Perspektywa
Czasopismo naukowo-techniczne, chociaż jesf' na uboczu spraw publicznych, ogólnych, choć pozostaje na m arginesie procesów społecznych
— zależne jest od sytuacji w kraju. Także na jego kształt wpływ a aktualny stan um ysłów, zamierzeń, potrzeb. Dzisiaj — wobec stagna
cji gospodarki i — jak na razie — braku op
tym istycznych perspektyw — coraz wyraź
niejsza jest (także wśród informatyków) nie
chęć do podejmowania w ysiłku i ryzyka. Po
czucie bezradności jest coraz dosadniej mani
festowane.
Stan ten wiąże się dla redakcji przede wszystkim ze zmniejszoną aktywnością auto
rów, szczególnie w sferze spraw ponadspecjali- zacyjnych. Jakoś nikt nie próbuje się już w y powiadać na tem at perspektyw informatyki, jej atutów i m ożliwości, w szyscy niem al sta
rają się ominąć kontekst społeczny i gospo
darczy swoich dokonań. Dominują więc pro
blem y wąskospecjalistyczne.
Niepokojący jest fakt, iż brak zaufania do obecnych organizacji inform atycznych powo
duje zupełne niem al zahamowanie rozwoju, także — przepływu m yśli technicznej (która wszak nie jest niezależna od ogólnej sytuacji).
Niewydolność dotychczasowych struktur zdaje się obezwładniać, zniechęcać do odważnego
m yślenia, zamiast — co byłoby oczyw iste — inspirować do poszukiwania now ych, lepszych form samostanowienia.
Czas informatycznej gigantomanii minął.
Lepszym rozwiązaniem byłyby firm y nieduże, obrotne, szybko i efektyw nie reagujące na za
potrzebowanie rynku. Wprawdzie nie ma u nas jeszcze mechanizmów ułatw iających życie ta
kim firmom, niem niej ekonomia dobija się po
woli swoich praw i niedługo już zapewne fa
chowość i samodzielność staną się podstawo
wym atutem.
Aby pomóc także początkującym inicjaty
wom, ogłosiliśm y w czerwcu br. uruchomie
nie na naszych łamach rubryki pod nazwą GIEŁDA INFORMACJI. Cały zebrany do po
łow y września plon przedstawia niniejszy nu
m er (s. 27— 28). Na jego podstawie można by uznać, iż w szystko w inform atyce rozwija się pom yślnie, że nikt nie cierpi na brak bądź nadmiar informacji. N ie trzeba chyba pisać jak bardzo złudny byłby to wniosek.
Proponujem y inform atykom bardziej zdecy
dowaną, ekspansywną w alkę o przyszłość. In
stynkt samozachowawczy powinien podpowia
dać m etody obrony. Łamy INFORMATYKI są do dyspozycji.
Redakcja
P WYDAW NICTW O
I SIGMA \
ul. Świętokrzyska 14a 00-950 Warszawa skrytka pocztowa 1004
R e d a k to r n a c z e l n y : p r o f , d r h a b . L e o n Ł U K A S Z E W IC Z i p r o f, d r h a b . in ż . K o n r a d F IA Ł K O W S K I (z a s tę p c a r e d a k to r a n a c z e l n e g o ) , m g r in ż . Z b ig n ie w G L U Z A , d r J a n u s z G W IA Z D A , W ła d y s ła w K L E P A C Z (z a s tę p c a r e d a k t o r a n a c z e ln e g o ) , d r in ż . T o m a s z P A W I.A K , d r in ż . J a n u s z Z A L E W S K I
S e k r e t a r z r e d a k c ji: m s r T e r e sa J A B Ł O Ń S K A
K O L E G IU M R E D A K C Y J N E
P r o f , d r h a b . T a d e u s z P E C H E ( p r z e w o d n ic z ą c y ) , m g r in ż . T o m a s z B A Ń K O W S K I < sek re ta r z ), m g r in ż . A n t o n i B O S S O W S K I, m g r in ż . R o m a n B U R N O , p r o f , d r h a b . A n d r z e j J A N IC K I, m g r in ż . J a n K R A M A R C Z U K , p r o f , d r h a b . Inż. J u li u s z K U L IK O W S K I, p r o f , dr J ia b . L e o n Ł U K A S Z E W IC Z , p r o f. d r h a b . A n t o n i M A Z U R K IE W IC Z , g e n . d r in ż . M a r ia n P A S T E R N A K ,
m g r in ż . B r o n is ł a w P IW O W A R , m g r Z b ig n ie w S U B S T Y K , p r o f. d o c . d r h a b . T a d e u s z W A L C Z A K
M a te r ia łó w n ie z a m ó w io n y c h R e d a k c ja n ie z w r a c a .
R e d a k c ja : 00-041 W a r sz a w a , u l. J a s n a 14A6, p ole. 131 I 133, t e l . 27-71-40, d y ż u r y r e d a k c j i 11.00—12.00
'____________________________ Z sŁ ł. G r a f. „ T a m k a ” . Z a m . H 8. O b j. 4,5 a r k , d r u k . N a k ła d 5000 e g z . Z-44.________________________ __________
C en a e g z e m p la r z a zl 50,— IN D E K S 36124 P r e n u m e r a t a r o c z n a z ł 601.
I^ p so w sk i W y ' Z a j ą c z k o w s k i p ,: Z a ję c ia z p o d s ta w in f o r -
IN F O R M A T Y K A 1982, n r 8, s. 4.
R o z w ią z a n ie z a j ę ć d y d a k t y c z n y c h z p o d s t a w in f o r m a t y k i, r e a liz o w a n e n a W y d z ia le M e c h a n ic z n y m T e c h n o lo g ic z n y m P o l it e c h n ik i W a r s z a w s k ie j. S c h a r a k t e r y z o w a n o t e m a t y k ę w y k ła d ó w o r a z ć w ic z e ń a u d y to r y ijn y c h i la b o r a t o r y j n y c h , a t a k ż e p o d a n o in t e r e s u j ą c e w y n i k i b a d a ń e f e k t ó w n a u c z a n ia i w y n ik a j ą c e z n ic h w n io s k i.
Ho c o b c k i i B ., 3 a ü 0 n > iK 0 B C K i< ü . : 3aH flTim n o o c iio sa M b m- Hiicji>uejif,HOii x ex im K ii
llH<t>opMaTMKa 1982, Na 6, CTp, 4
P e m e m i e HüflaKTHiecKMX 3 a H jm iii n o ocHOBam b m h h c jih - Te.’ii>rro!< TexHHKM, K C Topue npoBOfliiTCH b MexamiHecKOM TexHOjioniHecKOM OTfle.-ieum i B a p m a n cK o ii n o jin x ex m iK H . O xap aK T ep !i30B an 0 Te.\tarjiKy jieK m iii, jiaG opa-ropnbix ii a y a w - T op iifiiib ix npaK TiraecK iix 3aHjiTiiir, a TaKate npeacxaBjieH O n n T e p e c in .ie pe3yjiiaT axti HccjieaOBaHHä scJkJ&kxob n p e n o a a - n a m ia u OTcioaa c j ie a y io m n e irpeaJioxceHHH.
Ż e b r o w s k i J.: K o m p u te r y o s o b is te
IN F O R M A T Y K A 1982, n r 6, S. 6.
P r ó b a o k r e ś le n ia c e c h k o m p u t e r ó w o s o b is t y c h . P o d a n o k la s y f ik a c j ę o r a z c h a r a k t e r y s t y k ę s p r z ę to w ą 1 p r o g r a m o w ą p o d s t a w o w y c h g r u p k o m p u t e r ó w o s o b is t y c h , n a ś w ie t la j ą c p e r s p e k t y w y ic h d a ls z e g o r z w o ju , a t a k ż e u r u c h o m ie n ia p r o d u k c ji k r a j o w e j .
¿KeöpoBCKii H .: .’In'im.K' jb ji
HHijjopMaTHKa 1982, Ns 6, CTp. 6
H o r i b i T x a o n p e f l e j i e n i i H xap aK xep H b ix ie p T a a a u i . i x sbm . I I p e f lC T a B j ie H O K i i a c c u c f c n K a m n o , K o s r c j r a r y p a u m o o ß o p y g o n a - h h h, a x a i c x c e n p o r p a i t M H o e o 6 c c n c ' i e i n i e o c h o b h b i x r p y n n jiiim ib ix 3bm, yK a3braaji n e p c n e K T H B t i m x a a jib H e iim e ro p a 3 - b h t h « ii B B e n e m ie b rrp on3B oacT so OTeHecTBeiiHOä rrpo- MblUl.ieHHOCTtl.
