty do czytnika, aby w mgnieniu oka uiścić opłatę za skorzystanie z komputera, a dla zapominalskich – również karę za przetrzymanie książki. I to bez konieczności od- liczania gotówki czy wydawania reszty. Jak mówi Ewa Ambroży, dyrektor Miejskiej Biblioteki Pu- blicznej w Czeladzi, choć opłaty pobierane przez jej placówkę zazwyczaj nie przekraczają kilku złotych, zdarzają się czytelnicy, którzy chcą regulować je karta- mi płatniczymi. – Do tej pory musieliśmy im odmawiać, bo nie posiadamy terminali płatniczych.

Wraz z wejściem Śląskiej Karty Usług Publicznych sytuacja się jednak zmieni. Jej użytkownicy będą bowiem mogli regulować swoje należności bez użycia go- tówki – informuje pani dyrektor.

Dla czeladzkiej biblioteki, która aktualnie prowadzi eksperyment

z elektronicznym systemem wypożyczeń, ŚKUP będzie już kolejnym sporym krokiem na- przód. – Uważam, że skoro jest możliwość wprowadzenia takie- go udogodnienia, to należy z niej skorzystać. O tym, czy wdrożenie Śląskiej Karty Usług Publicznych zakończy się dla nas sukcesem, przesądzą jednak nasi czytelnicy.

To oni zadecydują, czy płacenie kartą zbliżeniową będzie dla nich atrakcyjną propozycją – zastrze- ga Ewa Ambroży.

Szansa na rozwój

Swoją placówkę – dzięki wpro- wadzeniu Śląskiej Karty Usług Publicznych – unowocześnić za- mierzają również bibliotekarze ze stolicy województwa. – Do końca przyszłego roku chcemy objąć elektronicznym katalo- giem wszystkie nasze zbiory.

W dalszej kolejności, z pomocą systemu ŚKUP, będziemy starali się wprowadzać także płatno- ści bezgotówkowe. Na pewno dla wielu naszych czytelników

będzie to spore udogodnienie – przekonuje Dorota Szade, kie- rownik Działu Metodyki, Analiz i Promocji Miejskiej Biblioteki Publicznej w Katowicach.

Izabela Partyka, kierująca biblio- teką publiczną w Mysłowicach, jest z kolei zdania, że Śląska Kar- ta Usług Publicznych ułatwi życie nie tylko czytelnikom, ale przy- niesie wymierne korzyści także zarządzanej przez nią placówce.

– Myślę, że obecność naszej bi- blioteki w systemie pomoże nam wypromować ją w środowisku oraz będzie pozytywnie wpływać na jej wizerunek – zapewnia dy- rektor mysłowickiej biblioteki.

Podobne opinie usłyszeliśmy także w innych placówkach bio- rących udział w projekcie. Śląska Karta Usług Publicznych to wciąż dla bibliotekarzy spora niewiado- ma, ale także nadzieja na rozwój i wprowadzanie do oferty nowych usług. Na sukces tego przedsię- wzięcia złożyć się będzie musiało jednak wiele czynników. Udane wdrożenie systemu, połączone z zainstalowaniem w bibliote- kach niezbędnych urządzeń do obsługi karty, to dopiero począ- tek zmian. Reszta zależeć będzie od inwencji samych bibliotekarzy oraz od reakcji czytelników.

Andrzej Wawrzyczek

Książka na kliknięcie

Biblioteki przez lata stanowiły ostoję tradycji z ręcznie wypisywanymi i stem- plowanymi kartami czytelniczymi oraz szufladkowymi katalogami. W ostatnim czasie ta rzeczywistość dynamicznie się jednak zmienia. Kolejne placówki prze- chodzą na elektroniczny system wypożyczeń, a już w przyszłym roku do naszych bibliotek zawita także Śląska Karta Usług Publicznych.

Fot. Bibioteka w MysłowicachFot. Bibioteka w MysłowicachFot. Andrzej Wawrzyczek

Fot. Andrzej Wawrzyczek

Do udziału w projekcie zgłoszono w sumie dwanaście miejskich książnic

(6)

TAKIE BYŁY POCZĄTKI

UŚMIECHNIJ SIĘ



Do tramwaju wpada zamasko- wany bandyta i krzyczy:

– Nie ruszać się, to napad!

