1
Scenariusz zajęć
I etap edukacyjny, uczeń kończący klasę I, edukacja przyrodnicza
Temat: Powódź – niebezpieczna woda
Treści kształcenia:
1) w zakresie rozumienia warunków atmosferycznych:
a) zna zagrożenia ze strony zjawisk przyrodniczych, takich jak: burza, huragan, powódź, pożar, i wie, jak zachować się w sytuacji zagrożenia.
Dodatkowe:
Edukacja polonistyczna
1) w zakresie umiejętności społecznych warunkujących porozumiewanie się i kulturę języka:
a) obdarza uwagą dzieci i dorosłych, słucha ich wypowiedzi i chce zrozumieć, co przekazują;
komunikuje w jasny sposób swoje spostrzeżenia, potrzeby i odczucia.
2) w zakresie umiejętności czytania i pisania:
a) rozumie sens kodowania oraz dekodowania informacji; odczytuje uproszczone rysunki, piktogramy, znaki informacyjne i napisy.
b) buduje krótkie zdania: przepisuje i pisze z pamięci; dba o estetykę oraz poprawność graficzną pisma.
Edukacja społeczna
2) współpracuje z innymi w zabawie, w nauce szkolnej i w sytuacjach życiowych; przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej oraz w świecie dorosłych, grzecznie zwraca się do innych w szkole, w domu i na ulicy.
Cele operacyjne:
Uczeń:
● Zna zagrożenia ze strony powodzi,
● Wie, jak zachować się sytuacji zagrożenia,
● Potrafi komunikować się w jasny sposób z innymi,
● Umie odczytać znaki sygnalizacyjne używane podczas powodzi,
● Zna niezbędne numery telefonów,
● Potrafi pisać wyrazy,
● Umie wykonać kartę pracy według wzoru,
● Współpracuje w zespole.
Nabywane umiejętności:
Uczeń:
● Rozumie zjawiska przyrodnicze,
● Komunikuje się z innymi,
● Posługuje się znakami sygnalizacyjnymi,
● Potrafi wezwać pomoc telefonicznie,
● Współpracuje z innymi,
● Doskonali pisanie i czytanie.
2
Kompetencje kluczowe:
● Porozumiewanie się w języku ojczystym,
● Kompetencje społeczne i obywatelskie,
● Umiejętność uczenia się.
Środki dydaktyczne:
● Sprzęt multimedialny: komputer, tablica interaktywna, rzutnik/projektor multimedialny,
● Zasoby multimedialne: film („Powódź – niebezpieczna wielka woda”), ilustracja („Podczas powodzi – jak się porozumiewać?”),
● Duża kuweta, pojemniki na wodę: większy i mniejszy,
● Kartka z bloku, kredki, pisaki,
● Szmatki lub kolorowy papier w kolorach: czerwony, niebieski, biały.
Metody nauczania:
● Podająca: wyjaśnienie,
● Problemowe: dyskusja dydaktyczna, rozmowa kierowana, gra dydaktyczna,
● Eksponująca: film,
● Praktyczne: ćwiczenia przedmiotowe, doświadczenie.
Formy pracy:
● Zbiorowa jednolita,
● Indywidualna jednolita,
● Grupowa zróżnicowana.
Przebieg lekcji:
Etap wstępny
Nauczyciel wita dzieci. Rozdaje uczniom po trzy kartoniki i prosi, żeby napisali grubym flamastrem wyrazy: RZEKA, DESZCZ, WODA Z KRANU, WODA MINERALNA, MORZE, KAŁUŻA, KORYTO, JEZIORO. Następnie informuje uczniów, że będzie czytał różne opisy.
Dzieci mają je rozpoznać i podnieść odpowiedni kartonik:
Co to jest?
● Ma swój początek w górach: jest on nazywany źródłem.
● Częste jesienne zjawisko.
● Myjemy się mydłem i ...
● Warto ją pić.
● Pojawiają się na nim fale i bałwany.
● Zdarza się, że w nią wdeptujemy, spacerując.
● Płynie nim rzeka.
● W Polsce największe to Śniardwy.
Nauczyciel wyjaśnia pojęcia dotyczące zbiorników wodnych, biegu rzeki, znaczenia wody w życiu człowieka itp. Może zadawać pytania pomocnicze, kierując rozmową tak, by dojść do zagadnienia powodzi (gdy pada DESZCZ, RZEKA występuje z KORYTA itp.).
3 Etap realizacji
Prowadzący zajęcia wykonuje doświadczenie, dzięki któremu dzieci wydedukują definicję powodzi. Wykorzystuje takie pomoce, jak: duża kuweta, salaterka lub inny pojemnik, dzbanek na wodę. Prosi uczniów, aby obserwowali, co dzieje się z wodą.