Z a le w s k i J .: A D A — n o w y j ę z y k p r o g r a m o w a n ia (5). K r y t y k a ję z y k a
IN F O R M A T Y K A 1982, n r 6, s . 10.
Z a k o ń c z e n ie c y k lu z c h a r a k t e r y s t y k ą ję z y k a A D A . N a p o d s t a w ie lit e r a t u r y p r z e d s t a w io n o u s y s t e m a t y z o w a n y p r z e g lą d k r y t y c z n y c h o p in ii n a t e m a t t e g o j ę z y k a .
3a:iencK H H .: A D A — n o n b iii h3i,ik nporp aM M iip onam ni (5).
K pirrnK a H3biKa
liHt}jopMaTHKa 1982, Ns 6, CTp. 10
3 a K . * i i o 'i e n n e ip u tjia x a p a K T e p sn y r o m e ro h 3 w k A D A . H a n u - T ep aT yp n oii ocnO Be y K a 3 a n CHCTeMaTwanpoBast o ß 3 o p x p ii -
T H H e C K H X M U e H H f t Ha CHÖT 3TOTO H3bIKa.
S t a r z y k H .: O S IR IS III w b a d a n ic h s t a t y s t y c z n y c h
IN F O R M A T Y K A 1082, nr 6, s. 14
O g ó ln a c h a r a k t e r y s t y k a p a k ie t u p r o g r a m ó w d o o b lic z e ń s t a t y s t y c z n y c h O S IR IS III. P o d a n o s p o s ó b u ż y t k o w a n ia p a k ie t u , ilu s t r u j ą c g o p r z y k ła d e m z a s t o s o w a n ia w d z ie d z in ie b a d a ń s p o ż y c ia le k ó w .
CxaxcwK r . : O S IR IS III b c x a i H C i J i 'i e c K J i x H c c . a e ^ o n a H n i i x
HncJjopiiaxjiK a 1982, Na 6, C T p . 14
O O m an x a p a K T e p i i c r i i r c a n a K C x a n p o r p a M M fljiH c x a T u c n i M e c -
K ! i x BWHMCJienjiii O S IR IS III. VKa3aH e n o e o ö n0Jii>30BaHHH
n a ic e T O M , H J U H O c r p u p O B a H n p iin ep o M npHMeHeHHH b o ö j ia c T M iicciie;;O B aim ft noTpeö.TeiiMit MeanKaMenTOB.
W ie c z o r k o w s k i K .: R E K R U T A C J A — s y s t e m k w a l i f i k o w a n ia k a n d y d a t ó w n a s t u d ia
IN F O R M A T Y K A 1982, n r 6, s. 17.
Z w ię z ła c h a r a k t e r y s t y k a s y s t e m u k w a lif ik o w a n ia k a n d y d a t ó w n a s tu d ia w y ż s z e , o p r a c o w a n e g o i e k s p lo a t o w a n e g o n a U n iw e r s y t e c ie M ik o ła ja K o p e r n ik a w T o r u n iu . P o d a n o o r ie n t a c y j n e k o s z t y e k s p lo a t a c j i s y s t e m u o ra z u z y s k a n e e f e k t y .
B e 'i o p K O B C K ii K .: R E K R U T A C J A — K i i a a m p i i K a n n a n i i U H c h c- x e > ia KairanaaTOB b By3i>i
l l H i j j o p M a T i i K a 1982, Na 6 , C T p . 17
K p a tK a n x a p a K T e p u C T J i K a C H C T eM bi K n a j i M c j j i m j i p o u a i i H i i K a n - a a n a i o a b B y 3 b i , pa3p aB oT aH naa t i np;i:.ieiiiieM aH y in z s e p -
c;i t c t o m h m. MMKOjiaji K on ep iiw K a b T o p y H e. I lp e a cT a n jie n o opueHxiipoBOHHbie p a c x o a b i. SKcnnyaTaijHM CHCTeMbi 11 n o a y - 'leilHW e 3(J)cf)C KTLI.
G e r w in K ., S u k ie n n ik J.: Z a s t o s o w a n ie s y s t e m u o p e r a c y j n e g o R 800 n a s ta n d a r d o w y m ¡z e sta w ie M E R A 9150
IN F O R M A T Y K A 1982, n r 6, s. 20.
M o ż liw o ść r o z s z e r z e n ia z a k r e s u z a s t o s o w a ń s y s t e m u M E R Ą 9150 w w y n ik u z a s t o s o w a n ia s y s t e m u o p e r a c y j n e g o R 800.
S c h a r a k t e r y z o w a n o p o d s t a w o w ą s t r u k tu r ę o p r o g r a m o w a n ia s y s t e m u R 800 o ra z s p o só b je g o w y k o r z y s t a n ia w w a r u n k a c h o g r a n ic z e ń s p r z ę t o w y c h s y s t e m u M E R A 9150.
r ep B im K ., CyKeKiuiK H .: Ilp u ^ ie iie m ie o n e p a u u o in io ii cu cT e- Mbi R 800 Ha cra H a a p m o M ico.MnaeKxe M E R A 9150
MiltJlopMaTHKa 1982, Na 6, ex p . 20
B 0 3 M O JK H O C T b p a c IH M p e H H H C lJ ie p M y n O T p e B .a e ilM H C H C T e M b i' .M E R A 9150 B C J i e a c i B n e r ip H M C n e n u H o n e p a q H o i m o i i e n e x e -
M b! R 800. O n p e a c a e n o oca O B a y io cTpyK T ypy n p o r p a M M H o r o o r j c c n e - i c a i i H C H C T eM bi R 800 a c n o c o B e r o ; i c a i 0 . a i . 3 0 B a H i ! a b ycjiO B jiax orpam iM eH H oro o e o p y a o s a iiH H ciicTe.MLi M E R A 9180.
N o s o w s k i W ., Z a j ą c z k o w s k i p .: T e a c h in g o f d a t a p r o c e s s in g f o u n d a t io n s
IN F O R M A T Y K A 1982, N o . 8, p. 4.
A s o lu t io n o f d a ła p r o c e s s in g f o u n d a t i o n s t e a c h in g , r e a l i
z e d a t th e M e c h a n ic T e c h n o lo g ic a l F a c u lt y o f th e W a r sa w T e c h n ic a l U n iv e r s it y . C o n te n t o f le c t u r e s , a u d it o r ia l a n d la b o r a t o r ia l e x e r c is e s , a s w e l l a s I n te r e s tin g r e s e a r c h r e s u lt s a n d c o n c lu s io n s a r e d is c u s s e d .
N o s o w s k i w., Z a j ą c z k o w s k i P.: I iif o r m a tik B r u n d la g c n u n tc r - r ic h t
IN F O R M A T Y K A 1982, N r. 0, S. 4.
E in e L ö su n g d e s I n f o r m a t i k g r u n d l a g e n u n t e r r ic h t e s in d er m e c h a n is c h - t e c h n o lo g is c h e n F a k u lt ä t d e r W a r s c h a u e n T e c h n is c h e n U n iv e r s it ä t . E s w u r d e n d ie V o r le s u n g e n u n d A u d it o r iu m - u n d L a b o r ü b u n g e n c h a r a k t e r is i e r t , s o w i e i n t e r e s s a n t e F o r s c h u n g s e r g e b n is s e d e r U n t e r r ic h t s e f f e k t e u n d d a r a u s r e s u lt ie r e n d e B e s c h lü s s e a n g e g e b e n .
✓
Ż e b r o w s k i J .: P e r s o n a l c o m p u t e r s
IN F O R M A T Y K A 1982, N o . 6, p. 0.
A n a t t e m p t o f p e r s o n a l c o m p u te r f e a t u r e s d e f in in g . C la s s if ic a t io n a s w e ll a s h a r d w a r e a n d s o f t w a r e c h a r a c t e r i
s t ic s o f p e r s o n a l c o m p u te r m a in g r o u p s , s h o w in g p r o s p e c t s o f th e ir fu t u r e d e v e lo p m e n t a n d p o s s i b ilit y o f d o m e s t ic m a n u f a c t u r in g , a r e p r e s e n t e d .