Na to jakiś pasażer z ulgą:

– O Boże, całe szczęście! Już myślałem, że to „kanary”…



Głos z radia:

– Czas na poranną gimnasty- kę. Jesteście gotowi? No, to za- czynamy! Góra-dół, góra-dół...

A teraz druga powieka!!!



Pewne francuskie pismo dla mężczyzn ogłosiło konkurs na najlepszy opis poranka. Pierw- sze miejsce zajął autor takiej wypowiedzi:

„Wstaję rano, jem śniadanie, biorę prysznic, ubieram się i jadę do domu”.



– Dlaczego na Stadionie Narodo- wym stała woda?

– Bo w metrze się nie mieściła.



Wpada mąż do domu i włącza telewizor.

– Zaraz się zaczyna mecz – mówi do żony.

– Ale wynik podawali w radiu – odpowiada żona.

– To nic, nie mów mi.

– Ale ja znam wynik.

– Proszę cię, nie mów mi.

– No dobrze – mówi żona – jak ci tak zależy, to nie powiem, ale i tak nie zobaczysz ani jednej bramki...



Kolega opowiada koledze:

– Byłem u lekarza i poprosiłem o sy- rop od kaszlu, a on dał mi, nie wiem czemu, środek na rozwolnienie.

– Zażyłeś ten środek?

– Zażyłem.

– I co, kaszlesz ? – Nie mam odwagi.



Diabeł zwabił na skraj przepaści An- glika, Francuza, Niemca i Polaka.

Podchodzi do Anglika i mówi:

– Skacz!

– Nie skoczę.

– Gentleman skoczyłby.

Anglik skoczył. Diabeł podcho- dzi do Francuza i mówi:

– Skacz!

– Nie skoczę.

– Gentleman skoczyłby.

– Nie skoczę.

– Ale teraz jest taka moda.

Francuz skoczył. Diabeł podcho- dzi do Niemca i mówi:

– Skacz!

– Nie skoczę.

– Gentleman skoczyłby.

– Nie skoczę.

– Ale teraz jest taka moda.

– Nie skoczę.

– To rozkaz!

Niemiec skoczył. Diabeł podcho- dzi do Polaka i mówi:

– Skacz!

– Nie skoczę.

– Gentleman skoczyłby.

– Nie skoczę.

– Ale teraz jest taka moda.

– Nie skoczę.

– To rozkaz!

– Nie skoczę.

– A to nie skacz!

Polak skoczył.



Pewnego turystę bolał ząb, nie znał angielskiego, a był w Anglii.

Poszedł do dentysty. Następnego dnia zwierza się koledze:

– Wiesz, byłem u dentysty, bolał mnie jeden ząb, a on mi wyrwał 2.

– A co powiedziałeś?

– Tu.

–„Two” to po angielsku znaczy 2, no trudno. Dobrze, że nie powiedziałeś „ten”, wyrwałby ci 10 zębów…



– Jak najczęściej informatycy zwracają się do swoich żon?

– Myszko…

PATRONI NASZYCH ULIC

Rycerski ród Ballestrero wywo- dzi się z północnej Italii, ze sław- nego Piemontu, a jego historia sięga XVI wieku. Założycielem górnośląskiej linii rodziny był Giovanni Baptysta Angelo Conte Ballestrero di Castellengo, które- mu nudziło się widać w rodzin- nym Turynie, bo zaciągnął się do wojska. Jak każdy prawy Pie- montczyk nie lubił Habsburgów i gdy tylko nadarzyła się okazja w postaci austriacko-pruskich wojen śląskich, stanął po stro- nie pruskiego króla Fryderyka II Wielkiego. A gdy Wielki Fryc wygrał, Piemontczyk pozostał na Śląsku i w 1748 roku ożenił się z Marią Elżbietą von Ste- chow, córką starosty toszecko- gliwickiego, właściciela mająt- ku Pławniowice.

Sprawa dziedziczenia

W początku 1751 roku dobra rodziny von Stechow otrzymały, za zgodą króla, status majoratu.