Sposób wykonania doświadczenia:
Na dużą kuwetę nauczyciel kładzie mniejsze naczynie. Wlewa do niego wodę, do momentu aż przekroczy ona stan brzegowy i zacznie wylewać się na znaczną powierzchnię kuwety (na kuwecie można ułożyć tekturowe domki lub pudełka po zapałkach, papierowe łódeczki, drobne zwierzątka i obserwować, co się z nimi dzieje). Następnie nauczyciel zadaje pytania:
● Co zaobserwowaliście?
● Jak myślicie, dlaczego tak się stało?
● Spróbujcie powiedzieć, co to jest „powódź”?
Kolejnym punktem zajęć jest projekcja filmu o powodzi z zasobu multimedialnego. Emisja materiału ma stanowić pretekst i inspirację do rozmowy. Uczniowie dzielą się własnymi spostrzeżeniami na temat powodzi i odpowiadają na pytania:
● Czy po obejrzeniu filmu lepiej rozumiesz pojęcie „powódź”? Dlaczego?
● Co w tym filmie Was przeraziło? Co było tego powodem?
● Jak na powódź reagowali ludzie?
● Jak zachowywały się zwierzęta?
● Co jest przyczyną powodzi?
● Czy wiesz, czym grozi powódź?
● Jak należy zachować się podczas powodzi?
Film i dyskusja pozwalają na uporządkowanie i podsumowanie wiedzy uczniów na temat zjawiska powodzi. Nauczyciel wyjaśnia, upraszczając, pojęcia pojawiające się w filmie (np.
zjawisko hydrologiczne, teren nadbrzeżny, klęska żywiołowa, stan brzegowy, itp.).
W kolejnym etapie zajęć uczniowie wspólnie z nauczycielem tworzą kartę pracy według wzoru z zasobu multimedialnego. Na kartę nanoszą znaki sygnalizacyjne i niezbędne numery telefonów.
ZNAKI SYGNALIZACYJNE STOSOWANE PODCZAS POWODZI1 Kolory sygnalizacyjne:
Nauczyciel przypina na tablicy kolorowe prostokąty lub inne kształty i podpisuje je. Uczniowie malują i wpisują odpowiednie nazwy:
CZERWONY – pomoc socjalna (woda pitna, żywność, koce itp.), NIEBIESKI – pomoc medyczna,
BIAŁY – ewakuacja.
Sygnalizacja sylwetką:
Prowadzący zajęcia rysuje schematyczne „ludziki” w odpowiedniej pozie, uczniowie przerysowują postacie i je opisują:
● Uniesione ręce do góry tak, że tworzą literę V, a ciało Y, oznacza: TAK, potrzebujemy pomocy (ang. yes, tak).
1 Proponowane źródło: strona internetowa Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej http://www.straz.gov.pl/page/index.php?str=2214
4
● Jedna ręka podniesiona w górę, a druga trzymana w dole, tak by tworzyły linię skośną, oznacza: NIE, nie potrzebujemy pomocy (ang. no, nie).
Nauczyciel podkreśla, że na karcie pracy uczniowie obowiązkowo powinni napisać (najlepiej na czerwono) niezbędne numery telefonów:
112 – Telefon alarmowy 997 – Policja
998 – Straż Pożarna
999 – Pogotowie Ratunkowe.
Następnym etapem zajęć jest zabawa tematyczna pt. „Powódź". Ma ona na celu utrwalanie poznanych znaków i numerów telefonów. Uczniowie dzielą się na dwie grupy:
I grupa – powodzianie, II grupa – ratownicy.
Prowadzący zajęcia wyróżnia w grupie sztab powodziowy (osoby, które podejmują decyzję) oraz policję, straż pożarną, pogotowie ratunkowe, telefon alarmowy. Powodzianie wykorzystują poznane sygnały i numery telefonów, symulują rozmowy telefoniczne z prośbami o pomoc. Ratownicy rozpoznają sygnały, odbierają telefony i organizują interwencję. Po pewnym czasie nauczyciel proponuje, by grupy zamieniły się rolami.
Etap końcowy
Refleksja na zakończenie: „Jak uważacie, czy wiedza, jaką dziś zdobyliście, jest Wam potrzebna? Dlaczego?”.
Nauczyciel podsumowuje spostrzeżenia dzieci i wspólnie z nimi formułuje wnioski.
Dodatkowo:
Wykorzystując proponowany scenariusz, nauczyciel ma możliwość wyjaśnienia uczniom zjawiska powodzi i kształtowania odpowiedzialnej postawy w sytuacji zagrożenia. Ponadto może zaobserwować, czy uczeń:
● Potrafi czytać i pisać,
● Zna niezbędne numery telefonów,
● Wie, o jaką pomoc może się zwrócić pod wskazanym numerem telefonu,
● Potrafi stosować poznane sygnały powodziowe,
● Potrafi wyciągać wnioski z obserwowanej sytuacji,
● Potrafi współpracować w zespole.
Słowa kluczowe:
powódź, znaki sygnalizacyjne stosowane podczas powodzi, zabawa tematyczna, zagrożenia