Ż c b r o w k i J .: D ie P e r s o n a lr e c h n c r
IN F O R M A T Y K A 2982, N r. 6, S . 0.
E in e D e f in ie r u n g s p r o b e v o n K e n n z e ic h e n d e s P e r s o n a l
r e c h n e r s . E s w u r d e d ie K la s s if ik a t io n , s o w i e H a r d - u n d S o f t w a r e c h a r a k t e r is t ik e n g r u n d le g e n d e r G r u p p e n v o n P e r s o n a lr e c h n e r n , m it B e t o n u n g d e r W e it e r e n t w ic k lu n g s a u s s ic h t e n u n d I n b e t r ie b n a h m e d e r e in h e im is c h e n P r o d u k
tio n , a n g e g e b e n .
Z a le w s k i J .: A D A — a n e w p r o g r a m m in g la n g u a g e (5). C ri
tic is m a g a in s t t h e la n g u a g e
IN F O R M A T Y K A 1982, N o . 6, p . 10.
T e r m in a tio n o f th e p u b lic a tio n c y c l e c o n t a in in g th e A D A - -la n g u a g e c h a r a c t e r is t ic s . A s y s t e m a t iz e d , e la b o r a te d o n th e
Z a le w s k i J .: A D A — e in e n e u e P r o g r a m m ie r s p r a c h e (5).
K r itik d e r S p r a c h e
IN F O R M A T Y K A 1982, N r. 0. S. 10.
B e e n d ig u n g d e s P u b lik a t io n s z y k lu s ü b e r d ie C h a r a k te r is tik d e r A D A -S p T a c h e . E s w u r d e a u f G ru n d d e r F a c h lit e r a t u r lit e r a t u r e b a s e , r e v i e w o f c r it ic a l o p in io n s c o n c e r n in g th e
la n g u a g e is p r e s e n t e d .
e in e s y s t e m a t is i e r t e V o r sc h a u d e r k r it i s c h e n M e in u n g e n ü b e r d ie s e S p r a c h e v o r g e s t e llt .
S t a r z y k H .: O S IR IS III in s t a t i s t i c a l r e s e a r c h
IN F O R M A T Y K A 1982, N o . 6, p. 14.
G e n e r a l c h a r a c t e r is t ic s o f t h e O S IR IS III p r o g r a m p a c k a g e f o r s t a t i s t i c a l c o m p u t a t io n s . T h e w a y o f th e p a c k a g e u se , illu s t r a t e d w it h a n a p p lic a t io n e x a m p le in t h e f ie ld o f m e d ic a m e n t s c o n s u m p t io n r e s e a r c h , is p r e se n t e d .
S t a r z y k H .: O S IR IS III in s t a t is t is c h e n F o r s c h u n g e n
IN F O R M A T Y K A 1982, N r. 6, S. 14.
E in e a llg e m e in e C h a r a k t e r is t ik d e s O S IR IS III P r o g r a m m p a k e t s fü r s t a t is t is c h e B e r e c h n u n g e n . E s w u r d e d ie B e n u t z u n g s w e is e d e s P a k e t s , illu s t r ie r t m it e in e m A n w e n d u n g s b e is p ie l a u s d e m B e r e ic h d e r A r z n e iv e r b r a u c h f o r s c h u n g , a n g e g e b e n .
W ie c z o r k o w s k i K .: R E K R U T A C J A — a d a t a p r o c e s s in g s y s t e m fo r h ig h s c h o o l c a n d id a t e s e s t im a t io n
IN F O R M A T Y K A 1982, N o . 6, p. 17.
C o n c is e c h a r a c t e r is t ic s o f th e d a ta p r o c e s s in g s y s t e m fo r h ig h s c h o o l c a n d id a t e s e s t im a t io n , e la b o r a te d a n d o p e r a ted a t th e N ic o la s C o p e r n ic u s U n iv e r s it y in T o r u ń . E v a lu a t e d c o s t s o f th e s y s t e m o p e r a tio n a n d o b s e r v e d c f f e c t s a r e p r e s e n t e d .
W ie c z o r k o w s k i K .: R E K R U T A C J A — e in E D V - S y s tc m fü r Q u a lif iz ie r u n g d e r H o c h s c h u lk a n d id a t c n
IN F O R M A T Y K A 1982, N r. 5, S. 17.
E in e z u s a m m e n g e f a s s t e C h a r a k te r is tik d e s E D V - S y s te m s fü r H o c h s c h u lk a n d ld a t e n q u a lif iz ie r u n g , d a s in d e r N ik o la u s C o p e r n ik u s U n iv e r s it ä t e r a r b e it e t w u r d e u n d l a u f e n d a n g e w e n d e t w ir d . E s w u r d e n d ie S c h ä t z u n g s k o s t e n d e s S y s t e m b e t r ie b e s u n d d ie e r z ie lt e n E f f e k t e a n g e g e b e n .
G c r w iti K ., S u k ie n n ik J .: A p p lic a t io n o f t h e R 800 o p e r a tin g s y s t e m on th e M E R A 9150 s ta n d a r d c o n f ig u r a t io n
IN F O R M A T Y K A 1982, N o . 6, p. 20.
E x t e n s io n p o s s i b ilit y o f th e M E R A 9150 a p p lic a t io n u s in g H 800 o p e r a tin g s y s t e m . B a s ic s o f t w a r e s t r u c t u r e o f th e R 800 s y s t e m a n d th e w a y o f it s u s e in h a r d w a r e li m i ta t io n c o n d it io n s o f th e M E R A 9150 a r e c h a r a c t e r iz e d .
G e r w in K ., S u k ie n n ik J .: A n w e n d u n g d e s R 800 B e t r i e b s s y s t e m s a u f d e r M E R A 9150 S t a n d a r d k o n f ig u r a t io n
IN F O R M A T Y K A 1982, N r. 6, S . 20.
E in e E r w e it e r u n g s m ö g li c h k e lt d e r M E R A 9150 A n w e n d u n g e n b e i A u s n u t z u n g v o n R 800 B e t r i e b s s y s t e m . E s w u r d e n d ie G r u n d s o f t w a r e s t r u k t u r d e s R 800 S y s t e m s u n d s e in e N u t z u n g in B e d in g u n g e n d e r H a r d w a r e b e g r e n z u n g v o n M ER A 9150 c h a r a k t e r is ie r t .
Informatyka M I E S I Ę C Z N I K Nr 6
1 9 8 2
z a s to s o w a n ia w g o sp o d a rc e , te c h n ic e i n a u c e R O K X V II
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ W rzesień O R G A N K O M I T E T U I N F O R M A T Y K I , M I N I S T E R S T W A N A U K I , S Z K O L N I C T W A W Y Ż S Z E G O
I T E C H N I K I O R A Z K O M I T E T U N A U K O W O - T E C H N I C Z N E G O N O T OS . I N F O R M A T Y K I
W N U M E R Z E : S tr o u a
Z a ję c ia z p o d s ta w in f o rm a ty k i
W i e s ła w N o s o w s k i, Pio tr Z a j ą c z k o w s k i 4
K o m p u te r y o so b iste
J a c e k Z e b r o w s k i 6
A DA — n o w y ję z y k p ro g r a m o w a n ia (5). K r y ty k a ję z y k a
J a n u s z Z a l e w s k i 10
S ty l p ro g r a m o w a n ia w ję z y k u F O R T R A N
Oprać. M a c ie j S. W i n ia r s k i 12
SY STE M Y
O S IR IS III w b a d a n ia c h s ta ty s ty c z n y c h
H a n n a S t a r z y k 1 4
R E K R U T A C JA — s y s te m k w a lif ik o w a n ia k a n d y d a tó w n a s tu d ia
K a z i m i e r z W i e c z o r k o w s k i ' 17
Z a s to s o w a n ie s y s te m u o p e ra c y jn e g o R 800 n a s ta n d a r d o w y m z e s ta w ie M E R A 9150
K r z y s z t o f Gerioin, J e r z y S u k i e n n i k 20
A L G O R Y T M Y
D w a sp o so b y o b słu g i ta b lic ro z p ro sz o n y c h
A n d r z e j Sza ła s, Z b ig n i e w . S w ir s k i 23
ZE Ś W IA T A
P ra w d a , k tó r a m oże u ra z ić
E d s g e r W. D i jk s tr a 20
K o n g re s IF IP '8 3
Oprać. W ł a d y s ł a w K l e p a c z 28
M a c ie rz o w y m o d el g o s p o d a rk i
A d a m B. E m p a c h e r 31
T E R M IN O L O G IA
T e rm in o lo g ia ję z y k a A DA (d o k o ń czen ie)
J a n u s z Z a le io s k i 32
L IS T Y
O ję z y k u słu ż ą c y m do fo r m u ło w a n ia sp e c y fik a c ji
J a n D a w i d o w s k i 32
W IE S Ł A W N O S O W S K I P IO TR ZA J Ą C Z K O W S K I
W y d z ia ł M e c h a n ic zn y Techn ologiczny P o lite c h n ik a W a rszaw s ka
Z a ję c ia z podstaw inform atyki
W .p ro g ra m ie z a ję ć wiedli u c z e ln i te c h n ic z n y c h ■występu
je p r z e d m io t p od n a z w ą „ P o d s ta w y in f o r m a t y k i” . Z a ję c ia t e m a j ą s ta n o w ić w p ro w a d z e n ie w te m a ty k ę in f o r m a t y c z n ą d la w s z y s tk ic h s tu d e n tó w (p o z a s p e c ja ln o ś c ia m i in f o r m a ty c z n y m i). D la w ię k sz o ś c i s tu d e n tó w je s t to p ie rw s z e i je d y n e z e tk n ię c ie się z in f o r m a t y k ą p o d c z a s stu d ió w . Ś w ia d o m o ść te g o f a k tu n a k a z u je z w ró c e n ie szczeg ó ln ej u - w a g i na. tr e ś ć i o rg a n iz a c ję ty c h z a ję ć .