Przypomnijmy, że mianem tym określa się majątek ziemski, po- siadający swój własny statut, za- pobiegający rozdrabnianiu i za- stawianiu włości oraz ustalający hierarchię dziedziczenia – przez najstarszego syna lub – w przy-

padku braku męskich potomków – przez innych członków rodzi- ny. Wynika z tego wprost, że Ma- ria Elżbieta dóbr dziedziczyć nie mogła. W ten sposób, nie wnika- jąc szczegółowo w rodzinne koli- gacje, trzeba przyznać, że bardzo rozległy i zasobny majątek ziem- ski oraz przemysłowy po rodzi- nie von Stechow odziedziczył syn Piemontczyka, Karol Franci- szek von Ballestrem (już Giovan- ni Baptista zniemczył swoje na- zwisko na von Ballestrem). Karol Franciszek, dzięki koniunktu- rze po zwycięskiej wojnie Prus z Napoleonem, zaczął inwe- stować w przemysł. Tu nam się pięknie zazębiają wątki różnych tradycji kulturowych i narodo- wych, bowiem generalnym ple- nipotentem sprusaczonego Wło- cha stał się znany nam dobrze Karol Godula.

Gospodarka i …

Obaj synowie Giovanniego Bap- tisty, wzorem ojca, wybrali ka- rierę wojskową, po szlachecku, w kawalerii. Zapewne dlatego, gdy w starszym wieku zaczęli ko- lejno gospodarować majątkiem, musieli posiłkować się pomocą wybitnie uzdolnionego organiza- tora i zarządcy, Karola Goduli. W tym czasie ich majątek, wcześniej głównie ziemski, zdominował przemysł, kopalnie węgla i huta cynku „Karol” w Rudzie. Godula długo pracował na rzecz Balle- stremów, dopóki nie zdecydował się zająć działalnością na wła- sny rachunek. Karol Wolfgang, bratanek Karola Ludwika, już samodzielnie i odważniej inwe- stował w przemysł. Uzyskiwane z rolnictwa i leśnictwa dochody inwestował w unowocześnianie posiadanych kopalń, a swoje za-

kłady przekształcił w spółkę, za- chowując pakiet kontrolny. Two- rząc dalsze spółki i wzajemnie je od siebie uzależniając, zbudował jeden z największych koncernów na Górnym Śląsku.

… polityka

Ale do największego rozkwitu majątku rodowego doszło w cza- sach Franciszka II Karola (1834–

1910). Na gospodarczą potęgę Bal- lestremów składały się kopalnie węgla kamiennego, elektrownia

„Mikołaj”, koksownia „Wolfgang”, piaskownie, kamieniołomy, ce- gielnie oraz prawie 4700 ha pól i lasów. Do rodziny należały też liczne pałace. Hrabia Franciszek II von Ballestrem był doskonale wykształcony, posługiwał się bie- gle trzema językami (niemieckim, francuskim i polskim). Prócz go- spodarki zainteresował się też

polityką. Niebawem został prze- wodniczącym katolickiej partii

„Centrum”, wieloletnim posłem do niemieckiego Reichstagu, a w latach 1898–1906 – prezy- dentem parlamentu cesarstwa.

Działalność Ballestremów nie ograniczała się jedynie do inwe- stycji w przemysł. Inwestowano także w ludzi, w ich warunki bytowe. Wybudowanie w latach 1905–1906 osiedla w Rokitnicy, według projektu Hansa von Po- elnitza, sprawiło, że o budownic- twie mieszkaniowym Ballestre- mów zrobiło się głośno. Osiedle

„Castellengo” w Rokitnicy uzna- no za wzorcowe. Nie mniej in- teresujące osiedla powstały w Rudzie Śląskiej: „Carl Emanu- el” (Karmańskie), Rudzka Kuźni- ca, Szczęść Boże czy Poremba.

Ballestremowie przebywali na Górnym Śląsku do 1945 roku.

Dziś główną siedzibą rodziny jest dom w bawarskim Staubing, w którym rozrzuceni po świe- cie spotykają się na rodzinnych uroczystościach. Od czasu do czasu pojawiają się też na Gór- nym Śląsku, gdzie jeszcze po- zostało bogate dziedzictwo ich przodków.