W n in ie js z y m a r ty k u le p rz e d s ta w io n y z o s ta n ie sp o só b , w ja k i p r z e p r o w a d z o n e z o s ta ły te g o ty p u z a ję c ia n a W y d z ia le M e c h a n ic z n y m T e c h n o lo g ic z n y m P o lite c h n ik i W a r
s z a w s k ie j. C e l zaijęć m ożala s f o rm u ło w a ć n a s tę p u ją c o : c z y n n e o p a n o w a n ie p o d s ta w o w e g o p o z io m u u m ie ję tn o ś c i p ro g r a m o w a n ia . P r o g r a m o w a n ie je s t tu r o z u m ia n e ja k o te c h n ik a r o z w ią z y w a n ia p ro b le m ó w p rz y w y k o rz y s ta n iu m a s z y n c y fro w y c h . P r z y ta k im u ję c iu celu , d o z a ję ć w e szły nastęipująice g łó w n e z a g a d n ie n ia :
— p o d s t a w y b u d o w y i u ż y t k o w a n ia k o m p u te r ó w
— m e t o d y k a p r o g r a m o w a n ia
— j ę z y k p r o g r a m o w a n ia
— p r a k t y k a p r o g r a m o w a n ia .
Z a g a d n ie n ia te z o s ta ły ro z ło ż o n e n a o k r e s 75 g o d zin z a ję c io w y c h , w tyim : 15 godz. w y k ła d ó w i 30 godz. ć w ic z e ń a u d y to r yijnych w s e m e s tr z e d r u g im o ra z 30 godz. la b o r a to r iu m w s e m e s tr z e trz e c im .
W Y K Ł A D Y
T e m a ty k a w y k ła d ó w o b ję ła p o d s ta w y b u d o w y i u ż y tk o w a n ia k o m p u te r ó w o r a z cz ę ść te o r e ty c z n ą m e to d y k i p r o g r a m o w a n ia . S z c z e g ó ło w y u k ła d te m a tó w b y ł n a s tę p u ją c y :
— p o j ę c ia p o d s t a w o w e in f o r m a t y k i
— s t r u k t u r a s y s t e m u lic z ą c e g o
— u r z ą d z e n ia p e r y f e r y j n e
— p a m ię c i z e w n ę t r z n e
— j ę z y k i p r o g r a m o w a n ia
— s y s t e m y o p e r a c y j n e
— k o r z y s t a n ie z s y s t e m u lic z ą c e g o
— m e t o d y k a p r o g r a m o w a n ia .
N iew ielk a , lic z b a g o d z in p o z w o liła ty lk o n a b a rd z o o gólne o m ó w ie n ie w y m ie n io n y c h te m a tó w . N a p ie r w s z y c h s ie d e m te m a tó w , k tó r e s ta n o w ią s t a n d a r d o w y w s tę p do i n f o r m a t y k i, p rz e z n a c z o n e b y ło 10 g o d zin , n a m e to d y k ę p r o g r a m o w a n ia — 5 godz. W ty m o s ta tn i m te m a c ie , szczeg ó ln ie w a ż n y m d la d a ls z e g o totou z a ję ć , p o ru s z a n e b y ły n a s tę p u j ą c e z a g a d n ie n ia :
— p o d s t a w o w e z a s a d y p r o g r a m o w a n ia
— p r o j e k t o w a n ie z s t ę p u j ą c e
— p r o g r a m o w a n ie s tr u k t u r a l n e
— o s ią g a n ie c e c h d o b r e g o p r o g r a m u d o b r e g o s t y l u .
Ć W IC Z E N IA A U D Y T O R Y JN E
n ie z a w o d n o ś c i, s p r a w n o ś c i,
C e le m ć w ic z e ń b y ło o p a n o w a n ie p o d s ta w o w y c h zasad p o p ra w n e g o p r o g r a m o w a n ia o ra z o p a n o w a n ie w y b ra n e g o ję z y k a p ro g r a m o w a n ia . J ę z y k a m i n a u c z a n y m i b y ły A L G O L 1900 i F O R T R A N 1900. Do ich w p ro w a d z e n ia u ż y to m e to d y z a p ro p o n o w a n e j p rz e z K . L. B o w le sa *). I s to ta m e -
to d y p o le g a n a p o s łu g iw a n iu się w p o c z ą tk o w y m o k re s ie n a u c z a n ia ję z y k a m a s z y n ą w y p o s a ż o n ą w u rz ą d z e n ie k r e ślące. Z b r a k u ta k ie g o u rz ą d z e n ia , tr z e b a b y ło je sobie w y o b ra z ić i w y k o n y w a ć r y s u n k i n a ta b lic y . S a m a je d n a k id e a m e to d y je s t n a ty le c ie k a w a , że w airto ją p o k ró tc e o m ó w ić. J e j g łó w n ą z a le tą je s t m o ż liw o ść o b e jr z e n ia w y n ik ó w p ro g r a m ó w w p o s ta c i ry s u n k ó w , co n a js il n ie j od
d z ia łu je n a w y o h ra ź n ię s tu d e n tó w i u ła tw ia z ro z u m ie n ie d z ia ła n ia k o le jn o w p ro w a d z a n y c h k o n s tr u k c ji ję z y k o w y c h .
P ie r w s z y m i w p ro w a d z a n y m i in s tr u k c j a m i ję z y k a są c z te ry i n s t r u k c j e s t e r u ją c e p is a k ie m w p r o s to k ą tn y m u- k ła d z ie w s p ó łr z ę d n y c h :
M O V E TO (X ,Y) — u s t a w p is a k n a p o z y c ji o w s p ó łr z ę d n y c h (X ,Y ), b e z k re ś le n ia .
T U R N TO (A ) — u s t a w k ie r u n e k k r e ś le n ia n a k ą t A w s to s u n k u do osi x
M O V E (D) — w y k r e ś l o d c in e k p r o s te j o d łu g o śc i D T U R N (B) — z m ie ń k ie r u n e k k r e ś le n ia o k ą t B w s to s u n k u d o o s ta tn ie g o k ie r u n k u .
P o ję c ie p r o g r a m u z o s ta je w p ro w a d z a n e n a p rz y k ła d a c h m a ją c y c h n a c e lu r y s o w a n ie r e g u l a r n y c h f ig u r g e o m e tr y c z n y c h , rup.:
MA ST E R TRÓJKĄT
K REŚ LEN IE TRÓJKĄTA RÓWNOBOCZNEGO USTAWIENIE PO C7. ATKOWE
MOVE TO ( 1 0 , 3 0 ) ► TURN TO ( 20 )
KR EŚ LE N IE BOKÓW MOVE(20)
TURN (120) MOVE 120 ) TURN (120) MOV E (20) ST O P END
‘) B O W L E S K . L .: M IC R O C O M PU T E R S U S I N G P A S C A L . S p r in g e r - V e r la g , 1977
P R O B L E M S O L V IN G B e z p o ś re d n io p o ty m w p ro w a d z o n e z o s ta je p o ję c ie p r o c e d u r y i te s a m e z a d a n ia m o ż n a w y k o n y w a ć w p o s ta c i p r o c e d u r p o c z ą tk o w o b e z p a r a m e tr ó w , a n a s tę p n ie z p a r a -
4
m e tr a m i. Od p r o c e d u r z p r o s ty m u k ła d e m p a r a m e tr ó w , np.
P R O S T O K Ą T (AyB), m o ż n a tu s to p n io w o p rz e c h o d z ić do c o r a z b a rd z ie j u n iw e r s a ln y c h p r o c e d u r , n p .:
SUBROUTINE PR OS TO K ĄT ( A , U, X, V, KAT)
C K REŚ LEN IE DOWOLNEGO PROSTOKĄTA
REAL A, n , X, V, KAT
C A , B - D Ł U G O Ś C I 1SOKOW PROSTOKĄTA C X, Y - W S P ÓŁ R ZĘ D N E WIERZCHOI. K/
C KAT - KAT POŁOŻENIA PODSTAWY c
C USTAWIENIE POCZĄTKOWE
M O V E T O ( X , Y ) TURN TO (KAT ) C K RE ŚLE NI E BOKÓW
MOVE (A) TURN (90) MOVE (fi 1 TURN (90 / MOVE (A ) TURN 190 ) MOVE ( n ) RETURN END
K o le jn y m Jcro k iem je s t w p ro w a d z e n ie w y w o ły w a n ia p r o c e d u r p rz e z in n e p ro c e d u r y . T e m a t te n m oże b y ć w p r o w a d z o n y n a p r z y k ła d a c h f ig u r z ło żo n y c h z fig u r p r o s ty c h , n p .:
SU1IROUTINE SZKSCIOKAT ( X , Y . l i , KAT) c k r e ś l e n i e s/ .e s c i o k a t a
REAL X, Y. R, KAI C INTECEK I
C X , Y - W S P O I li Z l-.DNE. ŚRODKA C R - DLUGOSiT DOKU
c k ar - k a tu s t a w i e n i a
C TRÓJKĄT (A ) - PROCEDURA KREŚLĄCA TRÓJKĄT RCWNOBOCZNY 0 IIOKU A
C USTAWIENIE l‘Oi'/.ĄTKOWE
•\to vi: r o ( x , y) TUR N T O ( K A T !
KREŚ LEN IE S Z E S C I O K A lA DO 10 1 - 1 , 6
CA LL TRÓJKĄT (R ) TURN (180) 10 CONTINUE RETURN END
R ó w n o le g le z p o w y ż sz y m i te m a ta m i w p ro w a d z a się k o le jn o ty p o w e k o n s t r u k c je ję z y k o w e : in s tr u k c j e p o d s ta w i e n ia , w y ra ż e n ia a r y tm e ty c z n e , i n s tr u k c j e c y k lu , p r o c e d u r y fu n k c y jn e , w y ra ż e n ia lo g iczn e, in s tr u k c je w a r u n k o w e . Do ic h w p ro w a d z e n ia m o ż n a p o słu ż y ć się c h o ć b y n a s t ę p u ją c y m i p rz y k ła d a m i:
• .k re ś le n ie d o w o ln e g o w ie lo k ą ta fo re m n e g o
• k r e ś le n ie o d c in k a p o m ię d z y d w o m a p u n k ta m i
• k re ś le n ie lin ii ła m a n e j o lo s o w y m p rz e b ie g u .
N a ty m z a k o ń c z o n a z o s ta je p ie rw s z a część z a ję ć . J o j ceilem było o p a im w a n ie p ro c e d u r ja k o p o d s ta w o w y c h j e d n o s te k w y k o n a w c z y c h p ro g r a m u i w y ro b ie n ie u m ie ję t
n ości m y ś le n ia p ro c e d u r a ln e g o . I n t e r p r e t a c j a g ra f ic z n a ro z w ią z y w a n y c h z a d a ń z n a k o m ic ie u ła tw ia o s ią g n ię c ie t e go celu.
D a lsz ą część z a ję ć m o ż n a p rz e z n a c z y ć n a o m ó w ie n ie p o d s ta w o w y c h s t r u k t u r d a n y c h o ra z i n s tr u k c ji w e jś c ia i w y jś c ia . W w y k o n y w a n y c h tu ■ z a d a n ia c h m o ż n a ju ż s w o b o d n ie p o s łu g iw a ć się p ro c e d u r ą ja k o n a tu r a ln y m n a r z ę d z ie m p ro g r a m o w a n ia .
W c a ły m c ią g u z a ję ć n a le ż y s to p n io w o w d ra ż a ć p o p r a w n ą m e to d y k ę p r o g r a m o w a n ia , u czy ć fo rm u la w a a id a p r o b le m u , w y d z ie la n ia p o d p n o b le m ó w • s k ła d o w y c h , k s z t a łt o w a n ia fu n k c ji p r o c e d u r , k tó r e b ę d ą j e ro z w ią z y w a ć , siloso
w a ć d o b r y s ty l p r o g r a m o w a n ia . W d r u g ie j części z a ję ć m o ż n a w p ro w a d z ić e le m e n ty n ie z a w o d n o ś c i i s p ra w n o ś c i p ro g r a m u .
Z a s to s o w a n ie p rz e d s ta w io n e j m e to d y d a ło b a r d z o .zachę
c a ją c e r e z u l ta t y . W o r y g in a ln y m w y d a n iu z o s ta ła o n a z a s to s o w a n a d o n a u k i p r o g r a m o w a n ia w P A S C A L U . J e j a d a p ta c ja d o p o tr z e b i m o ż liw o śc i in n y c h ję z y k ó w w y m a ga p e w n e g o n a k ła d u p r a c y i p r z e m y ś le n ia c a łe j k o n c e p c ji z a ję ć .
Ć W IC Z E N IA L A B O R A T O R Y JN E
C e le m ty c h z a ję ć by ło p o g łę b ie n ie i s k o n k r e ty z o w a n ie
— p o p rz e z p r a k t y k ę — z n a jo m o śc i ję z y k a i m e to d y k i p r o g ra m o w a n ia .
Z a d a n ia s tu d e n c k ie w y k o n y w a n e b y ły n a m a s z y n ie O D R A 1305 pod k o n tr o lą sysitem u o p e ra c y jn e g o G E O R G E 3 w tr y b ie w s a d o w y m . Z a ję c ia b y ły p rz e p r o w a d z o n e p r z y n a s tę p u ją c y c h z a ło ż e n ia c h :
• k a ż d y s tu d e n t p r a c u j e in d y w id u a ln ie i w y k o n u je w s e m e s tr z e d w a z a d a n ia , w ty m .jed n o p rz e w id u ją c e w y k o
r z y s ta n ie b ib lio te k i p o d p ro g r a m ó w
• te c h n ic z n a o b s łu g a z a d a ń w y k o n y w a n a je s t c a łk o w ic ie p rz e z p e rs o n e l L a b o r a to r iu m I n f o r m a ty k i (p e r fo ro w a n ie , w y k o n a n ie )
• L a b o r a t o r iu m I n f o r m a ty k i p r a c u j e w tr y b ie „open s h o p ” , a w ię c k a ż d y s tu d e rtt w y k o n u je s w e z a d a n ia n ie z a le ż n ie od in n y c h u c z e s tn ik ó w z a ję ć
• z a s a d n ic z a cz ę ść z a ję ć m a c h a r a k t e r p r o je k to w a n ia , p o d c z a s k tó r e g o a s y s te n t p r o w a d z i g ru p ę k ilk u stu d en tó w '.