Paweł Wieczorek

Z ziemi włoskiej do śląskiej

Niepozorna, mieszcząca ledwie kilka ceglanych, parterowych domków ulicz- ka w Rudzie Śląskiej, wydaje się nie przystawać do wielkości i znaczenia swych patronów. Ale Ballestremom nie uczyniono krzywdy. Przedstawiciel rodu, hra- bia Walenty z małżonką Elżbietą, uczestniczył w uroczystościach 700-lecia Rudy w 1995 roku, kiedy to nadano ulicy obecną nazwę. A w jej perspektywie widać wieżę monumentalnego neoromańskiego kościoła św. Józefa, fundowanego przez Ballestremów na miarę ich bogactwa, i zawierającego ich rodową kryptę grobową.

Fot. Paweł Wieczorek

Neoromańska świątynia św. Józefa Pomnik Ballestrero w Pławniowicach Ulica Ballestremów w Rudzie Śląskiej

(7)

INFORMATOR KZK GOP

NAPISZ DO NAS

PRZYSTANEK NA ŻĄDANIE Witam!

Jestem stałą pasażerką, kupu- ję bilet kwartalny, ostatnio za 174 zł, dla emerytów. Postuluję, aby w autobusach zapowiada- jących „następny przystanek”

dodawać termin „na żądanie”

(dla takich przystanków), gdyż zdarza się dość często (na mo- jej trasie), że pasażerowie nie wiedzą, że przystanek „Różyc- kiego” jest na żądanie, za późno się decydują i kierowcy muszą wykonywać niebezpieczne ma- newry.

Następna prośba to umożliwie- nie wsiadania wszystkimi drzwia- mi do „starego, krótkiego Jelcza”, gdyż przednie wejście jest za wą- skie (zakupy, pokazywanie biletu itp).

Każdy nowy autobus jest przez pasażerów przyjmowany z wdzięcz- nością!

Pozdrawiam MZ

Szanowna Pani!

W sprawie zapowiedzi nazw przy- stanków KZK GOP informuje, że dane dotyczące charakteru przy- stanku na przykład przystanek strefowy czy przystanek na żąda- nie, można znaleźć w Internecie oraz na rozkładzie jazdy zamiesz- czonym na przystanku. Zapisy zawartych z operatorami umów przewidują natomiast świadczenie usługi zapowiedzi zawierającej na- zwę przystanku. W zapowiedziach nie uwzględniono prezentacji do- datkowych treści dotyczących na przykład charakteru przystanku, ze względu na gęstą sieć przystan- ków w centrach miast, skutkują- cą w przypadku długiej nazwy przystanku i pokonywania przez pojazd niewielkiej odległości między przystankowej, brakiem technicznych możliwości zapowie- dzi pełnej nazwy następnego przy- stanku.

Z poważaniem Referat Informacji Pasażerskiej KZK GOP

W odpowiedzi na Pani pytanie, dotyczące wchodzenia pierwszy- mi drzwiami, Związek informu- je, że zgodnie z Regulaminem przewozu osób i bagażu środ- kami lokalnego transportu zbio- rowego organizowanego przez Komunikacyjny Związek Komu- nalny Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego w Katowicach

„kierujący, prowadzący kontrolę biletową, po zatrzymaniu pojaz- du na przystanku otwiera tylko przednie drzwi dla wsiadających do pojazdu pasażerów celem okazania ważnego biletu na przejazd, a w razie korzystania z przejazdu bezpłatnego, oka- zania odpowiednich dokumen- tów uprawniających do ulgi.

Otwieranie pozostałych drzwi odbywa się tylko wtedy, gdy pasażerowie podróżujący po- jazdem zgłaszają kierującemu zamiar opuszczenia pojazdu lub w przypadku, gdy do pojazdu zamierzają wejść osoby niepeł- nosprawne, pasażerowie z po-

nadwymiarowym bagażem lub osoby z dziećmi w wózkach dzie- cięcych”.

Z poważaniem Referat Informacji Pasażerskiej KZK GOP GRATULACJE 

Chciałabym pogratulować po- mysłu nowej trasy autobusu 840.