W tr a k c ie z a ję ć s tu d e n c i z o s ta li z a p o z n a n i ró w n ie ż z p o d s ta w o w y m i w ła ś c iw o ś c ia m i s y s te m u o p e ra c y jn e g o G E O R G E 3. N ie w ie lk a lic z b a g o d zin , ja k ą m o ż n a b y ło p rz e z n a c z y ć n a te n te m a t, n ie p o z w o liła n a .ta k ie o p a n o w a n ie ję z y k a z a d a ń , a b y m o ż n a b y ło w y k o n y w a ć zło żo n e z a d a n ia w sa d o w e . D la te g o te ż d la o b słu g i z a d a ń s t u d e n c k ic h zostały- o p ra c o w a n e tr z y m a k ro k o m e n id y , k tó r e o b e j
m o w a ły c a ły z a k r e s o b s łu g i z a d a ń :
L E T O E D IT — p o p r a w a tr e ś c i p r o g r a m u p rz e c h o w y w a n e go w p a m ię c i z b io ró w s y s te m u za p o m o c ą e d y to r a s y s te m o w e g o ; JViakTokomeinda ta u tr z y m y w a ła w P Z S ty lk o d w ie o s ta tn i e w e r s je p o p r a w ia n e g o p r o g r a m u L E T O A L G O L — k o m p ila c ja i (lub) w y k o n a n ie p r o g r a m u
w ję z y k u A L G O L 1900.
L E T O F O R T R A N — jw . d la F O R T R A N U 1900.
P a r a m e tr y d w u o s ta tn ic h m a k r o k o m e n d p o z w a la ły m . iin.
n a k o r z y s ta n ie z b ib lio te k , • u tw o rz e n ie p r o g r a m u b in a r n e g o i p ó ź n ie jsz e je g o w y k o n y w a n i© o r a z s t e r o w a n ie cza se m o b lic z e ń i o b ję to ś c ią w y d ru k u .
O b y d w ie m a k ro fc o m e n d y z a w ie r a ły s iln ie ro z b u d o w a n y a- p a r a t b a d a n ia p o p ra w n o ś c i p a r a m e tr ó w p o łą c z o n y ,z c z y te ln ą d ia g n o s ty k ą b łę d ó w (30 k o m u n ik a tó w ).
W cedu z b ie r a n ia d a n y c h s ta ty s ty c z n y c h o p rz e b ie g u w y k o n y w a n ia .zadań, d o w s z y s tk ic h m a k r o k o m e n d w łą c z o n o
in s tr u k c j e p o w o d u ją c e r e j e s tr o w a n i e k a ż d e g o ic h u ż y c ia . W p rz e z n a c z o n y m d o te g o c e lu z b io rz e r e j e s tr o w a n e b y ły w ię c d a n e e w id e n c y jn e u ż y tk o w n ik a , ro d z a j u ż y te j m a - to ro k o m e n d y i s k u t k i j e j u ż y c ia (o c e n a p o p ra w n o ś c i p a r a m e tr ó w , k o m p ila c ji i w y k o n a n ia ). P o z a k o ń c z e n iu z a ję ć d a n e z a w a n te w ty m a b io r z e poizw oliły n a u z y s k a n ie n a s tę p u ją c y c h in t e r e s u j ą c y c h r e z u lta tó w :
Średnio Min. | Maks.
Liczba dni od początku zajęć do w y
konania pierwszego zadania studenta 50 24
•
105
Liczba dni pomiędzy wykonaniem ko
lejnych zadań tego samego studenta 4.5 1 03
Liczba wywołań makrokomend w za
daniach studenta w całym okresie
pracy 23 1 1 79
P o n a d to s tw ie rd z o n o , że: _ _ _
O 95% w y w o ła ń m a k r o k o m e n d b y ło p o p r a w n y c h p o d 'w z g lę d e m p a r a m e tr ó w
© p o p r a w ia n ie p r o g r a m ó w z a p o m o c ą e d y to r a b y ło p o p r a w n e w 80%
• k o m p ila c j e p r o g r a m ó w A L G O L U b y ły p o p r a w n e w 49%, a w y k o n a n ie t y c h p r o g r a m ó w — p o p r a w n e w SSfe
8 k o m p ila c j e p r o g r a m ó w w F O R T R A N IE b y ły p o p r a w n e w 62%, a w y k o n a n ia p o p r a w n e w 48%
O k o s z t w y k o n a n ia je d n e g o z a d a n ia w y n ió s ł IDU z ł (c e n a 1 s p r a c y a r y tm o m e t r u w y n o s i 1,5 z ł)
© 35% c a ło ś c i o b c ią ż e n ia s y s t e m u lic z ą c e g o p r z y p a d ła n a o s t a t n i e d w a t y g o d n ie z a j ę ć (15% c za su ).
O d sitren y m e to d y c z n e j, n a z a ję c ia c h p o ło ż o n y b y ł n a c is k n a do*bre z a p r o je k to w a n ie p r o g r a m u z u w z g lę d n ie n ie m z a s a d d o b r e g o p r o g r a m o w a n ia , a w sz c z e g ó ln o śc i u tw o r z e n ia p o p r a w n e j s t r u k t u r y p r o g r a m u , w p r o w a d z e n ia m e c h a n iz m ó w p o d w y ż s z a ją c y c h n ie z a w o d n o ść ; i p r z e s trz e g a n ie d o b reg o ' s ty lu .
#■ * *
G łó w n e s p o s trz e ż e n ia i w n io s k i z z a ję ć są n a s tę p u ją c e :
® P r ó b a z a s to s o w a n ia do n a u k i ję z y k a p r o g r a m o w a n ia sp o s o b u z a p ro p o n o w a n e g o p rz e z B o w le sa d a la b a rd z o z a
c h ę c a ją c e r e z u l ta t y . P rz e d e w s z y s tk im e p n n e je s t tu s z y b k ie o p a n o w a n ie p ro c e d u r , co p o z w a la u c z y n ić b a r d z ie j e f e k ty w n ą d a ls z ą część z a ję ć . P o n a d to m e to d a t a p o zo s ta w ia sz e ro k ie p o le do w p r o w a d z a n ia w ła s n y c h p o m y s łó w p rz e z p ro w a d z ą c y c h . Z ty c h też w z g lę d ó w je s t o n a w a r ta sz e rsz e g o ro z p o w s z e c h n ie n ia .
© G łó w n e z a s a d y d o b re g o p r o g r a m o w a n ia m o g ą b y ć w y ja ś n io n e w r a m a c h sześc io g o d z in n e g o w y k ła d u . W d ra ż a n ie ty c h z a sa d w y m a g a n a to m ia s t w ła śc iw e g o ro z ło ż e n ia m a te r ia ł u n a z a ję c ia ć w ic z e n io w e i la b o r a to r y jn e .
® P o ło ż e n ie n a c is k u n a d o b re z a p r o je k to w a n ie p ro g ra m ó w w y d łu ż a o k re s icli r e a liz a c ji (ś re d n io do 50 dni), le c z p r z y n o si p o z y ty w n e s k u tk i w p o s ta c i le p s z e j ja k o ś c i p r o g r a m ów .
© P r z e c h o w y w a n ie p ro g r a m ó w w p a m ię c i p o m o c n ic z e j i ic h p o p r a w ia n ie za p o m o c ą e d y to r a s p o ty k a się p o c z ą t
k o w o z d u ż ą n ie u f n o ś c ią . P o j e j p o k o n a n iu e d y to r je s t p ra w id ło w o u ż y w a n y .
JACEK ŻE B R O W SK I Łódź
Kom putery osobiste
P e r s o n a l C o m p u te r — ja k >to p o ję c ie z rę c z n ie p rz e ło ż y ć n a ję z y k .polski? K o m p u t e r o s o b i s t y ? ¡Nie b rz m i to m o ż e n a jła d n ie j, a le d o ść d o b r z e o d d a je s e n s a n g ie ls k ie g o o k re ś le n ia .
T a k ie u r z ą d z e n i a z d o b y w a ją o d k il k u l a t c o ra z w ię k sz ą p o p u la r n o ś ć w k r a j a c h z a c h o d n ic h . ‘W ielu s p e c ja li
s tó w .u w a ż a ,' że c y w iliz a c y jn e s k u t k i u p o w s z e c h n ie n ia k o m p u te r ó w o s o b is ty c h m o g ą b y ć ta k d o n io s łe , ja k p r z e m ia n y s p o w o d o w a n e rwipro’w a d z e n ie m ma- s z e r o k ą s k a lę te
le fo n ó w lufo r a d ia . J e ż e l i d a ls z y ro z w ó j k o m p u te r ó w oso
b is ty c h b ę d z ie o d b y w a ł się w d z is ie jsz y m te m p ie , t o m o g ą o n e p o w a ż n ie w p ły n ą ć n ie ty lk o n a sp o só b m y ś le n ia i ży cie c o d z ie n n e je d n o s te k , a le r ó w n ie ż n a o r g a n i
z a c ję p r a c y i f o r m y ż y c ia sp o łeczn eg o . J e s t p r a w d o p o d o b n e , że o b s e r w u je m y p o c z ą te k k o le jn e g o e t a p u „ re w o lu c ji in fo rm a ty c z m e j” , T y m r a z e m szailony .p o stęp te c h n o l o g a p ó łp r z e w o d n ik ó w d a ł d o r ą k p r z e c ię tn e g o c z ło w ie k a je g o w ła s n y , o s o b is ty k o m p u te r . P o d k reślim y : k o m p u te r c o ra z le p ie j p r z y s to s o w a n y d o p o tr z e b .u ż y tk o w n ik a .
PO C ZY M P O Z N A Ć K O M P U T E R O S O B IS T Y
N ie m a ¡jeszcze p o w sz e c h n ie u z n a w a n e j d e fin ic ji k o m p u t e r a o so b iste g o . A b y ro z s trz y g n ą ć , .jak i k o m p u t e r je s t, a -jaki n ie ¡jest „ o s o b is ty ” — n a jc z ę ś c ie j 'b ie rz e .się p o d u w a g ę n a s t ę p u ją c e c z y n n ik i:
m l i ś k i e k ó s e t y z a k u p su.: .óod 300 .do 5000 S), k t ó r e d e c y d u ją o m o ż liw o ś c i n a b y c ia ta k ie g o s p r z ę tu jpryw altaie lu b pmzez p r z e d s ię b io r s tw o z p r z e z n a c z e n ie m d la k o n k r e t
n eg o p ra c o w n ik a
z a r z ą d z a n i e z a s o b a m i : uży tfco w iiik (c z ę s to b ę d ą c y p o sia d a c z e m ) s a m d e c y d u je o s p o s o b ie i c z a s ie w y k o rz y s ta n ia s p r z ę tu
k o m u n i k a c j a z c z ł o w i e k i e m : w y m a g a n a je s t ł a t w o ś ć p o s łu g iw a n ia się k o m p u te r e m p r z e z o so b ę n ie b ę d ą c ą in f o r m a ty k ie m ; o b s łu g a sp rzętu - p o w in n a b y ć ja k n a jp r o s ts z a , a o p r o g r a m o w a n ie — ła t w e d o z r o z u m ie n ia .
K om lpitjfer o s o b is ty p o w in ie n b y ć , o c z y w iśc ie , miały i le k k i. M u si b y ć w y s o c e n ie z a w o d n y , “zaiwSze g o tó w d o u ż y c ia beiz udiziału- s p e c ja lis ty c z n e j o b s łu g i te c h n ic z n e j o r a z ł a - ItWy w n a p r a w ie . J e d n ą z f i r m , k t ó r a ro z w ią z a ła z a g a d n ie n ie scrw ilsu w s k a li O g ó ln o św ia to w e j jesit R A D IO - -S H A O K . K ro k d a le j z ro b iła firrria A P P L E , Wtóra d o s t a r c z a s p e c j a ln e o p r o g r a m o w a n ie (,,te a c h w a r e ” ) .u ła tw ia ją c e
u ż y tk o w n ik o w i s a m o d z ie ln e o p a n o w a n ie e k s p lo a ta c ji k o m -
’p u t e r a .
Je srt r z e c z ą c h a r a k t e r y s ty c z n ą , ż e w ie le m o d e li k o m p u te r ó w o s o b is ty c h .w y p o sażo n o .w s y s te m y .g raficzn e, k tó r e p o z w a la ją u z y s k a ć w p r o s ty sp o só b n a e k r a n ie m o n ito r a (często k o lo ro w eg o ) ry s u n k i, w y k r e s y , ta b e le itp . J e s t r ó w n ie ż m o ż liw e g e n e r o w a n ie d ź w ię k ó w s te r o w a n e p r o g r a - . 'm e m W sz y s tk o .to z n a c z n ie u ła tw ia p r z e p ły w in f o r m a c ji
od m a s z y n y c y fr o w e j do c z ło w ie k a . K o m p u te r j e s t c o ra z N iiżej u ż y tk o w n ik a .
W a rto d o d a ć , ż e k o n u c u te r y o s o b is te zaizwyctzaj n ie są sp r z e d a w a n e b e z p o ś re d n io p rz e z w y tw ó rc ó w , lecz w z w y k ły c h s k le p a c h .
P R Z Y K Ł A D Y Z A S T O S O W A Ń
P ie r w s z e k o m p u te r y o s o b iste (w o b e c n e j p o sta c i) z a c z ę t o p r o d u k o w a ć w 1977 r o k u . D ziś m o ż n a j e z n a le ź ć n i e m a l w s z ę d z ie : w g a b in e ta c h n a u k o w c ó w , p r a c o w n ia c h in ż y n ie ró w , w la b o r a to r ia c h n a u k o w y c h i p rz e m y s ło w y c h , w d o m a c h , sizikclach, k lu b a c h , ,w m a ły c h p r z e d s ię b i o r s tw a c h . W b a r d z ie j ro z b u d o w a n y c h s y s te m a c h p o ja w ia j ą się m a łe b a z y d a n y c h i s y s te m y in -fo m n e c y jn o -w y sz u k i
w aw cze'. K o m p u te r y o s o b is te m>ogą p r a c o w a ć ja k o k o ń c ó w k i w lo k a ln y c h s ie c ia c h te le in f o r m a ty c z n y c h . S zy b k o w k r a c z a ją w ta k ie d z ie d z in y , ja k p r z e tw a r z a n ie te k s tó w czy o b ra z ó w .
U p o w s z e c h n ie n ie s ię k o m p u te ró w o s o b isty c h złag o d z iło c o n a j m n i e j . d w a d r a ż liw e p r o b le m y k la s y c z n e j in f o r m a ty k i. .M yślę t u o m ita c h „ k o sz to w n e g o c z a s u m a s z y n o w e go” i ,/k a p ła ń s k ie j ro li in f o r m a t y k ó w ” . G z a s‘ m a s z y n o w y k o m p u te r ó w o s o b is ty c h je s t n ie m a lż e d a r m o w y ze w z g lę d u n a s z c z e g ó ln ie m a łe k o s z ty a m o r ty z a c ji i b ie ż ą c e j e k s p lo a ta c ji. •A m o rty z a c ja j e s t -niska, d z ię k i te m u , że s p r z ę t i o p r o g r a m o w a n ie są r e l a ty w n ie ta n i e . N a to m i a s t e k s p lo a ta c ja n ie ijest o b c ią ż o n a p la c a m i p e r s o n e lu , g d y ż u ż y tk o w n ik s a m o b s łu g u je k o m p u t e r , b ę d ą c y d la n ie g o n a r z ę d z ie m p r a c y (opł-roanej z in n e g o ty tu łu ) .
Z m ie n iła s ię ró w n ie ż ro la in f o r m a ty k a , p o n ie w a ż w n ie s p o ty k a n y m w c z e śn ie j s to p n iu k o m p u t e r d o s to s o w a ł się d o m o ż liw o śc i o zło w iek a . D o tą d in f o r m a ty k oddizielal u ż y tk o w n ik a od m a s z y n y c y f r o w e j. D ziś k o m p u te r o so b isty jfeist w s p ó ln y m c e le m ic h w y s iłk ó w .
S P R Z Ę T
K o m p u te r y o so b iste m o ż n a p o d z ie lić n a tr z y k la s y . N a z w ijm y je u m o w n ie : a m a t o r s k ą , u n i i w e r s a 1 n ą i z a w o d o w ą . A m a to r s k ie s ą n a jp r o s ts z e i n a jta ń s z e (200—300 S). N a to m ia s t z a w o d o w e s ą to s to s u n k o w o w s z e c h s tr o n n e sy s 'te m y o d o ść d u ż e j m o c y o b lic z e n io w e j;
s ą z a te m dość d r o g ie (ok. 4—5 itys. 8). K la s a u n iw e r s a ln a (c e n a r z ę d u .1000 S), z d o b y ła n a jw ię k s z ą p o p u la r n o ś ć _i d a le j s z y b k o się ¿rozw ija ’).