Jazda średnicówką jest szybka i przyjemna. Idealne rozwiązanie dla studentów i osób pracujących.

Tak trzymać.

Agnieszka B.

PODZIĘKOWANIE Szanowni Państwo!

Rzadko mam okazję pisać do Was w innej niż skarga/wnio- sek sprawie, stąd z tym większą przyjemnością kieruję do Was podziękowania za planowane od 1 listopada zmiany, a konkret- niej za jedną – wznowienie kur- sowania linii 801 w dni wolne od

pracy! To świetna wiadomość dla wszystkich, którzy jak ja dojeżdżają teraz w weekendy z Gołonoga do Katowic, wlekąc się 50-55 minut liniami 807, 808, 811, 814. Czas przejazdu skróci się zapewne do około 35 minut.

Bardzo Wam dziękuję za tę zmianę, mam tylko nadzieję, że rozkład jazdy zostanie dosto- sowany do warunków na dro- gach, bo niestety bardzo często zdarza się teraz, że zwłaszcza w godzinach popołudniowo- wieczornych linia 831 „czeka”

na przystanku na Środuli koło Auchan, bo rozkładowy czas przejazdu jest horrendalnie wy- dłużony, a kierowca nie może odjechać wcześniej niż ma to zaplanowane w rozkładzie. Raz jeszcze dziękuję za przywróce- nie linii 801.

Wszystkiego najlepszego!

Michał Z.

z Dąbrowy Górniczej szlaki@kzkgop.com.pl

Według rozkładów jazdy na dni robocze pojadą linie tramwajowe nr 3, 5, 14, 15, 16, 20 i 37 oraz li- nie autobusowe nr 803 i 806. Spe- cjalne rozkłady jazdy oznaczo- ne jako „Wszystkich Świętych”

będą obowiązywały na liniach nr 27 i 38. Pierwsza z nich zo- stanie z Sosnowca dodatkowo wydłużona przez Będzin do pętli Dąbrowa Górnicza Urząd Pracy. Linie autobusowe nr: 6, 23, 25, 39, 59, 70, 72, 76, 109, 140, 154, 156, 175, 194, 201, 230, 236, 288, 292, 616, 632, 634, 637, 673, 674, 720, 807, 840, 850, 901, 949, 959, 969 i 973 również pojadą według specjal- nych rozkładów jazdy.

Na niektórych liniach zmieni się także trasa. W zachodniej części aglomeracji linia nr 6,

podobnie jak w dni robocze, do- jedzie do pętli Sportowa w Gliwi- cach oraz zostaną uruchomione dodatkowe kursy linii nr 720 do cmentarza przy ulicy Czoł- gistów. W Zagłębiu linia nr 25, w związku ze zmianą organizacji ruchu przy cmentarzu w Będzi- nie Grodźcu, ominie przystanki Grodziec Cmentarz i Grodziec Różyckiego, a linia nr 901 bę- dzie kursowała tylko w kierunku Będzin Kościuszki – Grodziec Cmentarz – Grodziec Kopalnia – Będzin – Kościuszki. Na linii nr 175 zostaną uruchomione dodatkowe kursy z Mydlic do Hoteli w Ząbkowicach, a na linii nr 634 zwiększy się ilość kursów wykonywanych w relacji Będzin – Dąbrowa Górnicza – Strzemie- szyce. Linia nr 807 będzie obsłu-

giwała przystanek Będzin Cmen- tarz Komunalny.

Linie cmentarne C-1, C-2, C-3 i C-4 będą wzmacniały komuni- kację do cmentarzy w Gliwicach (cmentarze: Centralny, Lipowy i św. Wojciecha). Linia C-5 za- pewni dojazd do cmentarza komunalnego przy ulicy Murc- kowskiej w Katowicach, prze- jeżdżając również w pobliżu ka- towickich cmentarzy na ulicach Francuskiej i Sienkiewicza. Linia C-8 pojedzie z centrum Kato- wic do cmentarzy w Bogucicach i Szopienicach. Linia C-6 będzie kursowała po Sosnowcu i Będzi- nie: spod cmentarza na Niwce, przez cmentarz komunalny przy ulicy Wojska Polskiego, cmen- tarz na Dańdówce, centrum So- snowca, cmentarze przy ulicy