*) W ię k s z o ś ć p o d a n y c h w a r t y k u le c e n d o t y c z y r y n k u U S A w 1980 r.
J e d n o s tk a c e n t r a l n a k o m p u t e r a o so b is te g o o p ie r a s ię n a u k ła d a c h s c a lo n y c h w ie lk ie j s k a li in te g r a c ji. W is to c ie rz e c z y je s t o n a m ik r o k o m p u te r e m , c h a r a k t e r y z u j ą c y m się d u ż ą p o je m n o ś c ią p a m ię c i R A M , c zęsto z a ż e r a j ą c y m w y s p e c ja liz o w a n e u k ła d y s c a lo n e , u ła t w i a j ą c e .w sp ó łp ra c ę ¡z k la w ia t u r ą i m o n ito r e m e k r a n o w y m c z y in n y m i u r z ą d z e n ia m i z e w n ę trz n y m i.
J e s t bardtzo c h a r a k te r y s ty c z n e , że d o b u d o w y je d n o s te k c e n tr a ln y c h w y k o r z y s tu je s ię z a le d w ie k il k a ty p ó w m i k r o - p rtocescrów , c h o ć d o w y b o ru je s t ic h k ilk a d z ie s ią t. N a j c z ęściej u ż y w a n y 6502, o p ra c o w a n y j e s t przeiz f ir m ę M O S T E C H N O L O G Y 2). I s tn ie ją d w a p o w o d y t e j p o p u la r n o ś c i:
a r c h i te k t u r a 6502 po-zw ala n a sto su n k o w o , ła t w ą iim ble- m e n ta c ję ję z y k ó w w y ższeg o p o zio m u , a p o n a d to is tn ie je m o żliw o ść d o s tę p u do p a m ię c i o p e r a c y jn e j w c zasie c y k iu m ik ro p ro c e s o ra , c o .b a rd z o u ła tw ia o d n a w ia n ie .(ang. r e - fr esch ) obrazni w y ś w ie tla n e g o n a e k r a n i e b e z u t r a t y - s z y b k o śc i p r z e tw a r z a n ia . C z ę sto s to s o w a n e s a .ró w n ież m ik r o - n ro e e s o ry Z80 (Z II.O G ). o r a z IN T E L 8080. C ie k a w e je s t, że m i k r o p r o c e s o r M O T O R O L A 6800, k tó r y .znalazł szerO - k ie z a s to s o w a n ie w s p rz ę c ie p r o f e s jo n a ln y m , w k o m p u t e r a c h O so b isty ch w y s tę p u j e rzadko..
K a ż d y k o m p u te r o s o b is ty je s t w y p o s a ż o n y w k la w ia t u r ę a lf a n u m e r y c z n ą . C zęść c y fr o w a t e j .k la w ia tu ry je s t .zazw y
c z a j .w y o d rę b n io n a .
D o z o b ra z o w a n ia in f o r m a c ji służy, p r z e w a ż n ie m o n ito r e - k r a n e w y , c z ę s to sitan o w iacy je d n ą c a ło ś ć z jed n o istk ą c e n t r a l n ą i k la w i a t u r ą . W ie le r o iw i a z a ń p o z w a la n a w y k o rz y s ta n ie — ja k o m o n i to r a — te le w iz o ra , c z a rn o - b ia łe g o lu b k o lo ro w e g o . O b n iż a to z n a c z n ie k o s z t z e s ta w u .
P a m ię ć - z e w n ę trz n ą ' w w e r s j a c h o sz c z ę d n o ś c io w y c h s t a n o w i z w y k ły m a g n e to fo n k a s e to w y . C o ra z c z ę ś c ie j j e d n a k u ż y w a n e są ra-m ieei ma m a ły c h d y s k a c h e la s ty c z n y c h ( m i n i - il o p p y ) . Sorz.eż.enie z u rz ą d z e n ia m i z e w n ę tr z n y m i ( k o m u n ik a c ja sz e re g o w a ), j a k : d r u k a r k a , m o d e m i-t-n.
jesit n a jc z ę ś c ie j -ro z w ią z y w a n e wig s t a n d a r d u RS-232C (V-24). N a to m ia s t d o tw o rz e n ia ro z b u d o w a n y c h sy s te m ó w , g d zie w y m a g a n e sa w ię k s z e p rę d k o ś c i o rz e s v łu in f o rm a c ji, s to s u je s ię iróżme m a g is tr a le , n p . S-100, IE E E -488, a n a w e t f irm o w e , n ie z n o r m a lia o w a n e .
K o n s tr u k c ja d o b re g o k o m p u te r a o s o b iste g o p o w in n a p o z w a la ć n a m o d u ło w e r o z s z e r z a n ie p ó łp r z e w o d n ik o w e j ipa- m ię c i o p e r a c y jn e j — z n rć w n o R O M — z a w ie r a j ą c e j (firm o
w e o p ro g r a m o w a n ie n o d s ta w o w e . ia k i R A M — p rz e z n a c z o n e j n a p r o g r a m y i d a n e u ż y tk o w n ik a . J e s t to w p r a k ty c e b a rd z o w a ż n a s p r a w a , t a k ja k i e la s ty c z n o ś ć c a łego s y s te m u . W y s te o u ja c e t u o g ra n ic z e n ia są n rz e - w a ż n ie ¡zręcznie m a s k o w a n e p rz e z w y tw ó rc ę , co- b y w a p r z y c z y n ą ro z c z a ro w a ń .
Z r o k u n a r o k .«iz-mMc© w z r a s ta zło żo n o ść u k ła d ó w s c a lo n y c h . K o m w u te r r s o ^ is ł y ta k zirr>nie:i'za s w o je w y m ia r y , że b e z ronzesady s ta r e s-ie .k ie s z o n k o w y ” , a 'z d ru g ie j s t r o n y k a lk u l a to r y p~ei?narr, r w a n e uz>iskWiią c o ra z t o n o w e m O żliw eści o b lic z e n io w e . Pcfwtetaje w ie c n y ta n ie , gd-zie le ży g r a n i c a m ie d z y ty m i -urządi^em-iami.? J e s z c z e n ie d a w n o 'ta k ą w ą tp liw o ś ć ro z stfr^ y g a ło sie n a s tę p u ją c o : k a lk u l a to r o p e ru je ty l k o liOzHami. a k e rrir-u te r — z n a k a m i a lf a n u m e ry c z n y m i. D ziś w id a ć ju ż w y r a ź n ie , że o b ie k la s y u r z ą d z e ń d ą ż ą do w sicótaeigo r r n ik tu . K e im iru te ry o s o b is te m iesizczą się ju ż b o w ie m w kieszeni-, a k a l k u l a to r y a k c e o - t u j ą lite r y . W ob u p r z y p a d k a c h mOżina d o łą c z a ć u r z ą d z e n ia z e w n ę tr z n e , n p . p a m ię c i m a g n e ty c z n e .
T y ttc w e k o m p u t e r y o so b iste ś r e d n ie j k ia s y p o r ó w n u je p o n iż sz a ta b e la .
T Y P O W E U R Z Ą D Z E N IA Z E W N Ę T R Z N E
K la s y c z n ą ro a m ife ią z e w n ę tr z n ą k o m p u te ró w o s o b isty c h b y ł :— i je s t <jtafc i-uż w s ro irra ia n o l — z w y k ły m a g n e to fo n k a s e to w y . J e s t cm ła t w o d o stę te n y i t a n i , m a je d n a k lic z n e w a d y : ro c z n e r d m ik iW a n ie p r o g r a m ó w n a k a s e c ie , m a łą n ie z a w o d n o ś ć , n ie w ie lk ą g ę s to ś ć z s p i s u , d o ś ć w y s o k ą s t o p ę b łęd ó w . S tą d c o r a z c z ę śc ie j s to s o w a n ą o a m ię c ią • ze
w n ę tr z n ą je s t je d n o s tk a m a ły c h d y sk ó w e la s ty c z n y c h *).
:) D z iś n a le ż y o n a d o CO M M O DO RE, z n a n e g o p r o d u c e n t a k o m p u t e r ó w o s o b is t y c h
3) o ś r e d n ic y 5 c a li