Małobądzkiej w Będzinie do cen- trum Będzina. Linia nr C-7 połączy cmentarze w Chorzowie Bato- rym (na ulicach Niedźwiedziniec i Granicznej), w śródmieściu Cho- rzowa (na ulicach Dąbrowskie- go, Cmentarnej, Łagiewnickiej, 3. Maja), w Chorzowie Starym (na ulicy Kalusa), w Michałko- wicach (na ulicy Maciejkowickiej) oraz w śródmieściu Siemianowic Śląskich (na ulicach Michałko- wickiej i Cmentarnej). Linia C-10 zapewni dojazd mieszkańcom Knurowa do cmentarza komunal- nego przy ulicy Rakoniewskiego.

W związku z dniem wolnym od handlu, przypadającym 1 listo- pada, nie będą kursowały linie dowożące do centrów handlo- wych: 250, 750, S-6, S-7, S-8, S-9 i S-10. Nie będą obsługiwane

również następujące przystanki autobusowe przy centrach han- dlowych: Dąb Silesia City Center, Maciejów M1, Miechowice Pleja- da, Ruda Tesco, Szarlej Kaufland i Trynek Auchan. Powyższe do- tyczy linii autobusowych o nu- merach: 39, 52, 59, 109, 146, 155, 194, 230, 255, 710 i 850.

W okresie od 2 do 4 listopada autobusy będą kursowały we- dług zwykłych rozkładów jazdy:

w piątek jak w dni robocze, w soboty według rozkładów so- botnich i w niedzielę analogicz- nie. Tym razem odstąpiono tu od zasady, że w dzień roboczy, mię- dzy dniami wolnymi, autobusy kursują jak w soboty, ze wzglę- du na wzmożony ruch związany z Dniem Zadusznym.

Emil Markowiak

Komunikacja miejska w okresie Wszystkich Świętych

W okresie Wszystkich Świętych KZK GOP zwiększa swoją ofertę dla pasażerów, aby ułatwić im dojazd na cmentarze.

1 listopada większość li- nii pojedzie według so- botnich rozkładów jazdy.

Wiele linii będzie kur- sowało według specjal- nych rozkładów jazdy, które zakładają zwięk- szenie częstotliwości.

W kilku miastach aglome- racji zostanie uruchomio- nych dziewięć specjalnych linii oznaczonych literą

„C”, które będą docierały do najważniejszych ne- kropolii w poszczegól- nych miastach.

Fot. Marek Piekara

Cytaty

Powiązane dokumenty

Równolegle do prac wdrożeniowych projektu toczą się prace związane z przygotowa- niem wizerunku Śląskiej Karty Usług Publicznych. W kwietniu KZK GOP zaakceptował

Cykl wydarzeń, warsz- tatów i spotkań, które będą miały miejsce między 21 a 30 marca 2012 roku, ma promo- wać ideę kandydatury oraz dostarczyć, szcze- gólnie młodym

Specyfikacja zamówienia określa jasno, że projekt Śląskiej Karty Usług Publicznych obejmuje nie tylko dostawę i instalację urzą- dzeń, ale również kilkuletnią

Podczas Zgromadzenia KZK GOP, które odbyło się 14 lutego tego roku przedstawiono dane doty- czące sprzedaży biletów i docho- dów z ich sprzedaży po ostatniej

Starał się przyjeżdżać na każdy przystanek punktualnie, był życzliwy dla pasa- żerów, wielokrotnie wykazał się opa- nowaniem, perfekcją i często uniknął prawie

Przejazd tramwajem jest bezpłatny, natomiast rozkład jazdy znajduje się na stronie in- ternetowej Muzeum Śląskiego oraz KZK GOP.. Dzięki tym mobil- nym wystawom od lat

Pełna lista insty- tucji, które przyłączyły się do tej akcji znajduje się na stronie

ce tylko 31 autobusów z wysoką podłogą. Ponieważ mamy w pla- nach na najbliższe miesiące za- kup 21 używanych autobusów, a możliwe też, że zakupimy kil- ka nowych, bardzo